ရာသီဥတုတွင်, ကာကွယ်ရေးထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်စေခြင်းနှင့်ကာကွယ်ပါ, အဲဒီအစားသတ်သန်းနှင့်ကိုဖွိုဖကျြရနိုင်ပါသလား

(ဓာတ်ပုံ: guilherme jofili / Flickr)

Kubuchi သဲကန္တာရနှင့်ဆန့်ကျင်ဘက်မျဉ်းကိုကိုင်ထားပါ။

တောက်ပသော နေရောင်အောက်တွင် မှိတ်တုတ်မှိတ်တုတ် မှိတ်တုတ်ပြသော Inner Mongolia ၊ Baotou တွင် ရထားပေါ်မှ ပွက်ပွက်ဆူနေသော ကိုရီးယား ကောလိပ်ကျောင်းသား တစ်ရာကျော် လဲကျသွားသည်။ ပေကျင်းမှ 14 နာရီကြာရထားစီးရသည့် Baotou သည် ဆိုးလ်၏လူငယ်များအတွက် ရေပန်းစားသောနေရာတစ်ခုမဟုတ်သော်လည်း ထိုနေရာသည် စျေးဝယ်လေ့လာရေးခရီးမဟုတ်ပေ။

အစိမ်းဖျော့ဖျော့အကျီ င်္တိုတိုနှင့် သက်ကြီးရွယ်အိုတစ်ဦးသည် ဘူတာရုံရှိ လူအုပ်ကြားမှ ကျောင်းသားများကို လမ်းပြကာ အဖွဲ့အား အလျင်အမြန် အမိန့်ပေးသည်။ ကျောင်းသားများနှင့်မတူဘဲ သူသည် ပင်ပန်းပုံမပေါ်ပါ။ ခရီးလမ်းကြောင့် သူ့အပြုံးက ချို့ယွင်းချက်မရှိ။ ၎င်း၏အမည်မှာ Kwon Byung-Hyun ဖြစ်ပြီး ၁၉၉၈ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၁ ခုနှစ်အထိ တရုတ်နိုင်ငံဆိုင်ရာ ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံ သံအမတ်ကြီးအဖြစ် တာဝန် ထမ်းဆောင်ခဲ့သည့် အသက်မွေးဝမ်းကျောင်း သံတမန်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ စွမ်းစွမ်းတမံ ဆောင်ရွက်ချက်သည် တစ်ချိန်က ကုန်သွယ်ရေးနှင့် ခရီးသွားလာရေးမှ စစ်ဘက်ရေးရာနှင့် မြောက်ကိုရီးယားအရေးအထိ အရာအားလုံးကို လွှမ်းခြုံထားသော်လည်း သံအမတ်ကြီး Kwon သည် အကြောင်းရင်းသစ်ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ အဲဒါက သူ့ရဲ့ အာရုံစူးစိုက်မှုကို အပြည့်အဝ တောင်းဆိုတယ်။ အသက် 1998 နှစ်တွင် သူသည် ဂေါက်ကစားခြင်းနှင့် ဝါသနာပါရာ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များကို ကြည့်ရန် အချိန်မရှိပေ။ သံအမတ်ကြီး Kwon သည် ဆိုးလ်မြို့ရှိ ၎င်း၏ရုံးခန်းငယ်တွင် တရုတ်နိုင်ငံတွင် သဲကန္တာရပျံ့နှံ့မှုနှင့်ပတ်သက်၍ နိုင်ငံတကာတုံ့ပြန်မှုတစ်ခုတည်ဆောက်ရန် စာများရေးနေပါသည်၊ သို့မဟုတ် သူသည် ဤနေရာတွင် သစ်ပင်စိုက်နေသည်။

Kwon သည် စိတ်အေးလက်အေးနှင့် သွားလာရလွယ်ကူသောပုံစံဖြင့် စကားပြောတတ်သော်လည်း သူသည် မည်သည့်အရာမဆို လွယ်ကူသောသဘောရှိသည်။ ဆိုးလ်အထက်တောင်ကုန်းရှိ သူ့အိမ်မှ Kubuchi သဲကန္တာရ၏ အရှေ့တောင်ဘက်လမ်းကြောင်းသို့ ရောက်ရန် နှစ်ရက်ခန့် အချိန်ယူရသော်လည်း ၎င်းသည် ၎င်း၏ အရှေ့တောင်ဘက်လမ်းကို မလွဲမသွေဖြစ်စေကာ မကြာခဏ ခရီးကို စိတ်အားထက်သန်စွာ လုပ်ဆောင်သည်။

ကူဘူချီ သဲကန္တာရသည် ပေကျင်းမြို့၏ အနောက်ဘက် ကီလိုမီတာ ၄၅၀ အကွာတွင် ကျယ်ပြန့်လာပြီး ကိုရီးယားနှင့် အနီးဆုံး သဲကန္တာရမှာ လေပြင်းများတိုက်ခတ်၍ ကိုရီးယားနိုင်ငံသို့ ရွာသွန်းသော အဝါရောင်ဖုန်မှုန့်များ၏ အဓိက အရင်းအမြစ်လည်း ဖြစ်သည်။ Kwon သည် တရုတ်နိုင်ငံနှင့် အနီးကပ်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ပြီး သဲကန္တာရဖြစ်ခြင်းကို တိုက်ဖျက်ရန်အတွက် NGO Future Forest ကို 450 ခုနှစ်တွင် တည်ထောင်ခဲ့သည်။ လူငယ်၊ အစိုးရနှင့် စက်မှုလုပ်ငန်းဆိုင်ရာ နိုင်ငံဖြတ်ကျော် မဟာမိတ်အဖွဲ့တွင် ဤသဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ကပ်ဆိုးကို တုံ့ပြန်ရန်အတွက် လူငယ်များနှင့် တရုတ်လူငယ်များ အတူတကွ သစ်ပင်စိုက်ပျိုးရန် ဖိတ်ခေါ်ခဲ့သည်။

Kwon ၏ မစ်ရှင်စတင်ခြင်း

Kwon သည် သဲကန္တာရများကို ရပ်တန့်ရန် သူ၏လုပ်ငန်းကို မည်သို့စတင်ခဲ့သည်ကို ပြောပြသည် ။

“တရုတ်ပြည်မှာ သဲကန္တာရတွေ ပြန့်နှံ့နေတာကို ရပ်တန့်ဖို့ ကျွန်တော့်ရဲ့ အားထုတ်မှုက အလွန်ထူးခြားတဲ့ ပုဂ္ဂိုလ်ရေး အတွေ့အကြုံကနေ စတင်ခဲ့တာပါ။ ၁၉၉၈ ခုနှစ်မှာ တရုတ်နိုင်ငံဆိုင်ရာ သံအမတ်ကြီးအဖြစ် ဘေဂျင်းမြို့ကို ရောက်ရှိလာချိန်မှာတော့ အဝါရောင် ဖုန်မှုန့်မုန်တိုင်းတွေကြောင့် နှုတ်ဆက်ခဲ့ရပါတယ်။ သဲများနှင့် ဖုန်မှုန့်များထဲသို့ သယ်ဆောင်လာသော လှိုင်းလုံးများသည် အလွန်အားကောင်းပြီး ပေကျင်း၏ ကောင်းကင်ယံသည် သဘာဝအတိုင်း မှောင်မိုက်သွားသည်ကို မြင်တွေ့ရခြင်းမှာ တုန်လှုပ်စရာမဟုတ်ပေ။ နောက်တစ်နေ့တွင် သမီးထံမှ ဖုန်းခေါ်ဆိုမှုတစ်ခု လက်ခံရရှိပြီး ဆိုးလ်ကောင်းကင်သည် တရုတ်နိုင်ငံမှ ဖြတ်သွားသည့် အလားတူသဲမုန်တိုင်းဖြင့် ဖုံးလွှမ်းထားကြောင်း သူမက ပြောပြသည်။ ကျွန်တော်မြင်ဖူးတဲ့ မုန်တိုင်းအကြောင်း သူပြောနေတာကို ကျွန်တော် သဘောပေါက်သွားတယ်။ ဒီဖုန်းက ကျွန်တော့်ကို အကျပ်အတည်းဖြစ်အောင် နှိုးဆွပေးတယ်။ အမျိုးသားစည်းမျဥ်းကို ကျော်လွှားတဲ့ ဘုံပြဿနာတစ်ခုနဲ့ ရင်ဆိုင်ရတာ ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ကျွန်တော်မြင်တယ်။ ဘေဂျင်းမှာတွေ့တဲ့ အဝါရောင်ဖုန်မှုန့်ပြဿနာက ငါ့ပြဿနာ၊ ငါ့မိသားစုရဲ့ ပြဿနာဆိုတာ ငါရှင်းရှင်းလင်းလင်းမြင်တယ်။ ဒါဟာ တရုတ်အတွက် ဖြေရှင်းရမယ့် ပြဿနာတစ်ခု မဟုတ်ဘူး”

Kwon နှင့် Future Forest အဖွဲ့ဝင်များသည် တစ်နာရီကြာ ဘတ်စ်ကားစီးပြီးနောက် လယ်သမားများ၊ နွားများနှင့် ဆိတ်များသည် ဤထူးဆန်းသောဧည့်သည်များကို လှောင်ပြောင်နေသည့် ရွာလေးတစ်ရွာကို ဖြတ်သန်းသွားကြသည်။ လယ်မြေများပေါ်တွင် ၃ ကီလိုမီတာ လမ်းလျှောက်ပြီးနောက်၊ မြင်ကွင်းသည် ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းသော မြင်ကွင်းတစ်ခုဖြစ်သည့် အသက်၏အစအနမျှမရှိဘဲ မိုးကုပ်စက်ဝိုင်းဆီသို့ အဆုံးမရှိသောသဲများဆီသို့ ရောက်ရှိလာသည်။

ကိုးရီးယားလူငယ်များသည် တရုတ်လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်များနှင့် ပူးပေါင်းကြပြီး မကြာမီ ၎င်းတို့ယူဆောင်လာသော အပင်ပေါက်များကို စိုက်ပျိုးရန်အတွက် အပေါ်ယံမြေဆီလွှာတွင် အကြွင်းအကျန်များကို တူးဖော်ရန် ကြိုးစားကြသည်။ ၎င်းတို့သည် သဲကန္တာရများ ပျံ့နှံ့မှုကို နှေးကွေးစေသော ထောင်စုနှစ်၏ စိန်ခေါ်မှုတွင် မိမိကိုယ်ကို တွန်းလှန်နေသော ကိုရီးယား၊ တရုတ်၊ ဂျပန်နှင့် အခြားနေရာများတွင် တိုးများလာနေသော လူငယ်များနှင့် ပူးပေါင်းကြသည်။

