Arnold R. Isaacs ၊ အလှပြင်ဆိုင်ဒီဇင်ဘာ 15, 2022
အမေရိကန် ဇာတ်ကြောင်းတွင်၊ မြောက်ဗီယက်နမ်ကို နောက်ဆုံး ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်ခြင်းသည် ငြိမ်းချမ်းရေးကို ယူဆောင်လာခဲ့သည်။ အဲဒါ ကိုယ်ကျိုးရှာတဲ့ ဝတ္ထုတစ်ပုဒ်ပါ။
အမေရိကန်များ အားလပ်ရက်ရာသီသို့ ရောက်ရှိလာသည်နှင့်အမျှ၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲ၏ အရေးပါသော သမိုင်းမှတ်တိုင်တစ်ခုသို့ ရောက်ရှိလာသည်- မြောက်ဗီယက်နမ်ကို အမေရိကန်၏ နောက်ဆုံးလေကြောင်းထိုးစစ်၏ နှစ် ၅၀ ပြည့် နှစ်ပတ်လည်နေ့၊ ဒီဇင်ဘာ 50 ရက်ညတွင် စတင်ခဲ့သည့် ၁၁ ရက်ကြာ စစ်ဆင်ရေး၊ 11 ခုနှစ်သည် "ခရစ်စမတ်ဗုံးခွဲမှု" အဖြစ်သမိုင်းတွင်ကျဆင်းခဲ့သည်။
သို့သော် သမိုင်းတွင် ကျန်ရစ်ခဲ့သည့်အရာသည် အနည်းဆုံး ပြန်လည်ပြောပြခြင်းများစွာတွင်၊ ထိုအဖြစ်အပျက်၏ သဘောသဘာဝနှင့် အဓိပ္ပာယ်နှင့် ၎င်း၏အကျိုးဆက်များကို သက်သေမပြနိုင်သော မှားယွင်းသော ကိုယ်စားပြုမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် မြောက်ဗီယက်နမ်ကို နောက်လတွင် ပါရီတွင် ချုပ်ဆိုခဲ့သော ငြိမ်းချမ်းရေးသဘောတူညီချက်ကို စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရန် ကျယ်ပြန့်သော ဇာတ်ကြောင်းပြောဆိုမှုများကြောင့် အမေရိကန်လေတပ်သည် အမေရိကန်စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်ရန် အဆုံးအဖြတ်ပေးသော အချက်တစ်ချက်ဖြစ်သည်။
လွန်ခဲ့သော အနှစ် ၅၀ အတွင်း မှန်မှန်နှင့် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ကြွေးကြော်ခဲ့သော အဆိုပါ မှားယွင်းသော အရေးဆိုမှုသည် ငြင်းမနိုင်သော သမိုင်းဆိုင်ရာ အချက်အလက်များကို ဆန့်ကျင်ရုံမျှမကပေ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ၎င်းသည် ဗီယက်နမ်ရှိ အမေရိကန်၏ ဗျူဟာမြောက် တွေးခေါ်မှုကို ပျက်ပြားစေသော လေစွမ်းအင်အပေါ် ချဲ့ကားယုံကြည်မှုကို ဆက်လက်ပံ့ပိုးပေးသောကြောင့် လက်ရှိနှင့်လည်း သက်ဆိုင်ပါသည်။
