အပြစ်မဲ့ပြည်သူများကို သတ်ဖြတ်ခြင်း၏ အရှက်

Kathy Kelly မှ  ဧပြီလ 27, 2017

26 ခုနှစ် ဧပြီလ 2017 ရက်နေ့တွင် ယီမင်နိုင်ငံ၏ ဆိပ်ကမ်းမြို့ Hodeidah တွင် ပြီးခဲ့သော နှစ်နှစ်တာ ကာလအတွင်း ယီမင်တွင် စစ်ဆင်နွှဲနေသော ဆော်ဒီဦးဆောင်သော ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့သည် Hodeidah ၏ မြို့ခံများအား တိုက်ခိုက်တော့မည့်အကြောင်း အသိပေးစာရွက်များကို ကြဲချခဲ့သည်။ စာရွက်တစ်ရွက်တွင် ရေးထားသည်-

“တရားဝင်မှုရှိတဲ့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ တပ်ဖွဲ့တွေဟာ Hodeidah ကို လွတ်မြောက်ပြီး ကြင်နာတတ်တဲ့ ယီမင်ပြည်သူတွေရဲ့ ဆင်းရဲဒုက္ခတွေကို အဆုံးသတ်ဖို့ ဦးတည်နေပါတယ်။ လွတ်လပ်ပြီး ပျော်ရွှင်တဲ့ ယီမင်နိုင်ငံကို မျက်နှာသာပေးဖို့အတွက် မင်းရဲ့တရားဝင်အစိုးရနဲ့ ပူးပေါင်းလိုက်ပါ။”

နောက်တစ်ခု- "အကြမ်းဖက်ဟူသီပြည်သူ့စစ်မှ Hodeidah ဆိပ်ကမ်းကို ထိန်းချုပ်ခြင်းသည် အငတ်ဘေး တိုးပွားစေပြီး ကျွန်ုပ်တို့၏ ကြင်နာသနားတတ်သော ယီမင်ပြည်သူများအား နိုင်ငံတကာ ကယ်ဆယ်ရေးအကူအညီများ ပေးအပ်ခြင်းကို အဟန့်အတားဖြစ်စေပါသည်။"

သေချာတာကတော့ လက်ကမ်းစာစောင်တွေဟာ ယီမင်မှာ ဖြစ်ပွားနေတဲ့ ရှုပ်ထွေးပြီး အလွန်ရှုပ်ထွေးတဲ့ တိုက်ပွဲတွေရဲ့ ရှုထောင့်တစ်ခုကို ကိုယ်စားပြုပါတယ်။ ယီမင်တွင် အငတ်ဘေးနှင့် နီးစပ်သည့် အခြေအနေများအကြောင်း စိုးရိမ်ဖွယ်ရာ သတင်းများ ထွက်ပေါ်လာခြင်းမှာ ပြင်ပလူများ ရွေးချယ်ရန် တစ်ခုတည်းသော ကျင့်ဝတ် "ဘက်" မှာ ငတ်မွတ်မှုနှင့် ရောဂါဝေဒနာ ခံစားနေရသော ကလေးများနှင့် မိသားစုများဖြစ်မည် ထင်ရသည်။

သို့သော်လည်း ဆော်ဒီဦးဆောင်သော ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ဘက်မှ အမေရိကန်က ဆုံးဖြတ်ချက်ချခဲ့သည်။ အမေရိကန် ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီး James Mattis သည် ထိပ်တန်း ဆော်ဒီအရာရှိများနှင့် တွေ့ဆုံပြီးနောက် ဧပြီလ 19 ရက်၊ 2017 ခုနှစ်တွင် Reuters သတင်းတစ်ပုဒ်ကို သုံးသပ်ကြည့်ပါ။ အစီရင်ခံစာအရ အမေရိကန်တာဝန်ရှိသူများက "ဆော်ဒီဦးဆောင်သော ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့အား အမေရိကန်၏ ပံ့ပိုးကူညီမှုအား ထောက်လှမ်းရေး အထောက်အပံ့များ အပါအဝင် အမေရိကန်က ပေးဆောင်နိုင်သည့် နောက်ထပ်အကူအညီများ အပါအဝင် ဆွေးနွေးခဲ့သည်" ဟု Mattis က ယုံကြည်ကြောင်း Reuters သတင်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။ဆော်ဒီဦးဆောင်တဲ့ ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ကို အမေရိကန်က ပံ့ပိုးကူညီမှုတွေ တိုးမြင့်လာနေတာကြောင့် အရှေ့အလယ်ပိုင်းမှာ အီရန်ရဲ့ မတည်မငြိမ်ဖြစ်နေတဲ့ သြဇာလွှမ်းမိုးမှုကို ကျော်ဖြတ်ရမှာပဲ” ဟု ယီမင်တွင် ပြောကြားခဲ့သည်။