Kubuchi ကဲ့သို့သော သဲကန္တာရများသည် နှစ်စဉ် မိုးရွာသွန်းမှု လျော့နည်းခြင်း၊ မြေယာအသုံးပြုမှု နည်းပါးခြင်းနှင့် မွန်ဂိုလီးယား ကဲ့သို့ ဖွံ့ဖြိုးဆဲ ဒေသများတွင် ဆင်းရဲသော လယ်သမားများ၏ အပြင်းအထန် ကြိုးပမ်းမှု များကြောင့် သစ်ပင်များနှင့် ချုံပုတ်များကို ခုတ်လှဲခြင်းဖြင့် ငွေအနည်းငယ် ရရှိရန် ကြိုးပမ်းမှုများ၊ ထင်း၊

ဒီသဲကန္တာရတွေကို တုံ့ပြန်ဖို့ စိန်ခေါ်မှုနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မေးမြန်းတဲ့အခါ သံအမတ်ကြီး Kwon က “ဒီသဲကန္တာရတွေနဲ့ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုတွေက လူသားအားလုံးအတွက် အလွန်ကြီးမားတဲ့ ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခု ဖြစ်ပေမယ့် ကြုံလာတဲ့အခါမှာတော့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ ဘတ်ဂျက်ကို ဦးစားပေးပြောင်းဖို့တောင် မလုပ်ဖြစ်သေးပါဘူး။ လုံခြုံရေးအတွက်။"

Kwon သည် ကျွန်ုပ်တို့၏လုံခြုံရေးနှင့်ပတ်သက်သော အခြေခံယူဆချက်များတွင် အခြေခံအပြောင်းအလဲဖြစ်နိုင်ချေကို အရိပ်အမြွက်ပေးသည်။ 2012 ခုနှစ် နွေရာသီတွင် အမေရိကန်နိုင်ငံကို လောင်ကျွမ်းစေခဲ့သော ကြောက်မက်ဖွယ် တောမီးများ သို့မဟုတ် နစ်မြုပ်နေသော တူဗာလူနိုင်ငံအတွက် အန္တရာယ်ဖြစ်စေသည့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၏ ရှေ့ပြေးခေါင်းဆောင်များက ယခု ကျွန်ုပ်တို့ လာရောက်လည်ပတ်လျက်ရှိပြီး ပြင်းထန်စွာ အရေးယူရန် လိုအပ်ကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့ သိရှိပါသည်။ သို့သော် ကျွန်ုပ်တို့သည် ဒုံးကျည်များ၊ တင့်ကားများ၊ သေနတ်များ၊ ဒရုန်းများနှင့် စူပါကွန်ပြူတာများအတွက် တစ်နှစ်လျှင် ဒေါ်လာတစ်ထရီလျံကျော် အကုန်အကျခံကာ သဲကန္တာရပြန့်နှံ့မှုကို တားဆီးရာတွင် လောက်လေးခွဖြင့် တင့်ကားနှင့်ထိသည့်ကဲ့သို့ ထိရောက်သောလက်နက်များဖြစ်သည်။ နည်းပညာကို ခုန်ကျော်နေစရာ မလိုဘဲ လုံခြုံရေး ဟူသော ဝေါဟာရ၏ ခုန်ပျံကျော်လွှားမှု ဖြစ်သည်- ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်မှုကို တုံ့ပြန်မှုသည် ထိုရန်ပုံငွေ ကောင်းစွာရရှိထားသော တပ်မတော်များအတွက် အဓိက ရည်မှန်းချက် ဖြစ်ပါသလား။

သဲကန္တာရထဲနစ်ဖို့ ဒါမှမဟုတ် ပင်လယ်ထဲနစ်နေတာလား။  

ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုကြောင့် သဲကန္တာရများ ပြန့်ပွားခြင်းနှင့် သမုဒ္ဒရာများ မြင့်တက်လာခြင်း တို့ကြောင့် ကောင်းသောမြေကြီး၏ စည်းစိမ်ကို လောဘကြီးစွာ ဝါးမြိုနေသော ဆိုးသွမ်းသော အမြွှာအမွှာနှစ်ခုကို မွေးဖွားခဲ့သည်။ Kubuchi သဲကန္တာရသည် ဘေဂျင်းဘက်သို့ အရှေ့ဘက်သို့ ရွေ့လျားနေသဖြင့် အာရှ၊ အာဖရိကနှင့် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ ခြောက်သွေ့သောမြေများတွင် အခြားသဲကန္တာရများနှင့်အတူ ပေါင်းထားသည်။ တစ်ချိန်တည်းမှာပင်၊ ကမ္ဘာ့သမုဒ္ဒရာများသည် အက်စစ်ဓာတ်ပိုမိုကြီးထွားလာပြီး ကျွန်းများနှင့် တိုက်ကြီးများ၏ကမ်းရိုးတန်းများကို လွှမ်းခြုံလျက်ရှိသည်။ ဤခြိမ်းခြောက်မှုနှစ်ခုကြားတွင်၊ လူသားများအတွက် အနားသတ်အများကြီးမရှိပါ - နှင့် တိုက်ကြီးနှစ်ခုရှိ စစ်ပွဲများအကြောင်း ဝေးကွာလှသော စိတ်ကူးယဉ်မှုများအတွက် အားလပ်ချိန်ရှိမည်မဟုတ်ပါ။

မြေကြီးပူနွေးလာမှု၊ ရေနှင့်မြေဆီလွှာကို အလွဲသုံးစားလုပ်မှု၊ အသက်ရှင်သန်မှုစနစ်ထက် စားသုံးရန်နည်းလမ်းအဖြစ် မြေဆီလွှာကို စားသုံးရန် စံနစ်တစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်သည့် ညံ့ဖျင်းသော စိုက်ပျိုးရေးမူဝါဒများသည် စိုက်ပျိုးမြေ၏ ဘေးဥပဒ်ကို ကျဆင်းစေသည်။

ကုလသမဂ္ဂသည် သဲကန္တာရ ပြန့်ပွားမှုကို တုံ့ပြန်ရန် ကမ္ဘာတဝှမ်းမှ သက်ဆိုင်သူများ စုစည်းရန် ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂ သဲကန္တာရ တိုက်ဖျက်ရေး ကွန်ဗင်းရှင်း (UNCCD) ကို ထူထောင်ခဲ့သည်။ အနည်းဆုံး လူတစ်ဘီလီယံခန့်သည် သဲကန္တာရများ ပျံ့နှံ့ခြင်းမှ တိုက်ရိုက်ခြိမ်းခြောက်မှုကို ရင်ဆိုင်နေရသည်။ ထို့အပြင် လယ်ယာစိုက်ပျိုးခြင်းနှင့် မိုးရွာသွန်းမှု ကျဆင်းလာသည်နှင့်အမျှ လူနှစ်ဘီလီယံခန့် နေထိုင်ရာ ခြောက်သွေ့မြေ၏ ဆတ်ဆတ်ဂေဟစနစ်ကို ထိခိုက်လာသောကြောင့် စားနပ်ရိက္ခာထုတ်လုပ်မှုနှင့် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ပြည်သူများ၏ ဆင်းရဲဒုက္ခအပေါ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အကျိုးသက်ရောက်မှုသည် ပိုမိုကြီးမားလာမည်ဖြစ်သည်။

ကုလသမဂ္ဂမှ ဤဆယ်စုနှစ်ကို "ကန္တာရနှင့် သဲကန္တာရများ တိုက်ဖျက်ရေး ဆယ်စုနှစ်" အဖြစ် သတ်မှတ်ခဲ့သည့် တိုက်ကြီးတိုင်းတွင် သဲကန္တာရများ ပေါ်ပေါက်လာခြင်းမှာ အလွန်ဆိုးရွားပြီး သဲကန္တာရများ ပြန့်ပွားမှုကို "ကျွန်ုပ်တို့ခေတ်၏ အကြီးမားဆုံးသော သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှု" ဟု ကြေညာခဲ့သည်။

ထိုအချိန်က UNCCD အမှုဆောင် အတွင်းရေးမှူး Luc Gnacadja၊ ပြတ်ပြတ်သားသား ဖော်ပြခဲ့သည်။ “ထိပ်ဆုံးမြေဆီလွှာ 20 စင်တီမီတာသည် ကျွန်ုပ်တို့နှင့် မျိုးသုဉ်းခြင်းကြားတွင် တည်ရှိနေပါသည်။

David Montgomery သည် သူ၏ Dirt: The Erosion of Civilizations စာအုပ်တွင် ဤခြိမ်းခြောက်မှု၏ ပြင်းထန်မှုကို အသေးစိတ်ဖော်ပြထားသည်။ Montgomery သည် “အညစ်အကြေးများ” အဖြစ် မကြာခဏ ပစ်ပယ်ထားသော မြေဆီလွှာသည် ရေနံ သို့မဟုတ် ရေထက် ပို၍ အဖိုးတန်သော ဗျူဟာမြောက် အရင်းအမြစ်တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း အလေးပေးဖော်ပြသည်။ ၁၉၄၅ ခုနှစ်မှစ၍ ကမ္ဘာ့သီးနှံစိုက်ခင်းများ၏ ၃၈ ရာခိုင်နှုန်းသည် ဆိုးရွားစွာ ပျက်စီးခဲ့ပြီး သီးနှံစိုက်ခင်းများ ပြုန်းတီးမှုနှုန်းသည် ယခုအခါ ၎င်း၏ဖွဲ့စည်းမှုထက် အဆ ၁၀၀ ပိုမြန်ကြောင်း Montgomery မှ မှတ်ချက်ပြုသည်။ ထိုလမ်းကြောင်းသည် အပူချိန်တိုးလာခြင်းနှင့် မိုးရွာသွန်းမှု လျော့ကျခြင်းတို့နှင့် ပေါင်းစပ်ကာ အမေရိက၏ အနောက်ဘက်ခြမ်းဒေသများကို စိုက်ပျိုးရေးအတွက် မဖြစ်စလောက်နှင့် မိုးသည်းထန်စွာရွာသွန်းမှုကြောင့် တိုက်စားမှု တိုးလာစေသည်။ အတိုချုပ်ပြောရလျှင် အမေရိကန်၏ ပေါင်မုန့်တောင်းနှင့် ကမ္ဘာ၏ နှလုံးသား အစိတ်အပိုင်းများပင်လျှင် သဲကန္တာရအဖြစ်သို့ ရောက်နေကြပြီဖြစ်သည်။

