Agha: Ọganihu na Omume Ya

Ọ dị mma na agha dị egwu - ka anyị ghara ịhụ ya n'anya nke ukwuu. - Robert E. Lee

Ndị na-ama jijiji na-ekwukarị maka ịnwụ maka obodo ha, ọ dịghịkwa mgbe ha ga-egbu obodo ha. - Bertrand Russell

Naanị agha na-ebute n'ọgba aghara ha niile ike mmadụ ma na-amanye stampụ nke ịbụ eze n'ahụ ndị nwere obi ike ime ya. - Benito Mussolini

Agha n'oge anyị aghọwo ihe anachronism. N'agbanyeghị ihe mere n'oge gara aga, agha n'ọdịnihu apụghị ịba uru ọ bụla. Agha nke ghọrọ n'ozuzu, dị ka ihe ọ bụla a kpaara ókè ime, ga-ebute nanị ibibi ihe a kpọrọ mmadụ. - Dwight David Eisenhower

Agha na-atọ ndị na-ahụtụbeghị ya ụtọ. - Erasmus

Agha nwere ike ịbụ ihe ọjọọ dị mkpa mgbe ụfọdụ. Ma n'agbanyeghị otú ọ dị mkpa, ọ bụ mgbe niile ihe ọjọọ, ọ dịghị mgbe ọ dị mma. Anyị agaghị amụta otú e si ebikọ ọnụ n’udo site n’igbu ụmụ ibe anyị. -Jimmy Carter

Uche dị n'udo, uche gbadoro anya ma ghara ilekwasị anya n'imerụ ndị ọzọ ahụ, siri ike karịa ike anụ ahụ ọ bụla dị n'eluigwe na ala. - Wayne Dyer

Akwụkwọ mmụta obodo m mere ntụaka dị nkenke maka udo. Ahụtụbeghị m onye udo, ọ dịghịkwa mgbe m gụrụ ihe ọ bụla ha dere. Lee nnọọ ndị ghọgburu ndị mara mma! Kedu ka ndị Allies ga-esi merie Axis Powers ma ọ bụrụ na anyị nwere ọtụtụ ndị dị otú ahụ gburugburu? Kedu ka anyị ga-esi merie egwu Soviet na 1962?

Akwụkwọ mmụta ụmụ amaala ezoghị aka na ngagharị iwe nke agha ndị gara aga. Na Agha nke 1812, New England na-ekwu na-echesi ike na-esi na United States pụọ n'ihi na agha ahụ mebiri ahịa ha. Abraham Lincoln na ndị ọzọ mere mkpesa megide agha Mexico. Ndị omebe iwu isii na ndị omebe iwu 50 mere ntuli aka megide ntinye US na Agha Ụwa Mbụ.

Mgbe e mesịrị na 1960s, m nụrụ Blowing in the Wind, Where Have All the Flowers Gone na Joan Baez's ama song With God On Our Side. Agha yiri ihe na-adịghị akpali akpali, na-atụ egwu karịa mana ọ ka dị mkpa. Mgbe Agha Vietnam kpụ ọkụ n'ọnụ na 1965, m ga-anọrị ya otu ọnwa ma lụsokwa ya ọgụ na-esote. N’August 1966, m gbanwere obi m na nke ikpeazụ m.

Ka agha ahụ dịruru ogologo, otú ahụ ka m na-esikwu ike. Dị ka isi akụkọ ihe mere eme, amalitere m ịghọta na agha niile dị ka Vietnam na Onye isi ala nke mba ahụ na-agha ụgha banyere otú e si egwu nchebe anyị. Ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme taa enweghị ike ịgwa anyị n'ụzọ zuru ezu ihe mere USS Maine na 1898. Nkọwa kachasị dị ntakịrị bụ na ndị Spen enweghị ihe jikọrọ ya na mgbawa ahụ. Gọọmentị Spen nyere gọọmentị US nkwụghachi ụgwọ mana US kwuputara agha na agbanyeghị. Afọ ole na ole ka e mesịrị Onye isi ala McKinley gwara otu ndị ozi Methodist na uru agha ahụ na-eweta Iso Ụzọ Kraịst na Philippines. Ihe Onye isi ala McKinley na-amaghị bụ na ndị Filipaị na-abụkarị Ndị Kraịst na ọtụtụ ndị Katọlik kemgbe ọtụtụ narị afọ.

