ကယ်ရိုလိုင်း Hurley အသုံးပြုပုံ World BEYOND War အိုင်ယာလန် အခန်း၊ ဧပြီ ၁၃၊ ၂၀၂၄
၎င်းသည် ပထမဆုံးထုတ်ဝေသော ဆောင်းပါး၏ တိုးချဲ့ဗားရှင်းဖြစ်သည်။ ZNetwork.
အကယ်၍ ငြိမ်းချမ်းသော လူသားမျိုးနွယ်သည် ကမ္ဘာဂြိုဟ်ကို ဖြိုဖျက်ပြီး ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်မှုကို ဖြစ်စေပါက၊ ၎င်းသည် စစ်ပွဲကို တီထွင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ စစ်ရေးလှုပ်ရှားမှု၏ ကဏ္ဍတိုင်းသည် အဖျက်သဘောဟု အဓိပ္ပါယ်ရသောကြောင့်၊ အထူးသဖြင့် ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုကြောင့် သန်းနှင့်ချီ၍ သေဆုံးနေရသည့်အချိန်တွင် စစ်ပွဲသည် အန္တရာယ်ကင်းမည်မဟုတ်ပေ။ [1]
လုံခြုံရေး၊ လက်နက်များ စုဆောင်းခြင်း အထူးသဖြင့် မပျက်မကွက် စိစစ်ခြင်းနှင့် အချေအတင် ဆွေးနွေးခြင်းအစား၊ အဓိကအားဖြင့် အခွင့်အလမ်းစရိတ်များ (ဥပမာ- လက်နက်အစိတ်အပိုင်းများအတွက် အသုံးပြုသည့် ပစ္စည်းအများအပြားသည် ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်နည်းပညာများအတွက် မရှိမဖြစ်)၊ နိုင်ငံရေးနှင့် ပိုမိုနီးစပ်သော ဆက်ဆံရေးများမှ အမှန်တကယ် ခြိမ်းခြောက်မှုများ ရှိနေကြောင်း ပညာရှင်များက သတိပေးသည်။ အဂတိလိုက်စားသော လက်နက်လုပ်ငန်းနှင့် သံသယဖြစ်ဖွယ် လက်နက်တင်ပို့သည့် ဖောက်သည်များအပေါ် ပိုမိုမှီခိုအားထားမှု။ [2] မကြာသေးမီက Tufts ဆွေးနွေးချက်စာတမ်းတွင် “အစိုးရများသည် လုံခြုံရေးကို ဦးစားပေးသော်လည်း၊ ဤလက်နက်ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှု၏ အကျိုးကျေးဇူးများမှာ နည်းပါးလှသည် သို့မဟုတ် ၎င်းတို့ကိုယ်တိုင်က မေးခွန်းထုတ်စရာဖြစ်နေသော်လည်း၊ မကြာခဏဆိုသလိုပင် လူသားမလုံခြုံမှုကို မြင့်မားလာစေပြီး လူသားမလုံခြုံမှုကို မြင့်မားလာစေသည်ဟု မကြာသေးမီက Tufts ဆွေးနွေးချက်စာတမ်းတွင် ဖော်ပြထားသည်။ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုနှင့် ဆင်းရဲမွဲတေမှုနှင့်ဆက်စပ်သည့် လူမှုစီးပွားစိန်ခေါ်မှုများအပြင် ဘုတ်အဖွဲ့တစ်ဝှမ်းရှိ လူသားလုံခြုံရေးကို ထိခိုက်နိုင်ခြေရှိသော အခြားစနစ်ပိုင်းဆိုင်ရာပြဿနာများ၊ ယင်းမှာ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုလည်းမဟုတ်၊ [3]
ပိုမိုသင့်လျော်သော လုံခြုံရေးပါရာဒိုင်းတစ်ခုသည် စစ်ရေးတည်ဆောက်မှုမှ ရာသီဥတုနှင့် လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ဖျန်ဖြေပေးခြင်း၊ နိုင်ငံတော်၏ အကျိုးစီးပွားမှ ပြည်သူများနှင့် ကမ္ဘာမြေသို့ ပြောင်းလဲသွားမည်ဖြစ်သည်။ အကြံပြုထားသော နိုင်ငံခြားရေးပေါ်လစီတွင် ရွေးချယ်စရာတစ်ခုမှာ စွမ်းအင်ဒီမိုကရေစီ၊ စားနပ်ရိက္ခာအချုပ်အခြာအာဏာနှင့် တရားမျှတပြီး ရေရှည်တည်တံ့သော အသွင်ကူးပြောင်းမှု အပါအဝင် လူမှုရေးဆိုင်ရာ ကုန်စည်များကို လွယ်ကူချောမွေ့စေမည့် လမ်းဆုံပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာဝါဒ ပါဝင်ပါသည်။ မဟုတ်ရင် အစိုးရတွေက ဘယ်သူ့အတွက်၊ ဘာအတွက်လဲ။
လက်နက်တပ်ဆင်ခြင်း သို့မဟုတ် ပတ်ဝန်းကျင်
ရာသီဥတု မငြိမ်မသက်မှုကို တားဆီးရန် အရေးတကြီး လိုအပ်မှုကို တစ်ကမ္ဘာလုံးက အသိအမှတ် ပြုထားသကဲ့သို့ပင်၊ လုံခြုံရေးအဖြစ် ထုပ်ပိုးထားသော လက်နက်ကိုင် နိုင်ငံတော် အကြမ်းဖက်မှုကို အသစ်တဖန် အလေးပေးမှုသည် ရှင်သန်ရေး ပန်းတိုင်များနှင့် ကြီးမားစွာ ဆန့်ကျင်ဘက် ဖြစ်နေပါသည်။ [4] ကတ်သီးကတ်သတ်၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးသမားများသည် ရာဇ၀တ်မှု ခံနေရသူများဖြစ်သည်။ [5]
ရာသီဥတု မှတ်တမ်းအားလုံးကို 2023 ခုနှစ်တွင် ချိုးဖျက်ခဲ့သည်။ [6] ဂရင်းလန်းရေခဲများသည် တစ်နေ့လျှင် အရည်ပျော်သည့်နှုန်းဖြင့် တစ်နာရီလျှင် တူညီနေပြီး အေးမြသောရေချိုသည် ရေခဲလွှာများအောက်ရှိ ဆားငန်ရေများ ပိုမိုပူနွေးလာကာ အရည်ပျော်နှုန်းနှင့် ပူနွေးမှုနှုန်းကို မြန်ဆန်စေသောကြောင့် ဆိုးရွားသောသံသရာတစ်ခု ဖန်တီးပေးပါသည်။ [7] ယင်းသည် စစ်ပွဲကြီးကြီးမားမားဖြစ်လာသည့် တိုးလာနေသောအန္တရာယ်များကို ကိုယ်စားပြုသည်။ [8] ကာဗွန်မြင့်မားသော၊ နည်းပညာမြင့်လက်နက်များသည် လူသားမဆန်သောအားဖြင့် သတ်ဖြတ်ခြင်းကို ပိုမိုလွယ်ကူစေသည်။ [9] ဗုံးတစ်လုံးသည် လွန်ခဲ့သော အနှစ် 30 ၊ လွန်ခဲ့သည့် နှစ် 60 က တစ်ပတ်အတွင်း တစ်နေ့လုပ်ခဲ့သော ဗုံးများကို လုပ်နိုင်သည် ။