နီးကပ်လာသောနှစ်ပတ်လည်နေ့နှင့်လာမည့် အောက်မေ့ဖွယ်ပွဲများတွင် ဤဒဏ္ဍာရီလာဗားရှင်းသည် သံသယဖြစ်ဖွယ်မရှိပေ။ သို့သော် အဆိုပါ အထင်ကရနေရာသည် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ ဝေဟင်တွင် အမှန်တကယ်ဖြစ်ပျက်ခဲ့သော အဖြစ်အပျက်များနှင့် ၁၉၇၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလနှင့် ၁၉၇၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် ပါရီရှိ ပဲရစ်တွင် ညှိနှိုင်းပွဲ၌ မှတ်တမ်းတင်ရန် အခွင့်အရေးတစ်ခု ပေးစွမ်းနိုင်မည်ဖြစ်သည်။
နှစ်အတန်ကြာ မတည်မငြိမ်ဖြစ်ပြီးနောက် အောက်တိုဘာလတွင် ပါရီတွင် ဇာတ်လမ်းစတင်ခဲ့ပြီး အမေရိကန်နှင့် မြောက်ဗီယက်နမ်စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေးမှူးများက အရေးကြီးသော လိုက်လျောမှုများ ကမ်းလှမ်းလာသောအခါတွင် ငြိမ်းချမ်းရေး စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများ ရုတ်တရက် အလှည့်အပြောင်းဖြစ်ခဲ့သည်။ ယခင်အမေရိကန်အဆိုပြုချက်များတွင် လုံးဝရှင်းလင်းပြတ်သားခြင်းမရှိသည့် မြောက်ဗီယက်နမ်တပ်များကို တောင်ဘက်မှ ရုပ်သိမ်းရန် အမေရိကန်ဘက်မှ ပြတ်ပြတ်သားသား ငြင်းဆန်ခဲ့သည်။ တချိန်တည်းမှာပင် ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်ကို မရုပ်သိမ်းမီတွင် ငုယင်ဗန်ထီးယူ ဦးဆောင်သော တောင်ဗီယက်နမ်အစိုးရကို ဖယ်ရှားရမည်ဟု ပထမအကြိမ် ဟနွိုင်းကိုယ်စားလှယ်များက ၎င်းတို့၏ တောင်းဆိုမှုကို စွန့်လွှတ်ခဲ့သည်။
အဆိုပါ ထိမိ၍လဲစရာ အတားအဆီးနှစ်ခုကို ဖယ်ရှားလိုက်ခြင်းဖြင့် ဆွေးနွေးပွဲများသည် ရှေ့သို့ လျင်မြန်စွာ ရွေ့လျားသွားခဲ့ပြီး အောက်တိုဘာလ ၁၈ ရက်နေ့တွင် နှစ်ဖက်စလုံးမှ အပြီးသတ်မူကြမ်းကို အတည်ပြုခဲ့သည်။ နောက်ဆုံးမိနစ်တွင် စကားလုံးအသုံးအနှုန်း အနည်းငယ်ပြောင်းလဲပြီးနောက်တွင် သမ္မတ Richard Nixon က မြောက်ဗီယက်နမ်ဝန်ကြီးချုပ် Pham Van Dong ထံ ကြေးနန်းတစ်စောင်ပေးပို့ခဲ့သည်။ သူ့အမှတ်တရမှာ ရေးထားတယ်။သဘောတူညီချက်ကို “ယခု ပြီးပြည့်စုံသည်ဟု ယူဆနိုင်သည်” နှင့် အစောပိုင်းရက်စွဲနှစ်ခုကို လက်ခံပြီးနောက် ရွှေ့ဆိုင်းလိုက်သည့်နောက်၊ အောက်တိုဘာ ၃၁ ရက် တရားဝင်အခမ်းအနားတွင် လက်မှတ်ရေးထိုးရန် အမေရိကန်က “ထည့်သွင်းစဉ်းစားနိုင်သည်” ဟူသော အချက်ဖြစ်သည်။ အမေရိကန်သည် ၎င်း၏မဟာမိတ်ပြီးနောက် ၎င်း၏ကတိကဝတ်ကို နုတ်ထွက်သွားသောကြောင့် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုမှ လုံးဝဖယ်ထုတ်ခံထားရသော သမ္မတ Thieu က သဘောတူညီချက်ကို လက်ခံရန် ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် အမေရိကန် စစ်ပွဲသည် မြောက်ဗီယက်နမ် မဟုတ်ဘဲ အမေရိကန်၏ ဆုံးဖြတ်ချက်များကြောင့် ပြတ်ပြတ်သားသား ဒီဇင်ဘာတွင် ဆက်လက် ဖြစ်ပွားနေဆဲ ဖြစ်သည်။
ထိုအဖြစ်အပျက်များအလယ်တွင် ဟနွိုင်းမြို့ တရားဝင်သတင်းအေဂျင်စီက ကြေငြာချက်ထုတ်သည်။ အောက်တိုဘာလ ၂၆ ရက်နေ့တွင် သဘောတူညီချက်ကို အတည်ပြုပြီး ၎င်း၏ စည်းကမ်းချက်များ အသေးစိတ်ကို ဖော်ပြပါ (“ငြိမ်းချမ်းရေးသည် လက်ရောက်ပြီ” ဟု နာရီအနည်းငယ်ကြာပြီးနောက် Henry Kissinger ၏ ကျော်ကြားသော ကြေငြာချက်ကို လှုံ့ဆော်ပေးသည်)။ ထို့ကြောင့် ဇန်နဝါရီတွင် အခြေချမှုအသစ်ကို နှစ်ဘက်စလုံးက ကြေညာသောအခါ အစောပိုင်းမူကြမ်းသည် လျှို့ဝှက်ထားခြင်းမရှိပေ။
ဒီဇင်ဘာ ဗုံးခွဲမှုသည် ဟနွိုင်း၏ ရပ်တည်ချက်ကို မပြောင်းလဲကြောင်း စာရွက်စာတမ်းနှစ်ခုကို အဖြူအမည်းဖြင့် နှိုင်းယှဉ်ပြသထားသည်။ ဗုံးကြဲတိုက်ခိုက်မှု မတိုင်ခင် အစောပိုင်းက သဘောတူညီချက်ကို မြောက်ဗီယက်နမ်က ဝန်ခံခဲ့ခြင်း မရှိပေ။ သေးငယ်သော လုပ်ထုံးလုပ်နည်း အနည်းငယ် ပြောင်းလဲမှုနှင့် စကားလုံးအသုံးအနှုန်းများတွင် အလှပြင်ပြင်ဆင်မှု အနည်းငယ်မှလွဲ၍ အောက်တိုဘာလနှင့် ဒီဇင်ဘာလ စာသားများသည် လက်တွေ့ကျသော ရည်ရွယ်ချက်များအတွက် တူညီသောကြောင့် ဗုံးခွဲမှုဖြစ်ကြောင်း သိသာထင်ရှားစေသည်။ မဟုတ် ဟနွိုင်း၏ ဆုံးဖြတ်ချက်များကို အဓိပ္ပါယ်ရှိသော နည်းလမ်းဖြင့် ပြောင်းလဲပါ။
ကြည်လင်ပြတ်သားသော မှတ်တမ်းဖြင့် ခရစ္စမတ် ဗုံးခွဲမှု၏ ဒဏ္ဍာရီက စစ်ရေးအောင်မြင်မှုအဖြစ် အမေရိကန် အမျိုးသားလုံခြုံရေး ထူထောင်မှုနှင့် လူထုမှတ်ဉာဏ်တွင် ထူးထူးခြားခြား ဆက်လက်ရပ်တည်နေမှုကို ပြသခဲ့သည်။
