Echere m na ị ga-ahụ ihe ụfọdụ banyere ụfọdụ okwu ụfọdụ, Libya na Syria, na-eme ka a mara na ebe ha na-emegide agha na-eme ka ndị ọzọ ghara ịlụ agha, gụnyere ndị a-otu agha na-adịbeghị anya, nke ọzọ na-eyi egwu agha n'oge a ederede. Nke mbụ, Libya.
Mkparịta ụka na-akwado mmadụ maka bọmbụ 2011 NATO bombu nke Libya bụ na ọ gbochiri mgbuchapụ ma ọ bụ mee ka mba dị mma site n'ịkwatu ọchịchị ọjọọ. A na-eme ọtụtụ ihe agha na n'akụkụ abụọ nke agha ahụ. The Hitler oge ahụ nwere nkwado US nkwado na-na na n'oge gara aga. Ma na-ewe oge maka ihe ọ bụ, n'agbanyeghị ihe a gaara eme nke ọma n'oge gara aga iji zere ya, ikpe ahụ ka dị ike.
Ụlọ White House kwuru na Gaddafi dị egwu igbuchapụ ndị Benghazi na "enweghị ebere," ma New York Times kọrọ na egwu Gaddafi na-eduzi ndị agha ndị nnupụisi, ọ bụghị ndị nkịtị, na Gaddafi kwere nkwa inye ndị na-atụfu ngwá agha ha nkwa "Gaddafi nyekwara ohere ka ndị agha nupụ isi gbaga n'Ijipt ma ọ bụrụ na ha achọghị ịlụ agha. Ma, President Obama na-adọ aka ná ntị banyere mbibi dị nso.
Akụkọ a n'elu banyere ihe Gaddafi na-eyi egwu na-adaba na omume ya gara aga. E nwere ohere ndị ọzọ maka mgbuchapụ ọ chọrọ ime mgbu, na Zawiya, Misurata, ma ọ bụ Ajdabiya. O meghi ya. Mgbe agha siri ike na Misurata gasịrị, otu akụkọ sitere na Human Rights Watch mere ka o doo anya na Gaddafi ezubere ndị agha, ọ bụghị ndị nkịtị. N'ime ndị 400,000 nọ na Misurata, 257 nwụrụ na ọnwa abụọ nke ọgụ. Site na 949 merụrụ ahụ, ihe na-erughị 3 pasent bụ ụmụ nwanyị.
Odi ka ndi ochichi a meriri ndi mmadu, ndi otu nnupuisi nke duru ndi mmadu aka na ndi ozo nke ndi mmadu na-agbasi obi na New York Times kwuru na ha "adighi-eguzosi ike n'ezi ihe n'emezi okwu nduhie ha" na ndi " azọrọ banyere omume [Gaddafi]. "Ihe si n'aka NATO na-esonye n'agha ahụ nwere ike ịbụ ihe na-egbu egbu, ọ bụghị obere. Ọ ghaghị ịlụ agha nke yiri ka ọ ga-akwụsị n'isi nso na mmeri Gaddafi.
Alan Kuperman kwuru na Boston Globe na "Obama nakweere ụkpụrụ dị oke mkpa nke ibu ọrụ-nke ụfọdụ na-akpọ ngwa ngwa Obama - na-achọ maka enyemaka ma ọ bụrụ na o kwere omume igbochi mgbukpọ. Libya na-ekpughe otu esi eme ihe a, nke a na-eme ngwa ngwa, nwere ike iweghachite site n'ịgba ndị nnupụisi ume ime ihe ike na imebiga ihe ókè, iji zere ihe ga-eme ka agha obodo na ahụhụ ndị mmadụ na-ata. "
Ma olee banyere ọdịda Gaddafi? E mezuru nke a ma a ga-egbochi mgbuchapụ ma ọ bụ na ọ dịghị. Eziokwu. Ma ọ bụ n'oge na-adịghị anya iji kwuo ihe nsonaazụ zuru ezu bụ. Ma anyị maara nke a: e nyere ike na echiche bụ na otu ìgwè nke gọọmentị na-akwatu ibe ha n'ụzọ siri ike. Mgbagha nke ime ihe ike na-emekarị ka a ghara inwe nsogbu na iwe. Ime ihe ike kwụsịrị n'ime Mali na mba ndị ọzọ dị n'ógbè ahụ. Ndị nnọchiteanya na-enweghị mmasị na ochichi onye kwuo uche ma ọ bụ ikike obodo nwere ngwá agha na ikike, na-enwe mmetụta ndị ọzọ na Syria, maka onye nnọchiteanya US gburu na Benghazi, nakwa n'ọdịda n'ọdịnihu. A kụziiri ndị isi mba ọzọ ihe mmụta: ọ bụrụ na ị kwụsịrị (dị ka Libya, dị ka Iraq, enyefewo usoro mmemme nuklia na nke ngwá agha) ị nwere ike wakpo.