ယူကရိန်းစစ်ပွဲ၏ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုများဆိုင်ရာ ပဋိပက္ခနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ စောင့်ကြည့်လေ့လာရေးအဖွဲ့ (CEOBS) အစီရင်ခံစာတွင် စက်မှုနှင့် စွမ်းအင်အခြေခံအဆောက်အအုံ၊ နျူကလီးယားစက်ရုံများနှင့် အခြားသော ရေဒီယိုသတ္တိကြွအရင်းအမြစ်များ၊ တည်ဆောက်ထားသော ပတ်ဝန်းကျင်၊ ကျေးလက်ပတ်ဝန်းကျင်၊ ရေချိုအရင်းအမြစ်များနှင့် အခြေခံအဆောက်အဦများ၊ ကမ်းရိုးတန်းနှင့် အဏ္ဏဝါပတ်ဝန်းကျင်တို့ ပါဝင်ပါသည်။ ကမ္ဘာ့ရာသီဥတု; အမျိုးသားရာသီဥတု ရည်မှန်းချက်များ၊ ဥပဒေနှင့် စည်းမျဉ်းဘောင်များ ပြောင်းလဲတိုးတက်စေခြင်း။ [10] စစ်ပွဲက အရာအားလုံးကို ဖျက်ဆီးတယ်။ [11]
အထက်ဖော်ပြပါ ဂရပ်သည် လောကနှင့် အများအကျိုးအတွက် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ဖြစ်နိုင်ခြေများကို ကြိုတင်ကာကွယ်ထားသည့် အတိတ်ရွေးချယ်မှုများ၏ အကျိုးဆက်များကို သရုပ်ဖော်ထားသည်။ ယင်းအစား ဆုံးဖြတ်ချက်များသည် ရာသီဥတုကို ညစ်ညမ်းစေသည့် အမြတ်အစွန်းများသော စက်မှုလုပ်ငန်းဖြစ်သည့် ရုပ်ကြွင်းလောင်စာများ၊ လယ်ယာလုပ်ငန်းနှင့် သစ်တို့ကို အထောက်အကူဖြစ်စေသည်။ [12] Big Oil သည် 1950 ခုနှစ်များအတွင်း သုတေသနမှ ၎င်း၏လုပ်ငန်းသည် ရာသီဥတုကို မည်သို့ထိခိုက်စေကြောင်း သိရှိခဲ့သည်။ [13] လော်ဘီသမားများသည် COP နှင့် IPCC တို့ကို ဆက်လက်ဖမ်းဆီးကာ ဖျက်စီးပစ်သည်။ [14] တတိယကမ္ဘာစစ်တွင်—ကမ္ဘာမြေနှင့်ဆန့်ကျင်ဘက်—ကို နှောင့်ယှက်ခြင်းကို ခွင့်မပြုပါ။ [15]
မီသိန်းသည် CO ထက် လေထုအပူကို အဆ 100 ပိုဖမ်းနိုင်သည်။2ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှု၏ 30% အထိ ပါဝင်ပါသည်။ [16] မီသိန်းကို လျှော့ချခြင်းသည် ပိုမိုမြန်ဆန်သော ဖြေရှင်းချက်ဖြစ်သည်။ ဝမ်းနည်းစရာမှာ Nord Stream ပိုက်များ ဖျက်ဆီးမှုအပြီးတွင် ဆွီဒင်သည် ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှု 7% မြင့်တက်လာကြောင်း အစီရင်ခံခဲ့သည်။ [17] YaleEnvironment2024 မှ ရာသီဥတုဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်ဆိုင်ရာ တိုးတက်မှုဆိုင်ရာ 360 အစီရင်ခံစာတွင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ CO2 အရှိန်အဟုန်မြင့်လာသည်နှင့်အမျှ ကျယ်ကျယ်ပြန့်ပြန့် လိမ်လည်မှု၊ ရေတွက်မှုနည်းပါးခြင်း၊ မလိုက်နာခြင်းနှင့် လိုက်နာမှုမရှိခြင်းတို့ကို အတည်ပြုပါသည်။ [18] ကဏ္ဍအားလုံးသည် အမှားအယွင်းများကို အစီရင်ခံခြင်းတွင် အပြစ်ရှိသော်လည်း 'နိုင်ငံတော်လုံခြုံရေး' ကိုအခြေခံ၍ ကျိုတိုပရိုတိုကောနှင့် ပါရီသဘောတူညီချက်အောက်ရှိ အဓိကသဘာဝပတ်ဝန်းကျင်စံနှုန်းများမှ ကင်းလွတ်ခွင့်ကို စီမံခန့်ခွဲခြင်းဖြင့် စစ်အာဏာရှင်ဝါဒက ထင်ရှားသည်။ စစ်အာဏာရှင်ဝါဒနှင့် ရှားပါးမြေအရင်းအမြစ်များ အကြား ပေါင်းစပ်မှုမှာ အထူးသဖြင့် ရေနံကြောင့်ဖြစ်ပြီး ပြည်တွင်းစစ်များတွင် နိုင်ငံခြားစစ်ဝင်ရောက်စွက်ဖက်မှုသည် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများ၊ ဒီမိုကရေစီမရှိခြင်း၊ သို့မဟုတ် အကြမ်းဖက်ဝါဒ၏ ခြိမ်းခြောက်မှုများနှင့် သိသိသာသာ လျော့နည်းသွားပြီး ရေနံပါဝင်မှုထက် မကြာခဏဆိုသလို ကော်ပိုရိတ်အတွက် လိုအပ်သည့် အခြေအနေများကို ပြဋ္ဌာန်းထားသည်။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပျက်စီးခြင်းနှင့် သယံဇာတ အမြတ်ထုတ်ခြင်း။ အမေရိကန် ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာနသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ညစ်ညမ်းမှု ထိပ်တန်း၊ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး အဖွဲ့အစည်းဆိုင်ရာ ရေနံသုံးစွဲသူဖြစ်ပြီး နိုင်ငံပေါင်း 800 တွင် အနည်းဆုံး နိုင်ငံခြားစစ်အခြေစိုက်စခန်း 80 ရှိသည့် မြေယာပိုင်ဆိုင်သူဖြစ်ပြီး များသောအားဖြင့် ညစ်ညမ်းမြေနှင့် ရေများပါသော ညစ်ညမ်းသော မြေနှင့် ရေကဲ့သို့ Superfund ကဲ့သို့သော အဆိပ်သင့်နေရာများအဖြစ် ပြောင်းလဲလေ့ရှိသည်။ ဆင်နွှဲဖူးသည်။ [19]