ယနေ့ သဲကန္တာရ ခံစားနေရသည့် အတွင်းမွန်ဂိုလီးယားကဲ့သို့ ဒေသများသည် “မြေဆီလွှာဆိုင်ရာ ကျောက်မီးသွေးတွင်း၌ ကိန္နရီများအဖြစ် ဆောင်ရွက်သည်” ဟု Montgomery မှ အကြံပြုထားသည်။ ကျယ်ပြန့်သော သဲကန္တာရများသည် ကျွန်ုပ်တို့အတွက် ဖြစ်လာမည့်အရာများအကြောင်း သတိပေးချက်ဖြစ်သင့်သည်။ “ဟုတ်ပါတယ်၊ ငါ့အိမ်၊ Seattle မှာ တစ်နှစ်မှာ မိုးရေချိန်ကို လက်မအနည်းငယ်နဲ့ လျှော့ချနိုင်ပြီး အပူချိန်ကို တစ်ဒီဂရီအထိ မြှင့်တင်နိုင်ပြီး အမြဲစိမ်းသစ်တောတွေ ရှိနေပါသေးတယ်။ ဒါပေမယ့် မိုးနည်းတဲ့ မြက်ခင်းတွေကို သိမ်းပြီး တစ်နှစ်ကို လက်မအနည်းငယ်လောက် မိုးရွာချရင် မိုးက ဒီလောက်မရွာဘူး။ အသီးအရွက်များ ကျဆင်းခြင်း၊ လေတိုက်စားခြင်း နှင့် မြေဆီလွှာ ပျက်ဆီးခြင်း တို့သည် သဲကန္တာရ ဖြစ်ခြင်း ကို ဆိုလိုခြင်း ဖြစ်သည်။ ဒါပေမယ့် ကမ္ဘာတဝှမ်းမှာ မြေဆီလွှာ ပျက်စီးယိုယွင်းမှုတွေ တွေ့နေရတယ်လို့ အလေးပေး ပြောကြားလိုပါတယ်၊ ဒါပေမယ့် အဲဒီ အားနည်းတဲ့ ဒေသတွေမှာသာ ထင်ရှားစွာ ပေါ်လွင်နေတာကို တွေ့ရတယ်။”

တစ်ချိန်တည်းတွင်၊ ဝင်ရိုးစွန်းရေခဲပြင်များ အရည်ပျော်မှုသည် ကမ်းရိုးတန်းနေသူများကို ခြိမ်းခြောက်မည့် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် မြင့်တက်မှုကို တွန်းအားပေးနေပြီး ကမ်းရိုးတန်းများ ကွယ်ပျောက်သွားပြီး ဟာရီကိန်းစန္ဒီကဲ့သို့ ပြင်းထန်သော ရာသီဥတုဖြစ်စဉ်များသည် ပုံမှန်အဖြစ်များလာသည်။ National Academy of Sciences သည် ကယ်လီဖိုးနီးယား၊ အော်ရီဂွန်၊ နှင့် ဝါရှင်တန်-အတိတ်၊ ပစ္စုပ္ပန်နှင့် အနာဂတ်အတွက် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် မြင့်တက်မှု အစီရင်ခံစာကို ၂၀၁၂ ခုနှစ် ဇွန်လတွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး ၂၀၃၀ ခုနှစ်တွင် ကမ္ဘာ့ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်သည် ၈ စင်တီမီတာမှ ၂၃ စင်တီမီတာအထိ မြင့်တက်လာမည်ဟု ခန့်မှန်းထားသည်။ 2012 အဆင့်နှင့် နှိုင်းယှဉ်ပါက 8 တွင် 23 မှ 2030 စင်တီမီတာ၊ 2000 တွင် 18 မှ 48 စင်တီမီတာရှိသည်။ အစီရင်ခံစာ၏ ခန့်မှန်းချက် 2050 သည် United Nations Intergovernmental Panel on Climate Change ၏ ခန့်မှန်းချက် 50 မှ 140 စင်တီမီတာထက် သိသိသာသာ မြင့်မားနေပြီး ကျွမ်းကျင်သူများစွာ၊ ပိုမိုဆိုးရွားသော မြင်ကွင်းတစ်ခုကို မျှော်မှန်းပါ။ ထိုကပ်ဆိုးကြီးသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ သားသမီးမြေးတို့၏ တစ်သက်တာအတွင်း ဖြစ်လိမ့်မည်။

ဝါရှင်တန်ဒီစီရှိ မူဝါဒလေ့လာရေးအင်စတီကျုမှ စဉ်ဆက်မပြတ်စွမ်းအင်နှင့်စီးပွားရေးကွန်ရက်မှ ဒါရိုက်တာ Janet Redman သည် ပေ ၄၀,၀၀၀ ရှည်လျားသည့် ရာသီဥတုဆိုင်ရာ ထိပ်သီးအစည်းအဝေးများမှ ရာသီဥတုမူဝါဒကို ကြည့်ရှုခဲ့သည်။ ဟာရီကိန်းစန်ဒီသည် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၏ဆိုးကျိုးများကို အပြည့်အဝအိမ်သို့ယူဆောင်လာပုံကို သူမအာရုံစိုက်ခဲ့သည်- “ဟာရီကိန်းစန်ဒီသည် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၏ခြိမ်းခြောက်မှုကို အမှန်တကယ်ဖြစ်စေရန် ကူညီပေးခဲ့သည်။ ဒီလို ပြင်းထန်လွန်းတဲ့ ရာသီဥတုဟာ သာမန်လူတွေ ခံစားနိုင်တဲ့အရာပါ။ နယူးယောက်မြို့တော်ဝန် Andrew Cuomo က ဒီဟာရီကိန်းဟာ 'ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု' ကြောင့်ဖြစ်ပြီး သူဟာ အလွန်ပင်ရေပန်းစားသူတစ်ဦးဖြစ်တယ်လို့ ပြောပါတယ်။

ထို့အပြင်၊ နယူးဂျာစီပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး Chris Christie သည် ပင်လယ်ကမ်းစပ်ကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန်အတွက် ဖက်ဒရယ်ရန်ပုံငွေကို တောင်းခံသောအခါ၊ နယူးယောက်မြို့ မြို့တော်ဝန် Michael Bloomberg သည် ပိုမိုများပြားလာခဲ့သည်။ နယူးယောက်မြို့ကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ဖို့အတွက် ဖက်ဒရယ်ရန်ပုံငွေတွေကို အသုံးပြုရမယ်လို့ မြို့တော်ဝန် Bloomberg က ပြောပါတယ်။ “ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်တွေ မြင့်တက်နေတယ်ဆိုတာကို အတိအလင်းပြောခဲ့ပြီး အခုအချိန်မှာ ရေရှည်တည်တံ့တဲ့မြို့ကို ဖန်တီးဖို့ လိုအပ်ပါတယ်” ဟု Redman က ပြန်လည်ပြောပြသည်။ “ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်မှုက ဒီမှာ ရှိနေတယ်လို့ Bloomberg က ကြေညာပါတယ်။ ဒီလိုမုန်တိုင်းမျိုးတွေကို စုပ်ယူနိုင်ဖို့ New York မြို့တဝိုက်က ရေစိုခံမြေတွေကို ပြန်လည်ထူထောင်ဖို့ လိုအပ်တယ်လို့ သူကတောင် အကြံပေးခဲ့ပါတယ်။ တစ်နည်းဆိုရသော် ကျွန်ုပ်တို့သည် လိုက်လျောညီထွေရှိမှုဗျူဟာတစ်ခု လိုအပ်ပါသည်။ ထို့ကြောင့် လူထု/မီဒီယာကို မြင်နိုင်စွမ်းမြင့်မားသော ပင်မနိုင်ငံရေးသမားတစ်ဦးထံမှ ပြင်းထန်သော အငြင်းအခုံတစ်ခုနှင့် ပြင်းထန်သော ရာသီဥတုဖြစ်ရပ်တစ်ခု၏ ပေါင်းစပ်မှုသည် တွေ့ဆုံဆွေးနွေးရေးကို ပြောင်းလဲရန် ကူညီပေးသည်။ Bloomberg သည် Al Gore မဟုတ်ပါ။ သူသည် ကမ္ဘာမြေ၏ မိတ်ဆွေများ ကိုယ်စား မဟုတ်ပါ။"

ပတ်ဝန်းကျင် စိုးရိမ်ပူပန်မှုတစ်ခုသည် လုံခြုံရေး၏ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်အပေါ် ရှုထောင့်အသစ်သို့ ပေါင်းစပ်သွားနိုင်သည်။ Silicon Graphics Inc. ၏ CEO ဟောင်း Robert Bishop သည် မူဝါဒချမှတ်သူများနှင့် စက်မှုလုပ်ငန်းအတွက် ယနေ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို နားလည်နိုင်စေရန်အတွက် International Center for Earth Simulation ကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။ ဟာရီကိန်းစန္ဒီသည် ဒေါ်လာ ၆၀ ဘီလီယံခန့် ကုန်ကျမည်ဖြစ်ပြီး Katrina နှင့် Wilma အတွက် စုစုပေါင်းကုန်ကျစရိတ်နှင့် Deep Water Horizon ရေနံယိုဖိတ်မှု သန့်စင်မှု၏ နောက်ဆုံးကုန်ကျစရိတ်မှာ တစ်ခုလျှင် ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ၁၀၀ ခန့်ရှိမည်ဟု Bishop မှ မှတ်ချက်ပြုသည်။

"ကျွန်တော်တို့ ပြောနေတာက တစ်ပ်ကို ဒေါ်လာ ဘီလီယံ ၁၀၀ လောက်ရှိတဲ့ ဂေဟဗေဒ ဘေးအန္တရာယ်တွေအကြောင်း ပြောနေတာ။" ၎င်းက “ဒီလို ကပ်ဘေးမျိုးဟာ ပင်တဂွန်မှာ ရှုမြင်သုံးသပ်မှုတွေ စတင်ပြောင်းလဲတော့မှာ ဖြစ်လို့ ဒါဟာ နိုင်ငံတစ်ခုလုံးကို အန္တရာယ်ဖြစ်စေတာ ထင်ရှားပါတယ်။ ထို့အပြင်၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ အရှေ့ပင်လယ်ပြင် တစ်လျှောက် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် မြင့်တက်လာမှုသည် အနာဂတ်တွင် ကုန်ကျစရိတ်များ ဖန်တီးရန် ခြိမ်းခြောက်လျက်ရှိသည်။ နယ်မှ တည်ရှိသော မြို့များကို ကာကွယ်ရန် ငွေကြေး ကြီးကြီးမားမား လိုအပ်လာပါသည်။ ဥပမာ၊ ဗာဂျီးနီးယား၊ Norfolk သည် အရှေ့ဘက်ကမ်းရိုးတန်းရှိ တစ်ခုတည်းသော နျူကလီးယား လေယာဉ်တင်သင်္ဘောအခြေစိုက်စခန်းဖြစ်ပြီး ထိုမြို့သည် ဆိုးရွားသောရေလွှမ်းမိုးမှုပြဿနာကို ကြုံတွေ့နေရပြီဖြစ်သည်။”

နယူးယောက်မြို့၊ ဘော့စတွန်နှင့် လော့စ်အိန်ဂျလိစ်တို့သည် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုအတွက် “ယဉ်ကျေးမှုဗဟိုချက်” များအားလုံးကို နိုင်ငံ၏ ထိခိုက်လွယ်သော အစိတ်အပိုင်းများတွင် တည်ရှိပြီး ၎င်းတို့အား ခြိမ်းခြောက်မှုမှ ကာကွယ်ရန် အနည်းငယ်သာ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြောင်း Bishop က ဆက်လက်ရှင်းပြသည်။ နိုင်ငံခြားတပ်များ သို့မဟုတ် ဒုံးကျည်များမဟုတ်သော်လည်း မြင့်တက်လာသော သမုဒ္ဒရာများဖြစ်သည်။