ပြောပြတဲ့ ကိစ္စတစ်ခုကတော့ ဇေရဲထက်ရဲ့ တရားဝင် ဝဘ်ဆိုဒ်ပါ။ ပင်တဂွန်၏ ဗီယက်နမ် နှစ် ၅၀ ပြည့် အထိမ်းအမှတ် အခမ်းအနား. ထိုဆိုက်ရှိ ဥပမာများစွာအနက်မှ လေတပ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ “အချက်အလက်စာရွက်” ငြိမ်းချမ်းရေး သဘောတူညီချက်၏ အောက်တိုဘာလမူကြမ်း သို့မဟုတ် အဆိုပါ သဘောတူညီချက်မှ အမေရိကန် နုတ်ထွက်ခြင်းအကြောင်း ဘာမှ မပြောနိုင် (၎င်းတို့သည် အထိမ်းအမှတ် ဆိုက်တွင် အခြားနေရာများတွင် ဖော်ပြထားခြင်း မရှိ)။ ယင်းအစား “ဆွေးနွေးပွဲများ ဆက်တိုက်ဆွဲလာသောအခါ” ဟု Nixon က ဒီဇင်ဘာ လေကြောင်း လှုပ်ရှားမှုကို အမိန့်ပေးခဲ့ပြီး၊ ထို့နောက်တွင် “ယခုအခါ အကာအကွယ်မဲ့ မြောက်ဗီယက်နမ်တို့သည် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုဆီသို့ ပြန်သွားကာ အမြန်အဆုံးအဖြတ်ပေးသည်” ဟုသာ ပြောပါသည်။ ထို့နောက် အချက်အလက်စာရွက်တွင် ဤကောက်ချက်ချသည်- "ထို့ကြောင့် အမေရိကန်လေတပ်သည် ရှည်လျားသောပဋိပက္ခကို အဆုံးသတ်ရာတွင် အဆုံးအဖြတ်ပေးသည့်အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။"
ဟနွိုင်း၏ ကိုယ်စားလှယ်များသည် “တစ်ဘက်သတ်” သို့မဟုတ် “အကျဉ်းချုပ်” ဖြစ်သည်—အောက်တိုဘာလနောက်ပိုင်း ဆွေးနွေးပွဲများကို ပျက်ပြယ်သွားကြောင်း အထိမ်းအမှတ် ဆိုက်ရှိ အခြားသော ပို့စ်အမျိုးမျိုးတွင် အခိုင်အမာ အခိုင်အမာ ဆိုထားသင့်သည်မှာ မှတ်သားထားသင့်သည်မှာ အမေရိကန်က လက်ခံထားပြီးဖြစ်သည့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲရေး ပြဋ္ဌာန်းချက်များနှင့် နစ်ဆင်၏ ဗုံးခွဲမှုဆိုင်ရာ အမိန့်ဖြစ်သည်။ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေး စားပွဲဝိုင်းသို့ ပြန်သွားရန် ရည်ရွယ်ခဲ့သည်။
တကယ်တော့ ဆွေးနွေးပွဲကနေ ထွက်သွားရင် အနည်းဆုံးတော့ သူတို့ရဲ့ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေးမှူးတွေက အမေရိကန်တွေပါပဲ။ ပင်တဂွန်၏ အကောင့်သည် မြောက်ဗီယက်နမ် ဆုတ်ခွာမှုအတွက် တိကျသော ရက်စွဲကို ပေးသည်- ဒီဇင်ဘာ ၁၈ ရက်၊ ဗုံးကြဲမှု စတင်သည့်နေ့တွင် ဖြစ်သည်။ ဒါပေမယ့် အဲဒီဆွေးနွေးပွဲမတိုင်ခင် ရက်အတော်ကြာမှ ပြီးဆုံးခဲ့ပါတယ်။ Kissinger သည် 18 ရက်နေ့တွင် Paris မှထွက်ခွာခဲ့သည်။ သူ၏ အကြီးတန်း လက်ထောက်များ သည် တစ်ရက် သို့မဟုတ် ထိုမျှကြာပြီးနောက် ထွက်သွားကြသည်။ နှစ်ဘက်အကြား နောက်ဆုံးတွေ့ဆုံဆွေးနွေးပွဲကို ဒီဇင်ဘာ ၁၆ ရက်က ကျင်းပခဲ့ပြီး ပြီးဆုံးသောအခါတွင် မြောက်ဗီယက်နမ်တို့က “တတ်နိုင်သမျှ မြန်မြန်ဆန်ဆန် ဆက်လက်ဆောင်ရွက်လိုကြောင်း” ပြောကြားခဲ့သည်။