သက်ရောက်မှုများ ပျံ့နှံ့သွားခဲ့သည်။ ရန်သူတွေက ကိုယ်ခံအားမရှိဘူး။ အထူးသဖြင့် ခေတ်မီအဆင့်မြင့်နည်းပညာ၊ မြင့်မားသောစွမ်းအင်နှင့် အလွန်အစွမ်းထက်သောလက်နက်များဖြင့်၊ စစ်ပွဲသည် မလုံခြုံမှုများ၊ ရာသီဥတု၊ လူများနှင့် သက်ရှိသတ္တဝါအားလုံးကို ပိုမိုဆိုးရွားစေသည်။ စစ်ပွဲကို ဆန့်ကျင်ရန် လုပ်ဆောင်မည့်အစား “အမေရိကန်စစ်တပ်သည် အရပ်ဘက်နှင့် စစ်တိုက်လေယာဉ်များကြား မျဉ်းများကို မှုန်ဝါးစေကာ စီးပွားဖြစ်နယ်ပယ်တွင် သူ့ကိုယ်သူ ပေါင်းစည်းလျက်ရှိသည်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁၂ ရက်နေ့တွင် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရုံးမှ ၎င်း၏ပထမဆုံးအကြိမ် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ အမျိုးသားကာကွယ်ရေးစက်မှုဗျူဟာ. စာတမ်းတွင် ထောက်ပံ့ရေးကွင်းဆက်များ၊ လုပ်သားအင်အား၊ ပြည်တွင်းအဆင့်မြင့်ကုန်ထုတ်လုပ်မှုနှင့် အမေရိကန်နှင့် တရုတ်နှင့်ရုရှားတို့ကဲ့သို့ “ရွယ်တူချင်း သို့မဟုတ် ပြိုင်ဘက်ချင်းပြိုင်ဖက်များ” စစ်ပွဲမျှော်လင့်ချက်နှင့်ပတ်သက်၍ နိုင်ငံတကာစီးပွားရေးမူဝါဒနှင့် နိုင်ငံတကာစီးပွားရေးမူဝါဒကို အကြမ်းဖျင်းဖော်ပြထားသည်။ နည်းပညာကုမ္ပဏီများသည် စာရွက်စာတမ်းမထုတ်ပြန်မီ ရက်ပိုင်းအလိုတွင် Bandwagon ပေါ်သို့ခုန်တက်ရန် အဆင်သင့်ဖြစ်နေပြီး OpenAI သည် ChatGPT ကဲ့သို့သော ၎င်း၏ဝန်ဆောင်မှုများအတွက် အသုံးပြုမှုမူဝါဒကို တည်းဖြတ်ခဲ့သည်။ စစ်ဘက်ဆိုင်ရာအသုံးပြုမှု တားမြစ်ချက်ကို ဖျက်သိမ်းခြင်း။။ " [20] ကမ္ဘာ့အင်အားကြီးနိုင်ငံများ၏ ရွေးချယ်မှုများသည် သြဇာကြီးမားပြီး လက်နက်ပြိုင်ဆိုင်မှုကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။
ဂါဇာ ဗုံးကြဲမှု ပထမနှစ်လအတွင်း ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုသည် ကမ္ဘာ့ရာသီဥတုဒဏ် အခံရဆုံးနိုင်ငံ ၂၀ ကျော်၏ နှစ်စဉ် ကာဗွန်ခြေရာကို ကျော်လွန်သွားကြောင်း အမေရိကန်-ဗြိတိန် သုတေသနက ဖော်ပြသည်။ မီသိန်းနှင့် အခြားဂြိုလ်အပူပေးသည့်ဓာတ်ငွေ့များ မပါဝင်သည့်အတွက် ခန့်မှန်းခြေနည်းပါးသည့်အဖြစ် လက်ခံထားသောကြောင့် တွက်ချက်မှုတွင် CO ပါဝင်သည်။2 လေယာဉ်မစ်ရှင်များ၊ တင့်ကားများနှင့် အခြားယာဉ်များမှ လောင်စာဆီများအပြင် ဗုံးများ၊ အမြောက်များနှင့် ဒုံးပျံများ ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ထွက်လာသော ဓာတ်ငွေ့များ။ အစ္စရေးသို့ ပျံသန်းနေသော အမေရိကန် ကုန်တင်လေယာဉ်များသည် ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်၏ တစ်ဝက်နီးပါးအတွက် တာဝန်ရှိသည်။2 ထုတ်လွှတ်မှု။ [21] ပြီးပြည့်စုံသော ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုကို ခြေရာခံခြင်းသည် အစသာရှိသေးသည်။ [22]
စစ်ပွဲသည် ရာသီဥတု အကျပ်အတည်းကို အဓိက ပံ့ပိုးပေးသည်။ [23] ငြိမ်းချမ်းရေး၏ ရာသီဥတု အကျပ်အတည်းနှင့် စစ်မှုထမ်းဟောင်းများ ပရောဂျက်သည် စစ်ပွဲ၏ အပျက်အစီးများစွာကို မီးမောင်းထိုးပြပြီး အပြောင်းအလဲအတွက် တောင်းဆိုမှုများ။ [24] လက်နက်ကုန်သွယ်မှု တိုးတက်မှုအတွက် မူဝါဒကတိကဝတ်များက အတားအဆီးများ ဖန်တီးပေးသည်။ [25] နက္ခတ်ဗေဒင်ဆိုင်ရာ ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုများအား အစီရင်ခံခြင်းကို ရှောင်ရှားရန် စစ်တပ်၏ သံသယဖြစ်ဖွယ်အခွင့်အရေးကို လက်မခံနိုင်ပါ။ [26] စစ်မှန်သောအတိုင်းအတာကို ဖုံးကွယ်ခြင်းသည် ပိုမိုကြီးမားသော ကာကွယ်ရေးဘတ်ဂျက်များအတွက် တောင်းဆိုမှုများကို ပိုမိုလွယ်ကူစေသည်။ [27] ရန်သူများ၏ မကောင်းမှုသည် စေ့စပ်ညှိနှိုင်းမှုကို ပျက်ပြယ်စေကာ စစ်ပွဲနှင့် နျူကလီးယား ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုကို ထိန်းသိမ်းရန်အတွက် မျှတမှုအဖြစ် တွယ်ကပ်နေပါသည်။ [28] သို့သော် ရင်းနှီးမြုပ်နှံသူများ၏ ပွင့်လင်းမြင်သာမှုအတွက် တောင်းဆိုမှုများသည် မဖြစ်မနေထုတ်ဖော်မှုများကို လှုံ့ဆော်ပေးသည်။ [29] ရာသီဥတုဖြေရှင်းခြင်းဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကို အဟန့်အတားဖြစ်စေပြီး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ကာကွယ်ရေးအတွက် လိုအပ်သော ရန်ပုံငွေနှင့် စွမ်းအင်များကို လမ်းကြောင်းလွှဲကာ စစ်ပွဲသည် ရာသီဥတု လျော့ပါးရေး ကြိုးပမ်းမှုများကို အပြင်းအထန် ဖျက်စီးစေသည်။ [30]
လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခတည်နေရာနှင့် ဖြစ်ရပ်ဒေတာပရောဂျက် (ACLED) အရ ပဋိပက္ခသည် 12 မှ 2022 ခုနှစ်အထိ 2023% တိုးလာပြီး 40 မှစပြီး 2020% ဖြင့် လူခြောက်ယောက်လျှင် တစ်ယောက်ကို ထိခိုက်ခဲ့သည်။ 168 ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံပေါင်း 234 နိုင်ငံမှ 2023 နိုင်ငံတွင် ပဋိပက္ခများကို အစီရင်ခံခဲ့သည်။ မှတ်တမ်းဝင်သည့် ပဋိပက္ခဖြစ်ရပ်ပေါင်း 147,000 ကျော်သည် အနည်းဆုံး 167,800 သေဆုံးခဲ့သည်။ [31] Brown University ၏ Cost of Wars Project သည် စစ်ဘေးဒုက္ခသည် ၃၈ သန်းကျော်ကို ဤပဋိပက္ခများကြောင့် အိုးမဲ့အိမ်မဲ့ဖြစ်ခဲ့ရသည့် ဒုက္ခသည်များကို မမေ့မလျော့ဘဲ ရေတွက်ပါသည်။ [32]
