Wereldvrede door de wet

Het lang vergeten vredesplan van vijf voormalige Amerikaanse presidenten

door Prof. James T. Ranney (voor volledigere versies, e-mail: jamestranney@post.harvard.edu).

                  We moeten de oorlog beëindigen.  Hoe een nucleaire oorlog te vermijden is de belangrijkste kwestie waarmee de mensheid wordt geconfronteerd. Zoals HG Wells het uitdrukte (1935): “Als we de oorlog niet beëindigen, zal de oorlog een einde aan ons maken.” Of, zoals president Ronald Reagan en secretaris-generaal van de Sovjet-Unie Michail Gorbatsjov in hun gezamenlijke verklaring op de Top van Genève in 1985 zeiden: “een nucleaire oorlog kan niet worden gewonnen en mag nooit worden uitgevochten.”

Maar blijkbaar hebben we niet goed nagedacht over de volledige implicaties van de bovenstaande verklaring. Want als bovenstaande stelling is waar, hieruit volgt dat we ons moeten ontwikkelen alternatieven voor oorlog. En daarin ligt de simpele kern van ons voorstel: mondiale mechanismen voor alternatieve geschillenbeslechting – voornamelijk internationale arbitrage, voorafgegaan door internationale bemiddeling en ondersteund door internationale arbitrage.

Geschiedenis van het idee.  Dit is geen nieuw idee, noch een radicaal idee. De oorsprong ervan gaat terug naar (1) de beroemde Britse rechtsfilosoof Jeremy Bentham, die in zijn 1789 Plan voor een universele en eeuwige vrede, stelde “een Gemeenschappelijk Hof van Justitie voor de beslissing over geschillen tussen de verschillende naties” voor. Andere prominente voorstanders zijn onder meer: ​​(2) president Theodore Roosevelt, die in zijn lang verwaarloosde toespraak voor de aanvaarding van de Nobelprijs voor de Vrede uit 1910 internationale arbitrage, een wereldgerechtshof en ‘een soort internationale politiemacht’ voorstelde om de decreten van het hof af te dwingen; (3) President William Howard Taft, die een “arbitraal hof” en een internationale politiemacht omarmde om zijn toevlucht tot arbitrage en berechting af te dwingen; en (4) president Dwight David Eisenhower, die aandrong op de oprichting van een ‘Internationaal Gerechtshof’ met verplichte jurisdictie en een soort ‘internationale politiemacht die universeel wordt erkend en sterk genoeg is om universeel respect te verdienen’. Ten slotte werd in dit verband onder de regeringen van Eisenhower en Kennedy gedurende enkele maanden onderhandeld over een “Gezamenlijke Verklaring van Overeengekomen Principes voor Ontwapeningsonderhandelingen” door de Amerikaanse vertegenwoordiger John J. McCloy en de Sovjet-vertegenwoordiger Valerian Zorin. Deze McCloy-Zorin-overeenkomst, aangenomen door de Algemene Vergadering van de VN op 20 december 1961 maar uiteindelijk niet aangenomen, voorzag in de oprichting van “betrouwbare procedures voor de vreedzame beslechting van geschillen” en een internationale politiemacht die het monopolie zou hebben gehad op alle internationale bruikbare militaire macht.

Wereldvrede door de wet (WPTL) samengevat.  Het basisconcept, dat minder ingrijpend is dan de McCloy-Zorin-overeenkomst, bestaat uit drie delen: 1) afschaffing van kernwapens (met daarmee gepaard gaande vermindering van conventionele strijdkrachten); 2) mechanismen voor mondiale geschillenbeslechting; en 3) verschillende handhavingsmechanismen, variërend van de kracht van de publieke opinie in de wereld tot een internationale vredesmacht.

1.       Afschaffing: noodzakelijk en haalbaar:  Het is tijd voor een Verdrag tot afschaffing van kernwapens. Sinds het hoofdartikel van de voormalige ‘nucleaire realisten’ Henry Kissinger (voormalig minister van Buitenlandse Zaken), senator Sam Nunn, William Perry (voormalig minister van Defensie) en George Shultz (voormalig minister van Buitenlandse Zaken) van 4 januari 2007 in de Wall Street Journal, De opinie van de elite over de hele wereld heeft een algemene consensus bereikt dat kernwapens een duidelijk en onmiddellijk gevaar vormen voor iedereen die ze bezit en voor de hele wereld.[1]  Zoals Ronald Reagan altijd tegen George Shultz zei: “Wat is er zo geweldig aan een wereld die in 30 minuten kan worden opgeblazen?”[2]  Dus alles wat we nu nodig hebben is een laatste zetje om de toch al brede publieke steun voor afschaffing om te zetten[3] in uitvoerbare maatregelen. Hoewel de Verenigde Staten het probleem vormen, zal de rest (zelfs Israël en Frankrijk) volgen zodra de Verenigde Staten, Rusland en China akkoord gaan met de afschaffing.
2.      Mondiale mechanismen voor geschillenbeslechting:  WPTL zou een vierdelig systeem voor mondiale geschillenbeslechting opzetten – verplichte onderhandelingen, verplichte bemiddeling, verplichte arbitrage en verplichte berechting – van alle geschillen tussen landen. Op basis van de ervaringen bij nationale rechtbanken zou ongeveer 90% van alle “zaken” worden beslecht via onderhandelingen en bemiddeling, terwijl nog eens 90% wordt afgehandeld na arbitrage, waarbij een klein restant overblijft voor verplichte berechting. Het grote bezwaar dat door de jaren heen is opgeworpen (vooral door de neo-conservatieven) tegen de verplichte jurisdictie bij het Internationale Gerechtshof is dat de Sovjets er nooit mee zouden instemmen. Welnu, het feit is dat de Sovjets onder Michail Gorbatsjov deed ermee instemmen, te beginnen in 1987.
3.      Internationale handhavingsmechanismen:  Veel geleerden op het gebied van het internationaal recht hebben erop gewezen dat in ruim 95% van de gevallen alleen al de kracht van de publieke opinie in de wereld effectief is geweest bij het veiligstellen van de naleving van uitspraken van internationale rechtbanken. De weliswaar moeilijke kwestie was de rol die een internationale vredesmacht zou kunnen spelen bij de handhaving; het probleem bij een dergelijke handhaving was het vetorecht in de VN-Veiligheidsraad. Maar er zouden verschillende mogelijke oplossingen voor dit probleem kunnen worden uitgewerkt (bijvoorbeeld een gecombineerd stelsel van gewogen stemmen/supermeerderheid), op dezelfde manier waarop het Zeerechtverdrag rechterlijke tribunalen heeft bedacht die niet onderworpen zijn aan het P-5-veto.

Conclusie.  WPTL is een door en door middelmatig voorstel dat noch "te weinig" (onze huidige strategie van "collectieve onveiligheid"), noch "te veel" (wereldregering of wereldfederalisme of pacifisme) is. Het is een concept dat vreemd genoeg de afgelopen vijftig jaar is verwaarloosd[4]  die heroverweging verdient door overheidsfunctionarissen, de academische wereld en het grote publiek.