အီရန်သည် ဟူသီသူပုန်များကို လက်နက်အချို့ ပေးအပ်နေနိုင်သော်လည်း iဆော်ဒီဦးဆောင်သော ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့အား အမေရိကန်က ပံ့ပိုးပေးသည်များကို ရှင်းလင်းရန် အရေးကြီးသည်။ ၂၀၁၆ ခုနှစ် မတ်လ ၂၁ ရက်နေ့အထိ၊ လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့ 2015 ခုနှစ်တွင် ဆော်ဒီအစိုးရထံ အောက်ပါလက်နက်များ ရောင်းချမှုကို အစီရင်ခံတင်ပြခဲ့သည်-

· ဇူလိုင်လ 2015၊ အမေရိကန်ကာကွယ်ရေးဌာန အတည်ပြု Patriot Missiles 5.4 နှင့် $ 600 million အပါအဝင် ဆော်ဒီအာရေဗျသို့ လက်နက်အများအပြားရောင်းချမှု အပါအဝင် အမေရိကန်ဒေါ်လာ 500 ဘီလီယံ သဘောတူညီချက်၊ စာချုပ် ဆော်ဒီစစ်တပ်အတွက် ခဲယမ်းမီးကျောက်များ၊ လက်ပစ်ဗုံးများနှင့် အခြားပစ္စည်းများကို အမြောက်တစ်သန်းကျော်အတွက်၊
· အဆိုအရ၊ အမေရိကန်ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်သုံးသပ်ချက်မေလနှင့် စက်တင်ဘာလကြားတွင် အမေရိကန်သည် ဆော်ဒီကို ဒေါ်လာ ၇.၈ ဘီလီယံတန်ဖိုးရှိ လက်နက်များ ရောင်းချခဲ့သည်။
·        အောက်တိုဘာလတွင် အမေရိကန် အစိုးရ၊ အတည်ပြု Lockheed Littoral Combat Ship လေးစင်းအထိ ဆော်ဒီအာရေဗျသို့ ဒေါ်လာ ၁၁.၂၅ ဘီလီယံဖြင့် ရောင်းချခဲ့သည်။
·        နိုဝင်ဘာလတွင် အမေရိကန်၊ လက်မှတ်ရေးထိုး လေဆာလမ်းညွှန်ဗုံးများ၊ ဘန်ကာဗုံးများ၊ နှင့် MK1.29 အထွေထွေ ရည်ရွယ်ချက်ဗုံးများ အပါအဝင် အဆင့်မြင့် ဝေဟင်မှ မြေပြင်မှ ဒုံးကျည် ၁၀,၀၀၀ ကျော်အတွက် ဆော်ဒီအာရေဗျနှင့် ဒေါ်လာ ၁.၂၉ ဘီလီယံတန်ဖိုးရှိ လက်နက်များ သဘောတူညီချက်၊ ဆော်ဒီသည် ယီမင်တွင် သုံးမျိုးလုံး အသုံးပြုခဲ့သည်။

ဆော်ဒီတို့ထံ လက်နက်ရောင်းချရာတွင် ဗြိတိန်၏ အခန်းကဏ္ဍအကြောင်း အစီရင်ခံခြင်း၊ ငွိမျးခမျြးရေးသတင်း “မတ်လ 2015 ဗုံးခွဲမှုစတင်ကတည်းက UK မှလိုင်စင်ကိုလွှဲပြောင်းပေးလိုက်ပြီဖြစ်သည်။ ပေါင် ၃.၃ ဘီလီယံ တန်တဲ့ လက်နက်တွေ အပါအဝင်၊