စစ်ပွဲသည် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု၊ Ecocide၊ Urbicide၊ Domicide အတွက် ကောင်းမွန်သည်။
အဆောက်အဦများ၊ လုပ်ငန်းခွင်များ၊ နေအိမ်များ၊ ဝန်ဆောင်မှုနှင့် ယဉ်ကျေးမှုစင်တာများ၊ မြို့ရွာများပင်လျှင် စစ်ပွဲအပျက်အစီးများဖြစ်သည့် ရပ်ကွက်များ - မြို့ပြဆေးသုတ်ခြင်း - နှင့် နေအိမ်များ - အိုးအိမ်များ ဖျက်ဆီးခြင်းများ။ [33] 2024 ခုနှစ် မတ်လတွင် ဂါဇာရှိ အဆောက်အဦအားလုံး၏ ထက်ဝက်ကျော်သည် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှု၏ လက္ခဏာရပ်ဖြစ်သော ပျက်စီးခြင်း သို့မဟုတ် ပျက်စီးသွားခဲ့သည်။ [34] ကုလသမဂ္ဂ၏ အဆိုအရ အနည်းဆုံး အပျက်အစီးများနှင့် လက်နက်တန်ချိန် ၂၃ သန်းခန့် ကျန်ရှိနေပြီး အချိန်ကြာမြင့်စွာ ရှင်းလင်းရန် လိုအပ်ကြောင်း၊ [35] Ecocide သည် ကျယ်ပြန့်စွာ ထင်ရှားသည်။ [36] အိုးအိမ်ဆုံးရှုံးခြင်း၊ အသက်ဆုံးရှုံးခြင်း၊ အထောက်အထားများ ပျောက်ဆုံးခြင်း။ [37]
ဗုံးခွဲခြင်းနှင့် မီးရှို့ဖျက်ဆီးခြင်းတို့ကြောင့် ဆီးရီးယားနိုင်ငံ၏ အိမ်ရာသုံးပုံတစ်ပုံနှင့် သစ်တောဖုံးလွှမ်းမှု လေးပုံတစ်ပုံကိုလည်း ဖျက်ဆီးခဲ့သည်။ [38] အနောက်တိုင်း ကျောထောက်နောက်ခံပြု စစ်ပွဲများနှင့် ဂေဟဗေဒ ပျက်စီးမှုများကြောင့် ကွန်ဂိုဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံ၌ လူ ၁၀ သန်းခန့် အိုးအိမ်မဲ့ဖြစ်ခဲ့ရသည်။[39] ဤရက်စက်မှုသည် ခေတ်သစ်စစ်ပွဲတွင် တမင်တကာဖြစ်သည်။ [40] စစ်အာဏာရှင်ဝါဒနှင့် ရာသီဥတုအကျပ်အတည်းသည် “နက်ရှိုင်းစွာ ရောယှက်နေပြီး အပြန်အလှန်အားဖြည့်ပေးသည်” ဖြစ်သည်။ [41] ခဲယမ်းကဲ့သို့သော ကဏ္ဍများကို အမြတ်အစွန်းမှလွဲ၍ စီးပွားရေးအတွက် အဆုံးမရှိသော စစ်ပွဲနှင့် ပတ်သက်၍ နိုင်ငံရေးသမားများ၏ ဆန္ဒပြမှုသည် မှားယွင်းမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ [42]
ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းသည် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှု၏ သုံးပုံတစ်ပုံကျော်ကို ထုတ်ပေးပြီး အမှိုက်ထုတ်လုပ်မှုတွင် ဦးဆောင်နေသည်။ [43] စတီး၊ ဘိလပ်မြေ၊ အုတ်၊ ဖန်၊ အလူမီနီယမ် နှင့် ပလတ်စတစ်များ ကဲ့သို့သော ပစ္စည်းများ ပြုလုပ်ခြင်းမှ ထွက်လာသော ဓာတ်ငွေ့များသည် အဆောက်အအုံ တစ်ခုလုံးတွင် ရာသီဥတု သက်ရောက်မှု ပိုများလာပါသည်။ [44] & [45] ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်နည်းပညာများအတွက် မရှိမဖြစ်လိုအပ်သော အဆိုပါပစ္စည်းများသည်လည်း ရှားပါးလာပါသည်။ ဥပမာအားဖြင့်၊ ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုနည်းစေရန် လျှပ်စစ်ဓာတ်အားနှင့် ကျောက်မီးသွေးပေါက်ကွဲမှုမှ မီးဖိုများတွင် လိုအပ်မှုလျှော့ချခြင်းနှင့် သတ္တုအပိုင်းအစများကို ပြန်လည်အသုံးပြုခြင်းဖြင့်သာ သံမဏိအလုံအလောက် ဆက်လက်ရရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ [46] မူလအဆောက်အဦနှင့် အစားထိုးခြင်းတို့ကို ထည့်သွင်းရေတွက်ရမည်ဖြစ်သောကြောင့် ဖြိုချပြီးနောက် ဓာတ်ငွေ့နှစ်ဆထုတ်လွှတ်မှုကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ခြင်း။ [47] ဤသည်မှာ စစ်ပွဲကို တွန်းအားဖြစ်စေသော အရာဖြစ်သည်။ ဗိသုကာပညာရှင်များပင်လျှင် လူများနှင့်အတူ အဆောက်အအုံများကို ပြန်လည်အသုံးပြုရန် ပြောင်းလဲလာကြသည်။ [48]
မြေဩဇာ၊ သီးနှံများနှင့် အခြေခံအဆောက်အအုံများကို ပစ်မှတ်ထားခြင်းဖြင့် စစ်သည် မြုံခြင်းနှင့် လေထုညစ်ညမ်းမှုကို ခံနိုင်ရည်ရှိစေပါသည်။[49] မီးလောင်မှုများနှင့် စုတ်ထုတ်သည့်ပစ္စည်းများသည် အပူကိုထုတ်လွှတ်ကာ ဂေဟစနစ်ကို ပရမ်းပတာဖြစ်စေသည်။ [50] အမှုန်အမွှားများကို ထိတွေ့မိခြင်းကြောင့် နှစ်စဉ် လူတစ်သန်းကျော် သေဆုံးနေပြီဖြစ်သည်။ [51] အမြဲတမ်း PFA ဓာတုပစ္စည်းများသည် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာနေရာများနှင့် အခြားနေရာများတွင် ရေပေးဝေမှုများ ဝင်ရောက်သည်။ [52] ဗုံးပေါက်ကွဲမှုကြောင့် ပလတ်စတစ်၊ အမြှုပ်များ၊ အထည်အလိပ်များ၊ ကော်ဇောများ၊ လူနှင့် တိရိစ္ဆာန် အလောင်းများ၊ သစ်သားထုတ်ကုန်များ (ကုသသော သစ်ခွဲသား၊ အထပ်သား၊ အခင်း)၊ ကျောက်ဂွမ်း၊ ခဲ၊ ဆေးသုတ်ခြင်း၊ ဓာတုထည်များ၊ လျှပ်စစ်ပစ္စည်းများ၊ ပရိဘောဂများ၊ အိမ်သုံးဓာတုပစ္စည်းများနှင့် အခြားအရာများသည် လေထုကို ညစ်ညမ်းစေပါသည်။ . ညစ်ညမ်းမှုနှင့် ထိတွေ့မှုသည် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါများ၊ နှလုံးအန္တရာယ်များနှင့် ကင်ဆာများအပါအဝင် သေစေတတ်သောရောဂါများတွင် သိသာထင်ရှားစွာ တိုးလာခြင်းနှင့် ဆက်စပ်နေသည်။ [53] Carcinogenic-degree radiation သည် ထင်ထားသည်ထက် ပို၍ အဖြစ်များသည်။[54] ငြိမ်းချမ်းရေးကာလတွင် အဆိပ်အတောက်ဖြစ်စေသော စွန့်ပစ်ပစ္စည်းများကြောင့် ထိခိုက်နစ်နာခဲ့ရသည့် နိုင်ငံသားများပင်လျှင် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ကာကွယ်ရေးကို အမည်နာမဖြင့်သာ ရှာဖွေတွေ့ရှိနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ [55]