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို "ခြိမ်းခြောက်မှု" ဟု အဘယ်ကြောင့် မယူဆသနည်း။

သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် အကျပ်အတည်းကို ဖြေရှင်းဖို့ ကျွန်တော်တို့ ဘာမှ မလုပ်ဘူးလို့ ပြောတာက မမှန်ပါဘူး၊ ဒါပေမယ့် မျိုးသုဉ်းပျောက်ကွယ်မှု ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ မျိုးစိတ်တစ်ခုဆိုရင် ကျွန်တော်တို့ အများကြီး မလုပ်ပါဘူး။

ပြဿနာရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကတော့ အချိန်ဘောင်ဖြစ်နိုင်တယ်။ စစ်တပ်သည် အရှိန်အဟုန်ဖြင့် လုံခြုံရေးအတွက် စဉ်းစားလေ့ရှိသည်- နာရီအနည်းငယ်အတွင်း လေဆိပ်တစ်ခုကို သင်မည်ကဲ့သို့ လုံခြုံအောင်ပြုလုပ်နိုင်သနည်း သို့မဟုတ် စစ်ဆင်ရေး၏ ပြဇာတ်ရုံတစ်ခုအတွင်း အသစ်ရရှိထားသော ပစ်မှတ်ကို မိနစ်အနည်းငယ်အတွင်း ဗုံးကြဲနိုင်မည်နည်း။ ဉာဏ်ရည်ဉာဏ်သွေး စုစည်းမှုနှင့် ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှု စက်ဝန်း၏ အရှိန်အဟုန် တိုးမြင့်လာခြင်းကြောင့် ထိုလမ်းကြောင်းသည် ပိုမိုဆိုးရွားလာပါသည်။ Web-based network တိုက်ခိုက်မှု သို့မဟုတ် ဒုံးကျည်ပစ်လွှတ်မှုများကို ချက်ချင်းတုံ့ပြန်နိုင်ရန်လိုအပ်သည်။ တုံ့ပြန်မှု၏ လျင်မြန်မှုသည် ထိရောက်မှုအချို့ရှိသော်လည်း မြန်ဆန်သောအဖြေအတွက် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာလိုအပ်ချက်မှာ အမှန်တကယ်လုံခြုံမှုနှင့် အနည်းငယ်သာသက်ဆိုင်ပါသည်။

ပင်မလုံခြုံရေးခြိမ်းခြောက်မှုကို နှစ်ပေါင်းရာနှင့်ချီအတွင်း တိုင်းတာရလျှင်ကော။ ထိုသို့သော အချိန်အတိုင်းအတာတစ်ခုအတွင်း ပြဿနာများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန်အတွက် စစ်တပ်နှင့် လုံခြုံရေးအသိုင်းအဝိုင်းတွင် မည်သည့်စနစ်မျှ ရှိပုံမပေါ်ပေ။ David Montgomery က ဤပြဿနာသည် ယနေ့ လူသားတို့ရင်ဆိုင်နေရသော အဆိုးရွားဆုံးပြဿနာတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း အကြံပြုသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ တစ်ကမ္ဘာလုံး၏ အပေါ်ယံမြေဆီလွှာ ဆုံးရှုံးမှုသည် တစ်နှစ်လျှင် ၁ ရာခိုင်နှုန်း အစီအစဥ်အတိုင်းဖြစ်ပြီး၊ ဝါရှင်တန်ဒီစီရှိ ပေါ်လစီရေဒါဖန်သားပြင်များတွင် မမြင်နိုင်သော အပြောင်းအရွှေ့တစ်ခုဖြစ်သည်။ သို့သော် အပေါ်ယံမြေဆီလွှာဖန်တီးရန် နှစ်ရာနှင့်ချီ အချိန်ယူရသောကြောင့် အဆိုပါလမ်းကြောင်းသည် ရာစုနှစ်တစ်ခုအတွင်း လူသားအားလုံးအတွက် ဘေးဥပဒ်ဖြစ်စေမည်ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာတဝှမ်းရှိ လူဦးရေ လျင်မြန်စွာ တိုးပွားလာမှုနှင့် ပေါင်းစပ်ထွန်ယက်စိုက်ပျိုးနိုင်သော မြေယာများ ဆုံးရှုံးခြင်းသည် ကျွန်ုပ်တို့ ရင်ဆိုင်နေရသော အကြီးမားဆုံးသော လုံခြုံရေး ခြိမ်းခြောက်မှုထဲမှ တစ်ခုဖြစ်ကြောင်း သံသယရှိစရာ မလိုပေ။ သို့သော်လည်း လုံခြုံရေးအသိုက်အဝန်းတွင် အနည်းငယ်မျှသာ ဤကိစ္စကို အာရုံစိုက်နေကြသည်။

Janet Redman က လုံခြုံရေးအသိုင်းအဝိုင်းတွင် လက်ခံနိုင်သည့် ရေရှည်လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်အချို့ကို ရှာဖွေရမည်ဟု အကြံပြုထားသည်- “နောက်ဆုံးအနေနှင့်၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် 'inter- ဟုခေါ်ဝေါ်ခြင်းခံရသကဲ့သို့ မျိုးဆက်တစ်ခုနှင့်တစ်ခုအကြား လုံခြုံရေးအကြောင်း စတင်စဉ်းစားရန် လိုအပ်ပါသည်။ မျိုးဆက်လုံခြုံရေး။' ဆိုလိုတာက ဒီနေ့ သင်လုပ်တဲ့အရာက အနာဂတ်ကို သက်ရောက်မှုရှိမယ်၊ မင်းရဲ့သားသမီးတွေ၊ မင်းရဲ့မြေးတွေနဲ့ ငါတို့အပြင်ကို သက်ရောက်မှုရှိလိမ့်မယ်” ထို့အပြင် Redman က ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုသည် လူများစွာအတွက် အလွန်ကြောက်စရာကောင်းသည်ဟု အကြံပြုထားသည်။ “တကယ်လို့ ပြဿနာက အရမ်းပြင်းထန်တယ်ဆိုရင်၊ အဲဒါက ကျွန်တော်တို့ တန်ဖိုးထားလာတဲ့အရာအားလုံးကို လုံးလုံးလျားလျား ပြန်ဖျက်နိုင်တယ်။ ကျွန်ုပ်တို့သိသည်အတိုင်း ကမ္ဘာကြီးကို ဖျက်ဆီးပါ။ ကျွန်ုပ်တို့သည် ကျွန်ုပ်တို့၏ဘဝနေထိုင်မှုပုံစံကို ပြောင်းလဲရမည်ဖြစ်သည်။ လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးမှ အစားအသောက်မှ အသက်မွေးဝမ်းကြောင်းလုပ်ငန်းအထိ မိသားစု၊ အရာအားလုံးက ပြောင်းလဲသွားလိမ့်မယ်။”

Jared Diamond သည် သူ၏စာအုပ် Collapse: How Societies Choose to Fail သို့မဟုတ် Survive တွင် လူ့အဖွဲ့အစည်းများသည် လက်ရှိအုပ်ချုပ်သူများ၏ အဆင်ပြေသောအလေ့အထနှင့် အနာဂတ်မျိုးဆက်များ၏ ရေရှည်အကျိုးစီးပွားအတွက် ရေတိုအကျိုးခံစားခွင့်များကြားတွင် လူ့အဖွဲ့အစည်းများသည် ကြမ်းတမ်းသောရွေးချယ်မှုများကို အခါအားလျော်စွာ ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြသည်ဟု အကြံပြုထားသည်။ “မျိုးရိုးစဉ်ဆက် တရားမျှတမှု” ကို နားလည်ကြောင်း ပြသခဲ့သည်။ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် အယူဝါဒဆိုင်ရာ ယူဆချက်များကို ဆန့်ကျင်ရန် တောင်းဆိုထားသော အပြောင်းအလဲများ ပိုများလာလေ၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းသည် ကြီးမားသော ငြင်းဆိုမှုများတွင် နောက်ပြန်ဆုတ်ရန် အလားအလာ ပိုများလေလေဟု Diamond က ဆက်လက်ပြောဆိုခဲ့သည်။ ခြိမ်းခြောက်မှု၏ရင်းမြစ်သည် ကျွန်ုပ်တို့၏ မျက်မမြင်ထင်မြင်ယူဆချက်ဖြစ်သည့် ပစ္စည်းသုံးစွဲမှုသည် လွတ်လပ်မှုနှင့် မိမိကိုယ်ကိုယ်နားလည်သဘောပေါက်မှုကို ဖော်ညွှန်းနေပါက၊ ဥပမာ၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ပျောက်ကွယ်သွားသော အီစတာကျွန်း၏ယဉ်ကျေးမှုနှင့် တူညီသောလမ်းကြောင်းပေါ်တွင် ရှိနေနိုင်သည်။

လက်ရှိအကြမ်းဖက်ဝါဒကို စွဲလမ်းခြင်း နှင့် အဆုံးမရှိ စစ်ရေးချဲ့ထွင်ခြင်းသည် စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ ငြင်းဆိုမှုပုံစံတစ်ခုဖြစ်ပြီး ရှုပ်ထွေးမှုနည်းပါးသော ပြဿနာကို လိုက်ရှာခြင်းဖြင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုမှ ကျွန်ုပ်တို့၏စိတ်ကို အာရုံပြောင်းစေသည့်ပုံစံဖြစ်နိုင်သည်။ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၏ခြိမ်းခြောက်မှုသည် အလွန်ကြီးမားပြီး ကျွန်ုပ်တို့သည် ကျွန်ုပ်တို့သည် မည်သူနည်း၊ ကျွန်ုပ်တို့ဘာလုပ်ကြသည်ကို ပြန်လည်စဉ်းစားရန်၊ ကော်ဖီလာတီ သို့မဟုတ် ဟာဝိုင်ရီအားလပ်ရက်တိုင်းသည် ပြဿနာ၏တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်မဖြစ်ကို မိမိကိုယ်ကိုမေးမြန်းရန် တောင်းဆိုနေပါသည်။ အာဖဂန်နစ္စတန်တောင်တန်းတွေမှာရှိတဲ့ ရန်သူကို အာရုံစူးစိုက်ဖို့ ပိုလွယ်တယ်။

"ပင်တဂွန်၏ အဝလွန်ခြင်းပြဿနာ" ကို အာရုံစူးစိုက်မှုဆိုင်ရာ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒ ဒါရိုက်တာ John Feffer က ပြတ်ပြတ်သားသား အကျဉ်းချုံးဖော်ပြခဲ့သည်-

“ဒီမှာ ငါတို့ဟာ ပြန့်ကျဲနေတဲ့ သဲတွေနဲ့ တက်လာတဲ့ ရေတွေကြားထဲမှာ ပိတ်မိနေပြီး ပြဿနာကို ဖြေရှင်းဖို့ နေနေသာသာ စိတ်တွေကို တစ်နည်းတစ်ဖုံ ဖုံးကွယ်လို့မရပါဘူး။