မကြာသေးမီက ဤသမိုင်းကို စူးစမ်းလေ့လာရင်း မှားယွင်းသော ဇာတ်ကြောင်းသည် ဖြစ်ရပ်မှန်ကို အကြီးအကျယ် လွှမ်းခြုံသွားပုံရသည့်အတွက် အံ့သြမိပါသည်။ ထိုအဖြစ်အပျက်များ ပေါ်ပေါက်လာချိန်မှစ၍ အဖြစ်မှန်များကို သိရှိခဲ့ကြသော်လည်း ယနေ့ခေတ် လူထုမှတ်တမ်းတွင် ထူးထူးခြားခြား ရှာဖွေရခက်ပါသည်။ “ငြိမ်းချမ်းရေးသည် နီးသည်” သို့မဟုတ် “Linebacker II” (ဒီဇင်ဘာ ဗုံးခွဲမှုအတွက် ကုတ်အမည်) ကို အွန်လိုင်းတွင် ရှာကြည့်ရာ ပင်တဂွန်၏ အထိမ်း အမှတ်ဆိုက်တွင် ပေါ်လာသည့် တူညီသော လွဲမှားသော ကောက်ချက်ချမှုများ အများအပြားကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဒဏ္ဍာရီဆန်ဆန်ဗားရှင်းနဲ့ ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်တဲ့ မှတ်တမ်းမှတ်ရာအချက်အလက်တွေကို ဖော်ပြတဲ့ အရင်းအမြစ်တွေကို ရှာရတာ ပိုခက်ပါတယ်။
မေးဖို့က အရမ်းများနေပေမယ့် လာမယ့်နှစ်ပတ်လည်နေ့ဟာ မအောင်မြင်တဲ့ လူကြိုက်များတဲ့စစ်ပွဲအတွင်း သိသာထင်ရှားတဲ့ အလှည့်အပြောင်းတစ်ခုကို ပြန်ကြည့်ဖို့အတွက် အခွင့်အရေးတစ်ခုလည်း ပေးစွမ်းနိုင်လိမ့်မယ်လို့ မျှော်လင့်ရင်း ဒီစာကိုရေးလိုက်ပါတယ်။ အမှန်တရားကို တန်ဖိုးထားသော သမိုင်းပညာရှင်များနှင့် လက်ရှိ နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေးပြဿနာများကို အလေးထားသော အမေရိကန်လူမျိုးများသည် ၎င်းတို့၏အမှတ်တရများနှင့် နားလည်မှုများကို ပြန်လည်ဆန်းသစ်ရန် အချိန်ယူမည်ဆိုပါက၊ ၎င်းတို့သည် လွန်ခဲ့သော ရာစုနှစ်တစ်ဝက်ခန့်က ထိုအဖြစ်အပျက်များကို ပိုမိုတိကျသောအကောင့်ဖြင့် ဒဏ္ဍာရီကို စတင်ချေပနိုင်ပေမည်။ ထိုသို့ဖြစ်လာပါက သမိုင်းအမှန်တရားအတွက်သာမက ယနေ့ခေတ်ကာကွယ်ရေးဗျူဟာ၏ ပိုမိုလက်တွေ့ကျပြီး ထက်မြက်သောအမြင်ဖြင့် အဓိပ္ပါယ်ရှိသော ဝန်ဆောင်မှုတစ်ခုဖြစ်လိမ့်မည် — နှင့် အထူးသဖြင့် ဗုံးများသည် နိုင်ငံ့ပန်းတိုင်များအောင်မြင်ရန် နှင့် ၎င်းတို့မစွမ်းဆောင်နိုင်သည့်အရာများဖြစ်သည်။ .
