Iyini i-Global Citizenry, futhi ingasisindisa?

NguDavid Swanson, othathwe ku I-Humanist

Izihloko zezindaba kule ntwasahlobo edlule zathi ngokokuqala ngqa, ngaphezu kwengxenye yabaphendulile ngokuvota emhlabeni wonke bathi bazibona beyizakhamuzi zomhlaba wonke kunokuba njengezakhamuzi zezwe. Bebeqonde ukuthini uma besho lokho?

Okokuqala, ukwehlisa izinga lokushaya kwenhliziyo kwabafundi abathile base-US kufanele sisho ukuthi bebengasho ukuthi bazofunga ukwethembeka kuhulumeni womhlaba oyimfihlo isikhathi eside kuze kube yilapho i-Dark Side ichoboza konke ukukhanya okuvela eMbuthweni, noma kuze kube yilapho uMama, uphaya we-apula, nobukhosi bezwe obungcwele kuphelelwa yisikhathi emalangabini kaSathane okusebenzelana kwamazwe ngamazwe. Ngikwazi kanjani lokhu? Okokuqala, into iningi leplanethi eliyaziyo iphambene nemfihlo. Okubaluleke nakakhulu, okukhulunywa ngakho lapha izimo zengqondo zabaphenduli, hhayi izimo zabo. Ezizweni eziningi izimpendulo zacishe zahlukana ngokulinganayo; ingxenye yabantu yayingenaphutha, babenemibono ehlukene nje.

Noma kunjalo, babesho ukuthini?

E-United States, ngokumangazayo, amaphesenti angama-22 abaphendulile kuthiwa athi avuma ngokuqinile ukuthi azibona njengezakhamuzi zomhlaba wonke, kuyilapho amanye amaphesenti angama-21 avuma ngandlela thize. Ungavumelana kanjani nokukhetha kanambambili anginawo umqondo onzima kakhulu, kodwa kuthiwa bakwenzile. Lokho kungamaphesenti angama-43 avumelana ngokuqinile noma ngandlela thize ezweni elikhethekile lezempi eliphephezelisa ifulegi, uma ungakukholelwa—noma uma empeleni akusho lukhulu.

ICanada iphakeme kancane ngamaphesenti angama-53. Kodwa, futhi, lisho ukuthini? Ingabe abaphendulile bashaqekile lapho bevumelana nombono ozwakalayo ozwakalayo abangakaze bawuzwe ushiwo ngaphambili? Ingabe idlanzana elinamandla likhanyiselwe ngempela ngale kobuzwe obuvamile? I-Russia, iJalimane, i-Chile, ne-Mexico yayinokuhlonzwa okuncane kakhulu njengezakhamuzi zomhlaba wonke. Ingabe kufanele sikubukele phansi lokho? INigeria, iChina, iPeru, neNdiya yizona ezihamba phambili. Ingabe kufanele silingise lokho? Ingabe abantu bazihlanganisa nobuntu noma ngokumelene nezwe labo noma basekela isifiso sabo sokufuduka, noma ngokumelene nezifiso zabanye zokufuduka? Noma ingabe abantu abaqashwe yimali eshibhile emhlabeni wonke bayaphikisana nobuzwe?

Bengilokhu ngicabanga ukuthi uma abantu bengayeka ukukhuluma ngobugebengu bezempi yezwe labo, futhi baqale ukuhlobana nabo bonke abantu, singase sizuze ukuthula. Ngakho ngaqhathanisa imiphumela “yezakhamuzi zomhlaba wonke” nemiphumela yocwaningo lwango-2014 olwalubuza ukuthi abantu bangazimisela yini ukulwela izwe labo. Imiphumela yalolo cwaningo nayo ibikhuthaza ngendlela emangalisayo, njengoba iningi eliqinile emazweni amaningi lithi ngeke lilwe empini. Kodwa akubonakali kukhona ukuhlobana phakathi kwamavoti amabili. Ngaphandle kwalapho singathola indlela yokulungisa ezinye izici ezibalulekile, akubonakali sengathi ukuba isakhamuzi somhlaba wonke nokwenqaba ukulwa kunokuthile okufana ngaso sonke isikhathi. Amazwe anobuzwe azimisele futhi awazimisele ukulwa ezimpini. Amazwe “ayisakhamuzi somhlaba wonke” azimisele futhi awazimisele ukulwa ezimpini.

Yebo, izimpendulo zokuzimisela ukulwa ziwumbhedo nje. I-United States inezimpi eziningi eziqhubekayo, amahhovisi okuqasha emadolobheni amaningi, futhi amaphesenti angu-44 wezwe aqinisekisa ukuthi azolwa uma kunempi. (Yini ebavimbayo?) Izimpendulo zezakhamizi zomhlaba wonke zingase zibe umbhedo futhi. Noma kunjalo, kuyaphawuleka ukuthi iCanada inomqondo obanzi womhlaba wonke kanye ne-pacifist kune-United States okhethweni olubili, kuyilapho amazwe ase-Asia emakhulu kakhulu ngokuba yisakhamuzi somhlaba wonke futhi azimisele kakhulu ukubamba iqhaza ezimpini (noma ukwenza leso simangalo ku-pollster) .