"ဒါဟာ အာဖရိက veldt အလယ်မှာ ငါတို့ ရပ်နေပုံပါပဲ။ တစ်ဖက်မှ အားသွင်းထားသော ဆင်တစ်ကောင်သည် ကျွန်ုပ်တို့အပေါ်သို့ ဆင်းလာသည်။ ဟိုဘက်ကမ်းက ခြင်္သေ့တစ်ကောင် ခုန်တော့မယ်။ ငါတို့ဘာလုပ်နေတာလဲ။ အယ်လ်ကေးဒါးကဲ့သို့ နည်းပါးသော ခြိမ်းခြောက်မှုများကို ကျွန်ုပ်တို့ အာရုံစိုက်နေပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ခြေချောင်းများပေါ်သို့ တွားသွားပြီး အရေပြားထဲသို့ တင်းတိမ်နစ်မြုပ်သွားသည့် ပုရွက်ဆိတ်ကို ကျွန်ုပ်တို့ အာရုံစိုက်ထားပါသည်။ နာကျင်တာက သေချာပါတယ်၊ ဒါပေမယ့် ဒါက အဓိက ပြဿနာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ငါတို့ ခြေချောင်းတွေကို ငုံ့ကြည့်ရတာ အလုပ်ရှုပ်နေတော့ ဆင်နဲ့ ခြင်္သေ့ကို မြင်လိုက်ရတယ်”

နောက်တချက်ကတော့ မူဝါဒချမှတ်သူတွေနဲ့ ကျွန်ုပ်တို့ကို အသိပေးတဲ့ မီဒီယာဖန်တီးသူတွေရဲ့ စိတ်ကူးဉာဏ်ကင်းမဲ့မှုပါပဲ။ လူအတော်များများသည် အဆိုးဆုံးသော ပတ်ဝန်းကျင် ကပ်ဘေးကို ရိုးရှင်းစွာ တွေးမြင်နိုင်စွမ်း မရှိကြပေ။ မနက်ဖြန်သည် ယနေ့ကဲ့သို့ဖြစ်လိမ့်မည်၊ တိုးတက်မှုများသည် အမြဲတန်းတူညီနေမည်ဖြစ်ပြီး အနာဂတ်၏ခန့်မှန်းမှုအတွက် အဆုံးစွန်သောစမ်းသပ်မှုမှာ ကျွန်ုပ်တို့၏ကိုယ်ပိုင်အတွေ့အကြုံဖြစ်ကြောင်း ၎င်းတို့က စိတ်ကူးယဉ်လေ့ရှိကြသည်။ ဤအကြောင်းများကြောင့်၊ ကပ်ဘေး ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုသည် မှန်းဆ၍မရနိုင်ပါ - စာသားအတိုင်းဖြစ်သည်။

အဲဒါက လေးနက်တယ်ဆို ရင် စစ်တပ်ရဲ့ ရွေးချယ်မှုဘက်ကို လှည့်ဖို့ လိုသလား။

အမေရိကန်စစ်တပ်ကို ကမ္ဘာပေါ်တွင် အကြီးကျယ်ဆုံးသူအဖြစ် ချီးမွမ်းရန် နိုင်ငံရေးသမားများအတွက် စံသတ်မှတ်ချက်တစ်ခု ဖြစ်လာခဲ့သည်။ သို့သော် သဲကန္တာရများ ဖြန့်ကျက်ခြင်းနှင့် ပျောက်ကွယ်သွားသော မြေဆီလွှာအတွက် စိန်ခေါ်မှုအတွက် စစ်တပ်က လုံး၀ ပြင်ဆင်မထားပါက၊ ကျွန်ုပ်တို့၏ ကံကြမ္မာသည် Percy Bysshe Shelley ၏ ကဗျာ “Ozymandias” မှ မေ့ပျောက်ထားသော ဧကရာဇ်မင်း၏ ကံကြမ္မာနှင့် ဆင်တူနိုင်သည်။

တန်ခိုးကြီးသော သူတို့၊ ငါပြုသောအမှုတို့ကို ကြည့်ရှုကြလော့။

အနားမှာ ဘာမှ မကျန်တော့ဘူး။ ပျက်စီးယိုယွင်းမှုကို လှည့်ပတ်ပါ။

အဲဒီ ဧရာမ အပျက်အစီးရဲ့ အကန့်အသတ်မရှိ၊

တစ်ခုတည်းသော သဲများ သည် အဝေးသို့ ပြန့်ကျဲနေသည်။

ပြန့်ပွားနေသော သဲကန္တာရများနှင့် သမုဒ္ဒရာများ မြင့်တက်လာခြင်းကို တွန်းလှန်ခြင်းသည် ဧရာမအရင်းအမြစ်များနှင့် ကျွန်ုပ်တို့စုပေါင်းဉာဏ်ပညာအားလုံးကို ရယူမည်ဖြစ်သည်။ တုံ့ပြန်မှုတွင် ကျွန်ုပ်တို့၏အစိုးရနှင့် စီးပွားရေးတစ်ခုလုံးကို ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းရုံသာမက ကျွန်ုပ်တို့၏ယဉ်ကျေးမှုကို ပြန်လည်ဖန်တီးခြင်းလည်း ပါဝင်သည်။ သို့သော် မေးခွန်းကျန်နေသေးသည်- တုံ့ပြန်မှုသည် ဦးစားပေးများနှင့် မက်လုံးများကို အပြောင်းအလဲလုပ်ခြင်းမျှသာလား သို့မဟုတ် ဤခြိမ်းခြောက်မှုသည် စစ်ပွဲ၏စစ်မှန်သော ညီမျှမှုဖြစ်သည်၊ ဆိုလိုသည်မှာ "စုစုပေါင်းစစ်ပွဲ"၊ တုံ့ပြန်မှု၏သဘောသဘာဝနှင့် "ရန်သူ" ဟုယူဆရသည့် တစ်ခုတည်းသော ကွဲပြားမှုရှိပါသလား။ အစုလိုက်အပြုံလိုက် စည်းရုံးခြင်း၊ ထိန်းချုပ်ပြီး ခွဲတမ်းချနိုင်သော စီးပွားရေးနှင့် ရေတိုနှင့် ရေရှည်အတွက် မဟာဗျူဟာမြောက် အကြီးစား စီမံချက်ရေးဆွဲခြင်းတို့ကို တောင်းဆိုနေသည့် အသက်နှင့် သေဆုံးမှု အကျပ်အတည်းကို ကျွန်ုပ်တို့ ကြည့်ရှုနေပါသလား။ ဤအကျပ်အတည်းသည် အတိုချုပ်အားဖြင့် စစ်စီးပွားရေးနှင့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာစနစ်ကို ပြီးပြည့်စုံသော ပြန်လည်သုံးသပ်မှုကို တောင်းဆိုပါသလား။

အထူးသဖြင့် ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်သောစိတ်သဘောထားသည် ကျွန်ုပ်တို့၏လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်းသို့ စိမ့်ဝင်သွားသည့်ခေတ်တွင် စစ်ရေးတုံ့ပြန်မှုပြုလုပ်ခြင်းတွင်ပါ၀င်သည့် ကြီးမားသောအန္တရာယ်များရှိပါသည်။ Beltway ဓားပြများသည် ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှု၏ဗိမာန်တော်တွင် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းထူထောင်ရန် တံခါးကိုဖွင့်ထားခြင်းသည် ဘေးဥပဒ်ဖြစ်မည်မှာ သေချာပါသည်။ ပင်တဂွန်သည် ပရောဂျက်များအတွက် စစ်ရေးအသုံးစရိတ်ကို သာ၍မျှမျှတတဖြစ်စေရန်အတွက် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို သိမ်းပိုက်ရန် အမှန်တကယ်ခြိမ်းခြောက်မှုအား အနည်းငယ်သာ သို့မဟုတ် လုံးဝအသုံးချနိုင်ခြင်းမရှိပါက မည်သို့ဖြစ်မည်နည်း။ သမားရိုးကျ လုံခြုံရေးနယ်ပယ်များစွာတွင် ဤသဘောထားသည် ပြင်းထန်သောပြဿနာဖြစ်နေပြီဟု ကျွန်ုပ်တို့သိပါသည်။

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုပြဿနာတွင် စစ်ဘက်ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ယူဆချက်များကို လွဲမှားစွာအသုံးချသွားမည့် အန္တရာယ်တစ်ခု၊ ယဉ်ကျေးမှုအသွင်ပြောင်းခြင်းဖြင့် နောက်ဆုံးတွင် အကောင်းဆုံးကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်သည့် ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခု ရှိနေသည်မှာ သေချာပါသည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် အရာရာတိုင်းအတွက် အဖြေတစ်ခုအဖြစ် စစ်ရေးရွေးချယ်မှုအား အသုံးချရန် ၎င်း၏ တွန်းအားကို တွန်းလှန်ရန် ကြီးလေးသောပြဿနာများရှိနေသဖြင့်၊ မည်သည့်အရာမဆို စစ်တပ်ကို ထိန်းချုပ်ထားရန်၊ ၎င်းကို နောက်ထပ်လောင်စာမဖြစ်စေရန်အတွက် ကျွန်ုပ်တို့ လိုအပ်ပါသည်။

ဒါပေမယ့် ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်မှုနဲ့ ပတ်သက်ရင် အခြေအနေက မတူပါဘူး။ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို တိုက်ဖျက်ရန် ရည်ရွယ်ချက်အတွက် စစ်တပ်ကို ပြန်လည်ဆန်းသစ်ခြင်းသည် လိုအပ်လျှင် အန္တရာယ်များသော ခြေလှမ်းဖြစ်ပြီး ထိုလုပ်ငန်းစဉ်သည် ယဉ်ကျေးမှု၊ မစ်ရှင်နှင့် လုံခြုံရေးစနစ်တစ်ခုလုံး၏ ဦးစားပေးများကို အခြေခံအဖြစ် ပြောင်းလဲနိုင်သည်။ တပ်မတော်နဲ့ ဆွေးနွေးဖို့ကလွဲလို့ ရွေးချယ်စရာ မရှိပါဘူး။

သဲကန္တာရနှင့် သမုဒ္ဒရာများ မြင့်တက်လာခြင်းမှသည် စားနပ်ရိက္ခာရှားပါးမှုနှင့် သက်ကြီးရွယ်အိုများအထိ စစ်မှန်သော လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ စိုးရိမ်မှုများကို ဆုပ်ကိုင်မထားပါက၊ ကမ္ဘာ့စစ်တပ်များကြား နက်ရှိုင်းသော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအတွက် ခွင့်ပြုမည့် စုပေါင်းလုံခြုံရေးဗိသုကာကို ရှာတွေ့ရန် မဖြစ်နိုင်ပေ။ အမေရိကန်စစ်တပ်သည် ၎င်း၏ကမ္ဘာ့ရဲတာဝန်မှနုတ်ထွက်မည်ဆိုပါက လုံခြုံရေးအခြေအနေသည် ပိုမိုအန္တရာယ်များလာဖွယ်ရှိသည်။ ဘုံရန်သူမလိုအပ်သော စစ်ဘက်များအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအတွက် နေရာမရှာနိုင်ပါက၊ ကျွန်ုပ်တို့ လက်ရှိကြုံတွေ့နေရသော ကြောက်မက်ဖွယ်အန္တရာယ်များကို လျှော့ချရန် မဖြစ်နိုင်ပါ။