N'okwu ndị ọzọ, a na-alụ agha megide mmegide nke United States Congress na United Nations. Ọchịchị na-arịwanye elu nwere ike ịbụ onye a ma ama, ma ọ bụghị iwu. Ya mere, a ghaghị mepụta ihe ndị ọzọ dị mkpa. Ngalaba Ikpe Zuru Na United States nyere Congress ohere ịgba akwụkwọ na-azọrọ agha ahụ na-enye mmasị mba United States nwere mmasị na nkwụsị obodo na ịnọgide na-enwe nkwenye nke United Nations. Ma, ọ bụ Libya na United States n'otu mpaghara ahụ? Kedu mpaghara bụ, ụwa? Ọ bụghị mgbanwe na-abụghị nke nkwụsi ike?
Ịtụkwasị obi nke òtù Mba Ndị Dị n'Otu bụ nchegbu pụrụ iche, nke si n'aka gọọmenti wakporo Iraq na 2003 n'agbanyeghị nnupụisi nke UN na maka ebumnuche doro anya (n'etiti ndị ọzọ) nke na-egosi na UN abaghị uru. Otu gọọmenti ahụ, n'ime izu ole na-eme ka ikpe a gaa Congress, jụrụ ikwe ka onye nlekọta pụrụ iche nke UN gaa leta otu onye mkpọrọ United States aha ya bụ Bradley Manning (nke a na - akpọ Chelsea Manning) iji chọpụta na a dịghị emekpa ya ahụ. Otu gọọmenti ahụ nyere CIA ikike imebi ihe agha UN na Libya, mebiri iwu UN na - agbanyeghị "ikike mba ọzọ nke ụdị ọ bụla" na Libya, ma na-enweghi oge ọ bụla site na omume Benghazi nke UN nyere ikike ka ọ rụọ ọrụ gburugburu obodo ahụ mgbe "ọchịchị gbanwere."
Onye nnochite anya redio nke United States na-acho "progressive", Ed Schultz na-ekwusi ike na okwu obula o tinyere n'isiokwu a, na agha bombu Libya bu ihe kwesiri ntukwasi obi maka ngbaputa megide Setan n'uwa, na anu ahu malitere na mberede site n'ili nke Adolph Hitler , na anụ ọhịa karịrị ihe niile nkọwa: Muammar Gaddafi.
Onye na-akwanyere onye na-akọwa akụkọ na United States bụ Juan Cole kwadoro otu agha ahụ dịka ihe mmesapụ aka nke mmadụ. Ọtụtụ ndị nọ na mba NATO na-akwalite nchegbu mmadụ; ọ bụ ya mere e ji ree agha dị ka ihe na-enye obi ụtọ. Mana ochichi United States adịghị etinye aka na mba ndị ọzọ iji baara mmadụ uru. Na iji bụrụ nke ziri ezi, United States enweghị ike ịmekọrịta ebe ọ bụla, n'ihi na ọ bụrịrị ebe niile; ihe anyị na-akpọ aka bụ ihe a na-akpọ nke ọma na-atụgharị n'akụkụ.
United States bu ahia nke inye ndi Gaddafi ihe agha ruo mgbe o ruru ahia nke inye ndi agha ya ihe agha. Na 2009, Britain, France na mba Europe ndị ọzọ rere Libya n'ihe karịrị $ 470m-uru nke ngwá agha. United States enweghị ike ịbanye ọzọ na Yemen ma ọ bụ Bahrain ma ọ bụ Saudi Arabia karịa na Libya. Gọọmentị US na-ebu agha ndị ahụ. N'ezie, iji nweta nkwado nke Saudi Arabia maka "aka" ya na Libya, United States nyere nkwado maka Saudi Arabia iziga ndị agha na Bahrain ịwakpo ndị nkịtị, iwu nke onye odeakwụkwọ US State Hillary Clinton kwadoro n'ihu ọha.
"Okwesiri ndi mmadu aka" na Libya, ugbu a, ndi obula o bula nwere ike ibido site n'ichebe ya, gburu ndi ozo ndi ozo na bọmbụ ya ozugbo wee gbanwee ya site n'igosi agha ichigha agha na agha.