•  ပေါင် ၂.၂ ဘီလီယံတန်ဖိုးရှိ ML2.2 လိုင်စင်များ (လေယာဉ်၊ ရဟတ်ယာဉ်များ၊ ဒရုန်းများ)
• ပေါင် 1.1 ဘီလီယံတန်ဖိုးရှိ ML4 လိုင်စင်များ (လက်ပစ်ဗုံးများ၊ ဗုံးများ၊ ဒုံးကျည်များ၊ တန်ပြန်ဆောင်ရွက်မှုများ)
• ပေါင် 430,000 တန်ဖိုးရှိ ML6 လိုင်စင်များ (သံချပ်ကာယာဉ်များ၊ တင့်ကားများ)

ဒီလက်နက်တွေအားလုံးကို ဆော်ဒီဦးဆောင်တဲ့ ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့ ဘာတွေလုပ်ခဲ့လဲ။ တစ် လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာကုလသမဂ္ဂမဟာမင်းကြီး ကျွမ်းကျင်သူများအဖွဲ့မှတွေ့ရှိခဲ့သည်
“ညွန့်ပေါင်းစစ်ရေးစတင်ကတည်းက အရပ်သား ၃,၂၀၀ ထက်မနည်း သေဆုံးပြီး ၅,၇၀၀ ဒဏ်ရာရခဲ့ပြီး အဲဒီထဲက ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းက ညွန့်ပေါင်းလေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုမှာ ပါဝင်ခဲ့ပါတယ်။”

A လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့အစီရင်ခံစာကုလသမဂ္ဂအဖွဲ့၏ တွေ့ရှိချက်များကို ကိုးကား၍ အဖွဲ့သည် ပြည်တွင်း အိုးအိမ်မဲ့ ဒုက္ခသည်များနှင့် ဒုက္ခသည်များအတွက် စခန်းများ တိုက်ခိုက်ခံရမှုများကို မှတ်တမ်းတင်ထားကြောင်း၊ မင်္ဂလာဆောင်များအပါအဝင် အရပ်သားစုဝေးပွဲများ၊ ဘတ်စ်ကားများအပါအဝင် အရပ်သားယာဉ်များ၊ အရပ်သားလူနေရပ်ကွက်များ; ဆေးဘက်ဆိုင်ရာအဆောက်အဦများ; ကျောင်းများ; ဗလီများ၊ စျေးကွက်များ၊ စက်ရုံများနှင့် အစားအသောက်သိုလှောင်ရုံများ၊ Sana'a ရှိ လေဆိပ်၊ Hodeidah ရှိ ဆိပ်ကမ်း နှင့် ပြည်တွင်း ဖြတ်သန်း လမ်းကြောင်းများ ကဲ့သို့သော အခြား မရှိမဖြစ် လိုအပ်သော အရပ်သား အခြေခံ အဆောက်အအုံများ ၊

ဆိပ်ကမ်းမြို့သို့ ရောက်ရှိလာသည့် သင်္ဘောများမှ ကုန်ပစ္စည်းများတင်ဆောင်ရန် ယခင်က Hodeidah ရှိ ကရိန်းငါးစင်းကို ဆော်ဒီ၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် ဖျက်ဆီးခံခဲ့ရသည်။ ယီမင်နိုင်ငံ၏ အစားအစာ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် ဆိပ်ကမ်းမြို့မှတဆင့် ရောက်ရှိလာသည်။

ဆော်ဒီ ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့၏ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုသည် ပံ့ပိုးပေးထားသည့် ဆေးရုံလေးခုထက်မနည်း ထိမှန်ခဲ့သည်။ နယ်စည်းမခြားဆရာဝန်များ။