James Baldwin က ဒီလိုရေးခဲ့တယ်– “ကြုံတွေ့ရတဲ့ အရာအားလုံးကို မပြောင်းလဲနိုင်ပေမယ့် မရင်ဆိုင်ရင် ဘယ်အရာမှ မပြောင်းလဲနိုင်ပါဘူး။” တပ်မတော်အနေနဲ့ မိမိသဘောတူချက်က ဘာမှ ပြီးမြောက်အောင်မြင်မှု မရှိဘဲ ကွဲပြားတဲ့ အရာတစ်ခု ဖြစ်လာဖို့ ကျွန်တော်တို့ ဆန္ဒရှိပါတယ်။ အသွင်ကူးပြောင်းရေး လမ်းကြောင်းကို ပုံဖော်ပြီးတော့ အခန်းကဏ္ဍသစ်တစ်ခု ထမ်းဆောင်ဖို့ တပ်မတော်ကို ဖိအားပေးပြီး တွန်းအားပေးရမယ်။ ထို့ကြောင့် စစ်ရေးအရ ပါဝင်ပတ်သက်မှုကို ဆန့်ကျင်သည့် ငြင်းခုံမှုသည် ခိုင်လုံသော်လည်း၊ အမှန်တရားမှာ အခြားအေဂျင်စီများမှတစ်ဆင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန်အတွက် အသုံးစရိတ်ထောက်ပံ့ရန်အတွက် စစ်ဘက်ဂျက်အသုံးစရိတ်များကို နက်ရှိုင်းစွာ လျှော့ချခြင်းအား စစ်တပ်က ဘယ်သောအခါမှ သဘောတူမည်မဟုတ်ပါ။ ယင်းအစား ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုအန္တရာယ်ကို တပ်မတော်အတွင်း မြင်သာအောင် ပြုလုပ်ရမည်ဖြစ်သည်။ ထို့အပြင်၊ စစ်တပ်အတွက် သော့ချက်ကျသော နိယာမအဖြစ် ရေရှည်တည်တံ့ရေး နိဒါန်းကို နိဒါန်းပျိုးခြင်းသည် စစ်အာဏာရှင်ဝါဒနှင့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ဂေဟစနစ်ကို ကုသရေးသို့ ပို့ဆောင်ခြင်းဖြင့် အမေရိကန် လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ခြိမ်းခြောက်နေသော အကြမ်းဖက်မှု စိတ်ဓာတ်ကို ကုစားရန် ဝေးကွာသွားနိုင်သည်။

နောက်ဆုံးစစ်ပွဲကို တိုက်ဖို့ အမြဲပြင်ဆင်နေတဲ့ တပ်မတော်ရဲ့ အမှန်တရားတစ်ခုပါပဲ။ ဥရောပကိုလိုနီနယ်ချဲ့တွေကို ကျက်သရေရှိတဲ့လှံတွေနဲ့ တိုက်ခိုက်တဲ့ အာဖရိကခေါင်းဆောင်တွေပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ပြည်တွင်းစစ်ဗိုလ်ချုပ်တွေဟာ ညစ်ညမ်းတဲ့ရထားလမ်းတွေကို အပုပ်ချတဲ့မြင်းတွေကို သဘောကျတာပဲဖြစ်ဖြစ်၊ ဖရန်ကို-ပရပ်ရှားကို တိုက်ခိုက်နေသလိုမျိုး ခြေလျင်တပ်ခွဲတွေကို စက်သေနတ်နဲ့ပစ်တဲ့ ပထမကမ္ဘာစစ်ဗိုလ်ချုပ်ကြီးတွေ၊ စစ်ပွဲ၊ နောက်ပဋိပက္ခသည် နောက်ဆုံးတစ်ခု၏ အတိုင်းအတာတစ်ခုမျှသာဖြစ်မည်ဟု စစ်တပ်က ယူဆတတ်သည်။

အကယ်၍ စစ်တပ်သည် အီရန် သို့မဟုတ် ဆီးရီးယားရှိ စစ်ရေးခြိမ်းခြောက်မှုများကို ပုံဖော်မည့်အစား ၎င်း၏ အဓိကတာဝန်အဖြစ် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံပါက အရည်အချင်းရှိသော လူငယ်လူရွယ်အုပ်စုသစ်ကို ဆောင်ကျဉ်းပေးမည်ဖြစ်ပြီး စစ်တပ်၏ အခန်းကဏ္ဍသည်လည်း ပြောင်းလဲသွားမည်ဖြစ်သည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် ၎င်း၏စစ်အသုံးစရိတ်ကို ပြန်လည်သတ်မှတ်ပေးလာသည်နှင့်အမျှ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ အခြားနိုင်ငံများလည်း အလားတူပင်ဖြစ်သည်။ ရလဒ်မှာ အလှမ်းဝေးသော စစ်အုပ်ချုပ်ရေးစနစ်နှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်မှုအသစ် ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသည်။

ဒါပေမယ့် အမေရိကန်စစ်တပ်ကို လမ်းကြောင်းမှန်ပေါ်ရောက်အောင် ပို့ဆောင်ဖို့ နည်းလမ်းမရှာနိုင်ရင် အယူအဆက အသုံးမဝင်ပါဘူး။ ထို့ကြောင့် ကျွန်ုပ်တို့သည် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာလိုအပ်ချက်များကိုပင် မဖြည့်ဆည်းနိုင်သော လက်နက်စနစ်များပေါ်တွင် အဖိုးတန်ရတနာများကို သုံးစွဲနေပြီး ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ ပြဿနာများအတွက် မည်သည့်အသုံးချမှုမျိုးကိုမဆို ကမ်းလှမ်းနေနေသာသာ။ John Feffer က ဗျူရိုကရေစီ မတည်ငြိမ်မှုနှင့် ပြိုင်ဆိုင်မှု ဘတ်ဂျက်များသည် ကျွန်ုပ်တို့တွင် ရွေးချယ်စရာမရှိသော လက်နက်များကို လိုက်ရှာရန်မှတပါး ရွေးချယ်စရာမရှိဟု ထင်မြင်ယူဆသည်- "စစ်တပ်၏ အစိတ်အပိုင်းအမျိုးမျိုးတို့သည် ဘတ်ဂျက်အစီအစဥ်တစ်ခုအတွက် အချင်းချင်း ပြိုင်ဆိုင်ကြပြီး ၎င်းတို့၊ သူတို့ရဲ့ စုစုပေါင်းဘတ်ဂျက် ကျသွားတာကို မမြင်ချင်ဘူး။” Feffer က အချို့သော ငြင်းခုံမှုများသည် ခရစ်ဝင်ကျမ်းနှင့်တူသည်ဟု ထင်ရသည်အထိ ထပ်ခါတလဲလဲ ဆိုလိုသည်- “ကျွန်ုပ်တို့သည် ကျွန်ုပ်တို့၏နျူကလီးယား triad ကို ထိန်းသိမ်းရမည်ဖြစ်ပါသည်။ ကျွန်ုပ်တို့တွင် အနည်းဆုံး ဂျက်တိုက်လေယာဉ်များ ရှိရန် လိုအပ်ပါသည်။ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပါဝါအတွက် သင့်လျော်တဲ့ ရေတပ်တစ်ခု ရှိရမယ်။”

ထပ်တူထပ်မျှ တည်ဆောက်နေရန်မှာ ဒေသဆိုင်ရာနှင့် နိုင်ငံရေး အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုလည်း ရှိသည်။ ဒီလက်နက်တွေနဲ့ ဆက်စပ်တဲ့ အလုပ်တွေက နိုင်ငံအနှံ့ ပြန့်ကျဲနေတယ်။ “လက်နက်စနစ်တွေထုတ်လုပ်ဖို့ တစ်နည်းနည်းနဲ့ ဆက်နွှယ်မှုမရှိတဲ့ ကွန်ဂရက်လွှတ်တော် ခရိုင်တစ်ခု မရှိပါဘူး” ဟု Feffer ကဆိုသည်။ “ထိုလက်နက်များထုတ်လုပ်ခြင်းသည် အလုပ်အကိုင်များဖြစ်ပြီး တစ်ခါတစ်ရံတွင် တစ်ခုတည်းသောကျန်ရှိနေသည့် ထုတ်လုပ်ရေးအလုပ်များကို ဆိုလိုသည်။ နိုင်ငံရေးသမားတွေက အဲဒီအသံတွေကို လျစ်လျူရှုလို့ မရဘူး။ မက်ဆာချူးဆက်ပြည်နယ်မှ ကိုယ်စားလှယ် Barney Frank သည် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုကို တောင်းဆိုရာတွင် ရဲရင့်မှုအရှိဆုံးဖြစ်သော်လည်း ၎င်း၏ပြည်နယ်တွင် ထုတ်လုပ်သည့် F-35 ဂျက်တိုက်လေယာဉ်အတွက် အရန်အင်ဂျင်ကို မဲအသာစီးရသောအခါတွင် လေတပ်မှ မဲပေးခဲ့ရသော်လည်း၊ မလိုအပ်ဘူးလို့ ကြေငြာတယ်။”

ဝါရှင်တန်ဒီစီမှာ အမျိုးသားအကျိုးစီးပွားနဲ့ လုံခြုံရေးကို ပိုမိုကျယ်ပြန့်တဲ့ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်တွေကို စတင်လုပ်ဆောင်တဲ့ သူတွေရှိတယ်။ အလားအလာအရှိဆုံးတစ်ခုမှာ New America Foundation ရှိ Smart Strategy Initiative ဖြစ်သည်။ Patrick Doherty ၏ လမ်းညွှန်မှုအောက်တွင်၊ “Grand Strategy” သည် လူ့အဖွဲ့အစည်းနှင့် ကမ္ဘာတဝှမ်းတွင် ပျံ့နှံ့နေသည့် အရေးကြီးသော ပြဿနာလေးခုကို အာရုံစိုက်ကာ ပုံဖော်လျက်ရှိသည်။ Grand Strategy တွင် ပါ၀င်ဆောင်ရွက်ထားသော ပြဿနာများမှာ စီးပွားရေးပါဝင်မှု၊ လာမည့်နှစ် 3 အတွင်း ကမ္ဘာ့လူလတ်တန်းစားများထဲသို့ လူ 20 ဘီလီယံ ဝင်ရောက်မှုနှင့် စီးပွားရေးနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အတွက် အပြောင်းအလဲများ၏ ဂယက်ရိုက်ခတ်မှုများ၊ “ဂေဟစနစ် ပျက်ဆီးခြင်း”၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အပေါ် လူသားများ၏ လုပ်ဆောင်ချက်နှင့် ကျွန်ုပ်တို့အတွက် ၎င်း၏သက်ရောက်မှုများ၊ ဝယ်လိုအားနည်းပါးခြင်းနှင့် ပြင်းထန်သောခြိုးခြံခြွေတာမှုအစီအမံများပါရှိသော လက်ရှိစီးပွားရေးအခြေအနေ၊ ကျွန်ုပ်တို့၏ အခြေခံအဆောက်အအုံနှင့် စီးပွားရေးစနစ်တစ်ခုလုံး၏ ပျက်စီးယိုယွင်းမှု “ခံနိုင်ရည်ရှိမှု”၊ Smart Strategy Initiative သည် တပ်မတော်ကို ပိုမိုစိမ်းလန်းလာစေရန်အတွက် မဟုတ်ဘဲ တပ်မတော်အပါအဝင် နိုင်ငံတော်တစ်ခုလုံးအတွက် ဦးစားပေးကဏ္ဍအားလုံးကို ပြန်လည်သတ်မှတ်ခြင်း နှင့် ပတ်သက်သည်။ စစ်တပ်သည် ၎င်း၏မူလအခန်းကဏ္ဍကို မှီဝဲသင့်ပြီး ၎င်း၏ကျွမ်းကျင်မှုထက် ကျော်လွန်သည့်နယ်ပယ်များသို့ ဖြန့်ကြက်သင့်သည်ဟု Doherty က ယူဆသည်။