Noma ngabe kusho ukuthini, ngikuthatha njengezindaba ezinhle ukuthi iningi lesintu lihlotshaniswa nomhlaba. Okwethu manje ukwenza lokho kusho ukuthi kufanele. Kudingeka sihlakulele inkolelo yokuba isakhamuzi somhlaba eqala ngokuqaphela wonke umuntu emhlabeni, nezinye izinto eziphilayo ngendlela yazo, njengokuhlanganyela kuwo. Isakhamuzi somhlaba asilindele ukuthi sibe nokuningi esifana ngakho nezakhamuzi zekona elikude lomhlaba, kodwa siyaqonda ukuthi ayikho impi engalwiwa nezakhamuzi zakubo.

Asidingi ukhetho oluhlanzekile noma ukuphela kwezinzuzo zempi noma ukwanda kwe-ICC ukubeka umthetho wokubusa emazweni angaphandle kwe-Afrika ukuze kuthuthukiswe izakhamuzi zomhlaba. Sidinga nje izingqondo zethu. Futhi uma sithola kahle ezinhliziyweni zethu, zonke lezozinto ezinye zilungele ukulungele kwenzeke.

Ngakho sicabanga kanjani njengezakhamuzi zomhlaba? Zama lokhu: funda isihloko esimayelana nendawo ekude. Cabanga: “Lokho kwenzeka kwabanye bethu.” Ngokuthi “thina,” kusho ubuntu. Funda indatshana emayelana nezishoshovu zokuthula ezibhikishela impi ezisho phezulu, “Siqhumisa ngamabhomu abantu abangenacala,” kuyilapho bezihlanganisa namasosha ase-US. Sebenze kuze kube yilapho uthola izinkulumo ezinjalo zingaqondakali. Sesha ku-inthanethi izindatshana ezisho “isitha.” Zilungise ukuze zibonise iqiniso lokuthi wonke umuntu unezitha ezifanayo: impi, ukucekelwa phansi kwemvelo, izifo, indlala, ubandlululo. Faka esikhundleni elithi “bona” kanye “nalabo bantu” ngokuthi “thina” kanye “thina bantu.”

Lena empeleni iphrojekthi enkulu, kodwa ngokusobala kunezigidi zethu ezivele zihlotshaniswa nayo, futhi izandla eziningi zenza umsebenzi omncane. Amamodeli okulingisa nawo angakhuthaza. Singabheka emuva ebushoshovu bokudala buka-Garry Davis, owamelana nobuzwe njengesakhamuzi somhlaba.

Singaphinde sibheke kuMuhammad Ali ongasekho, owamelana nempi ngesizathu sokuthi abantu bakwamanye amazwe abakude nabo babebalulekile, ukuthi—njengoba kusho isisho—zonke izimpi ziyizimpi zombango ngoba bonke abantu bangabafowethu nodadewethu.

Etshelwa ukuthi ajoyine amasosha ase-US phakathi nempi yaseVietnam eyayizogcina ishiye abantu abayizigidi eziyisithupha beshonile kulelo zwe, eLaos naseCambodia, u-Ali wawuyeka umsebenzi wakhe futhi wayezimisele ukudela inkululeko yakhe. “Mane ungiyise ejele,” esho, ngokuphambene kakhulu nokuchazwa kwesimo sakhe sokuziphatha nesomthetho njengokuthi “ugwema” okuthile.

“Unembeza wami awungivumeli ukuthi ngiyodubula umfowethu,” kusho u-Ali, “noma abantu abansundu, noma abantu abampofu abalambile odakeni besebenzela iMelika enkulu enamandla. Futhi badubule ngani? Abakaze bangibize ngokuthi 'nigger.' Abakaze bangibulale. Abazange bangibeke nezinja. Abazange bangiphuce ubuzwe bami, badlwengula futhi babulala umama nobaba. Badubuleleni? Ngizobadubula ngani? Bangabantu abancane abamnyama abampofu, izingane ezincane nezingane, abesifazane. Ngingabadubula kanjani abantu abampofu? Vele ungiyise ejele.”

Abantu baseMelika abalalelayo bamgxeka u-Ali ngokuphikisana nempi yase-US, kodwa abakhi baleyo mpi bavuma, emashumini eminyaka kamuva, ukuthi wayeqinisile. "Ngicabanga ukuthi besinephutha," kusho lowo owayenguNobhala wezokuvikela uRobert McNamara. Ingabe abantu base-US bayakwazi lokho? Ama-polls aphakamisa ukuthi bambalwa kakhulu abanombono onembile wezinombolo zabantu ababulawa eVietnam noma e-Iraq noma ePhilippines noma kwezinye izimpi zase-US. "Umshisekeli wezwe," kusho uGeorge Orwell, "akagcini nje ngokuphikisa izenzo zonya ezenziwa uhlangothi lwakhe, kodwa unekhono elimangalisayo lokungezwa ngisho nokuzwa ngazo." Isakhamuzi somhlaba singaba nolwazi olungcono kakhulu.

shiya impendulo

Ikheli lakho le ngeke ishicilelwe. Ezidingekayo ibhalwe *

Izihloko ezihlobene Nalesi

Umbono Wethu Woshintsho

Indlela Yokuqeda Impi

Hambisa Inselele Yokuthula
Imicimbi Yempi
Sisize Sikhule

Abaxhasi Abancane Basigcina Sihamba

Uma ukhetha ukwenza umnikelo ophindelelayo okungenani ongu-$15 ngenyanga, ungase ukhethe isipho sokubonga. Sibonga abanikeli bethu abaphindelelayo kuwebhusayithi yethu.

Leli yithuba lakho lokucabanga kabusha a world beyond war
Isitolo se-WBW
Humusha kuya kunoma yiluphi ulimi