Onye isi ala Johnson ji ihe a maara dị ka ihe omume Gulf of Tonkin mee ka agha Vietnam bụrụ eziokwu. Mkpebi ndị omeiwu afọ ole na ole ka e mesịrị gosipụtara na Maddox na Turner Joy anọghị n'oké osimiri mgbe a wakporo ha kama na North Vietnamese territorial water.

Ụfọdụ ndị dị ka m na-enwe nkụda mmụọ nke ngagharị iwe agha kpọmkwem. Na 1960s, e nwere ihe nkiri, Ọ bụrụ na Nke a bụ Tuesday, Nke a Ga-abụ Belgium. Ọ bụrụ na nke a bụ 1967, anyị ga na-eme mkpesa na Vietnam Agha. Ọ bụrụ na nke a bụ 2007, anyị ga-emerịrị ngagharị iwe na Iraq. Oge eruola ka a kwụsị agha niile tupu agha ebibie anyị. Nke a abụghị naanị mmetụta n'etiti hippies, Quakers na ndị ọkachamara kọleji nku aka ekpe. Douglas MacArthur na ndị dike ndị ọzọ a ma ama akpọwo ka a kwụsị agha. Lee akụkụ ndị a sitere na okwu General MacArthur's 1951 na US Congress:

“Amaara m agha dị ka ndị ikom ole na ole ndị ọzọ dị ugbu a maara ya, ọ dịghịkwa ihe na-enupụrụ m isi. Ọ dịla anya m na-akwado ikpochapụ ya kpamkpam, n'ihi na mbibi ya na enyi ma ndị iro emewo ka ọ bụrụ ihe na-abaghị uru dị ka ụzọ isi dozie esemokwu mba ụwa. "…. "Mmekọrịta ndị agha, nguzozi nke ike, otu mba, n'aka nke ya niile dara, na-ahapụ naanị ụzọ ga-esi na agha agha. Mbibi agha kpam kpam na-egbochizi ụzọ a. Anyị enweela ohere ikpeazụ anyị. Ọ bụrụ na anyị agaghị echepụta usoro ka ukwuu na nke kwesịrị ekwesị, Amagedọn anyị ga-anọ n’ọnụ ụzọ anyị. Nsogbu a bụ nkà mmụta okpukpe ma na-agụnye mgbanwe ime mmụọ, mmụba nke agwa mmadụ nke ga-ejikọta na ọganihu anyị na-enweghị atụ na sayensị, nka, akwụkwọ, na ihe onwunwe na omenala niile nke puku afọ abụọ gara aga. Ọ ghaghị ịbụ nke mmụọ nsọ ma ọ bụrụ na anyị ga-azọpụta anụ ahụ.”

Anyị enweela ohere ikpeazụ anyị.  Na mbụ, nnukwu agha nwere ike igbu ọtụtụ mmadụ mana ihe a kpọrọ mmadụ nwere ike ịga n'ihu. Lee Agha Afọ Iri Atọ, Agha Ụwa Mbụ na Agha Ụwa nke Abụọ. Ndị ọgaranya na ndị dị ike nwere ike ileghara iwu 10 ahụ anya, 620 mitzvah, okwuchukwu n'elu ugwu, mkpa dị mkpa nke Kant, Nnwale ụzọ anọ nke Rotary na nlebara anya mmadụ ọzọ. Ugbu a mgbanwe nuklia n'etiti India na Pakistan ga-eweta oyi nuklia. E wezụga ihe ndị metụtara ọdịmma mmadụ, ụmụ mmadụ nwere mmasị ịchọ ọdịmma onwe onye nanị n'iwepụ ịda ogbenye na agha. Dị ka e kwuru, ọbụna agha dị n'etiti ndị obere ọchịchị pụrụ ikpochapụ ndụ n'ụwa. Ọ bụrụ na enweghị agha nuklia, ụmụ mmadụ ga-anwụ na nkwekọrịta igbu onwe ugbu a nke mmetọ ụlọ ọrụ mmepụta ihe na ikuku ikuku na-ekpo ọkụ wetara.

