ဒါဝိဒ်သည် Swanson, အောက်တိုဘာလ 11, 2017 က ရဲ့ဒီမိုကရေစီိံကြိုးစားပါစို့.
PBS တွင် Ken Burns & Lynn Novick ၏ဗီယက်နမ်စစ်ပွဲမှတ်တမ်းရုပ်ရှင်အကြောင်း ဆန့်ကျင်ဘက်ဖြစ်နေသော အကောင့်များကို ဖတ်ကြားပြီးနောက်၊ ထိုအရာကို ကြည့်ရှုရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ ဝေဖန်မှုအချို့နှင့် ချီးကျူးမှုအချို့ကို ကျွန်တော်သဘောတူပါသည်။
မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်သည် အမေရိကန်အစိုးရသည် ရည်ရွယ်ချက်ကောင်းရှိခဲ့သည်ဟု ရယ်စရာကောင်းသော စိတ်ကူးဖြင့် စတင်သည်။ ၎င်းသည် DC ရှိ အောက်မေ့ဖွယ်အထိမ်းအမှတ်အတွက် ချီးကျူးဂုဏ်ပြုခြင်း နှင့် ၎င်း၏ ကြေကွဲဖွယ်အမည်များစာရင်းကို အဆုံးသတ်လိုက်သည်၊ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်သတ်သေမှုဖြင့် သေဆုံးခဲ့သော စစ်မှုထမ်းဟောင်းအရေအတွက်ကို ဖော်ပြခြင်းမရှိဘဲ၊ သေဆုံးခဲ့ရသည့် ဗီယက်နမ်လူမျိုး အရေအတွက်မှာ များစွာနည်းပါသည်။ သေသူအားလုံးအတွက် အောက်မေ့ဖွယ် အရွယ်အစားသည် လက်ရှိနံရံကို ကျော်လွန်သွားမည်ဖြစ်သည်။ ယင်းဇာတ်ကားသည် နောင်တရလာစေရန် ရန်သူများ သို့မဟုတ် အရွယ်မရောက်သေးသော ငြိမ်းချမ်းရေးနစ်များကသာ ပြောသည့် “စစ်ရာဇဝတ်ကောင်” ဟု ရှုတ်ချပြောဆိုထားသော်လည်း စစ်ပွဲ၏တရားဝင်မှု၏မေးခွန်းကို အမှန်တကယ်ဖြေရှင်းမည်မဟုတ်ပါ။ Agent Orange မွေးရာပါချို့ယွင်းချက်များ၏ ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းမှုများသည် အငြင်းပွားဖွယ်ရာအဖြစ် ဘေးဖယ်ထားလုနီးပါးဖြစ်နေသည်။ စစ်ပွဲတွင် စစ်သားများ၏ အရေအတွက်သည် အရပ်သားများ အမှန်တကယ်သေဆုံးမှု နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက အချိုးအစား လွန်စွာ အချိုးအစား မညီမျှပေ။ စာရိတ္တနှင့် တရားဥပဒေဆိုင်ရာ စစ်ပွဲကို အစမှအဆုံး ဆန့်ကျင်သည့် အမှန်တကယ် ပညာရှိစကားသံများ ပျောက်ဆုံးနေသဖြင့် လူများ အမှားလုပ်မိပြီး ၎င်းတို့ထံမှ သင်ခန်းစာယူနိုင်သော ဇာတ်ကြောင်းကို ခွင့်ပြုပေးပါသည်။ စစ်ပွဲအစား ပြီးမြောက်နိုင်စေမည့် အစားထိုး အဆိုပြုချက်များ ပေါ်ပေါက်မလာပါ။ စစ်ပွဲမှ ငွေရေးကြေးရေးအရ အမြတ်အစွန်းရသူများကို ပေးဆောင်ခွင့်မရှိပါ။ တုံကင်ပင်လယ်ကွေ့ အဖြစ်အပျက် မဖြစ်ပွားသည့်အချိန်တွင် “ကာကွယ်ရေး” အတွင်းရေးမှူး Robert McNamara နှင့် သမ္မတ Lyndon Johnson တို့၏ လိမ်ညာမှုသည် နည်းပါးသွားပါသည်။ စသည်တို့
ဒီဇာတ်ကားဟာ ကျွန်တော်သဘောမတူတဲ့အသံတွေ ဒါမှမဟုတ် ကဲ့ရဲ့စရာထင်မြင်ယူဆချက်များစွာပါဝင်တဲ့ ရုပ်ရှင်ကနေ အကျိုးကျေးဇူးရရှိခဲ့ပါတယ်၊ အဲဒါက လူတွေရဲ့အမြင်တွေကို ကြည့်ပြီး သူတို့တော်တော်များများကို ကြားသင့်တယ်၊ အဲဒါတွေ အများကြီးကြားရတာကနေ သင်ယူတယ်။ အပိုင်း ၁၀ ပိုင်းပါသည့် ရုပ်ရှင်သည် စစ်ပွဲအတွင်း ၎င်း၏ စေ့ဆော်မှုများနှင့် ၎င်း၏ အောင်မြင်မှုအလားအလာများအကြောင်း အမေရိကန်အစိုးရမှ မည်မျှလိမ်ညာကြောင်း ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ အစီရင်ခံသည် — ကွန်ရက်တီဗီသတင်းထောက်များ၏ ဗီဒီယိုဖိုင်ကို ပြသခြင်းအပါအဝင်၊ သတင်းပို့ ယနေ့ခေတ်တွင် လုံးဝမလုပ်ဆောင်နိုင်ဘဲ ၎င်းတို့၏အလုပ်များကို ထိန်းထားနိုင်သော စစ်ပွဲ၏ဆိုးယုတ်မှုအပေါ် (အမှန်အတိုင်းပင်၊ မကြာခဏဆိုသလို အမေရိကန်သေဆုံးမှုပြဿနာကို အာရုံစူးစိုက်ထားသည့် ပြဿနာတစ်ခုအဖြစ် ကျန်ရှိနေသော အမေရိကန်ပရိသတ်များကို ယနေ့အချိန်အထိ ဂရုပြုရန် ပြောကြားနေကြဆဲဖြစ်သည်)။ ဤရုပ်ရှင်သည် အမေရိကန်သေဆုံးမှု နည်းပါးသောအရေအတွက်ကို ဦးစွာအစီရင်ခံခြင်း၏ ရှေးရိုးအလေ့အကျင့်ကို တင်းတင်းကျပ်ကျပ် လိုက်နာသော်လည်း ဗီယက်နမ်လူမျိုးသေဆုံးမှုနှင့်ပတ်သက်၍ အစီရင်ခံတင်ပြပါသည်။ အထူးသဖြင့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများနှင့် ၎င်းတို့၏တရားမဝင်မှုဆိုင်ရာများကိုပင် အစီရင်ခံတင်ပြပါသည်။ ဗီယက်နမ်ကမ်းလွန်တွင် အမေရိကန်က နှိုးဆော်သည့်အတိုင်း တုံကင်ပင်လယ်ကွေ့တွင် အဖြစ်အပျက်များကို ဘောင်ခတ်ထားသည်။ အတိုချုပ်ပြောရလျှင် ၎င်းသည် လုံလောက်သောအလုပ်တစ်ခုလုပ်သောကြောင့် ဉာဏ်ကောင်းသည့်ကြည့်ရှုသူတိုင်းသည် ထိုကဲ့သို့သောစစ်ပွဲမျိုး နောက်ထပ်ဘယ်တော့မှမဖြစ်ရန် တောင်းဆိုမည်ဖြစ်သည်။ သို့ရာတွင်၊ အခြားသောစစ်ပွဲအချို့သည် လုံးဝတရားမျှတနိုင်သည်ဟု ဟန်ဆောင်မှုမှာ ဂရုတစိုက်ရပ်နေခဲ့သည်။
PBS ဇာတ်ကားတွင် ပါဝင်သည့် အကြောင်းအရာတစ်ခုဖြစ်သည့် Richard Nixon ၏ နိုင်ငံတော်သစ္စာဖောက်မှုကို အထူးအလေးထားပြီး ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ပြောလိုပါသည်။ လွန်ခဲ့တဲ့ငါးနှစ်က ဒီဇာတ်လမ်းကို ဆောင်းပါးတစ်ပုဒ်မှာ ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ Ken Hughes, နှင့်အခြားသူများအားဖြင့် ရောဘတ် Parry. လွန်ခဲ့တဲ့ လေးနှစ်လောက်က လုပ်ခဲ့တာပါ။ အဆိုပါ Smithsonianအခြားနေရာများအကြား၊ လွန်ခဲ့သည့် သုံးနှစ်က ကော်ပိုရိတ်မီဒီယာမှ အတည်ပြုထားသော စာအုပ်တစ်အုပ်တွင် သတိပြုမိလာသည်။ Ken Hughes။ ထိုအချိန်မှာ, ဂျော့ခ်ျ Will Nixon ရဲ့ နိုင်ငံတော်သစ္စာဖောက်မှုကို ဖော်ပြခဲ့တာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဝါရှင်တန်ပို့စ်အားလုံးသိကြသလိုပဲ၊ PBS မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်အသစ်တွင်၊ Burns နှင့် Novick တို့သည် အမှန်တကယ်ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်များကို Will မှမဟုတ်သည့်ပုံစံဖြင့် ရှင်းလင်းစွာဖော်ပြကြသည်။ ရလဒ်အနေဖြင့်၊ နောက်ထပ်များစွာသောလူများသည် ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်များကို အမှန်တကယ်ကြားနိုင်ပေမည်။
