ECOWAS-Niger-conflict: lessen uit de geschiedenis over de mondiale machtsdynamiek te midden van regionale conflicten

Door Amos Oluwatoye, secretaris van de werkgroep Onderzoek, Planning en Communicatie, World BEYOND War – Nigeria, 10 oktober 2023

Op 26 juli 2023 beleefde Niger een staatsgreep wat het hoogtepunt was van verschillende uitdagingen waarmee het land wordt geconfronteerd, waaronder extreme armoede en slecht bestuur. In de nasleep van de recente staatsgreep, die voortkwam uit een complex web van interne en externe factorenbevinden we ons in een kritieke tijd die een diepgaand begrip van de lessen van de geschiedenis vereist. De dynamiek van de mondiale machtspolitiek, vooral in regio’s vol conflicten, heeft consequent de loop van de gebeurtenissen bepaald. De huidige situatie in Niger herinnert ons er op aangrijpende wijze aan hoe wereldmachten regionale conflicten kunnen beïnvloeden en uitbuiten, vaak ten koste van de lokale bevolking. Parallellen trekken met historische episoden zoals de Strijd om Afrika en het tijdperk van de Koude Oorlog, waar externe belangen conflicten verergerden, moeten we acht slaan op de waarschuwingen uit het verleden.

Leren van de geschiedenis

De studie van de geschiedenis is een essentiële geopolitieke les. Het geeft ons belangrijke informatie over hoe lokale conflicten en internationale krachten op elkaar inwerken. Het huidige scenario in Niger, dat zou kunnen leiden tot een invasie van... de Economische Gemeenschap van West-Afrikaanse Staten (ECOWAS), dient als een scherpe herinnering aan de delicate dans waaraan grote landen door de geschiedenis heen hebben deelgenomen. Door de geschiedenis heen zijn regionale conflicten door wereldmachten gebruikt om hun doelen te bereiken, vaak ten koste van lokale gemeenschappen.

Een soortgelijke historische tendens kan aan het einde van de 19e en het begin van de 20e eeuw worden waargenomen Strijd om Afrika. Gemotiveerd door imperiale aspiraties en de noodzaak van hulpbronnen verdeelden de Europese koloniale machten het Afrikaanse continent, zonder veel aandacht te besteden aan de culturele, etnische of politieke dynamiek van de gebieden die zij verwierven. De gevolgen waren rampzalig: de inheemse bevolking werd onderworpen aan geweld, uitbuiting en onderwerping ter wille van de winning van hulpbronnen en geopolitieke dominantie.

In Niger kunnen we vandaag de dag nog steeds sporen van dit historische patroon zien. De enorme natuurlijke hulpbronnen van het gebied, waaronder olie- en uraniumreserves, trekken buitenlandse belangstelling naar de regio. We mogen de waarschijnlijkheid niet uitsluiten dat de exploitatie van hulpbronnen de beslissingen van externe partijen kan beïnvloeden, ook al lijkt de ECOWAS-actie ingegeven te zijn door zorgen over de regionale stabiliteit.

Het tijdperk van de Koude Oorlog is een andere intrigerende case study. De concurrentie tussen wereldmachten in die tijd hebben regionale conflicten over de hele wereld regelmatig aangewakkerd en verergerd. Volmachtoorlogen, ideologische geschillen en het najagen van hulpbronnen leidden in veel landen tot chronisch lijden en instabiliteit. Bij een aantal conflicten in Afrika werden concurrerende groepen gesteund door wereldmachten, waardoor het lijden van de lokale bevolking werd vergroot.

