Bruksel, 19ê Cotmeha, 2022 (wêne: Julie Maenhout; Jerome Peraya)
Ji aliyê Koalîsyona Belçîkayê ya Dijî Çekên Nukleerî, Vrede.be, Cotmeh 19, 2022
Îro 19 Cotmehê, Hevpeymaniya Dijî Çekên Nukleerî ya Belçîkayê li dijî tetbîqata nukleerî ya leşkerî ya bi navê 'Steadfast Noon' ku li ser xaka Belçîkayê tê lidarxistin, xwepêşand. Koalîsyon ji bo ku nerazîbûna xwe nîşan bide çû baregeha NATO ya li Brukselê.
NATO niha tetbîqata simulasyona êrîşa hewayî ya nukleerî dike. Ev tetbîqat her sal ji aliyê hin welatên endamên NATOyê ve tê organîzekirin ji bo perwerdekirina pîlotan, ku Belçîkî jî di nav de, di veguhestin û gihandina bombeyên atomî de. Çend welatên NATOyê beşdar dibin, di nav de Almanya, Îtalya, Hollanda û Belçîka. Ev heman welat in ku bombeyên nukleerî yên DY li ser xaka xwe wekî beşek ji "parvekirina nukleerî" ya NATO-yê bi cih dikin. Hebûna van çekan li Belçîkayê, cîgirkirina wan bi bombeyên nûjen ên B61-12 û lidarxistina tetbîqatên bi vî rengî binpêkirinên eşkere yên Peymana Nehiştina Çekan in.
Tetbîqata nukleerî ya îsal li Belçîkayê, li baregeha leşkerî ya Kleine-Brogel, ku ji sala 1963-an vir ve çekên nukleerî yên Amerîkî lê bi cih bûne, tê organîzekirin. Ji sala 2020-an vir ve NATO bi eşkere tetbîqata Steadfast Noon ragihand. Zehfkirina cewhera wê ya salane ew wekî bûyerek rûtîn deng dike. Bi vî awayî NATO hebûna tetbîqateke bi vî rengî normalîze dike, di heman demê de bikaranîna û xetera çekên nukleerî jî kêm dike.
Welatên hevpeymaniya transatlantîk beşdarî tetbîqatekê dibin ku wan ji bo bikaranîna çekekê amade dike ku di demekê de bi sed hezaran mirovan dikuje û encamên wê hene ku tu dewlet nikare rûbirûyê wan bibe. Tevahiya nîqaşa li ser çekên nukleerî armanc dike ku encamên wan kêm bike û bikaranîna wan normal bike (mînak ew behsa çekên nukleerî yên bi navê "taktîkî", lêdanek nukleerî "sînordar" an jî di vê rewşê de "tehlîlek nukleerî" dikin). Ev axaftin dibe alîkar ku karanîna wan bêtir û maqûltir bike.
Çekên nukleer ên "taktîkî" yên nûjenkirî yên ku di demek nêz de dê şûna çekên nukleer ên heyî yên li ser axa Belçîkayê bigirin, xwedî hêza wêranker a di navbera 0.3 û 50 kt TNT de ne. Ji bo berhevdanê, bombeya atomî ya ku Dewletên Yekbûyî avêtin ser bajarê Japonî Hiroshima, ku 140,000 kes kuştin, hêza wê 15kt bû! Ji ber encamên mirovahî yên bikaranîna wê li ser mirovan, ekosîstem û jîngehê, û cewhera wê ya neqanûnî û bi tevahî neexlaqî, divê çekên navokî qet nebe beşek ji cebilxaneyekê.
Di demekê de ku rageşiya navneteweyî zêde dibe, di hefteyên dawî de gefên dubare yên bikaranîna çekên nukleerî, pêkanîna tetbîqata nukleerî ya leşkerî bêberpirsiyarî ye û tenê metirsiya rûbirûbûna bi Rûsyayê re zêde dike.
Divê pirs ne ew be ku meriv çawa di pevçûnek navokî de biserkeve, lê meriv çawa jê dûr dikeve. Dem hatiye ku Belçîka bi pabendbûna bi sozên xwe û pabendbûna bi Lihevkirina Navokî ji çekên navokî li ser xaka xwe tevbigere û Peymana Qedexekirina Çekên Navokî pesend bike.
Belçîka bi dijberiya berdewamiya tetbîqata nukleerî ya Steadfast Noon û redkirina "parvekirina nukleerî" ya NATOyê, dikare bibe mînak û rê li ber kêmkirina rageşiyê û bêçekkirina cîhanî veke.