ဤကဲ့သို့သော ကြီးမားသော ထိခိုက်မှုများသည် မကြာမီတွင် နိုင်ငံတကာဥပဒေအရ ecocide အဖြစ် တရားစွဲနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ [56] ကုလသမဂ္ဂသည် ပဋိပက္ခအတွင်း သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အကူအညီနှင့် ပြန်လည်ထူထောင်ရေးဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းများကို တိုးမြှင့်လုပ်ဆောင်နေသည်။ [57] တဆက်တည်းမှာပင် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ပိုမိုဆိုးရွားလာစေရန် ဒလဟော မပြုလုပ်နိုင်ခြင်းသည် ရောဂါဘယ တိုးပွားလာစေသည်။ [58] NASA သည် အပူဒဏ်ခံနိုင်သော CO2 ၏ အဆက်မပြတ် မြင့်တက်လာမှုကို ခြေရာခံသည်။ [59] သမုဒ္ဒရာများသည်လည်း ပူလာသည်နှင့်အမျှ ၎င်းတို့သည် ပိုလျှံနေသော လေထုကို စုပ်ယူနိုင်စွမ်းမရှိတော့ပေ။ [60] အမေရိကန်စစ်တပ်၏ အစီရင်ခံစာများတွင် စစ်တပ်သည် အနှောင့်အယှက်ပေးမည် မဟုတ်ကြောင်း ၀န်ခံထားသည်။ [61] & [62] သို့သော်လည်း ခေါင်းဆောင်များသည် ပဋိပက္ခများနှင့် ရာသီဥတု ဖြစ်စဉ်များကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် သင့်လျော်သော ငြိမ်းချမ်းရေး သံခင်းတမန်ခင်းကို လျစ်လျူရှုကာ စစ်ပွဲချဲ့ထွင်ရန် ပြောဆိုနေကြဆဲ ဖြစ်သည်။ [63] ဒီလို ပါဝါကစားပုံက လိင်စိတ်ဘယ်လိုဝင်လဲဆိုတာကိုလည်း သတိမပြုမိပါဘူး။ [64] ကြီးထွားပြီး ဆက်နွယ်နေစေရန်၊ စစ်အဖွဲ့အစည်းများသည် မတည်ငြိမ်မှုနှင့် ပဋိပက္ခများ၏ 'ဂေဟစနစ်' အခြေအနေများကို ဖန်တီးပေးသည်။ [65]
လက်ဆင့်ကမ်းရန် ပြင်ဆင်နေသည်။
Doomsday နာရီသည် အလွန်အမင်း နျူကလီးယားနှင့် ရာသီဥတုအန္တရာယ်များကို သတိပေးသည်။ [66] ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် ထုတ်လုပ်မှုသည် GDP တိုးတက်မှုကို စိန်ခေါ်နေသောကြောင့် အပြောင်းအလဲကို ဆန့်ကျင်သည်။ [67] ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ စက်မှုလုပ်ငန်းရှင်များနှင့် ဘဏ္ဍာရေးမှူးများကို ecocide အဖြစ် ကျန်ရှိသော လူသားမျိုးနွယ်ကို ပေးပို့ရန် ခွင့်ပြုထားသည်။ [68] သည်းမခံနိုင်သော ဆင်းရဲမွဲတေမှု၊ ခေါင်းပုံဖြတ်မှုနှင့် ဖျားနာမှုတို့ကြောင့် လူသားဝန်ဆောင်မှုများ ပျက်ပြားသွားခဲ့သည်။ [69] လူနေမှုအခြေခံများကို လျစ်လျူရှုမှုနှင့် ယုတ်ညံ့မှုအဖြစ်သို့ ကျဆင်းသွားပါစေ။ [70]
အီးယူသည် အလွန်ကြောက်စရာကောင်းသည့်တိုင် ecocide ညွှန်ကြားချက်အသစ်ကို အတည်ပြုလိုက်ပါပြီ။ [71] EU သဘာဝပြန်လည်ထူထောင်ရေးဥပဒေ အခြေတည်ပြီးနောက် ထွက်ပေါ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ [72] စက်မှုမူဝါဒတွင် စည်းမျဥ်းစည်းမျဥ်းစည်းမျဥ်းစည်းမျဥ်းများ ပိုမိုခိုင်မာစေရန်အတွက် အစိုးရ၏ထောက်ပံ့ငွေများကို အမြတ်ဝေစုများမှတဆင့် ပုဂ္ဂလိကအမြတ်ငွေများတွင် သိမ်းယူခြင်းထက် လူမှုအခြေခံအဆောက်အအုံများတွင် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံထားကြောင်း သေချာစေမည်ဖြစ်သည်။ ပေးချေမှု ဖြန့်ဖြူးရေးထုပ်သည် အများသူငှာ ဝန်ဆောင်မှုများမှ ကြွယ်ဝချမ်းသာမှုကို ထုတ်ယူခြင်းကို ကန့်သတ်နိုင်သည်။ [73] ညစ်ညမ်းသော CEO လစာများကို ပုံမှန်ကန့်သတ်ရန် အကြံပြုထားသည်။ [74] လုပ်သားများက 'အစိမ်းရောင်' ထုတ်လုပ်မှုကို လုပ်ဆောင်ပြီး အကျင့်ပျက်ခြစားမှုကို ဆန့်ကျင်ခြင်းသည် အထူးသဖြင့် ပံ့ပိုးပေးသည့်အခါ အမှန်တကယ်တိုးတက်မှုကို တွန်းအားပေးပါသည်။ [75] လူမှုဖူလုံရေးအခြေအနေကို ပြန်လည်အသက်သွင်းခြင်းနှင့် ဦးစားပေးဆောင်ရွက်ခြင်းသည် မကြာမီ ပေါ်ပေါက်လာမည့် polycrisis အန္တရာယ်များမှ နိုင်ငံသားများအား အကာအကွယ်ပေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။ [76]
