Bonm nan yon katye nan Yemèn, 28 desanm 2017. Kredi foto: Aida Fallace.
Pa Kathy Kelly, World BEYOND War, Septanm 5, 2023
Arabi yo te vin chèche nou nan sant detansyon an nan Daer epi yo te mete nou nan yon minibus ki t ap tounen nan fwontyè Yemèn. Lè yo te lage nou, yo te kreye yon kalite dezòd; yo te kriye sou nou pou "soti nan machin nan epi ale." … se lè sa a yo te kòmanse tire mòtye - pou kenbe nou nan liy mòn lan, yo te tire mòtye a gòch ak dwa. Lè nou te yon kilomèt lwen, … Nou t ap repoze ansanm apre nou te kouri anpil… e se lè sa a yo te tire mòtye sou gwoup nou an. Dirèkteman nan nou. Te gen 20 nan gwoup nou an e sèlman dis te siviv. Kèk nan mòtye yo frape wòch yo epi apre sa [fragman] wòch yo frape nou... Yo tire sou nou tankou lapli. – Munira, 20 ane fin vye granmoun
"Olye ke ede moun ki soufri nan sechrès, pòv ak lagè entansifye, Etazini ap aji nan pwòp enterè li yo konnen epi amize demann Arabi pou menm plis pouvwa militè."
Gen yon santye refijye ki soti nan rejyon sechrès Sahel an Afrik, nan Yemèn ki te ravaje nan lagè, ak moute atravè Arabi Saoudit nan direksyon Irak ak Latiki. Li konnen kòm "wout lès la," oswa pafwa "wout Yemeni". Monachi Arabi Saoudit la, ki te deja mennen yon kanpay grangou ak bonbadman uit ane kont Yemèn ki aliye ak Iran, ki te gouvène rebèl yo, te masakre refijye peyi Letiopi (ak lòt Afriken), swadizan nan plizyè milye, pou voye yon mesaj ke Afriken sechrès yo ta dwe. chwazi pou yo mouri lakay yo epi yo pa riske lavi yo pou yo mouri nan Yemèn. Se yon mesaj ki mechan e ki refrijeran.
Politik enperyal Etazini nan rejyon an, ki te soutni monachi brital Arabi a, asire kontinye san koule, grangou, divizyon ak destabilizasyon. Politik dejenere sa yo febli kolaborasyon ki nesesè dezespereman an fas efondreman ekolojik. Olye ke ede moun ki soufri nan sechrès, pòv ak lagè entansifye, Etazini ap aji nan pwòp enterè li yo konnen epi amizan demann Arabi pou plis pouvwa militè. Objektif la nan wooing Arabi Saoudit ak kontra militè se, aparamman, tèt koupe yon entegrasyon ekonomik plis nan Arabi Saoudit ak Lachin ak Larisi, rival mondyal nan Etazini yo.
Yon moman nan semèn 3 septanm nan, de reprezantan Depatman Deta Ameriken an pral rive nan kapital Arabi Saoudit, Riyad, pou rekòmanse negosyasyon ak fanmi wa Saoudit yo. Yon rapò resan sijere ke reyinyon yo pral diskite sou yon akò ki sanble ak Òganizasyon Trete Nò Atlantik ant Arabi Saoudit ak Etazini, yon mezi ki ta ka fè Arabi Saoudit pi pre nòmalize relasyon ak pèp Izrayèl la. Ki sa Riyad ap chèche an retou? "Riyad ap chèche yon trete sekirite mityèl tankou Òganizasyon Trete Nò Atlantik ki ta oblije Etazini pou l vin nan defans Arabi Saoudit si yo atake lèt la," Times pèp Izrayèl la. Saoudit yo ap chèche ranfòse tou yon pwogram nikleyè sivil Etazini ki apiye nan Arabi Saoudit epi yo vle asirans sou akizisyon zam pi avanse nan men kontraktè militè ameriken yo.
Nan dènye somè kowalisyon BRICS+ ki te dirije pa rival Etazini an, Lachin, Arabi Saoudit te anonse kòm yon nouvo manm pou rantre nan mwa janvye 2024. Nan kòmansman ane sa a Lachin te otorize yon reouvè relasyon diplomatik ant Arabi Saoudit ak li (ak US la '). ) chèf rival rejyonal, Iran, ki te envite tou pou rantre nan BRICS+ byen bonè ane pwochèn. Depatman Deta Ameriken Brett McGurk ak Barbara Leaf, nan vwayaj Riyad yo, pral travay pou kontrekare entegrasyon nasyon Saoudit ki rich nan lwil oliv nan yon kowalisyon nasyon Etazini yo pè kòm menas pou ejemoni inipolè ameriken an. Nòmalman, Etazini kondane Lachin ak Larisi pou abi sou dwa moun, – abi ki vin pi mal pase sa ki pi move nan Arabi Saoudit la.