Otu udo adịghị ike ma na-ahazighị nke ọma. N'afọ 2007, enyochara m ọtụtụ ebe nrụọrụ weebụ udo ka m chọpụta na ha enweghị ihe ọ bụla ha ga-enye ndị na-abụghị ndị njem ahụ. Ebe nrụọrụ weebụ ahụ kọwara ebumnuche nzukọ a maka afọ wee rịọ maka onyinye. Ha mgbe mere okwu ha. Enweghị akwụkwọ ntụaka maka nwa akwụkwọ ma ọ bụ onye nta akụkọ nwere mmasị ịmata ihe kpatara ha. Ha ga-eme nke ọma n'ịchọ enyemaka afọ ofufo site na Madison Avenue ma ọ bụ opekata mpe ụfọdụ ndị na-ere ahịa iji gosipụta echiche ọzọ a na-ahụbeghị na mgbasa ozi bụ isi ma ọ bụ na ntọala agụmakwụkwọ.
N'okpuru nduzi MacArthur, ndị Japan dere Iwu ha, nke na-enweghị okwu "agha adịghị" na edemede 9:

"N'ịbụ ndị ji ezi obi na-achọ udo zuru ụwa ọnụ nke dabeere na ikpe ziri ezi na n'usoro iwu, ndị Japan na-ahapụ agha dịka ikike zuru oke nke mba ahụ na egwu ma ọ bụ iji ike eme ihe iji dozie esemokwu mba.

“Iji mezuo ebumnobi nke paragraf bu ụzọ, a gaghị echekwa ala, oke osimiri, na ndị agha ikuku, yana ikike agha ndị ọzọ. A gaghị anabata ikike nke ọgụ nke steeti. "

Ọtụtụ ndị mmadụ ka na-eche na United States chọrọ ndị agha siri ike. E kwuwerị, e nwere Hitler. Ugbu a enwere ndị China na ndị na-eyi ọha egwu. Ndị udo dị ka m amụtabeghị ihe ọ bụla na ọgbakọ Munich? Amaara m n’ihi na ọ bụ otú ahụ ka ọ dị m ruo 1969.

Agha Ụwa nke Abụọ sitere na nke mbụ. Woodrow Wilson gwara ndị America ka ha na-anọpụ iche n'echiche, okwu na omume. N'ezie, amụma ya masịrị ndị Britain na ndị France. Ka ọ na-erule 1917, akụ na ụba America jikọtara ya na mmeri Allied. N'etiti agha ahụ, ndị America, British na French dara nke ọma imezigharị nkwekọrịta Versailles ma wuo mgbidi tarifu nke kpasuru nnukwu ịda mbà n'obi. N'afọ ikpeazụ nke ọganihu German, 1928, ndị Nazi nwetara nanị 3% nke votu. Ọ bụ nanị mgbe oké ịda mbà n'obi malitere ka Hitler lere anya nke ọma masịrị ìgwè mmadụ ahụ. Ihe nkuzi m na-enye bụ na ụwa nke ohere akụ na ụba na-eti steeti agha ebighi ebi. Ndị na-ele ndị Nazi anya iji gosi na ndị agha kasị ike nke ụwa hụtụrụla ziri ezi kwesịrị ileba anya na oge 1919-1932 kama ịmalite mgbe ndị Nazi weghaara ọchịchị ma ọ bụ Nzukọ Mgbakọ Munich.

Otu ihe mere ndị mmadụ ji anabata agha dị ka ihe a na-emebu bụ na ha anụwo ya n’ezinụlọ ha na ụlọ akwụkwọ ha. Usoro ọmụmụ akụkọ ihe mere eme anyị na-egosi agha ka sayensị na-egosi ihe ndị sitere n'okike dị ka oké ifufe na ajọ ifufe. Ụmụ akwụkwọ na-ahụ agha ka ihe na-eme n'oge. N'ezie, sociopaths na-eme atụmatụ ha iji nyere Otu Pasent aka. Ndị akụkọ ihe mere eme dị ka Alexander the Great, Julius Caesar, Urban II, Christopher Columbus, Bismarck, William McKinley, Bush the Father na Bush the Son na ọtụtụ ndị ọzọ kwesịrị ka a na-ebo ha ebubo maka mpụ agha na Nuremberg - ụdị ụlọikpe. Kama ndị nkuzi akụkọ ihe mere eme na-egosi ha dị ka ndị rụzuru ọtụtụ ihe maka mmepeanya.
Ndị China achọghị ndị agha agha ime anyị. Naanị ihe ha ga-eme bụ ịkwụsị ịzụrụ ụgwọ anyị ma chọọ ka kọntaktị niile ga-eme n'ọdịnihu site na ịkwụ ụgwọ na Euro.