သိပ္ပံပညာရှင် 15,000 သည် ၎င်းတို့၏ ရာသီဥတု အစီရင်ခံစာကို နှစ်စဉ် အပ်ဒိတ်လုပ်ကာ ကြီးမားသော သဘာဝနှင့် လူမှုစီးပွားရေး ပြိုလဲမည်ကို သတိပေးသည်။ [77] Turbulence သည် "တွေ့ဆုံဆွေးနွေးမှု၊ လူမှုရေးပါ၀င်မှုများနှင့် သိပ္ပံပညာကိုနားဆင်နိုင်၊ ရဲရင့်သောဆုံးဖြတ်ချက်များချနိုင်ပြီး အပြုသဘောဆောင်သောမူဝါဒများကို အကောင်အထည်ဖော်နိုင်သည်" မှသာလျှင် စီမံခန့်ခွဲနိုင်သော နျူကလီးယားအန္တရာယ်ကို တိုးမြင့်စေသည်။ [78] စစ်ပွဲဆန့်ကျင်ရေး သိပ္ပံပညာရှင်များနှင့် သိပ္ပံကို ဖျက်လိုဖျက်ဆီးအသုံးပြုမှုဆိုင်ရာ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ ကွန်ရက်တစ်ခုအား ယခုမှ စတင်လိုက်ပြီဖြစ်သည်။ [79] ပုပ်ရဟန်းမင်း၏ စွယ်စုံကျမ်း Laudate Si ကို လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုအဖြစ် ပြောင်းလဲထားသည်။ [80] အစ္စလာမ့်ပညာရှင်များသည် ကမ္ဘာမြေအတွက် ပဋိညာဉ်တစ်ရပ်ကို ရေးဆွဲခဲ့သည်။ [81]
ဗဟိုအာဏာ ပျက်ကွက်မှုများကြောင့် အရပ်ဘက်လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ လှုပ်ရှားဆောင်ရွက်မှုသည် ပြောင်းလဲလာသော ရလဒ်များအတွက် အရေးကြီးပါသည်။[82] Make Rojava Green Again လှုပ်ရှားမှုမှ အတွေ့အကြုံကို မျှဝေသည်- “သဘာဝအရင်းအမြစ်များနှင့် ၎င်းတို့၏ အမြတ်ထုတ်မှုများကြောင့် မကြာခဏ ဂေဟစနစ်အကျပ်အတည်းနှင့် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပဋိပက္ခများ တိုးပွားလာခြင်းသည် နိုင်ငံတော်နိုင်ငံရေးတွင် သော်လည်းကောင်း နည်းပညာတစ်ခုတည်းတွင် အဖြေရှာမရနိုင်သည့် နည်းလမ်းများကို နေ့စဉ်နှင့်အမျှ ပိုမိုပြသလျက်ရှိသည်။ အထူးသဖြင့် ပဋိပက္ခဖြစ်ပွားနေသည့်အချိန်နှင့် ဒေသများတွင် လူမှုရေး-ဂေဟဗေဒပြဿနာများကို ဒုတိယအရေးပါမှုအဖြစ် ရှုမြင်ကြသည်။ ဤချဉ်းကပ်မှု၏ဆန့်ကျင်ဘက်တွင်၊ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရအုပ်ချုပ်ရေးမှကြိုးပမ်းမှုများသည် တိုက်ခိုက်မှုများဖြစ်ပွားသည့်အချိန်များတွင်ပင် လူမှုရေး-ဂေဟဗေဒသည် ပြဿနာနှစ်ခုလုံးအတွက် အဖြေကိုကိုယ်စားပြုနိုင်ပုံကို အလေးပေးဖော်ပြသည်။ ကျွန်ုပ်တို့ မျက်မြင်တွေ့နေရသည့်အတိုင်း၊ စစ်ပွဲများနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပျက်သုဉ်းခြင်းအား ဆန့်ကျင်သည့်အနေဖြင့် လူမှုရေး-ဂေဟစနစ်ပုံစံများ၊ မိမိကိုယ်ကိုရေရှည်တည်တံ့မှုနှင့် ဗဟိုချုပ်ကိုင်မှုလျှော့ချခြင်းသည် ဒေသတွင်း ထာဝရငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် အမှန်တကယ်ပင် အဖြေတစ်ခုအဖြစ် ဖန်တီးပေးနိုင်သည်” ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။ [83]
လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ အုပ်စိုးရှင်များသည် “ငြိမ်းချမ်းရေးကို လိုချင်ရင် စစ်ပြင်ရမှာပေါ့” ကဲ့သို့သော ဖျားနာသော ကြေညာချက်များဖြင့် ဖော်ပြသည့်အတိုင်း လူထု၏ဘဝများကို အန်ဖတ်သွားပေလိမ့်မည်။ [84] ယေဘူယျအားဖြင့် စစ်တိုက်ခြင်းအတွက် အစာစားချင်စိတ် လျော့နည်းလာသည်။ [85] တစ်နည်းတစ်ဖုံအားဖြင့် ချိတ်ဆက်မှုများကိုမြင်ရပြီး လုံခြုံသန့်ရှင်းသော ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ရေးကမ္ဘာကို တောင့်တသူများသည် ဆက်သွယ်ရန်နည်းလမ်းများကို ရှာဖွေရန်နှင့် ၎င်းတို့၏အသံများကို ကြားသိရန် လိုအပ်သောကြောင့် ကုလသမဂ္ဂလူ့အခွင့်အရေးနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ အထူးကိုယ်စားလှယ် David Boyd က “လက်နက်ကိုင်ပဋိပက္ခသည် လူသားဆန်မှုကို တွန်းအားပေးနေပါသည်။ ရာသီဥတု ကပ်ဆိုး၏ ချောက်ကမ်းပါးနှင့် ပိုနီးကပ်ပြီး ကျွန်ုပ်တို့၏ ကျုံ့နေသော ကာဗွန်ဘတ်ဂျက်ကို သုံးစွဲရန် မိုက်မဲသော နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်သည်။” [86]
[1] https://grist.org/health/climate-change-has-killed-4-million-people-since-2000-and-thats-an-underestimate/
[2] https://corruption-tracker.org/blog/increased-armament-is-dangerous-for-democracy
[3] https://sites.tufts.edu/wpf/files/2024/03/Opportunity-cost-arms-trade-North-America-Europe-and-MENA-final.pdf
[4] https://www.counterpunch.org/2024/01/31/solving-climate-change-or-else/
[5] https://insideclimatenews.org/news/03032024/un-official-state-repression-of-environmental-defenders-threatens-democracy/
[6] https://wmo.int/media/news/climate-change-indicators-reached-record-levels-2023-wmo
[7] https://www.counterpunch.org/2024/03/15/greenland-cascading-30-million-tons-per-hour/
