Door Patrick T. Hiller
Op de dag dat de historische nucleaire deal tussen Iran en de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Rusland, China, Frankrijk en Duitsland (P5+1) werd bereikt, verklaarde president Obama dat “de wereld opmerkelijke dingen kan doen als we een visie delen van vreedzaam conflicten aan te pakken.” Tegelijkertijd sprak de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Javad Zarif zijn waardering uit voor een “proces om tot een win-win-oplossing te komen … en om nieuwe horizonten te openen voor het aanpakken van ernstige problemen die onze internationale gemeenschap treffen.”
Ik ben een vredeswetenschapper. Ik bestudeer de oorzaken van oorlog en voorwaarden voor vrede. In mijn vakgebied bieden we evidence-based alternatieven voor oorlog met behulp van taal, zoals 'vreedzaam oplossen van conflicten' en 'win-win-oplossingen'. Vandaag is een goede dag, want deze deal schept de voorwaarden voor vrede en is voor alle betrokkenen de meest effectieve manier om vooruitgang te boeken.
De nucleaire deal is een prestatie op het gebied van wereldwijde non-proliferatie van kernwapens. Iran heeft altijd volgehouden dat het geen kernwapens nastreefde. Deze bewering wordt ondersteund door de voormalige CIA-analist en Midden-Oostenspecialist voor het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken, Flynt Leverett, die een van de experts is die geloof niet dat Iran kernwapens wilde bouwen. Desalniettemin moet het raamwerk van de deal tegemoet komen aan de zorgen van degenen die vrezen voor een nucleair bewapend Iran. In feite heeft deze deal mogelijk een nucleaire wapenwedloop in het hele Midden-Oosten voorkomen.
De verlichting van de sancties zal de normalisering van de politieke, sociale en economische interacties mogelijk maken. Handelsrelaties zullen bijvoorbeeld gewelddadige conflicten minder waarschijnlijk maken. Kijk maar naar de Europese Unie, ontstaan uit een handelsgemeenschap. De huidige crisis met Griekenland laat zien dat er zeker conflicten zijn onder de leden, maar dat het onvoorstelbaar is dat ze met elkaar in oorlog gaan.
Zoals de meeste onderhandelde overeenkomsten, zal deze deal wegen openen die verder gaan dan de non-proliferatie van kernwapens en het verlichten van sancties. We kunnen meer samenwerking, verbeterde relaties en duurzame overeenkomsten verwachten tussen de P5+1 en Iran, maar ook met andere regionale en mondiale actoren. Dit is met name van belang bij complexe vraagstukken rond Syrië, Irak, ISIS, Jemen, olie of het Israëlisch-Palestijnse conflict.
Critici van deze deal zijn al actief bezig om het te laten ontsporen. Dit is niet de verwachte "snelle oplossing" die een illusoire snelle militaire interventie zou zijn geweest. Dat is maar goed ook, want er is geen snelle oplossing voor landen die al meer dan drie decennia met elkaar in conflict zijn. Dit is een constructieve weg voorwaarts die uiteindelijk relaties kan herstellen. Net zo Obama weet heel goed, kan het jaren duren voordat het vruchten afwerpt en niemand verwacht dat het proces zonder uitdagingen verloopt. Hier komt de kracht van onderhandelen weer om de hoek kijken. Wanneer partijen op bepaalde gebieden afspraken maken, is de kans groter dat zij obstakels op andere gebieden overwinnen. Afspraken leiden vaak tot meer afspraken.
Een ander veelgehoord punt van kritiek is dat de uitkomsten van de onderhandelde schikkingen onduidelijk zijn. Dat is correct. Bij onderhandelingen zijn de middelen echter zeker en in tegenstelling tot oorlog brengen ze niet de onaanvaardbare menselijke, sociale en economische kosten met zich mee. Er is geen garantie dat de partijen hun toezeggingen zullen nakomen, dat er mogelijk opnieuw moet worden onderhandeld over kwesties of dat de richting van de onderhandelingen zal veranderen. Deze onzekerheid geldt niet voor oorlog, waar menselijke slachtoffers en lijden zijn gegarandeerd en niet ongedaan kunnen worden gemaakt.
Deze deal kan een keerpunt in de geschiedenis zijn waar wereldleiders erkenden dat wereldwijde samenwerking, constructieve conflicttransformatie en sociale verandering zwaarder wegen dan oorlog en geweld. Een constructiever Amerikaans buitenlands beleid zal zich met Iran bezighouden zonder de dreiging van oorlog. Publieke steun is echter cruciaal, aangezien er nog steeds een aanzienlijk contingent congresleden vastzit in het disfunctionele paradigma van militaire oplossingen. Nu is het aan het Amerikaanse volk om hun vertegenwoordigers ervan te overtuigen dat deze deal moet worden uitgevoerd. We kunnen ons niet meer oorlogen en hun gegarandeerde mislukkingen veroorloven.
Patrick. T. Hiller, Ph.D., gesyndiceerd door PeaceVoice,is een geleerde op het gebied van conflicttransformatie, professor in de raad van bestuur van de International Peace Research Association, lid van de Peace and Security Funders Group en directeur van het oorlogspreventie-initiatief van de Jubitz Family Foundation.
