Door John Reuwer, voorzitter van het Zaporizja-beschermingsproject, World BEYOND War, September 21, 2023
Ik schrijf dit als onderdeel van een team van vier mensen die hebben getraind bij de Zaporizhzhya-beschermingsproject reizen met de trein van Kiev naar Zaporizja om mensen te ontmoeten die in de buurt van de kerncentrale wonen die aan de frontlinie van de oorlog in Oekraïne ligt. Waarom doen we dit, in plaats van thuis te ontspannen met ons gezin?
Omdat het gebied rond de kerncentrale van Zaporizja (ZNPP) een bijzondere plek is. De mensen die daar wonen lopen gevaar door directe oorlogshandelingen en door mogelijke stralingsuitstoot door de kerncentrale, die gemakkelijk beschadigd zou kunnen raken in de frontlinie van de oorlog. Toch is er hier geen discussie over de vraag of militaire of vreedzame middelen de centrale het beste kunnen beschermen. Militaire actie van welke kant dan ook brengt de centrale in gevaar, evenals talloze mensen dichtbij en ver weg die getroffen zouden worden door de vrijgave van straling. Waarom is dat belangrijk voor ons?
Omdat wij geloven dat vrede alleen via vreedzame middelen tot stand kan komen. We hebben verschillende achtergronden, maar delen een passie voor vrede die ons ertoe aanzet het dominante verhaal in onze cultuur, en momenteel in de Oekraïense cultuur, uit te dagen dat vrede alleen tot stand kan komen door overwinning in oorlog. Waar komt die passie vandaan? Ik leer uit onze persoonlijke gesprekken dat ieder van ons pijn doet bij het zien van lijden, vooral lijden dat door anderen wordt veroorzaakt, al dan niet opzettelijk. Oorlog is de belichaming van het opzettelijk veroorzaken van lijden voor politieke doeleinden. Het gebruik van enorme hoeveelheden hersenkracht en geld om massamoord en vernietiging te plannen, terwijl die middelen zo gemakkelijk gebruikt zouden kunnen worden om het lijden te verlichten dat veroorzaakt wordt door ontbering, ziekte en rampen, gaat ons begrip te boven. Vooral als het universele excuus voor regeringen die oorlog plannen is dat de andere jongens het ook doen, dus zij moeten het ook maar doen, is er geen andere keuze.
Uit mijn lezing van de geschiedenis van Oekraïne en de gebeurtenissen die tot deze oorlog hebben geleid, blijkt dat deze oorlog werd voorspeld door veel goed geïnformeerde diplomaten, wetenschappers en militairen. Als het voorspelbaar was, dan was het ook te voorkomen. Investeringen in diplomatie, onderhandelingen, ontwapening, vertrouwenwekkende verdragen, open grenzen, culturele uitwisselingen en Peace Corps en Nonviolent Peaceforce-achtige initiatieven zouden veel meer hebben gedaan dan de biljoenen dollars aan voorbereiding op een oorlog om deze te voorkomen. Maar regeringen hebben de keuzes gemaakt, en hier zijn we dan. Wat kunnen de Oekraïners doen nu er oorlog op hun grondgebied woedt? De Russen hebben loopgraven gegraven die doen denken aan 1914, terwijl de Oekraïners deze niet alleen proberen te verjagen met conventionele wapens, maar nu ook met radioactieve wapens met verarmd uranium en clustermunitie die de Oekraïners nog tientallen jaren zullen blijven schaden. Wij zijn hier met diepe bezorgdheid voor Oekraïne, maar ook voor de rest van ons. Elke dag van oorlog riskeert het gebruik van kernwapens, waardoor de meeste steden in Rusland en de NAVO binnen een dag of twee op Mariopol kunnen lijken (behalve radioactief) als iemand de verkeerde beslissing neemt over het gebruik ervan. Grote aantallen mensen over de hele wereld lijden of verhongeren zelfs onder de hoge voedsel- en brandstofkosten als gevolg van deze oorlog.
We respecteren volledig het recht van de Oekraïners om zichzelf te verdedigen zoals zij dat nodig achten, zelfs nu we hier zijn om te zien of onze ideeën over geweldloze middelen zinvol zijn in deze vreselijke situatie. Als we alternatieven voor oorlog willen voorstellen, vereist onze integriteit dat we ons bij de mensen in gevaar bevinden. Oekraïners in de regio nodigden ons afgelopen april uit voor een ontmoeting; deze reis is een voortzetting van onze gesprekken. Onze ontmoetingen brachten ons ertoe het met onze gastheren eens te worden dat, aangezien de Russen de controle over de fabriek zelf hebben, de Russen ervan overtuigd moeten worden de fabriek veilig te houden. Officiële Russische verklaringen zeggen dat ze er alles aan doen om de fabriek veilig te houden. We hebben contact opgenomen met veel groepen en individuen die in contact stonden met Oekraïners in door Rusland bezet gebied. Ze dachten universeel dat contact met personen uit NAVO-landen gevaarlijk voor hen zou zijn. Dus rekruteerden we vrijwilligers uit landen die minder vijandig stonden tegenover Rusland, en ontmoetten we Russische functionarissen in Washington DC over het geven van toestemming om contact op te nemen met mensen in de buurt van de fabriek die aan hun kant stonden. Ze waren behoorlijk geïnteresseerd in wat we deden, maar weigerden uiteindelijk ons te helpen. Toen deze mensen ons naar de Oekraïense kant wilden vergezellen, werd hen tot nu toe ook daar geen visum verleend.
Hoewel het nog niet in staat is om mensen die aan beide kanten risico lopen te betrekken, een zwak punt is in onze inspanningen, willen we niet stoppen met proberen. De oorlog is niet gestopt, het gevaar voor de mensen rond de centrale is nog niet voorbij, en de ongewapende civiele inspecteurs van de Internationale Organisatie voor Atoomenergie (IAEA) blijven op het terrein van de ZNPP onder Russische controle. Ze werken elke dag om de veiligheid van de fabriek te garanderen en bescherming te bieden aan grote populaties. Ze zijn onze inspiratiebron om andere manieren dan geweld te willen zoeken om mensen te beschermen. Ze hebben er om een paar gevraagd eenvoudige regels om de plant veilig te houden. Wij willen deze doelen bereiken en garanderen dat burgers in de buurt van de centrale veilig worden gehouden.
Ons doel voor deze missie is om de ongelooflijke moed en veerkracht van mensen die achttien maanden in dit gevaar leven te bundelen met onze kennis en ervaring van ongewapende beschermingsstrategieën die in andere conflicten worden gebruikt, om creatieve ideeën voort te brengen waar we nog niet aan hebben gedacht om de veiligheidsdoelstellingen van het IAEA. Hoe kan het maatschappelijk middenveld beter bijdragen aan de eigen veiligheid?
Wij wensen vrede voor alle mensen waar dan ook. Moge deze dag mensen inspireren om samen te komen voor ons gemeenschappelijk voortbestaan.
