Door Sylvie Jacqueline Ndongmo en Leymah Roberta Gbowee, DeSmog, Februari 10, 2023
COP27 is net afgelopen en terwijl de overeenkomst om een verlies- en schadefonds te ontwikkelen een echte overwinning is voor kwetsbare landen die al verwoest zijn door de gevolgen van de klimaatverandering, slaagden VN-klimaatbesprekingen er opnieuw niet in om de oorzaak van deze gevolgen aan te pakken: de productie van fossiele brandstoffen.
Wij, Afrikaanse vrouwen in de frontlinie, vrezen dat de uitbreiding van olie, kolen en vooral gas alleen maar historische ongelijkheden, militarisme en oorlogspatronen zal reproduceren. Fossiele brandstoffen, gepresenteerd als essentiële ontwikkelingsinstrumenten voor het Afrikaanse continent en de wereld, hebben gedurende meer dan 50 jaar exploitatie aangetoond dat het massavernietigingswapens zijn. Hun achtervolging volgt systematisch een gewelddadig patroon: toe-eigening van hulpbronnenrijk land, exploitatie van die hulpbronnen en vervolgens export van die hulpbronnen door rijke landen en bedrijven, ten nadele van de lokale bevolking, hun levensonderhoud, hun culturen en natuurlijk hun klimaat.
Voor vrouwen zijn de gevolgen van fossiele brandstoffen nog verwoestender. Bewijzen en onze ervaring tonen aan dat vrouwen en meisjes daaronder vallen onevenredig beïnvloed door klimaatverandering. In Kameroen, waar het conflict geworteld is ongelijke toegang tot fossiele brandstoffen, hebben we gezien hoe de regering reageerde met meer investeringen in het leger en de veiligheidstroepen. Deze verhuizing heeft toegenomen gendergerelateerd en seksueel geweld en ontheemding. Bovendien heeft het vrouwen gedwongen te onderhandelen over toegang tot basisdiensten, huisvesting en werk; de rol van enige ouder op zich nemen; en organiseren om voor onze gemeenschappen te zorgen en ze te beschermen. Fossiele brandstoffen betekenen verbrijzelde hoop voor Afrikaanse vrouwen en het hele continent.
Zoals de Russische invasie van Oekraïne heeft aangetoond, hebben de gevolgen van door fossiele brandstoffen aangedreven militarisme en oorlog wereldwijde gevolgen, ook en vooral op het Afrikaanse continent. Gewapend conflict aan de andere kant van de wereld bedreigde voedselzekerheid en stabiliteit in Afrikaanse landen. De oorlog in Oekraïne heeft ook bijgedragen aan die van het land sterke stijging van de uitstoot van broeikasgassen, die de klimaatcrisis verder versnelt en ons continent onevenredig zwaar treft. Er is geen mogelijkheid om de klimaatverandering te stoppen zonder het militarisme en de daaruit voortvloeiende gewapende conflicten om te keren.
Evenzo Europa's streven naar gas in Afrika als gevolg van de Russische invasie van Oekraïne is een nieuw voorwendsel voor de uitbreiding van de gasproductie op het continent. In het licht van deze strijd moeten Afrikaanse leiders een resoluut NEE blijven om de Afrikaanse bevolking, en met name vrouwen, opnieuw te beschermen tegen een eindeloze cyclus van geweld. Van Senegal tot Mozambique, Duitse en Franse investeringen in projecten of infrastructuur voor vloeibaar aardgas (LNG) zullen definitief een einde maken aan elke mogelijkheid voor Afrika om een toekomst zonder fossiele brandstoffen op te bouwen.
Dit is een kritiek moment voor de Afrikaanse leiders, en in het bijzonder voor de leiders van Afrikaanse feministische vredesbewegingen, om eindelijk te stoppen met herhalende patronen van uitbuiting, militarisme en oorlog, en te werken aan echte veiligheid. Veiligheid is niets meer of minder dan de planeet redden van de ondergang. Anders doen alsof is onze vernietiging verzekeren.
Op basis van ons werk in feministische vredesbewegingen weten we dat vrouwen, meisjes en andere gemarginaliseerde gemeenschappen unieke kennis en oplossingen hebben om zich aan te passen aan veranderende omgevingsomstandigheden en om duurzame alternatieven te bouwen op basis van solidariteit, gelijkheid en zorgzaamheid.
Op de tweede dag van de COP27-onderhandelingen van de VN werd de eilandnatie Tuvalu in de Stille Zuidzee het tweede land dat opriep tot een Non-proliferatieverdrag fossiele brandstoffen, samen met buurland Vanuatu. Als feministische vredesactivisten zien we dit als een historische oproep die gehoord moet worden binnen het klimaatonderhandelingsforum en daarbuiten. Omdat het de gemeenschappen die het meest getroffen zijn door de klimaatcrisis en de fossiele brandstoffen die deze veroorzaken – inclusief vrouwen – centraal stelt in het verdragsvoorstel. Het verdrag is een gendergevoelig klimaatinstrument dat kan zorgen voor een wereldwijde rechtvaardige transitie, die moet worden ondernomen door de meest kwetsbare gemeenschappen en landen die het minst verantwoordelijk zijn voor de klimaatcrisis.
Een dergelijk internationaal verdrag is gebaseerd op drie kernpijlers: Het zou alle nieuwe uitbreiding en productie van olie, gas en steenkool stopzetten; de bestaande productie van fossiele brandstoffen uitfaseren — waarbij de rijkste landen en de grootste historische vervuilers voorop lopen; en steun een rechtvaardige en vreedzame overgang naar volledig hernieuwbare energiebronnen terwijl we zorgen voor de getroffen werknemers en gemeenschappen in de fossiele brandstofindustrie.
Een non-proliferatieverdrag voor fossiele brandstoffen zou een einde maken aan door fossiele brandstoffen veroorzaakt geweld tegen vrouwen, natuurlijke hulpbronnen en het klimaat. Het is een gedurfd nieuw mechanisme dat het Afrikaanse continent in staat zou stellen de toenemende apartheid op het gebied van energie een halt toe te roepen, zijn enorme potentieel voor hernieuwbare energie te benutten en toegang te bieden tot duurzame energie voor de 600 miljoen Afrikanen die er nog steeds geen hebben, rekening houdend met mensenrechten en genderperspectieven.
COP27 is voorbij, maar de kans om ons in te zetten voor een gezondere, vreedzamere toekomst niet. Doe je met ons mee?
Sylvie Jacqueline Ndongmo is een Kameroense vredesactivist, Oprichter van de Women International League Peace and Freedom's (WILPF) afdeling Kameroen en onlangs verkozen tot WILPF International President. Leymah Roberta Gbowee is een Nobelprijswinnaar voor de Vrede en Liberiaanse vredesactiviste verantwoordelijk voor het leiden van de geweldloze vredesbeweging voor vrouwen, Women of Liberia Mass Action for Peace, die hielp een einde te maken aan de Tweede Liberiaanse Burgeroorlog in 2003.
