door Lawrence Wittner, Oorlog is een misdaad, Oktober 11, 2021
Op 10 september 2021, tijdens een belangrijke diplomatieke bijeenkomst die telefonisch plaatsvond, bevestigden de Amerikaanse president Joseph Biden en de Chinese president Xi Jinping de noodzaak van een betere relatie tussen hun twee naties. Volgens de officiële Chinese samenvatting, Xi zei dat “wanneer China en de Verenigde Staten samenwerken, de twee landen en de wereld hiervan zullen profiteren; wanneer China en de Verenigde Staten de confrontatie aangaan, zullen de twee landen en de wereld lijden.” Hij voegde eraan toe: „De relatie goed krijgen is . . . iets wat we moeten doen en goed moeten doen.”
Op dit moment lijken de regeringen van de twee naties echter verre van een samenwerkingsrelatie. Inderdaad, intens wantrouwend tegenover elkaar, de Verenigde Staten en China verhogen hun militaire uitgaven, ontwikkeling van nieuwe kernwapens, zich bezighouden met verhitte ruzies over territoriale problemen, en het slijpen van hun economische concurrentie. Geschillen over de status van Taiwan en Zuid-Chinese zee zijn bijzonder waarschijnlijke brandhaarden voor oorlog.
Maar stel je de mogelijkheden voor als de Verenigde Staten en China deed samenwerken. Deze landen hebben tenslotte de twee grootste militaire budgetten ter wereld en de twee grootste economieën, zijn de twee grootste energieverbruikers en hebben een gecombineerde bevolking van bijna 1.8 miljard mensen. Door samen te werken, konden ze een enorme invloed uitoefenen op wereldaangelegenheden.
In plaats van zich voor te bereiden op een dodelijke militaire confrontatie - een die verscheen gevaarlijk dichtbij eind 2020 en begin 2021 – zouden de Verenigde Staten en China hun conflicten kunnen overdragen aan de Verenigde Naties of andere neutrale instanties zoals de Associatie van Zuidoost-Aziatische Naties voor bemiddeling en oplossing. Afgezien van het afwenden van een potentieel verwoestende oorlog, misschien zelfs een nucleaire oorlog, zou dit beleid aanzienlijke bezuinigingen op de militaire uitgaven mogelijk maken, met besparingen die zouden kunnen worden besteed aan het ondersteunen van VN-operaties en het financieren van hun binnenlandse sociale programma's.
In plaats van dat de twee landen het optreden van de VN om de internationale vrede en veiligheid te beschermen belemmeren, zouden ze het volledig kunnen steunen, bijvoorbeeld door de VN te ratificeren Verdrag inzake het verbod op kernwapens.
In plaats van door te gaan als 's werelds grootste uitstoters van broeikasgassen, zouden deze twee economische reuzen kunnen samenwerken om de escalerende klimaatcatastrofe te bestrijden door hun ecologische voetafdruk te verkleinen en te pleiten voor internationale overeenkomsten met andere landen om hetzelfde te doen.
In plaats van elkaar de schuld geven voor de huidige pandemie zouden ze kunnen samenwerken aan wereldwijde volksgezondheidsmaatregelen, waaronder massale productie en distributie van Covid-19-vaccins en onderzoek naar andere potentieel verschrikkelijke ziekten.
In plaats van verkwistende economische concurrentie en handelsoorlogen aan te gaan, zouden ze hun enorme economische middelen en vaardigheden kunnen bundelen om armere landen te voorzien van economische ontwikkelingsprogramma's en directe economische hulp.
In plaats van elkaar aan de kaak stellen voor mensenrechtenschendingen, konden ze toegeven dat ze allebei hun raciale minderheden hadden onderdrukt, plannen aankondigen om een einde te maken aan deze mishandeling, en herstelbetalingen doen aan de slachtoffers.
Hoewel het lijkt alsof een dergelijke ommekeer onmogelijk is, iets vergelijkbaars gebeurde in de jaren tachtig, toen de Koude Oorlog tussen de VS en de Sovjet-Unie, lang een hoofdbestanddeel van internationale aangelegenheden, tot een plotseling, onverwacht einde kwam. In de context van een massale golf van volksprotesten tegen de toenemende Koude Oorlog en in het bijzonder het toenemende gevaar van een nucleaire oorlog, had de Sovjetpresident Michail Gorbatsjov de wijsheid om in te zien dat de twee naties niets te winnen en veel te verliezen hadden door doorgaan op het pad van toenemende militaire confrontatie. En hij slaagde er zelfs in de Amerikaanse president Ronald Reagan, lange tijd een fervent havik maar belaagd door druk van de bevolking, te overtuigen van de waarde van samenwerking tussen hun twee naties. In 1980, toen de confrontatie tussen de VS en de Sovjet-Unie snel instortte, Reagan slenterde gezellig met Gorbatsjov over het Rode Plein van Moskou en vertelde nieuwsgierige toeschouwers: “We besloten met elkaar te praten in plaats van over elkaar. Het werkt prima.”
Helaas hebben in de daaropvolgende decennia nieuwe leiders van beide naties de enorme kansen op vrede, economische veiligheid en politieke vrijheid verkwist die aan het einde van de Koude Oorlog waren ontstaan. Maar, in ieder geval voor een tijdje, werkte de coöperatieve aanpak prima.
En het kan weer.
Gezien de huidige ijzige betrekkingen tussen de regeringen van de Verenigde Staten en China, lijkt het erop dat ze, ondanks de veelbelovende retoriek op de recente Biden-Xi-bijeenkomst, nog niet klaar zijn voor een samenwerkingsrelatie.
Maar wat de toekomst zal brengen, is een heel andere zaak - vooral als, zoals in het geval van de Koude Oorlog, de mensen van de wereld, die zich een betere manier durven voorstellen, besluiten dat het nodig is om de regeringen van de twee machtigste landen op een nieuwe en productievere koers.
[Dr. Laurens Wittner (https://www.lawrenceswittner.com/ ) is hoogleraar geschiedenis emeritus bij SUNY / Albany en de auteur van De bom confronteren (Stanford University Press).]
