Ο πραγματικός λόγος για την κατάρριψη του ρωσικού αεροσκάφους από την Τουρκία

Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους στο ΝΑΤΟ πρόσφεραν ένα τελετουργικό ενότητας του ΝΑΤΟ αφού Τούρκοι αξιωματούχοι παρουσίασαν την υπόθεσή τους ότι η κατάρριψη ενός ρωσικού τζετ σημειώθηκε μετά τη διείσδυση δύο αεροπλάνων στον τουρκικό εναέριο χώρο.

Ο Τούρκος εκπρόσωπος σύμφωνα με πληροφορίες έπαιξε μια ηχογράφηση μιας σειράς προειδοποίησης που είχαν εκδώσει οι Τούρκοι πιλότοι F16 στα ρωσικά αεροσκάφη χωρίς ρωσική απάντηση, και οι ΗΠΑ και άλλα κράτη μέλη του ΝΑΤΟ ενέκριναν το δικαίωμα της Τουρκίας να υπερασπιστεί τον εναέριο χώρο της.

Ο εκπρόσωπος του Υπουργείου Άμυνας των ΗΠΑ, συνταγματάρχης Στιβ Γουόρεν υποστηρίζονται οι Τούρκοι ισχυρίζονται ότι είχαν εκδοθεί 10 προειδοποιήσεις σε διάστημα πέντε λεπτών. Η κυβέρνηση Ομπάμα προφανώς εξέφρασε λιγότερη ανησυχία για το εάν ρωσικά αεροπλάνα είχαν πράγματι περάσει στον τουρκικό εναέριο χώρο. Συνταγματάρχης Γουόρεν παράδεκτος ότι οι Αμερικανοί αξιωματούχοι δεν έχουν ακόμη καθορίσει πού βρισκόταν το ρωσικό αεροσκάφος όταν τουρκικός πύραυλος χτύπησε το αεροπλάνο.

Αν και η κυβέρνηση Ομπάμα δεν πρόκειται να το παραδεχτεί, τα ήδη διαθέσιμα στοιχεία υποστηρίζουν τον ρωσικό ισχυρισμό ότι η τουρκική κατάρριψη ήταν, όπως υποστήριξε ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν, μια «ενέδρα» που είχε προετοιμαστεί προσεκτικά εκ των προτέρων.

Ο κεντρικός τουρκικός ισχυρισμός ότι οι πιλότοι του F-16 είχαν προειδοποιήσει τα δύο ρωσικά αεροσκάφη 10 φορές σε διάστημα πέντε λεπτών είναι στην πραγματικότητα η κύρια ένδειξη ότι η Τουρκία δεν έλεγε την αλήθεια για την κατάρριψη.

Το ρωσικό μαχητικό αεροσκάφος Su-24 «Fencer», το οποίο είναι συγκρίσιμο με το αμερικανικό F111, είναι ικανό να έχει ταχύτητα 960 μίλια την ώρα σε μεγάλο υψόμετρο, αλλά σε χαμηλό υψόμετρο είναι Η ταχύτητα πλεύσης είναι περίπου 870 mph, ή περίπου 13 μίλια ανά λεπτό. Ο πλοηγός του δεύτερου αεροπλάνου επιβεβαίωσε μετά τη διάσωσή του ότι τα Su-24 πετούσαν με ταχύτητα πλεύσης κατά τη διάρκεια της πτήσης.

Στενή ανάλυση και των δύο Τουρκικές και ρωσικές εικόνες της διαδρομής του ραντάρ των ρωσικών αεροσκαφών δείχνει ότι το αρχαιότερο σημείο στο οποίο ένα από τα ρωσικά αεροπλάνα βρισκόταν σε μια διαδρομή που θα μπορούσε να ερμηνευθεί ότι το μετέφερε στον τουρκικό εναέριο χώρο, ήταν περίπου 16 μίλια από τα τουρκικά σύνορα - που σημαίνει ότι ήταν μόνο ένα λεπτό και 20 δευτερόλεπτα μακριά από τα σύνορα.

Επιπλέον, σύμφωνα με τις δύο εκδοχές της διαδρομής πτήσης, πέντε λεπτά πριν από την κατάρριψη τα ρωσικά αεροπλάνα θα πετούσαν προς τα ανατολικά – μακριά από τα τουρκικά σύνορα.