Banyere ndị na-eyi ọha egwu, ndị agha abụghị ihe kpatara ya. Ọ bụrụ na United States nwere okpukpu abụọ nke ụgbọ elu ụgbọ elu, tankị na ụgbọ elu ndị agha na Septemba 10, 2001 dị ka anyị mere n'ezie, ndị na-eyi ọha egwu gaara emerụ. Ebe ọ bụ na gọọmentị Taliban kwere nkwa inyefe Osama bin Laden ka US nyechara ihe akaebe nke ọrụ mpụ ya, ọ gbagwojuru m anya ihe kpatara gọọmentị Bush jụrụ ime ihe a dị mfe. Usoro nchụpụ bụ akụkụ nke iwu mba ụwa ruo ogologo oge. Ọ gbagwojuru m anya maka agha anyị na Iraq nke na-enweghị njikọ na ndị na-eyi ọha egwu na enweghị ngwá agha nke mbibi.

A na m arịọ ndị na-eme udo ka ha mee ihe ụfọdụ akọwapụtara. Ma ọ bụghị ya, ndị na-alụ agha dị ka Barack Obama nwere ike ịsị na ha chọrọ udo mana na-aga n'ihu na azụmahịa dị ka ọ dị na mbụ. (Ha nwedịrị ike inweta ihe nrite Nobel.) Otu ìgwè na-eme ihe ike na Houston mere nnọọ otú ahụ.
Na February 11, 2007, Braeswood Democrats gafere mkpebi (Nkwuwapụta Braeswood) na-akpọ maka mkpochapụ agha na-ekwu na ụzọ udo nwere ike ịmalite site na:

1) ibido mmemme mgbochi ịda ogbenye n'ụwa niile,
2) ịtụ ụtụ mba ofesi ire ngwá agha,
3) ibido nkwụsị na nyocha ngwa agha,
4) ibelata mmefu ego ndị agha US mebiri emebi site na 50%,
5) ịzụ ndị agha anyị maka enyemaka ọdachi,
6) iguzobe ọkwa ọkwa kabinet Department of Peace,
7) ibelata ngwa agha nuklia ka ọ bụrụ efu ma ọ bụ ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ efu, na,
8) ịkparịta ụka maka ngwa agha nuklia ụwa niile ka ọ pụọ ntutu na-akpalite anya.
Rịba ama na onweghị aha maka mwepụta otu akụkụ nke Douglas MacArthur ma ọ bụ mkpebi Braeswood Democrats. Enwere oku maka idu ndú site n'aka gọọmentị anyị na obodo anyị. Ihe dị mkpa bụ obi ike ịghara ikwe ka ndị na-eme ihe ike ghara inwe ọganihu ọ bụla. N'ihi Ronald Reagan na Mikhail Gorbachev, ihe a kpọrọ mmadụ kpochapụrụ otu ụdị ngwa agha. Mgbalị siri ike ga-achọ nkwado na nghọta. N'okwu Ronald Reagan, "Tụkwasị obi mana nyochaa."

Ụfọdụ na-enwe nchegbu na mgbe akụkọ nke Braeswood Declaration na-ada akwụkwọ akụkọ na Braeswood Democrats nwere ike ịkpọ dị ka extremists. Nke a ga-ekwe omume. Onye America ọ bụla na-acha ọcha nke chọrọ ikike obodo maka ndị America niile bụ onye na-eme ihe ike na ndịda obodo na ọtụtụ akụkụ nke obodo ruo 1960s. Ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị dị ka Dennis Kucinich na Jesse Jackson bụ ndị na-ewere ọnọdụ tupu ọ na-ewu ewu dị ụkọ. Otu Solidarity Movement abụghị ngagharị ọnụ mana ndị ọkachamara lere mbọ ha na-agba dị ka onye na-eme ihe ike. Ọ fọrọ nke nta ka ọ bụrụ na ọ dịghị onye buru amụma na Soviet Union ga-akwụsị otú o si mee. Mgbe ụfọdụ na ndụ, ị ga-eguzoro maka ihe ị kwenyere na ọ bụghị naanị iso igwe mmadụ. Mgbe obere oge gachara, igwe mmadụ ga-eso gị.

