Υπόβαθρο της παρούσας κρίσης Ρωσίας/Ουκρανίας

Από τον Phil Wilayto, 6 Δεκεμβρίου 2018

Οι εντάσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας έχουν αυξηθεί απότομα μετά την κατάσχεση δύο ουκρανικών κανονιοφόρων και ενός ρυμουλκού στις 25 Νοεμβρίου και την κράτηση 24 Ουκρανών ναυτών από σκάφη της ρωσικής συνοριακής φρουράς. Το περιστατικό έλαβε χώρα καθώς τα πλοία προσπαθούσαν να περάσουν από τη Μαύρη Θάλασσα μέσω του στενού στενού Κερτς στη Θάλασσα του Αζόφ, ένα ρηχό σώμα νερού που οριοθετείται από την Ουκρανία στα βορειοδυτικά και τη Ρωσία στα νοτιοανατολικά. Μετά το περιστατικό, η Ρωσία απέκλεισε κάποια επιπλέον ναυτική κυκλοφορία μέσω του στενού.

Η Ουκρανία χαρακτηρίζει τις ρωσικές ενέργειες παραβίαση του διεθνούς δικαίου, ενώ η Ρωσία λέει ότι τα ουκρανικά πλοία επιχείρησαν μη εξουσιοδοτημένη διέλευση από ρωσικά χωρικά ύδατα.

Ο Ουκρανός πρόεδρος Πέτρο Ποροσένκο κάλεσε το ΝΑΤΟ να στείλει πολεμικά πλοία στην Αζοφική Θάλασσα. Έχει επίσης κηρύξει στρατιωτικό νόμο σε περιοχές της Ουκρανίας που συνορεύουν με τη Ρωσία, ισχυριζόμενος μια πιθανή ρωσική εισβολή.

Από την πλευρά της, η Ρωσία κατηγορεί ότι ο Ποροσένκο προκάλεσε το επεισόδιο προκειμένου να συγκεντρώσει εθνικιστική υποστήριξη ενόψει των προεδρικών εκλογών που έχουν προγραμματιστεί για τις 31 Μαρτίου. Οι περισσότερες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τα ποσοστά αποδοχής του μόλις φτάνουν σε διψήφια επίπεδα. Είναι επίσης πιθανό ότι ο Ποροσένκο προσπαθούσε να εξευμενιστεί με τους αντι-Ρώσους δυτικούς προστάτες του.

Από τις 5 Δεκεμβρίου, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι το ΝΑΤΟ θα παρέμβει, αλλά σχεδόν όλοι οι παρατηρητές του κατεστημένου περιγράφουν την κατάσταση ως πολύ επικίνδυνη.

ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΚΡΙΣΗΣ

Είναι αδύνατο να κατανοήσουμε τίποτα για τις σημερινές σχέσεις Ρωσίας-Ουκρανίας χωρίς να επιστρέψουμε τουλάχιστον στα τέλη του 2013, όταν ξέσπασαν μαζικές διαδηλώσεις κατά του τότε Ουκρανού προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς.

Η Ουκρανία προσπαθούσε να αποφασίσει εάν ήθελε στενότερες οικονομικές σχέσεις με τη Ρωσία, τον παραδοσιακό σημαντικό εμπορικό της εταίρο ή με την πλουσιότερη Ευρωπαϊκή Ένωση. Το κοινοβούλιο της χώρας, ή αλλιώς Ράντα, ήταν υπέρ της ΕΕ, ενώ ο Γιανουκόβιτς ευνοούσε τη Ρωσία. Εκείνη την εποχή –όπως και τώρα– πολλοί από τους πολιτικούς της χώρας ήταν διεφθαρμένοι, συμπεριλαμβανομένου του Γιανουκόβιτς, οπότε υπήρχε ήδη λαϊκή δυσαρέσκεια εναντίον του. Όταν αποφάσισε να αντιταχθεί στη Ράντα για τις εμπορικές συμφωνίες, πραγματοποιήθηκαν μαζικές διαμαρτυρίες στο Μαϊντάν Νεζαλεζνόστι (Πλατεία Ανεξαρτησίας) στην πρωτεύουσα του Κιέβου.