ဤတွေ့ရှိချက်များအရ၊ ဆော်ဒီဂျက်လေယာဉ်များမှ လွင့်ပျံလာသော လက်ကမ်းစာစောင်များသည် ဒေသခံများအား “လွတ်လပ်၍ ပျော်ရွှင်သော ယီမင်နိုင်ငံကို မျက်နှာသာပေးရန်အတွက်” ဆော်ဒီတို့ဘက်မှ ရပ်တည်နေထိုင်သူများကို အားပေးသည့် လက်ကမ်းစာစောင်များသည် အထူးအဆန်းဖြစ်နေပုံရသည်။

ကုလသမဂ္ဂအေဂျင်စီများသည် လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှုဆိုင်ရာ ကယ်ဆယ်ရေးအတွက် တောင်းဆိုခဲ့ကြသည်။ သို့သော်လည်း စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေး တောင်းဆိုရာတွင် ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီတွင် ပါဝင်ခဲ့သည့် အခန်းကဏ္ဍမှာ လုံးဝ လွဲချော်နေပုံရသည်။ ဧပြီလ ၁၄ ရက် ၂၀၁၆ ခုနှစ်၊ ကုလသမဂ္ဂလုံခြုံရေးကောင်စီဆုံးဖြတ်ချက် 2216 “တိုက်ပွဲဖြစ်ပွားနေသည့်နိုင်ငံရှိ ပါတီအားလုံး အထူးသဖြင့် ဟူသီသူပုန်များက အကြမ်းဖက်မှုကို ခြွင်းချက်မရှိ ချက်ချင်းအဆုံးသတ်ရန်နှင့် နိုင်ငံရေးအသွင်ကူးပြောင်းမှုကို ခြိမ်းခြောက်သည့် နောက်ထပ်တစ်ဖက်သတ်လုပ်ဆောင်မှုများကို ရှောင်ကြဉ်ရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ ဆုံးဖြတ်ချက်တွင် ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားကို ဖော်ပြထားခြင်းမရှိပေ။

ရစ်ချ်မွန် တက္ကသိုလ်မှ နိုင်ငံရေးသိပ္ပံ ပါမောက္ခ Sheila Carpico နှင့် ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီမှ ဦးဆောင် ယီမင် အထူးကျွမ်းကျင်သူ ရှီလာ ကာပီကို တို့က စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများကို ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်စွာ ပြက်လုံးထုတ်ခဲ့ကြသည်။

ဤညှိနှိုင်းမှုသည် ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်များအပေါ် အခြေခံသည်။ 2201 နှင့် 2216. 2216 ခုနှစ် ဧပြီလ 14 ရက်နေ့ ၏ ဆုံးဖြတ်ချက် အမှတ် 2015 တွင် ဆော်ဒီအာရေဗျသည် ပြင်းထန်သော ပဋိပက္ခတစ်ခု၏ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့မဟုတ်ဘဲ ဘက်မလိုက်သော ခုံသမာဓိတစ်ဦးအဖြစ် ဖတ်ရှုရပြီး GCC မှ “အသွင်ကူးပြောင်းရေးအစီအစဉ်” သည် “ငြိမ်းချမ်းသော၊ အားလုံးပါဝင်နိုင်သော၊ စနစ်တကျရှိပြီး ယီမင်ဦးဆောင်သော နိုင်ငံရေးအကူးအပြောင်းလုပ်ငန်းစဉ်ကို ပံ့ပိုးပေးသကဲ့သို့၊ အမျိုးသမီးများ အပါအဝင် ယီမင်ပြည်သူများ၏ တရားဝင်တောင်းဆိုချက်များနှင့် ဆန္ဒများကို ဖြည့်ဆည်းပေးပါသည်။”

