Dzisiaj papież Franciszek wydał pierwsze oświadczenie Kościoła katolickiego w sprawie niestosowania przemocy — kiedykolwiek

Wielebny John Dear

Papież Franciszek wystosował dziś doroczne orędzie na Światowy Dzień Pokoju 1 stycznia 2017 r., zatytułowanym „Niestosowanie przemocy — styl polityki na rzecz pokoju”. Jest to pięćdziesiąte orędzie Watykanu na Światowy Dzień Pokoju, ale jest to pierwsze w historii oświadczenie o niestosowaniu przemocy, zgodnie z tradycją Mahatmy Gandhiego i dr Martina Luthera Kinga Jr.

Musimy uczynić „aktywne niestosowanie przemocy naszym sposobem życia”, pisze Franciszek na początku i sugeruje, że niestosowanie przemocy stanie się naszym nowym stylem polityki. „Proszę Boga, aby pomógł nam wszystkim kultywować niestosowanie przemocy w naszych najbardziej osobistych myślach i wartościach” – pisze Franciszek. „Niech miłosierdzie i niestosowanie przemocy kierują tym, jak traktujemy się nawzajem jako jednostki, w społeczeństwie iw życiu międzynarodowym. Kiedy ofiary przemocy są w stanie oprzeć się pokusie odwetu, stają się najbardziej wiarygodnymi orędownikami pokoju bez użycia przemocy. Niech w najbardziej lokalnych i zwyczajnych sytuacjach oraz w porządku międzynarodowym niestosowanie przemocy stanie się znakiem rozpoznawczym naszych decyzji, naszych relacji i naszych działań, a także życia politycznego we wszystkich jego formach”.

W swoim historycznym oświadczeniu papież Franciszek omawia przemoc na świecie, sposób Jezusa na niestosowanie przemocy i realną alternatywę niestosowania przemocy na dziś. Jego przesłanie jest powiewem świeżego powietrza dla nas wszystkich i oferuje ramy dla nas wszystkich, aby wyobrazić sobie nasze życie i nasz świat.

„Przemoc nie jest lekarstwem na zepsuty świat”

„Dzisiaj, niestety, jesteśmy zaangażowani w przerażającą wojnę światową, toczoną fragmentarycznie” – pisze Franciszek. „Nie jest łatwo stwierdzić, czy nasz świat jest obecnie bardziej lub mniej brutalny niż w przeszłości, czy nowoczesne środki komunikacji i większa mobilność uczyniły nas bardziej świadomymi przemocy lub, z drugiej strony, coraz bardziej przyzwyczajeni do przemocy. To. W każdym razie wiemy, że ta „kawałkowa” przemoc, różnego rodzaju i na różnych poziomach, powoduje wielkie cierpienia: wojny w różnych krajach i na różnych kontynentach; terroryzm, przestępczość zorganizowana i nieprzewidziane akty przemocy; nadużycia, których doświadczają migranci i ofiary handlu ludźmi; i dewastacja środowiska. Dokąd to prowadzi? Czy przemoc może osiągnąć jakikolwiek cel o trwałej wartości? A może po prostu prowadzi do odwetu i cyklu śmiertelnych konfliktów, z których korzystają tylko nieliczni „panowie wojny”?

„Przeciwdziałanie przemocy przemocą prowadzi w najlepszym przypadku do przymusowych migracji i ogromnych cierpień”, kontynuuje Franciszek, „ponieważ ogromne ilości środków są kierowane na cele militarne i z dala od codziennych potrzeb młodzieży, rodzin doświadczających trudności, osób starszych, niedołężnych i zdecydowana większość ludzi w naszym świecie. W najgorszym przypadku może to doprowadzić do śmierci fizycznej i duchowej wielu ludzi, jeśli nie wszystkich”.