Αλλά αυτό που ξεκίνησε ως ειρηνικές, ακόμη και εορταστικές συγκεντρώσεις, καταλήφθηκαν γρήγορα από δεξιές παραστρατιωτικές οργανώσεις που διαμορφώθηκαν σύμφωνα με τις ουκρανικές πολιτοφυλακές της εποχής του Β' Παγκοσμίου Πολέμου που συμμάχησαν με τους Ναζί κατακτητές. Ακολούθησε βία και ο Γιανουκόβιτς έφυγε από τη χώρα. Αντικαταστάθηκε από τον εν ενεργεία πρόεδρο Oleksandr Turchynov, και στη συνέχεια τον φιλοαμερικανικό, υπέρ της ΕΕ και του ΝΑΤΟ Ποροσένκο.

Το κίνημα που έγινε γνωστό ως Μαϊντάν ήταν ένα παράνομο, αντισυνταγματικό, βίαιο πραξικόπημα – και υποστηρίχθηκε μέχρι το τέλος από την κυβέρνηση των ΗΠΑ και πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η τότε Βοηθός Υπουργός Εξωτερικών για Ευρωπαϊκές και Ευρασιατικές Υποθέσεις Victoria Nuland, η οποία επευφημούσε προσωπικά τους διαδηλωτές του Μαϊντάν, αργότερα καυχήθηκε για τον ρόλο που είχαν διαδραματίσει οι ΗΠΑ στη δημιουργία των βάθρων για το 2014. Έτσι περιέγραψε αυτή την προσπάθεια σε μια ομιλία του τον Δεκέμβριο του 2013 προς το Ίδρυμα ΗΠΑ-Ουκρανίας, μια μη κυβερνητική υπηρεσία:

«Από την ανεξαρτησία της Ουκρανίας το 1991, οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστήριξαν τους Ουκρανούς καθώς οικοδομούν δημοκρατικές δεξιότητες και θεσμούς, καθώς προωθούν τη συμμετοχή των πολιτών και τη χρηστή διακυβέρνηση, τα οποία αποτελούν προϋποθέσεις για την Ουκρανία να επιτύχει τις ευρωπαϊκές της φιλοδοξίες. Έχουμε επενδύσει πάνω από 5 δισεκατομμύρια δολάρια για να βοηθήσουμε την Ουκρανία σε αυτούς και άλλους στόχους που θα εξασφαλίσουν μια ασφαλή και ευημερούσα και δημοκρατική Ουκρανία».

Με άλλα λόγια, οι ΗΠΑ είχαν ξοδέψει 5 δισεκατομμύρια δολάρια παρεμβαίνοντας στις εσωτερικές υποθέσεις της Ουκρανίας για να την βοηθήσουν να απομακρυνθεί από τη Ρωσία και προς μια συμμαχία με τη Δύση.

Το Ίδρυμα Ανοιχτής Κοινωνίας του νεοφιλελεύθερου Τζορτζ Σόρος έπαιξε επίσης σημαντικό ρόλο, όπως εξηγεί στην ιστοσελίδα του:

«Το International Renaissance Foundation, μέρος της οικογένειας ιδρυμάτων Open Society, έχει υποστηρίξει την κοινωνία των πολιτών στην Ουκρανία από το 1990. Για 25 χρόνια, το International Renaissance Foundation συνεργάζεται με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών … βοηθώντας στη διευκόλυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης της Ουκρανίας. Το Διεθνές Ίδρυμα Αναγέννησης έπαιξε σημαντικό ρόλο στη στήριξη της κοινωνίας των πολιτών κατά τη διάρκεια των διαδηλώσεων του Euromaidan».

ΜΕΤΑ ΤΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΡΑΞΙΜΟ

Το πραξικόπημα χώρισε τη χώρα κατά μήκος των γραμμών της εθνότητας και της πολιτικής και είχε καταστροφικές συνέπειες για την Ουκρανία, ένα εύθραυστο έθνος που ήταν μόνο ανεξάρτητη χώρα από το 1991. Πριν από αυτό ήταν μέρος της Σοβιετικής Ένωσης και πριν από αυτό ήταν ένα επί μακρόν αμφισβητούμενο περιοχή που κυριαρχείται από μια σειρά άλλων δυνάμεων: Βίκινγκς, Μογγόλοι, Λιθουανοί, Ρώσοι, Πολωνοί, Αυστριακοί και άλλοι.