Εάν οι Τούρκοι πιλότοι άρχισαν πράγματι να προειδοποιούν τα ρωσικά αεροσκάφη πέντε λεπτά πριν από την κατάρριψη, τότε το έκαναν πολύ πριν καν κατευθυνθούν τα αεροσκάφη προς τη γενική κατεύθυνση της μικρής προβολής των τουρκικών συνόρων στην επαρχία της Βόρειας Λατάκειας.

Για να πραγματοποιήσουν το χτύπημα, στην πραγματικότητα, οι Τούρκοι πιλότοι θα έπρεπε να βρίσκονται ήδη στον αέρα και να προετοιμάζονται να χτυπήσουν αμέσως μόλις γνώριζαν ότι τα ρωσικά αεροσκάφη ήταν αερομεταφερόμενα.

Τα στοιχεία από τις ίδιες τις τουρκικές αρχές αφήνουν έτσι ελάχιστα περιθώρια αμφιβολίας ότι η απόφαση να καταρριφθεί το ρωσικό αεροσκάφος ελήφθη πριν καν ξεκινήσουν την πτήση τους τα ρωσικά αεροσκάφη.

Το κίνητρο της απεργίας σχετιζόταν άμεσα με τον τουρκικό ρόλο στην υποστήριξη των δυνάμεων κατά του Άσαντ στην περιοχή των συνόρων. Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση Ερντογάν δεν έκανε καμία προσπάθεια να κρύψει τον στόχο της τις ημέρες πριν από την απεργία. Σε μια συνάντηση με τον Ρώσο πρεσβευτή στις 20 Νοεμβρίου, ο υπουργός Εξωτερικών κατηγόρησε τους Ρώσους για «εντατικούς βομβαρδισμούς» «χωριών τουρκμενικού αμάχου» και είπε ότι μπορεί να υπάρξουν «σοβαρές συνέπειες» εκτός κι αν οι Ρώσοι τελείωναν αμέσως τις επιχειρήσεις τους.

Ο Τούρκος πρωθυπουργός Αχμέτ Νταβούτογλου ήταν ακόμη πιο σαφής, δηλώνοντας ότι οι τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας «έλαβαν εντολή να αντιδράσουν σε οποιαδήποτε εξέλιξη που θα απειλούσε την ασφάλεια των συνόρων της Τουρκίας». Ο Νταβούτογλου είπε ακόμη: «Εάν υπάρξει επίθεση που θα οδηγήσει σε έντονη εισροή προσφύγων στην Τουρκία, θα ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα τόσο εντός της Συρίας όσο και της Τουρκίας».

Η τουρκική απειλή για αντίποινα – όχι κατά της ρωσικής διείσδυσης στον εναέριο χώρο της, αλλά ως απάντηση σε πολύ ευρέως καθορισμένες συνθήκες στα σύνορα – ήρθε εν μέσω της τελευταίας σειράς μαχών μεταξύ της συριακής κυβέρνησης και των θρησκευτικών μαχητών. Η περιοχή όπου καταρρίφθηκε το αεροπλάνο κατοικείται από την Τουρκμενική μειονότητα. Ήταν πολύ λιγότερο σημαντικοί από τους ξένους μαχητές και άλλες δυνάμεις που πραγματοποίησαν μια σειρά επιθέσεων στην περιοχή από τα μέσα του 2013 με στόχο να απειλήσουν την κύρια αλαουϊτική κυριαρχία του Προέδρου Άσαντ στην ακτή της επαρχίας Λατάκια.

Ο Τσαρλς Λίστερ, ο Βρετανός ειδικός που επισκεπτόταν συχνά την επαρχία Λατάκια το 2013, σημειώθηκε σε συνέντευξη του Αυγούστου 2013, «Η Λατάκεια, ακριβώς μέχρι το πολύ βόρειο άκρο [δηλαδή στην περιοχή του Τουρκμενικού βουνού], αποτελεί προπύργιο για ομάδες ξένων μαχητών εδώ και σχεδόν ένα χρόνο». Παρατήρησε επίσης ότι, μετά την εμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους (IS) στο βορρά, το Μέτωπο al-Nusra και οι σύμμαχοί του στην περιοχή είχαν «πλεύσει» στο ISIL και ότι μια από τις ομάδες που πολεμούσαν στη Λατάκια είχε «γίνει μια ομάδα μετώπου» για το ISIL.