Mba iri isii na abụọ bịanyere aka na nkwekọrịta Kellogg-Briand nke 1928, nke kpọrọ oku ka a kwụsị agha. Nkwekọrịta ahụ enweghị ebumnuche ma ọ bụ ụzọ isi ruo ebe ahụ. Ọ dị mkpa na ndị otu ma ọ bụ òtù na-akwado ịghaghachi agha na-arịọ maka usoro ụfọdụ.

Ụzọ nwere ike ịbụ na otu dị iche iche ga-agbakwunye echiche na nkwupụta Braeswood wee wepụta ndị ọzọ. Ọtụtụ ndị otu na ndị na-achọ ụlọ ọrụ ntuli aka nwere ike ịchọ ịhụ ka ndị na-abụghị ndị na-eme ihe ike ma na-akpọ maka nkwụsị nke amụma America kama ikpochapụ agha. Ndị Braeswood Democrats na-achọ imezi mkpebi ahụ. Dịka ọmụmaatụ, ịga n'ihu na nyocha nke ngwa agha na-adabere na mba ndị ọzọ zuru ezu (karịsịa China na Russia) ịbanye na ya. Nkwụsị ahụ ga-egosipụta ụdị ugwo ọdịmma nke ndị na-arụ ọrụ nchekwa iji debe ha gburugburu ma ọ bụrụ na nkwụsị ahụ akwụsịghị. Mmemme mgbochi ịda ogbenye zuru ụwa ọnụ na-adabere na nleba anya na nsonaazụ dị mma karịa mmemme enyemaka mba ofesi ugbu a. Enwere usoro na ọnọdụ ndị ọzọ ga-agbasa nkwupụta na-enweghị isi.

Kemgbe njedebe nke Agha Nzuzo, United States enwebeghị nkesa udo. Ụfọdụ ezinụlọ ndị agha anyị nọ na stampụ nri. Ọ nwere ihe adịghị mma. United States na-emefu ihe dị ka mmefu ego nchekwa dị ka mba 25 na-esote n'ahịrị. Ònye ka anyị na-atụ egwu?

Olileanya na mkparịta ụka mba ga-agbagharị na nke a na ihe ndị ọzọ dị mkpa ọ bụghị mkpuchi elu nke ihe na-egbuke egbuke, ntuli aka na onyinye na mkpọsa onyeisi oche.

Enwere olile anya na ndị otu gburugburu ebe obibi ga-esonye na ngagharị udo. Ọ bụrụ na ihe a kpọrọ mmadụ ga-azọpụta onwe ya site na okpomoku zuru ụwa ọnụ na mmebi gburugburu ebe obibi, ọtụtụ àgwà ga-agbanwerịrị. Ebe ọ bụ na ndị agha na-eri ihe n’ụba ọbụna mgbe a na-egbughị ndị mmadụ, agha bụ àgwà ụmụ mmadụ na-aghaghị ịtụba n’ime mmiri.

Cheta eserese ochie Pogo, "Anyị ezutewo onye iro na ọ bụ anyị."

Nye udo ohere.

Aịzaya kwuru na e nweghị ọhụụ, ndị mmadụ na-ala n'iyi. Ọtụtụ ndị America nwere ọhụụ. Ka ha nwee ike ime ka ndị mgbasa ozi na ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị kwenye ka ha gee ntị.

Ed O'Rourke, onye ndekọ ego ọha mara nke ọma na onye bụbu onye bi na Houston, bi na Medellin, Colombia ebe ọ na-ede akwụkwọ. Udo Ụwa - Ụzọ okporo ụzọ: Ị nwere ike isi ebe a gaa ebe ahụ.