De oorlog in Vietnam (1955 tot 1975) werd sterk beïnvloed door de rivaliteit tussen de twee landen Verenigde Staten en de Sovjet-Unie tijdens de Koude Oorlog. Ze waren een voorbeeld van het concept van proxy-oorlog door de situatie aanzienlijk te verslechteren als gevolg van hun betrokkenheid. De Sovjet-Unie verleende belangrijke militaire en economische steun aan de oorlogsinspanningen in Noord-Vietnam, terwijl de Verenigde Staten hun betrokkenheid opvoerden door tienduizenden soldaten bij te dragen aan de oorlog. Zuid-Vietnam. Tot 2,000,000 burgers, 58,000 Amerikaanse militairen en 1,100,000 Noord-Vietnamese en Vietcong-troepen behoorden tot het duizelingwekkende aantal slachtoffers. Dit conflict was een duidelijk voorbeeld van de verwoestende geopolitieke en menselijke kosten die tijdens de Koude Oorlog werden opgelopen als gevolg van de rivaliteit tussen de supermachten.

We kunnen de effecten van deze historische dynamiek vandaag de dag nog steeds zien in Niger en het grotere Sahelgebied. Terwijl zowel Rusland als de Verenigde Staten hun sociale, economische en politieke belangen in dit cruciale deel van de wereld proberen te verdedigen, roept deze situatie ook vragen op over de groeiende invloed van Rusland in het gebied, waardoor Niger in een strijdtoneel zou kunnen veranderen. .

De wereldmachten en hun geopolitieke belangen die strijden om invloed en toegang tot lucratieve hulpbronnen hebben een groeiende impact op regionale oorlogen. Het is zorgwekkend omdat de kans bestaat dat deze confrontaties zullen intensiveren en waarbij meerdere partijen betrokken zullen zijn.

Hoe de geleerde lessen onze reactie op de huidige situatie in Niger kunnen beïnvloeden 

We moeten oog hebben voor en op onze hoede zijn voor wat de supermachten van plan zijn om ervoor te zorgen dat hun betrokkenheid bij regionale geschillen de stabiliteit bevordert en tegemoetkomt aan de behoeften van de lokale bevolking, in plaats van conflicten te verergeren en de situatie uit te buiten voor hun zelfzuchtige doeleinden. Het beheer van de hulpbronnen moet transparant en verantwoordelijk zijn om te voorkomen dat buitenlanders de Afrikaanse rijkdommen plunderen. Militaire actie mag nooit voorrang krijgen boven diplomatie en geweldloze conflictoplossing. Er zijn onpartijdige en internationale bemiddelingsinspanningen nodig.

Onder leiding van de Verenigde Naties en andere internationale organisaties moet de internationale gemeenschap samenwerken om de exploitatie van regionale crises voor geopolitieke doeleinden te verbieden. Er moeten effectieve processen voor conflictpreventie, vredesopbouw en humanitaire hulp aanwezig zijn om de last voor kwetsbare bevolkingsgroepen te verminderen.

Mondiale maatschappelijke organisaties moeten het bewustzijn vergroten en zich verzetten tegen pogingen om regionale geschillen in West-Afrika te laten escaleren, met de nadruk op het vermijden van conflicten met niet-gewelddadige middelen. Deze proactieve betrokkenheid zal bijdragen aan het vergroten van het wereldwijde bewustzijn van de kwestie en de interesse wekken van vooruitstrevende individuen in conflictoplossing in Niger en andere Afrikaanse landen. Hieruit zou een beter begrip van de aard van de oorlog en de mogelijke uitkomsten ervan voortkomen, wat uiteindelijk zou leiden tot binnenlandse steun voor het tegenwerken van de bedoelingen van internationale machten in regionale conflicten.

Conclusie

De geschiedenis dient als een ontnuchterende waarschuwing voor de mogelijke gevolgen wanneer wereldmachten regionale oorlogen gebruiken om hun eigen agenda te bevorderen. We moeten ons laten leiden door de lessen uit het verleden terwijl we onderhandelen over het complexe terrein van het ECOWAS-Niger-conflict. Door ervoor te zorgen dat internationale deelname vrede, veiligheid en welvaart bevordert voor de bevolking van Niger en het grotere West-Afrikaanse gebied, hebben we de kans om de cyclus van uitbuiting te beëindigen. De supermachten van de wereld moeten deze kans op ethische betrokkenheid grijpen in plaats van op uitbuiting.