[8] https://www.pressenza.com/2024/02/is-khaki-the-new-green/
[9] https://www.transcend.org/tms/2024/03/so-theyre-experimenting-with-military-robots-in-gaza-now/
[10] https://ceobs.org/the-environmental-consequences-of-the-war-against-ukraine-preliminary-12-month-assessment-summary-and-recommendations/
[11] https://www.theguardian.com/commentisfree/2024/jan/09/emission-from-war-military-gaza-ukraine-climate-change
[12] https://theraven.substack.com/p/in-a-world-of-troubles-confronting?publication=
[13] https://www.desmog.com/2024/01/30/fossil-fuel-industry-sponsored-climate-science-1954-keeling-api-wspa/
[14] https://www.jonathonporritt.com/from-cop-28-to-cop-29-the-road-to-hell/
[15] https://www.counterpunch.org/2024/03/27/a-slow-motion-world-war-iii/
[16] https://www.onegreenplanet.org/animalsandnature/methane-vs-carbon-dioxide-a-greenhouse-gas-showdown/
[17] https://edition.cnn.com/2023/12/14/climate/sweden-methane-nord-stream-pipeline-climate/index.html
[18] https://www.counterpunch.org/2024/03/25/climate-agreements-suck/
[19] https://worldbeyondwar.org/wp-content/uploads/2021/11/EN-Fact-Sheet-War-Threatens-the-Environment-4.pdf
[20] https://worldbeyondwar.org/environment/
[21] https://www.theguardian.com/us-news/2024/jan/09/first-thing-israel-war-gaza-immense-effect-climate-catastrophe
[22] https://ceobs.org/ticking-boxes-are-military-climate-mitigation-strategies-fit-for-purpose/
[23] https://www.instagram.com/reel/C3I0E_CJ6-t/
[24] https://www.veteransforpeace.org/take-action/climatecrisis
[25] https://responsiblestatecraft.org/biden-war-strategy/
[26] https://ceobs.org/does-reporting-military-emissions-data-really-threaten-national-security/
[27] https://www.against-inhumanity.org/2023/12/08/beyond-the-green-tanks/
[28] https://www.pressenza.com/2024/03/global-warfare-summit-summons-national-priority/
[29] https://www.ethicalmarkets.com/new-rules-will-force-u-s-firms-to-divulge-their-role-in-warming-the-planet/
[30] https://www.tni.org/en/publication/climate-collateral
[31] https://acleddata.com/conflict-index/
[32] https://tomdispatch.com/the-october-7th-america-has-forgotten/#more
[33] https://www.dezeen.com/2024/03/07/gaza-urbicide-edwin-heathcote-opinion/
[34] https://www.counterpunch.org/2024/02/14/there-is-no-place-for-the-palestinians-of-gaza-to-go/
[35] https://news.un.org/en/story/2024/03/1147616
[36] https://morningstaronline.co.uk/article/israel%E2%80%99s-actions-are-ecocide-well-genocide
[37] https://www.npr.org/2024/02/09/1229625376/domicide-israel-gaza-palestinians
[38] https://grist.org/international/the-war-zone-in-gaza-will-leave-a-legacy-of-hidden-health-risks/
[39] https://znetwork.org/znetarticle/drc-bleeds-conflict-minerals-for-green-growth/
[40] https://www.counterpunch.org/2024/02/28/israels-cruelty-is-by-design-an-interview-with-joshua-frank/
[41] https://ips-dc.org/climate-militarism-primer/
[42] https://www.truthdig.com/articles/biden-touts-lie-that-endless-war-is-good-for-the-economy/
[43] https://asbp.org.uk/events/demolition-to-deconstruction
[45] https://drawdown.org/sectors/buildings
[46] https://solar.lowtechmagazine.com/2024/03/how-to-escape-from-the-iron-age
[47] https://www.bbc.com/news/science-environment-61580979
[48] https://www.dezeen.com/2024/03/15/david-chipperfield-design-doha-forum-talk/
[49] https://jacobin.com/2024/01/israel-gaza-war-environmental-impact
[50] https://www.rte.ie/news/middle-east/2024/0229/1435211-white-phosphorus-israel/
[51] https://medicalxpress.com/news/2024-03-short-term-exposure-high-air.html