Praktykowanie niekrzywdzenia Jezusa

Jezus żył i nauczał niestosowania przemocy, co Franciszek nazywa „radykalnie pozytywnym podejściem”. Jezus „niezawodnie głosił bezwarunkową miłość Boga, która przyjmuje i przebacza. Uczył swoich uczniów miłości do nieprzyjaciół (por. Mt 5:44) i nadstawiać drugi policzek (por. Mt 5:39). Kiedy powstrzymał oskarżycieli przed ukamienowaniem kobiety przyłapanej na cudzołóstwie (por. J 8, 1-11) i kiedy w noc poprzedzającą swoją śmierć kazał Piotrowi odłożyć miecz (por. Mt 26, 52), Jezus wyznaczył drogę niestosowania przemocy. Szedł tą drogą do samego końca, aż do krzyża, przez który stał się naszym pokojem i położył kres wrogości (por. Ef 2, 14-16). Kto przyjmuje Dobrą Nowinę o Jezusie, może uznać wewnętrzną przemoc i zostać uzdrowiony przez Boże miłosierdzie, stając się z kolei narzędziem pojednania”.

„Być prawdziwym naśladowcą Jezusa w dzisiejszych czasach obejmuje również przyjęcie jego nauczania o niestosowaniu przemocy” – pisze Franciszek. Cytuje papieża Benedykta, który powiedział, że przykazanie miłości naszych wrogów „jest magna carta chrześcijańskiego niestosowania przemocy. Nie polega na uleganiu złu…, ale na odpowiadaniu na zło dobrem i tym samym przerwaniu łańcucha niesprawiedliwości”.

Brak przemocy jest potężniejszy niż przemoc 

„Zdecydowana i konsekwentna praktyka niestosowania przemocy przyniosła imponujące rezultaty” — wyjaśnia Franciszek. „Osiągnięcia Mahatmy Gandhiego i Khana Abdula Ghaffara Khana w wyzwoleniu Indii oraz dr Martina Luthera Kinga Jr. w walce z dyskryminacją rasową nigdy nie zostaną zapomniane. W szczególności kobiety są często liderami niestosowania przemocy, jak na przykład Leymah Gbowee i tysiące kobiet z Liberii, które organizowały modlitwy i pokojowe protesty, które zaowocowały rozmowami pokojowymi na wysokim szczeblu w celu zakończenia drugiej wojny domowej w Liberii. Kościół był zaangażowany w pokojowe strategie budowania pokoju w wielu krajach, angażując nawet najbardziej brutalne partie w wysiłki na rzecz budowania sprawiedliwego i trwałego pokoju. Nie ustawajmy w powtarzaniu: „Imienia Boga nie można używać do usprawiedliwiania przemocy. Tylko pokój jest święty. Tylko pokój jest święty, nie wojna!

„Jeśli przemoc ma swoje źródło w sercu człowieka, fundamentalne znaczenie ma praktykowanie niestosowania przemocy w rodzinach” – pisze Franciszek. „Błagam równie pilnie o położenie kresu przemocy domowej oraz znęcaniu się nad kobietami i dziećmi. Polityka niestosowania przemocy musi rozpocząć się w domu, a następnie rozprzestrzenić na całą rodzinę ludzką”.

„Etyka braterstwa i pokojowego współistnienia jednostek i narodów nie może opierać się na logice strachu, przemocy i zamknięcia, ale na odpowiedzialności, szacunku i szczerym dialogu” – kontynuuje Franciszek. „Apeluję o rozbrojenie oraz o zakaz i zniesienie broni nuklearnej: odstraszanie nuklearne i groźba wzajemnego gwarantowanego zniszczenia nie są w stanie ugruntować takiej etyki”.

Watykańska Konferencja o Niestosowaniu Przemocy

W kwietniu zeszłego roku osiemdziesięciu z nas z całego świata spotkało się na trzy dni w Watykanie, aby dyskutować z urzędnikami watykańskimi o Jezusie i niestosowaniu przemocy oraz poprosić Papieża o napisanie nowej encykliki o niestosowaniu przemocy. Nasze spotkania były bardzo pozytywne i konstruktywne. Będąc tam, nasz gospodarz, kardynał Turkson, szef Papieskiego Biura Sprawiedliwości i Pokoju, poprosił mnie o napisanie projektu Światowego Dnia Pokoju 2017 na temat niestosowania przemocy dla papieża Franciszka. Wysłałem szkic, podobnie jak moi przyjaciele Ken Butigan, Marie Dennis i kierownictwo Pax Christi International. Cieszymy się, że w dzisiejszym orędziu widzimy nasze główne punkty, a nawet część naszego dokładnego języka.