Σήμερα το 17.3 τοις εκατό του πληθυσμού της Ουκρανίας αποτελείται από Ρώσους, οι οποίοι ζουν κυρίως στο ανατολικό τμήμα της χώρας, που συνορεύει με τη Ρωσία. Πολλοί περισσότεροι μιλούν τα ρωσικά ως κύρια γλώσσα τους. Και τείνουν να ταυτίζονται με τη σοβιετική νίκη επί της ναζιστικής κατοχής της Ουκρανίας.

Κατά τη σοβιετική εποχή, τόσο τα ρωσικά όσο και τα ουκρανικά ήταν επίσημες κρατικές γλώσσες. Μία από τις πρώτες πράξεις της νέας κυβέρνησης πραξικοπήματος ήταν να δηλώσει ότι η μόνη επίσημη γλώσσα θα ήταν η ουκρανική. Επίσης, προχώρησε γρήγορα στην απαγόρευση συμβόλων της σοβιετικής εποχής, αντικαθιστώντας τα με μνημεία για τους συνεργάτες των Ναζί. Εν τω μεταξύ, οι νεοναζιστικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στις διαδηλώσεις του Μαϊντάν αυξήθηκαν σε μέλη και επιθετικότητα.

Λίγο μετά το πραξικόπημα, οι φόβοι για κυριαρχία από μια αντιρωσική, φιλοφασιστική κεντρική κυβέρνηση οδήγησαν τον λαό της Κριμαίας στη διεξαγωγή δημοψηφίσματος στο οποίο η πλειοψηφία ψήφισε υπέρ της επανένωσης με τη Ρωσία. (Η Κριμαία ήταν μέρος της Σοβιετικής Ρωσίας μέχρι το 1954, όταν μεταφέρθηκε διοικητικά στη Σοβιετική Ουκρανία.) Η Ρωσία συμφώνησε και προσάρτησε την περιοχή. Αυτή ήταν η «εισβολή» που κατήγγειλαν το Κίεβο και η Δύση.

Εν τω μεταξύ, ξέσπασαν μάχες στην βαριά βιομηχανοποιημένη και κυρίως ρωσική εθνοτική περιοχή του Ντονμπάς, με τους ντόπιους αριστερούς να ανακηρύσσουν την ανεξαρτησία τους από την Ουκρανία. Αυτό πυροδότησε μια σφοδρή ουκρανική αντιπολίτευση και οι μάχες που μέχρι σήμερα έχουν κοστίσει περίπου 10,000 ζωές.

Και στην ιστορικά ρωσικά προσανατολισμένη πόλη της Οδησσού, εμφανίστηκε ένα κίνημα που απαιτούσε ένα ομοσπονδιακό σύστημα στο οποίο οι τοπικοί κυβερνήτες θα εκλέγονταν τοπικά, όχι θα διορίζονταν από την κεντρική κυβέρνηση όπως είναι τώρα. Στις 2 Μαΐου 2014, δεκάδες ακτιβιστές που προωθούσαν αυτή την άποψη σφαγιάστηκαν στο Σπίτι των Συνδικάτων από όχλο υπό την ηγεσία των φασιστών. (Βλέπω www.odessasolidaritycampaign.org)

Όλα αυτά θα δυσκόλευαν αρκετά την εθνική κατάσταση, αλλά αυτές οι κρίσεις έλαβαν χώρα στο διεθνές πλαίσιο της αυξανόμενης έντασης μεταξύ της υπό την ηγεσία των ΗΠΑ Δύσης και της Ρωσίας.