Depi 2015, Arabi Saoudit te bonbade, grangou, bloke ak tòtire sivil Yemenit yo. Peyi Wa ki nan Arabi Saoudit kontinye pèsekite ak egzekite pwòp sivil li yo pou pale sou move zak mechan.
Human Rights Watch, nan rapò 73 paj yo, “"Yo tire sou nou tankou lapli": Arabi Saoudit touye an mas migran peyi Letiopi sou fwontyè Yemèn ak Arabi Saoudit,” akize ke gad fwontyè Arabi Saoudit yo te tire mitray ak lanse mòtye sou Etyopyen yo ap eseye travèse nan Peyi Wa ki soti Yemèn, gen anpil chans touye dè santèn de imigran yo san zam nan dènye ane yo. Selon rapò a, modèl atak toupatou ak sistematik sa a te gen ensidan, lè “gad fwontyè Arabi Saoudit yo te mande imigran ki branch yo pou yo tire, epi answit tire yo a distans. Gad fwontyè Arabi Arabi yo te tire tou zam eksplozif sou imigran ki t ap eseye kouri tounen Yemèn. Gwoup dwa yo te site rapò temwen yo sou atak twoup yo ak imaj ki te montre kadav yo ak sit antèman sou wout migran yo, ki di kantite moun ki mouri yo ka monte a "pètèt dè milye".
Epitou nan enterè de anvwaye ameriken yo ta dwe yon rapò ki soti nan Gadyen an ki di militè Etazini ak Alman yo genyen antrene ak ekipe Gad fwontyè Arabi yo.
Gen yon rezon pou vòl migran masiv soti nan Sahel la nan zòn touye ke Arabi Saoudit, ak patnè entènasyonal li yo, te fè nan Yemèn: planèt la ap bouyi.
Se sèten kolaborasyon pami tout pèp yo bezwen pou fè fas ak rezoud pwoblèm trajik yo, ki gen ladan abi terib dwa moun, ki sèten ap ogmante akoz katastwòf klimatik entansif. Men, akò militè ak Arabi Saoudit pral ogmante preparasyon pou Arabi Saoudit pou atake peyi ki pi fèb yo epi pèsekite pwòp sitwayen li yo. Devlopman ekleraj vèt nan teknoloji nikleyè pral agrave atak anviwònman an ki te koze pa lagè. Politik konfwontasyon Etazini pou bat rival ekonomik yo ka sèlman vin pi mal kriz sa yo.
Pandan ane lè Etazini te kolabore ak diktatè ame, militè ak paramilitè nan Amerik Santral ak Sid, plizyè lidè remakab te mande yon fen nan vyolans. El Salvador la Achevèk Oscar Romero, kounye a kanonize kòm yon sen, te di:
“Mwen ta renmen fè apèl nan yon fason espesyal ak mesye lame yo, e an patikilye ak twoup Gad Nasyonal la, lapolis, ak ganizon yo. Frè m' yo, nou fè pati pèp nou an. Ou touye pwòp peyizan frè ou yo; e devan yon lòd pou touye yon moun bay, lalwa Bondye a ki di 'Pa touye!' ta dwe domine.
“Okenn sòlda pa oblije obeyi yon lòd ki kont lalwa Bondye a. Pa gen moun ki dwe respekte yon lwa imoral. Li se tan kounye a ke ou refè konsyans ou epi obeyi dikte li yo olye ke kòmandman peche a. . . . Se poutèt sa, nan non Bondye, ak nan non pèp sa a ki gen pasyans, ki gen plenn ki monte nan syèl la chak jou pi boulvèsan, mwen sipliye nou, mwen sipliye nou, mwen kòmande nou! Nan non Bondye: 'Sispann represyon an!'”
Nan yon sans, li te siyen pwòp manda lanmò li lè li te siyen deklarasyon sa a. Sou 24 mas 1980, Romero te asasinen pou pawòl kouraj li ak zèv li.
Prezidan Joe Biden ta byen fè atansyon pou sen katolik sa a, revize manda li bay diplomat k ap travay nan Arabi Saoudit, epi konte sou pawòl Achevèk Romero: Reprann konsyans ou! Sispann represyon an, sispann touye moun.
Olye ke nòmalize militè ak abi dwa moun, Etazini ta dwe chèche, toujou ak tout kote, pou sove planèt la epi respekte dwa moun.
Atik sa a te parèt premye nan The Progressive https://progressive.org/latest/prioritizing-human-rights-kelly-09052023/
Kathy Kelly (kathy.vcnv@gmail.com) se prezidan konsèy la World BEYOND War (worldbeyondwar.org)ak yon ko-kowòdonatè nan Tribinal pou Krim Lagè Merchants of Death. (merchantsofdeath.org)