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာမေးခွန်းအတွက် ပင်တဂွန်စစ်ဌာနချုပ်၏ ယေဘူယျတုံ့ပြန်မှုနှင့်ပတ်သက်၍ မေးမြန်းသောအခါတွင် သီးခြားစခန်းလေးခုကို ဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။ ရှေးဦးစွာ၊ ရိုးရာလုံခြုံရေးဆိုင်ရာ စိုးရိမ်မှုများကို အာရုံစိုက်ပြီး ၎င်းတို့၏ တွက်ချက်မှုများတွင် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားကြသူများ ရှိပါသည်။ ရိုးရာလုံခြုံရေးအစီအစဥ်တွင် ထည့်သွင်းစဉ်းစားရမည့် ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုနောက်ထပ် ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုအဖြစ် ရှုမြင်ကြသော်လည်း အဓိကပြဿနာထက် ပြင်ပအချက်အနေဖြင့် ပိုမိုများပြားသည်။ ၎င်းတို့သည် ရေအောက်ရှိ ရေတပ်အခြေစိုက်စခန်းများ သို့မဟုတ် ဝင်ရိုးစွန်းများပေါ်ရှိ ပင်လယ်လမ်းကြောသစ်များ၏ သက်ရောက်မှုများနှင့်ပတ်သက်၍ စိုးရိမ်ပူပန်မှုများကို ပြောဆိုနေကြသော်လည်း ၎င်းတို့၏ အခြေခံဗျူဟာ တွေးခေါ်ပုံမှာ ပြောင်းလဲခြင်းမရှိပေ။ စစ်ဘက်နှင့် အရပ်ဘက် စွမ်းအင်အသုံးပြုမှု နှစ်ခုစလုံးကို အကျိုးသက်ရောက်စေရန် စျေးကွက်အပြောင်းအလဲများကို လွှမ်းမိုးရန် ကြီးမားသော ကာကွယ်ရေးဘတ်ဂျက်ကို အသုံးပြုကာ ထောက်ခံအားပေးသူများလည်း ရှိပါသည်။

နောက်ဆုံးတွင်၊ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုသည် ပြည်တွင်းနှင့် နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒကို လွှမ်းခြုံထားသည့် အခြေခံကျသော အမျိုးသားရေး မဟာဗျူဟာသစ်တစ်ရပ်ကို တောင်းဆိုပြီး ရှေ့ဆက်ရမည့်လမ်းကို သက်ဆိုင်သူများနှင့် ကျယ်ပြန့်စွာ ဆွေးနွေးမှုတွင် ပါဝင်နေကြသည့် နိဂုံးချုပ်သွားသူများလည်း ရှိပါသည်။

စစ်တပ်ကို ဘယ်လိုပြန်ထွင်ရမလဲဆိုတဲ့ အတွေးတစ်ချို့၊ ဒါပေမယ့် မြန်မြန်ဆန်ဆန်။

သဲကန္တာရများ ပြန့်ပွားမှုကို ရပ်တန့်ရန်၊ သမုဒ္ဒရာများ ပြန်လည်ရှင်သန်ရန်နှင့် ယနေ့ ပျက်စီးနေသော စက်မှုစနစ်များကို အသစ်၊ ရေရှည်တည်တံ့သော စီးပွားရေးအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲရန် နည်းပညာများ၊ အခြေခံအဆောက်အဦများနှင့် အလေ့အကျင့်များ ဖော်ဆောင်ရန်အတွက် ၎င်း၏ ဘတ်ဂျက်၏ 60 ရာခိုင်နှုန်း သို့မဟုတ် ယင်းထက်ပိုသော ဘတ်ဂျက်ကို မြှုပ်နှံထားသည့် စစ်တပ်အတွက် အစီအစဉ်တစ်ရပ်ကို ချမှတ်ရမည်ဖြစ်သည်။ . လေထုညစ်ညမ်းမှု လျှော့ချရေး၊ ပတ်ဝန်းကျင် စောင့်ကြည့်ရေး၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပျက်စီးမှု ပြန်လည် ပြုပြင်ရေးနှင့် စိန်ခေါ်မှု အသစ်များကို လိုက်လျောညီထွေ ဖြစ်အောင် ဆောင်ရွက်သော တပ်မတော်သည် မည်သို့ ဖြစ်မည်နည်း။ သတ်ရန်မဟုတ်ဘဲ ဖျက်ဆီးရန်မဟုတ်ဘဲ ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ရန် အဓိကတာဝန်ရှိသော တပ်မတော်ကို ကျွန်ုပ်တို့ စိတ်ကူးကြည့်နိုင်ပါသလား။

လက်ရှိမှာ မလုပ်မဖြစ် လုပ်ရမယ့်ဟာကို လုပ်ဖို့ တပ်မတော်ကို တောင်းဆိုထားတယ်။ သို့သော် သမိုင်းတစ်လျှောက်လုံးတွင် လက်ရှိခြိမ်းခြောက်မှုများနှင့် ကိုက်ညီရန် ၎င်းတို့ကိုယ်မိမိ ပြန်လည်ဆန်းသစ်ရန် စစ်တပ်များ မကြာခဏ လိုအပ်နေခဲ့သည်။ ထို့အပြင်၊ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ လူ့ယဉ်ကျေးမှုကို ကြုံတွေ့ဖူးသည့်အရာများနှင့်မတူဘဲ စိန်ခေါ်မှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှုများအတွက် စစ်တပ်ကို ပြန်လည်အသုံးချခြင်းသည် ကျွန်ုပ်တို့မြင်ရမည့် အခြေခံကျသော အပြောင်းအလဲများစွာထဲမှ တစ်ခုမျှသာဖြစ်သည်။

လက်ရှိစစ်တပ်-လုံခြုံရေးစနစ်၏ အစိတ်အပိုင်းတိုင်းကို စနစ်တကျ ပြန်လည်တာဝန်ပေးခြင်းသည် သေးငယ်သောအပိုင်းမှ အခြေခံကျသော ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုဆီသို့ ကူးပြောင်းခြင်းဆီသို့ ပထမဆုံးခြေလှမ်းဖြစ်လိမ့်မည်။ ရေတပ်သည် သမုဒ္ဒရာများကို ကာကွယ်ခြင်းနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ခြင်းတွင် အဓိကအားဖြင့် ဆောင်ရွက်နိုင်သည်၊ လေတပ်သည် လေထုညစ်ညမ်းမှုကို လျှော့ချရန်၊ လေထုညစ်ညမ်းမှုကို စောင့်ကြည့်ရန်နှင့် လေထုညစ်ညမ်းမှုကို လျှော့ချရန်အတွက် မဟာဗျူဟာများကို ဖော်ဆောင်ရန် တာဝန်ရှိသည်။ တပ်မတော်သည် မြေယာထိန်းသိမ်းရေးနှင့် ရေပြဿနာများကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းနိုင်ခဲ့သည်။ ဌာနခွဲအားလုံးသည် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ဘေးအန္တရာယ်များကို တုံ့ပြန်ရန် တာဝန်ရှိသည်။ ကျွန်ုပ်တို့၏ ထောက်လှမ်းရေးများသည် ဇီဝနယ်ပယ်နှင့် ၎င်း၏ ညစ်ညမ်းမှုများကို စောင့်ကြည့်ရန်၊ ၎င်း၏ အခြေအနေကို အကဲဖြတ်ရန်နှင့် ပြန်လည်ပြုပြင်ရန်နှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စေရန်အတွက် ရေရှည်အဆိုပြုချက်များကို ပြုလုပ်ရန် တာဝန်ရှိပါသည်။

ထိုသို့သော အစွန်းရောက်သော ဦးတည်ချက် အပြောင်းအလဲသည် အဓိက အားသာချက်များစွာကို ပေးဆောင်သည်။ ထို့ထက်ကား တပ်မတော်၏ ရည်ရွယ်ချက်နှင့် ဂုဏ်ကို ပြန်လည်ရရှိစေမည်ဖြစ်သည်။ တစ်ချိန်က တပ်မတော်သည် နိုင်ငံရေး တိုက်ခိုက်ရေးသမားများနှင့် David Petraeus ကဲ့သို့သော prima donnas များထက် George Marshall နှင့် Dwight Eisenhower ကဲ့သို့သော ခေါင်းဆောင်များကို မွေးထုတ်ပြီး အမေရိကန်၏ အကောင်းဆုံးနှင့် အတောက်ပဆုံးသော ခေါင်းဆောင်များကို မွေးထုတ်ရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ စစ်ရေးအရ အပြောင်းအရွှေ့ဖြစ်လျှင် အမေရိကန်လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် ၎င်း၏လူမှုရေးရပ်တည်မှုကို ပြန်လည်ရရှိမည်ဖြစ်ပြီး ၎င်း၏အရာရှိများသည် အမျိုးသားရေးမူဝါဒကို အကျိုးပြုရာတွင် အဓိကအခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်လာကာ လက်နက်စနစ်၏အကျိုးအတွက် လိုက်စားခြင်းကြောင့် လက်နက်ဖြင့် ချည်နှောင်ထားခြင်းကို မကြည့်ဘဲ၊ လော်ဘီသမားများနှင့် ၎င်းတို့၏ ကော်ပိုရိတ်စပွန်ဆာများ။

အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုသည် သမိုင်းဝင်ဆုံးဖြတ်ချက်တစ်ရပ်ကို ရင်ဆိုင်ရနိုင်သည်- ကျွန်ုပ်တို့သည် စစ်အာဏာရှင်ဝါဒနှင့် နယ်ချဲ့ကျဆင်းမှုဆီသို့ မလွှဲမရှောင်သာ လိုက်လျှောက်နိုင်သည်၊ သို့မဟုတ် လက်ရှိ စစ်ရေး-စက်မှုဆိုင်ရာ ရှုပ်ထွေးမှုကို ပြင်းထန်စွာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို တိုက်ဖျက်ရန် အမှန်တကယ် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအတွက် စံနမူနာအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲနိုင်သည်။ နောက်ဆုံးလမ်းသည် ကျွန်ုပ်တို့အား အမေရိကန်၏အမှားများကို ပြုပြင်ရန်နှင့် လိုက်လျောညီထွေရှိမှုနှင့် ရှင်သန်မှုဆီသို့ ရေရှည်တွင်ဦးတည်နိုင်ခြေပိုများသော ဦးတည်ချက်တစ်ခုသို့ ထွက်ခွာရန် အခွင့်အရေးပေးပါသည်။

ပစိဖိတ် Pivot ဖြင့် စတင်ကြပါစို့

John Feffer က ဤအသွင်ပြောင်းမှုသည် အရှေ့အာရှမှ စတင်နိုင်ပြီး အိုဘားမား အုပ်ချုပ်ရေး၏ အလွန်တန်ဖိုးရှိသော “ပစိဖိတ်မဏ္ဍိုင်” ၏ ချဲ့ထွင်မှုပုံစံကို ယူဆောင်နိုင်ကြောင်း အကြံပြုထားသည်။ Feffer က “ပစိဖိတ် Pivot သည် အမေရိကန်၊ တရုတ်၊ ဂျပန်၊ ကိုရီးယားနှင့် အရှေ့အာရှရှိ အခြားနိုင်ငံများကြား လုံခြုံရေးပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအတွက် အဓိကအကြောင်းအရာအဖြစ် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို တွန်းအားပေးသည့် ပိုကြီးသောမဟာမိတ်အဖွဲ့အတွက် အခြေခံဖြစ်နိုင်သည်၊ ထို့ကြောင့် ထိပ်တိုက်ရင်ဆိုင်မှုအန္တရာယ်ကို လျှော့ချရန်နှင့်၊ တပ်ဆင်ရေး။" ကျွန်ုပ်တို့သည် အမှန်တကယ် ခြိမ်းခြောက်မှုများကို အာရုံစိုက်ပါက ဥပမာ- ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲသော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ဆန့်ကျင်သည့် စီးပွားရေး လျင်မြန်စွာ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုသည် သဲကန္တာရများ ပျံ့နှံ့မှု၊ ရေချိုထောက်ပံ့မှု ကျဆင်းမှုနှင့် မျက်မမြင်စားသုံးမှုကို အားပေးသည့် စားသုံးသူယဉ်ကျေးမှုကို ပံ့ပိုးပေးမည်ဆိုလျှင်၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် အန္တရာယ်ကို လျှော့ချနိုင်သည်။ ဒေသအတွင်း လက်နက် တပ်ဆင်မှု။ ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးတွင် အရှေ့အာရှ၏အခန်းကဏ္ဍ တိုးမြင့်လာကာ ကျန်ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများက အမှတ်အသားပြုထားသောကြောင့် လုံခြုံရေးဆိုင်ရာ အယူအဆတွင် ဒေသတွင်း အပြောင်းအလဲနှင့် စစ်ရေးဘတ်ဂျက်ဆိုင်ရာ ဆက်စပ်ပြောင်းလဲမှုတို့နှင့်အတူ တစ်ကမ္ဘာလုံးတွင် ကြီးမားသော အကျိုးသက်ရောက်မှုရှိနိုင်သည်။

“စစ်အေးတိုက်ပွဲသစ်” သည် အရှေ့အာရှတွင် ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် ဖြစ်ပွားနေသည်ဟု စိတ်ကူးကြည့်သူများသည် အရှိန်အဟုန်ဖြင့် စီးပွားရေးတိုးတက်မှု၊ စီးပွားရေးပေါင်းစည်းမှုနှင့် အမျိုးသားရေးဝါဒအရ ယနေ့ခေတ် အရှေ့အာရှနှင့် အရှေ့အာရှ အတွေးအခေါ်ဆိုင်ရာ စစ်အေးကာလတွင် ကြောက်စရာကောင်းသော ပြိုင်ဆိုင်မှုများမဟုတ်ကြောင်း ၊ သို့သော် ၁၉၁၄ ခုနှစ်တွင် အရှေ့အာရှနှင့် ဥရောပတို့ကြားတွင် ဝမ်းနည်းဖွယ်ကောင်းသည့် အခိုက်အတန့်မှာ ပြင်သစ်၊ ဂျာမနီ၊ အီတလီနှင့် သြစတြေးလျ-ဟန်ဂေရီ အင်ပါယာတို့ကြားတွင် မကြုံစဖူးသော စီးပွားရေး ပေါင်းစည်းမှုအလယ်တွင် တွေ့ခဲ့ရပြီး ရေရှည်တည်တံ့သော ငြိမ်းချမ်းရေးကို မျှော်လင့်နေသော်လည်း ကာလရှည်ကြာစွာ သမိုင်းကြောင်းကို ဖြေရှင်းရန် ပျက်ကွက်ခဲ့သည်။ ပြဿနာများ နှင့် ဆိုးရွားသော ကမ္ဘာစစ်ကြီးထဲသို့ ထိုးကျသွားသည် ။ ကျွန်ုပ်တို့သည် နောက်ထပ် "စစ်အေး" နှင့် ရင်ဆိုင်ရသည်ဟု ယူဆရန်မှာ စစ်တပ်တည်ဆောက်မှုအား ပြည်တွင်းစီးပွားရေး အကြောင်းရင်းများဖြင့် တွန်းအားပေးပြီး သဘောတရားရေးရာနှင့် အနည်းငယ်သာသက်ဆိုင်သည့် အတိုင်းအတာကို မေ့ထားခြင်းဖြစ်သည်။

တရုတ်နိုင်ငံ၏ စစ်အသုံးစရိတ်သည် ဂဏန်းနှစ်လုံး တိုးလာခြင်းကြောင့် အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၏ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ အသုံးစရိတ်များ တိုးမြင့်လာစေရန် တွန်းအားပေးခဲ့သလို ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် ပထမဆုံးအကြိမ်အဖြစ် တရုတ်၏ စစ်ရေးအသုံးစရိတ်သည် ဒေါ်လာ ၁၀၀ ဘီလီယံအထိ ရောက်ရှိခဲ့သည်။ ဂျပန်သည် ၎င်း၏စစ်အသုံးစရိတ်ကို GDP ၏ ၁ ရာခိုင်နှုန်းအထိ တိုးမြှင့်ထားသော်လည်း မကြာသေးမီက ရွေးကောက်ခံ ၀န်ကြီးချုပ် Abe Shinzo က ဂျပန်ပြည်ပတွင် ဂျပန်လူမျိုးများကို အဓိက တိုးမြှင့်ပေးရန် တောင်းဆိုခဲ့သည်။ တရုတ်နိုင်ငံအပေါ် ရန်လိုသည့် ရန်စမှုများကြောင့် စစ်ရေးအရ စစ်ဆင်ရေးများ တစ်ချိန်လုံး မြင့်မားလာခဲ့သည်။

တစ်ချိန်တည်းတွင်ပင် ပင်တဂွန်က ၎င်း၏မဟာမိတ်များအား စစ်ရေးအသုံးစရိတ်တိုးမြှင့်ရန်နှင့် အမေရိကန်လက်နက်များဝယ်ယူရန် တိုက်တွန်းထားသည်။ ရယ်စရာကောင်းသည်မှာ၊ ပင်တဂွန်၏ဘတ်ဂျက်ဖြတ်တောက်မှုမှာ အခြားနိုင်ငံများအတွက် စစ်အသုံးစရိတ်တိုးမြှင့်ရန် အခွင့်အလမ်းများအဖြစ် မကြာခဏဆိုသလို တင်ပြလေ့ရှိသည်။

ကောက်ချက်

သံအမတ်ကြီး Kwon ၏ Future Forest သည် Kubuchi သဲကန္တာရကို ထိန်းသိမ်းရန်အတွက် သစ်ပင်စိုက်ပျိုးရန်နှင့် "Great Green Wall" တည်ဆောက်ရန်အတွက် ကိုးရီးယားနှင့် တရုတ်လူငယ်များကို အတူတကွခေါ်ဆောင်ခြင်းတွင် အလွန်အောင်မြင်ခဲ့ပါသည်။ ရှေးခေတ် မဟာတံတိုင်းနှင့်မတူဘဲ၊ ဤတံတိုင်းသည် လူသားရန်သူကို ချုပ်နှောင်ထားရန်မဟုတ်ဘဲ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ကာကွယ်ရေးအဖြစ် သစ်ပင်မျဉ်းကို ဖန်တီးရန်ဖြစ်သည်။ အရှေ့အာရှနှင့် အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၏ အစိုးရများသည် ဤကလေးများ ချမှတ်ထားသော ဥပမာမှ သင်ယူနိုင်ပြီး ပတ်ဝန်းကျင်နှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ဆွေးနွေးမှုများအတွက် အဓိကအကြောင်းအရာအဖြစ် နှစ်ရှည်လများ အကြောသေနေသော ခြောက်ပါတီဆွေးနွေးပွဲကို အားဖြည့်ပေးနိုင်သည်။

ဒိုင်ယာလော့ခ်၏ စည်းကမ်းချက်များကို တိုးချဲ့မည်ဆိုပါက သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ပတ်သက်သော စစ်ဘက်နှင့် အရပ်ဘက်အဖွဲ့အစည်းများအကြား ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအတွက် အလားအလာမှာ ကြီးမားပါသည်။ အကယ်၍ ကျွန်ုပ်တို့သည် “ရန်သူနိုင်ငံ” မလိုအပ်သော ဘုံစစ်ရည်ရွယ်ချက်တစ်ခုဖြင့် ဒေသတွင်းပြိုင်ဘက်များကို တန်းညှိနိုင်ပါက၊ ကျွန်ုပ်တို့သည် ယနေ့ခေတ်၏ အကြီးမားဆုံးအန္တရာယ်များကို ရှောင်ရှားနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။ ပြိုင်ဆိုင်မှုအခြေအနေနှင့် စစ်ရေးတည်ဆောက်မှုကို ချေဖျက်ခြင်း၏ အကျိုးသက်ရောက်မှုသည် ရာသီဥတုတုံ့ပြန်ရေးမစ်ရှင်မှ လုပ်ဆောင်ခဲ့သော ပံ့ပိုးကူညီမှုများနှင့် သိသိသာသာ ကွဲပြားနေပေလိမ့်မည်။

ခြောက်ဖွဲ့ဆွေးနွေးပွဲသည် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ခြိမ်းခြောက်မှုများကို အကဲဖြတ်သည့် “Green Pivot Forum” အဖြစ် ပြောင်းလဲနိုင်ပြီး သက်ဆိုင်သူများအကြား ဦးစားပေးမှုများ သတ်မှတ်ကာ ပြဿနာများကို တိုက်ဖျက်ရန် လိုအပ်သော အရင်းအမြစ်များကို ခွဲဝေပေးမည်ဖြစ်သည်။