Washington tinyere onye ndu maka nnupụisi nke ndị mmadụ na Libya bụ ndị jirila afọ 20 gara aga na-ebi ndụ na-enweghị ebe a na-enweta ego ha ga-enweta dị ka kilomita abụọ site n'isi ụlọ ọrụ CIA na Virginia. Nwoke ọzọ dị nso na isi ụlọ ọrụ CIA: onye isi oche US Vice President Dick Cheney. O kwupụtara nchegbu dị ukwuu na okwu na 1999 na ọchịchị mba ọzọ na-achịkwa mmanụ. "Mmanụ na-anọgide na-abụ ahịa azụmahịa," ka o kwuru. "Ọ bụ ezie na ọtụtụ mpaghara ụwa na-enye nnukwu mmanụ ohere, Middle East, nke nwere ụzọ abụọ n'ụzọ atọ nke mmanụ ụwa na ọnụ ala kachasị ụgwọ, ka bụ ebe nkwụsị ahịa ga-emesị bụrụ." Onye bụbu onyeisi ndị agha niile nke Europe nke NATO, site na 1997 ruo 2000, Wesley Clark kwuru na na 2001, onye isi na Pentagon gosiri ya otu mpempe akwụkwọ wee sị:
Enwere m ihe ncheta a taa ma ọ bụ ụnyaahụ site na ụlọ ọrụ nke odeakwụkwọ na-agbachitere n'elu. Ọ bụ, ọ bụ atụmatụ afọ ise. Anyị na-aga ala ala asaa n'ime afọ ise. Anyị na-amalite malite na Iraq, mgbe ahụ Syria, Lebanọn, Libya, Somalia, Sudan, anyị ga-alọghachi nweta Iran n'ime afọ ise.
Ihe ahụ ga-adabara n'ụzọ zuru ezu na atụmatụ nke ndị na-etinye aka na Washington, dị ka ndị na-amachapụta ihe ha bu n'obi na akụkọ banyere tankị a na-akpọ Project maka New American Century. Ugbo agha Iraq na agha nke Afghanistan abughi ihe ndi ozo. Ọ bụghịkwa mgbanwe ndị a na-eme na Tunisia na n'Ijipt. Ma ịbịanye Libya ka na-eme ka uche zuru oke dị na neoconservative worldview. Ọ bụkwa ihe ezi uche dị n'ịkọwa agha ndị Briten na France jiri mee ihe iji mee ka mwakpo nke mba dị otú ahụ na-eme.
Gọọmentị Libya na-achịkwa mmanụ ya karịa mba ọ bụla nọ n'ụwa, ọ bụkwa ụdị mmanụ Europe kachasị mfe iji dozie ya. Libya na-achịkwa ego nke aka ya, na-eduga onye edemede America bụ Ellen Brown iji kọwaa otu ihe dị mma banyere mba asaa ahụ Clark kwuru:
"Gịnị ka mba asaa ndị a nwere? N'ihe gbasara akụ na ụba, otu nke na-agbapụta bụ na ọ dịghị nke ọ bụla n'ime ha e depụtara n'etiti ndị òtù 56 nke Bank for International Settlements (BIS). O doro anya na ha na-etinye ha n'èzí n'ogologo usoro iwu nke nnukwu ụlọ akụ akụ na Central Switzerland. Onye kachasị nzagha nke nza nwere ike ịbụ Libya na Iraq, abụọ ndị e merụrụ. Kenneth Schortgen Jr., na-ede na Examiner.com, kwuru na ọnwa ole na ole tupu US akwaga Iraq ka ọ gbada Saddam Hussein, mba mmanụ ahụ mere njem iji nweta euro karịa dollar maka mmanụ, nke a wee ghọọ ihe ize ndụ nke ịchị ụwa dum nke dollar dị ka ego idobere ego, na ọchịchị ya dị ka petrodollar. ' Dị ka otu akwụkwọ Russia si kwuo bụ 'Bombing of Libya - Punishment for Gaddafi for His Try to Refuse Dollar US', Gaddafi mere mgbanwe yiri nke ahụ: ọ malitere ọrụ iji jụ dollar na euro, ma kpọọ mba Arab na Africa ka ha jiri ego ohuru kama, dinar din din.
"Gaddafi na-atụ aro ka e guzobere otu mba Afrika dị n'otu, yana nde mmadụ 200 na-eji ego ego a. N'afọ gara aga, ọtụtụ mba Arab na ọtụtụ mba Africa kwadoro echiche ahụ. Naanị ndị iro bụ Republic of South Africa na isi nke Njikọ nke Arab States. Uzo nke United States na European Union kwadoro echiche a, ya na President France nke Nicolas Sarkozy na-akpọ Libya ka ọ bụrụ egwu maka nchekwa ego nke ihe a kpọrọ mmadụ; ma Gaddafi amaghi aka ya ma tinye aka n'oru nke ime Afrika. "