Τον Μάρτιο του 2014, οι θρησκευτικοί αντάρτες εξαπέλυσαν μεγάλη επίθεση με βαριά τουρκική υλικοτεχνική υποστήριξη για να καταλάβουν την αρμενική πόλη Kessab στη μεσογειακή ακτή της Λαττάκειας πολύ κοντά στα τουρκικά σύνορα. Μια εφημερίδα της Κωνσταντινούπολης, Bagcilar, ανέφερε μέλος της επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων του τουρκικού κοινοβουλίου όπως αναφέρουν μαρτυρίες χωρικών που ζούσαν κοντά στα σύνορα ότι χιλιάδες μαχητές είχαν περάσει από πέντε διαφορετικά συνοριακά σημεία με αυτοκίνητα με συριακές πινακίδες για να συμμετάσχουν στην επίθεση.

Κατά τη διάρκεια αυτής της επίθεσης, επιπλέον, ένα συριακό τζετ που απαντούσε στην επίθεση κατά του Κεσάμπ καταρρίφθηκε από την τουρκική αεροπορία σε έναν αξιοσημείωτο παραλληλισμό με την κατάρριψη του ρωσικού τζετ. Η Τουρκία ισχυρίστηκε ότι το αεροσκάφος είχε παραβιάσει τον εναέριο χώρο της, αλλά δεν προσποιήθηκε ότι είχε προειδοποιήσει. Ο σκοπός της προσπάθειας αποτροπής της Συρίας από τη χρήση της αεροπορικής της δύναμης για την άμυνα της πόλης ήταν προφανής.

Τώρα η μάχη στην επαρχία Λατάκεια έχει μετατοπιστεί στην περιοχή Bayirbucak, όπου βρίσκεται η συριακή αεροπορία και οι χερσαίες δυνάμεις προσπαθώντας να κόψει τις γραμμές ανεφοδιασμού μεταξύ χωριών που ελέγχονται από το Μέτωπο Nusra και των συμμάχων του και τα τουρκικά σύνορα για αρκετούς μήνες. Το χωριό κλειδί στην περιοχή ελέγχου του Μετώπου Νούσρα είναι η Σάλμα, η οποία βρίσκεται στα χέρια των τζιχαντιστών από το 2012. Η επέμβαση της ρωσικής Πολεμικής Αεροπορίας στη μάχη έδωσε ένα νέο πλεονέκτημα στον συριακό στρατό.

Η τουρκική κατάρριψη ήταν επομένως στην ουσία μια προσπάθεια να αποθαρρυνθούν οι Ρώσοι από το να συνεχίσουν τις επιχειρήσεις τους στην περιοχή κατά του Μετώπου al-Nusra και των συμμάχων του, χρησιμοποιώντας όχι ένα αλλά δύο ευδιάκριτα προσχήματα: αφενός μια πολύ αμφίβολη κατηγορία διείσδυσης στα ρωσικά σύνορα για τους συμμάχους του ΝΑΤΟ και αφετέρου μια κατηγορία βομβαρδισμού του εγχώριου Τουρκμενικού κοινού.

Η απροθυμία της κυβέρνησης Ομπάμα να αντιμετωπίσει το συγκεκριμένο θέμα του σημείου κατάρριψης του αεροπλάνου δείχνει ότι γνωρίζει καλά αυτό το γεγονός. Αλλά η κυβέρνηση είναι πολύ αφοσιωμένη στην πολιτική της να συνεργάζεται με την Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ για να αναγκάσει την αλλαγή καθεστώτος για να αποκαλύψει την αλήθεια για το περιστατικό.

Η απάντηση του Ομπάμα στην κατάρριψη κατηγόρησε το πρόβλημα στον ρωσικό στρατό που βρίσκεται σε μέρος της Συρίας. «Λειτουργούν πολύ κοντά σε τουρκικά σύνορα», δήλωσε, και αν οι Ρώσοι επικεντρωθούν μόνο στο Daesh, «κάποιες από αυτές τις συγκρούσεις ή πιθανότητες για λάθη ή κλιμάκωση είναι λιγότερο πιθανό να συμβούν».

-Γκάρεθ Πόρτερ είναι ανεξάρτητος ερευνητής δημοσιογράφος και νικητής του βραβείου Gellhorn 2012 για τη δημοσιογραφία. Είναι ο συγγραφέας του πρόσφατα δημοσιευμένου Manufactured Crisis: The Untold Story of the Iran Nuclear Scare.