ဒါက ဘာဖြစ်ခဲ့တာလဲ။ သမ္မတ ဂျွန်ဆင်၏ ဝန်ထမ်းများသည် မြောက်ဗီယက်နမ်နှင့် ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးမှုများတွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ သမ္မတလောင်း Richard Nixon က မြောက်ကိုရီးယားကို စောင့်ဆိုင်းရင် ပိုကောင်းတဲ့ သဘောတူညီချက်ရလိမ့်မယ်လို့ လျှို့ဝှက်ပြောခဲ့ပါတယ်။ ဂျွန်ဆင်သည် ၎င်းကို သိရှိပြီး သစ္စာဖောက်ဟု သီးသန့်ခေါ်ခဲ့သော်လည်း လူသိရှင်ကြား မပြောခဲ့ပေ။ Nixon သည် စစ်ပွဲကို အဆုံးသတ်နိုင်မည်ဟု ကတိပြုကာ မဲဆွယ်ခဲ့သည်။ သို့သော် နောက်ပိုင်းတွင် အီရန်မှ ဓားစာခံများ လွတ်မြောက်ရေး စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုများကို ဖျက်ဆီးခဲ့သော ရေဂင်နှင့် မတူဘဲ Nixon သည် သူလျှို့ဝှက်စွာ နှောင့်နှေးခဲ့သည့် အရာကို အမှန်တကယ် မပေးပို့ခဲ့ပေ။ ယင်းအစား၊ လိမ်လည်မှုအခြေခံဖြင့် ရွေးကောက်တင်မြှောက်ခံရသော သမ္မတတစ်ဦးအနေဖြင့် ဆက်လက်၍ စစ်ပွဲကို အရှိန်မြှင့်ခဲ့သည် (သူ့မတိုင်မီက ဂျွန်ဆင်ကဲ့သို့ပင်)။ နောက် လေးနှစ်အကြာတွင် ပြန်လည်အရွေးခံရန် ကြိုးပမ်းသောအခါ စစ်ပွဲအဆုံးသတ်ရန် ကတိကို ထပ်မံမဲဆွယ်ခဲ့ပြီး - Nixon သာ အိမ်ဖြူတော်သို့ မပြောင်းရွှေ့မီ စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေး စားပွဲ၌ စစ်ပွဲပြီးဆုံးနိုင်သည်ဟု လူအများ မသိကြသေးပေ။ Nixon သည် တရားမ၀င် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်း မရှိခဲ့ (သို့မဟုတ် ရိုးရှင်းစွာ အဆုံးသတ်ခြင်းဖြင့် ၎င်း၏ အစကတည်းက မည်သည့်အချက်တွင်မဆို အဆုံးသတ်သွားခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်)။
ဤရာဇ၀တ်မှုတည်ရှိကြောင်းနှင့် Nixon က ၎င်းကို လျှို့ဝှက်ထားလိုကြောင်း "Watergate" ခေါင်းစဉ်အောက်တွင် ယေဘုယျအားဖြင့် သေးငယ်သောရာဇ၀တ်မှုများကို မီးမောင်းထိုးပြခဲ့သည်။ PBS မှတ်တမ်းရုပ်ရှင်သည် Brookings Institution တွင် Nixon ၏ ဘေးကင်းသောနေရာသို့ ဖောက်ထွင်းဝင်ရောက်လိုသည့်ဆန္ဒသည် ၎င်း၏မူလသစ္စာဖောက်မှုကို ဖုံးကွယ်ရန် ကြိုးပမ်းမှု၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်သည်ဟု ထောက်ပြသည်။ Burns နှင့် Novick တို့သည် Nixon လူမိုက် Charles Colson ကိုလည်း ကြံစည်ကြောင်း ဖော်ပြခြင်း မရှိပေ။ ဗုံး Brookings Institution ၊
Nixon ၏ ငြိမ်းချမ်းရေး စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေး အဖျက်အဆီးများ ပေါ်ပေါက်လာချိန်တွင် အမေရိကန်ပြည်သူလူထုက မည်သို့လုပ်ဆောင်မည်ကို ကျွန်ုပ် မဖြေနိုင်ပါ။ လက်ရှိ အမေရိကန် သမ္မတက မြောက်ကိုရီးယားနဲ့ ငြိမ်းချမ်းရေး ဆွေးနွေးပွဲတွေ ပျက်ပြားသွားအောင်၊ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးက သူ့ကို လူယုတ်မာလို့ ခေါ်ပြီး အထက်လွှတ်တော် နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေး ကော်မတီ ဥက္ကဋ္ဌက အမေရိကန်ကို ထိခိုက်တယ်လို့ ကြေညာရင် အမေရိကန် ပြည်သူတွေ ဘာလုပ်ကြမလဲ ဆိုတာ ကျနော် ဖြေနိုင်ပါတယ်။ တတိယကမ္ဘာစစ်ကို စွန့်စားပြီး အဖြစ်မှန်ကို ဆုပ်ကိုင်ထားခြင်း မရှိခဲ့ပါ။ အခြေခံအားဖြင့်၊ လူတွေက စိုးရိမ်စရာတွေ ကြုံလာတဲ့အခါ အပြန်ခရီးကနေ ဗီယက်နမ်အကြောင်း ရုပ်ရှင်တစ်ကားကို အတတ်နိုင်ဆုံး ပြန်ကြည့်ကြလိမ့်မယ်။