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΣ ΕΠΙΘΕΤΗΣ;

Από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, η υπό την ηγεσία των ΗΠΑ Οργανισμός Βορειοατλαντικού Συμφώνου ή ΝΑΤΟ, στρατολογεί τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες στην αντιρωσική συμμαχία του. Η Ουκρανία δεν είναι ακόμη μέλος του ΝΑΤΟ, αλλά λειτουργεί ως τέτοια εκτός από το όνομά της. Οι ΗΠΑ και άλλες δυτικές χώρες εκπαιδεύουν και προμηθεύουν τους στρατιώτες τους, βοηθούν στην κατασκευή των βάσεων τους και διεξάγουν τακτικές μαζικές χερσαίες, θαλάσσιες και αεροπορικές στρατιωτικές ασκήσεις με την Ουκρανία, η οποία έχει χερσαία σύνορα 1,200 μιλίων με τη Ρωσία και με την οποία μοιράζεται τη Μαύρη Θάλασσα και την Θάλασσα του Αζόφ.

Πολιτικά, η Ρωσία κατηγορείται για κάθε κακό κάτω από τον ήλιο, ενώ προβάλλεται ως μια πανίσχυρη στρατιωτική δύναμη της οποίας οι επιθετικές προθέσεις πρέπει να μπλοκαριστούν. Η αλήθεια είναι ότι, ενώ η Ρωσία έχει χονδρική ισοτιμία με τη Δύση όσον αφορά τα πυρηνικά όπλα, οι συνολικές στρατιωτικές της δαπάνες είναι μόλις 11 τοις εκατό εκείνων των ΗΠΑ και 7 τοις εκατό εκείνων των 29 χωρών του ΝΑΤΟ. Και είναι οι στρατιώτες των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ που επιχειρούν μέχρι τα σύνορα της Ρωσίας και όχι το αντίστροφο.

Είναι πραγματικό ενδεχόμενο ο πόλεμος με τη Ρωσία; Ναί. Θα μπορούσε να φτάσει σε αυτό, πιθανότατα ως αποτέλεσμα λανθασμένων υπολογισμών από τη μία ή την άλλη πλευρά που λειτουργεί σε μια στρατιωτική κατάσταση υψηλής έντασης και υψηλού κινδύνου. Αλλά ο πραγματικός στόχος της Ουάσιγκτον δεν είναι να καταστρέψει τη Ρωσία, αλλά να την κυριαρχήσει – να τη μετατρέψει σε μια άλλη νεοαποικία που ο ρόλος της θα ήταν να προμηθεύει την Αυτοκρατορία με πρώτες ύλες, φθηνό εργατικό δυναμικό και μια αιχμάλωτη καταναλωτική αγορά, όπως έκανε στην Ανατολή. Ευρωπαϊκές χώρες όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία και για πολύ περισσότερο στην Ασία, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική. Όλο και περισσότερο, η Ουκρανία γίνεται κεντρικό πεδίο μάχης σε αυτήν την παγκόσμια εκστρατεία για την ηγεμονία των ΗΠΑ.

Όπως και να έχει επιλυθεί η παρούσα κρίση, πρέπει να θυμόμαστε ότι οι εργαζόμενοι και οι καταπιεσμένοι άνθρωποι στη Δύση δεν έχουν τίποτα να κερδίσουν από αυτή την επικίνδυνη κατάσταση, και ότι θα χάσουν όλα αν ξεσπούσε πράγματι πόλεμος εναντίον της Ρωσίας. Το αντιπολεμικό κίνημα και οι σύμμαχοί του πρέπει να μιλήσουν σθεναρά ενάντια στην επιθετικότητα των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ. Πρέπει να απαιτήσουμε τα τεράστια ποσά των φορολογικών δολαρίων που δαπανώνται για πολεμικές προετοιμασίες να χρησιμοποιηθούν για το καλό των ανθρώπων εδώ στο εσωτερικό και αποζημιώσεις για τα εγκλήματα που έχουν διαπράξει η Ουάσιγκτον και το ΝΑΤΟ στο εξωτερικό.

~~~~~~~~~

Ο Phil Wilayto είναι συγγραφέας και συντάκτης της The Virginia Defender, μιας τριμηνιαίας εφημερίδας που εδρεύει στο Richmond της Va. θύματα της σφαγής στο Σπίτι των Συνδικάτων της πόλης. Μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί του στο DefendersFJE@hotmail.com.