ဆော်ဒီဦးဆောင်တဲ့ စွက်ဖက်မှုမှာ သီတင်းသုံးပတ်နီးပါးကြာခဲ့ပေမယ့် ကုလသမဂ္ဂရဲ့ လူ့အခွင့်အရေးဆိုင်ရာ လက်ထောက်အတွင်းရေးမှူးချုပ်က သေဆုံးသူ ၆၀၀ ထဲက အများစုဟာ ဆော်ဒီနဲ့ မဟာမိတ်တို့ရဲ့ လေကြောင်းတိုက်ခိုက်မှုကြောင့် အရပ်သားတွေ ဒုက္ခရောက်နေကြတယ်လို့ UNSC 600 က ယီမင်ပါတီတွေကိုပဲ တောင်းဆိုလိုက်ပါတယ်။ အကြမ်းဖက်မှုကိုအသုံးပြုခြင်း။ ဆော်ဒီဦးဆောင်သော စွက်ဖက်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ ဖော်ပြထားခြင်းမရှိပါ။ အလားတူ လူသားချင်းစာနာထောက်ထားမှု ခေတ္တရပ်ရန် သို့မဟုတ် စင်္ကြံကို တောင်းဆိုခြင်းလည်း မရှိခဲ့ပါ။

ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ၏ ဆုံးဖြတ်ချက်သည် ဆော်ဒီဂျက်လေယာဉ်များမှ ပေးပို့သော လက်ကမ်းစာစောင်များကဲ့သို့ ထူးဆန်းနေပုံရသည်။

အမေရိကန်ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်သည် ယီမင်တွင် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာတပ်ဖွဲ့များ ကျူးလွန်နေသည့် လူသားမျိုးနွယ်အပေါ် ကျူးလွန်သည့် ရာဇ၀တ်မှုများတွင် အမေရိကန်၏ပါဝင်ပတ်သက်မှုကို အဆုံးသတ်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်သည် ဆော်ဒီဦးဆောင်သော ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့အား လက်နက်များ ထောက်ပံ့ပေးနေခြင်းကို ရပ်တန့်ရန်၊ ဆော်ဒီဂျက်လေယာဉ်များအား ဆီဖြည့်ရန် ကူညီပေးနေခြင်းကို ရပ်တန့်ရန်၊ ဆော်ဒီအာရေးဗီးယားအတွက် သံတမန်ရေးရာ အကာအကွယ်ကို အဆုံးသတ်ရန်နှင့် ဆော်ဒီအား ထောက်လှမ်းမှုဆိုင်ရာ ပံ့ပိုးကူညီမှုများကို ရပ်တန့်ရန် ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်က တောင်းဆိုနိုင်သည်။ ရွေးကောက်တင်မြှောက် ကိုယ်စားလှယ်များက ယင်းကိစ္စရပ်များကို လေးလေးနက်နက် ဂရုပြုသည်ဟု ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံ ကိုယ်စားလှယ်များက ယုံကြည်ပါက အမေရိကန်ကွန်ဂရက်လွှတ်တော်သည် ယင်းလမ်းကြောင်းအတိုင်း ရွေ့သွားမည်ဖြစ်သည်။ ယနေ့ နိုင်ငံရေး ရာသီဥတုတွင် လူထု၏ ဖိအားများသည် အရေးကြီးလာသည်။

ရာဇဝင်ဆရာ Howard Zinn ၁၉၉၃ ခုနှစ်တွင် “မအောင်မြင်နိုင်သော ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် အပြစ်မဲ့ပြည်သူများကို သတ်ဖြတ်ခြင်း၏ အရှက်ကို ဖုံးကွယ်ရန် ကြီးမားသောအလံ မရှိပါ။ ရည်ရွယ်ချက်က အကြမ်းဖက်ဝါဒကို ရပ်တန့်ဖို့ဆိုရင် ဗုံးခွဲတာကို ထောက်ခံသူတွေကတောင် အလုပ်မဖြစ်ဘူးလို့ ပြောကြပါတယ်။ ရည်ရွယ်ချက်က အမေရိကန်ကို လေးစားမှုရဖို့ဆိုရင် ရလဒ်က ဆန့်ကျင်ဘက်ပဲ…” လို့ ရည်ရွယ်ချက်က အဓိကကျတဲ့ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ကန်ထရိုက်တာတွေနဲ့ လက်နက်ရောင်းချသူတွေရဲ့ အမြတ်အစွန်းကို မြှင့်တင်ဖို့လား။

ကေသီကယ်လီ (Kathy@vcnv.org) ကို Creative အကြမ်းမဖက်ဘို့ Co-သြဒီနိတ်အသံ (www.vcnv.org)