[52] https://insideclimatenews.org/news/26022024/un-chemours-pfas-north-carolina/
[53] https://peaceandplanetnews.org/poisoning-gaza/
[54] https://blog.ucsusa.org/lilly-adams/for-people-who-have-been-poisoned-by-radiation-the-fight-continues-in-2024/
[55] https://www.ethicalmarkets.com/a-florida-neighborhood-says-an-old-factory-made-them-sick-now-developers-want-to-kick-up-toxic-soil/
[56] https://www.truthdig.com/articles/israels-decimation-of-gaza-spurs-efforts-to-make-ecocide-an-international-crime/
[57] https://ceobs.org/unea-6-passes-resolution-on-environmental-assistance-and-recovery-in-areas-affected-by-armed-conflict/
[58] https://earthbound.report/2024/03/19/book-review-fevered-planet-by-john-vidal/
[59] https://climate.nasa.gov/vital-signs/carbon-dioxide/?_hsenc=p2ANqtz-8HpRVv9oVuSCF0VZQsQUZzqFhGtkLyw06Pme5RT0S-5vbMKKeT7887JYALC3WjAsIKVkac
[60] https://www.ethicalmarkets.com/this-chart-of-ocean-temperatures-should-really-scare-you/
[61] https://www.vice.com/en/article/mbmkz8/us-military-could-collapse-within-20-years-due-to-climate-change-report-commissioned-by-pentagon-says
[62] https://climateandsecurity.org/a-security-threat-assessment-of-global-climate-change/
[63] https://www.declassifieduk.org/who-wants-to-bomb-iran/
[64] https://thedisorderofthings.com/2024/03/08/sex-power-play-at-europes-largest-arms-fair/#more-18558
[65] https://www.pressenza.com/2024/01/l-vatikiotis-on-ukraine-the-fate-of-the-war-has-been-decided/
[66] https://www.transcend.org/tms/2024/02/full-speed-ahead-on-the-global-titanic/
[67] https://www.truthdig.com/articles/these-economists-say-you-cant-decouple-emissions-from-growth/
[68] https://systemicdisorder.wordpress.com/2023/12/20/so-long-and-thanks-for-all-the-hamburgers/
[69] https://tomdispatch.com/the-great-unwinding/#more
[70] https://consortiumnews.com/2024/03/20/patrick-lawrence-authorized-atrocities/?eType=EmailBlastContent&eId=b27c4409-fa66-4d93-97d0-d02b9bb652b8
[71] https://grist.org/regulation/eu-ecocide-law-environmental-crime-international/
[72] https://www.rte.ie/news/europe/2024/0227/1434583-nature-restoration-law/
[73] https://www.socialeurope.eu/reset-finance-a-new-financial-agenda-for-the-eu
[74] https://inequality.org/research/a-fresh-approach-to-limiting-ceo-pay-and-saving-our-environment/
[75] https://www.socialeurope.eu/beyond-just-transition-ecology-at-work
[76] https://www.socialeurope.eu/renewing-the-welfare-state-europes-green-trump-card
[77] https://www.counterpunch.org/2024/01/12/the-state-of-capitalisms-climate-system/
[78] https://www.pressenza.com/2024/03/abolishing-nuclear-weapons-a-brake-on-the-climate-crisis/
[79] https://richardfalk.org/2024/03/07/ascientists-form-a-global-anti-war-anti-genocide-network-from-hiroshima-to-gaza/
[80] https://www.laudatosi.org/laudato-si/laudato-si-movement/
[81] https://earthbound.report/2024/03/05/al-mizan-an-islamic-covenant-for-the-earth/
https://go.ind.media/webmail/546932/1443913468/775ab7998320b1babd820a27fbbdff01a0c55f1607dadd8d5bbe888ca632d8be
[83] https://www.resilience.org/stories/2024-03-27/we-will-defend-this-life-we-will-resist-on-this-land/?mc_cid=aa4f28c172&mc_eid=59c179f953
[84] https://www.consilium.europa.eu/it/press/press-releases/2024/03/19/if-we-want-peace-we-must-prepare-for-war/
[85] https://www.gallup-international.bg/en/48127/fewer-people-are-willing-to-fight-for-their-country-compared-to-ten-years-ago/
[86] https://www.theguardian.com/world/2024/jan/09/emissions-gaza-israel-hamas-war-climate-change?mc_cid=751d5966dd