W przyszłym tygodniu wracamy do Rzymu na kolejne spotkania na temat możliwości wydania encykliki o niestosowaniu przemocy. Nie dowiemy się, czy sam papież Franciszek nas przyjmie do dnia naszego pierwszego spotkania, ale mamy nadzieję, że tak się stanie. Będziemy zachęcać Watykan do odrzucenia teorii sprawiedliwej wojny raz na zawsze, pełnego przyjęcia Jezusowej metodologii niestosowania przemocy i uczynienia niestosowania przemocy obowiązkowym w całym Kościele globalnym.

Zaproszenie papieża Franciszka do niestosowania przemocy

„Budowanie pokoju poprzez aktywne niestosowanie przemocy jest naturalnym i koniecznym uzupełnieniem nieustannych wysiłków Kościoła na rzecz ograniczenia użycia siły poprzez stosowanie norm moralnych” – podsumowuje Franciszek. „Sam Jezus w Kazaniu na Górze daje «podręcznik» tej strategii zaprowadzania pokoju. Osiem Błogosławieństw (por. Mt 5, 3-10) przedstawia portret osoby, którą moglibyśmy określić jako błogosławioną, dobrą i autentyczną. Błogosławieni cisi, mówi nam Jezus, miłosierni i wprowadzający pokój, ci, którzy są czystego serca, ci, którzy łakną i pragną sprawiedliwości. Jest to także program i wyzwanie dla przywódców politycznych i religijnych, szefów instytucji międzynarodowych, dyrektorów biznesu i mediów: stosować Błogosławieństwa w wykonywaniu swoich obowiązków. Wyzwaniem jest budowanie społeczeństwa, społeczności i przedsiębiorstw poprzez działanie na rzecz pokoju. To okazywanie miłosierdzia poprzez odmowę odrzucania ludzi, szkodzenia środowisku lub dążenia do zwycięstwa za wszelką cenę. Wymaga to „gotowości do bezpośredniego stawienia czoła konfliktowi, rozwiązania go i uczynienia z niego ogniwa w łańcuchu nowego procesu”. Działanie w ten sposób oznacza wybór solidarności jako sposobu tworzenia historii i budowania przyjaźni w społeczeństwie”.

Jego końcowe słowa powinny być dla nas źródłem pocieszenia i wyzwaniem na nadchodzące dni:

Aktywne niestosowanie przemocy jest sposobem na pokazanie, że jedność jest naprawdę potężniejsza i bardziej owocna niż konflikt. Wszystko na świecie jest ze sobą powiązane. Różnice mogą powodować tarcia, ale stawmy im czoła konstruktywnie i bez użycia przemocy.

Zobowiązuję się wspierać Kościół we wszelkich wysiłkach na rzecz budowania pokoju poprzez aktywne i twórcze niestosowanie przemocy. Każda taka odpowiedź, jakkolwiek skromna, pomaga budować świat wolny od przemocy, pierwszy krok w kierunku sprawiedliwości i pokoju. W 2017 roku poświęćmy się modlitewnie i czynnie wygnaniu przemocy z naszych serc, słów i czynów, stając się ludźmi nie stosującymi przemocy i budując wspólnoty bez przemocy, które troszczą się o nasz wspólny dom.

Przygotowując się na nadchodzące lata oporu, mam nadzieję, że możemy nabrać otuchy z globalnego wezwania papieża Franciszka do niestosowania przemocy, pomóc szerzyć jego przesłanie i zrobić, co do nas należy, aby stać się ludźmi niestosującymi przemocy, zbudować globalny oddolny ruch niestosowania przemocy i podtrzymywać wizja nowego świata bez przemocy.