Ike: Ashitakka
Nipasẹ Lawrence S. Wittner, World BEYOND War, Oṣu Kẹwa 10, 2022
Ogun ni Ukraine tun fun wa ni aye miiran lati ronu ohun ti a le ṣe nipa awọn ogun ti o tẹsiwaju lati pa agbaye run.
Ogun ifinran ti Ilu Rọsia lọwọlọwọ jẹ ẹru paapaa, ti n ṣafihan ikọlu ologun nla ti orilẹ-ede kekere, alailagbara, irokeke ogun iparun, awọn odaran ogun ni ibigbogbo, ati ijọba isọdọtun. Ṣugbọn, ala, ogun ẹru yii jẹ apakan kekere kan ti itan-akọọlẹ ti rogbodiyan iwa-ipa ti o ti ṣe afihan ẹgbẹẹgbẹrun ọdun ti iwalaaye eniyan.
Njẹ ko si yiyan si gidi ati ihuwasi iparun lainidii yii?
Ọ̀nà mìíràn tí ìjọba gbà ń tẹ́wọ́ gbà láti ìgbà pípẹ́ ni láti gbé agbára orílẹ̀-èdè kan ró dé ìwọ̀n àyè kan débi tí yóò fi lè rí ohun tí àwọn alátìlẹyìn rẹ̀ ń pè ní “Àlàáfíà Nipasẹ́ Okun.” Ṣugbọn eto imulo yii ni awọn idiwọn to lagbara. Ikojọpọ ologun nipasẹ orilẹ-ede kan ni awọn orilẹ-ede miiran woye bi eewu si aabo wọn. Ní àbájáde rẹ̀, wọ́n sábà máa ń dáhùnpadà sí ìhalẹ̀mọ́ni tí wọ́n rí nípa fífún àwọn ológun tiwọn lókun àti dídá ẹgbẹ́ ológun sílẹ̀. Ni ipo yii, oju-aye iberu ti o pọ si n dagba ti o ma nfa ogun nigbagbogbo.
Nitootọ awọn ijọba ko jẹ aṣiṣe patapata nipa iwoye wọn nipa ewu, nitori awọn orilẹ-ede ti o ni agbara ologun gaan ni ipanilaya ati kọlu awọn orilẹ-ede ti ko lagbara. Síwájú sí i, wọ́n ń bá ara wọn jagun. Àwọn òkodoro òtítọ́ ìbànújẹ́ wọ̀nyí kì í ṣe ìgbóguntì Rọ́ṣíà sí Ukraine nìkan ni a ṣàfihàn rẹ̀, ṣùgbọ́n nípa ìwà tí ó ti kọjá ti “àwọn agbára ńlá” mìíràn, títí kan Sípéènì, Britain, France, Germany, Japan, China, àti United States.
Bí agbára ológun bá mú àlàáfíà wá, ogun kì bá tí jà ní ọ̀pọ̀ ọ̀rúndún tàbí, nítorí ọ̀ràn náà, ó ń jà lóde òní.
Ilana yiyọkuro ogun miiran ti awọn ijọba ti yipada si ni awọn igba miiran ni ipinya, tabi, gẹgẹ bi awọn alatilẹyin rẹ̀ ti sọ nigba miiran, “fifiyesi iṣẹ ti ara ẹni.” Nigba miiran, dajudaju, ipinya ara ẹni jẹ ki orilẹ-ede kọọkan jẹ ominira kuro ninu awọn ẹru ti ogun ti awọn orilẹ-ede miiran n ṣiṣẹ. Ṣugbọn, nitootọ, ko ṣe nkankan lati da ogun naa duro—ogun kan ti, ni iyalẹnu, le pari si iparun orilẹ-ede yẹn lọnakọna. Paapaa, nitorinaa, ti ogun ba ṣẹgun nipasẹ ibinu, agbara imugboroja tabi ọkan ti o ni igberaga ọpẹ si iṣẹgun ologun rẹ, orilẹ-ede ti o ya sọtọ le jẹ atẹle lori ero asegun. Ni aṣa yii, aabo igba kukuru ni a ra ni idiyele ti ailewu igba pipẹ ati iṣẹgun.
O ṣeun, iyatọ kẹta wa - ọkan ti awọn onimọran pataki ati paapaa, ni awọn igba miiran, awọn ijọba orilẹ-ede ti ni igbega. Ati pe iyẹn ni agbara iṣakoso agbaye. Anfani nla ti iṣakoso agbaye ni rirọpo anarchy agbaye pẹlu ofin kariaye. Ohun ti eyi tumọ si ni pe, dipo agbaye kan ninu eyiti orilẹ-ede kọọkan n wo iyasọtọ lẹhin awọn ire tirẹ - ati nitorinaa, laiṣee, pari ni idije ati, nikẹhin, ija pẹlu awọn orilẹ-ede miiran - yoo wa ni agbaye ti iṣeto ni ayika ifowosowopo agbaye, ti a ṣakoso. lori nipasẹ ijọba ti a yan nipasẹ awọn eniyan gbogbo orilẹ-ede. Bí èyí bá dún díẹ̀ bíi Ìparapọ̀ Àwọn Orílẹ̀-Èdè, ìyẹn jẹ́ nítorí pé, ní 1945, sí òpin ogun ìparun jù lọ nínú ìtàn ẹ̀dá ènìyàn, ètò àjọ àgbáyé ni a dá pẹ̀lú irú nǹkan bẹ́ẹ̀ lọ́kàn.
Ko dabi “alaafia nipasẹ agbara” ati ipinya, igbimọ naa tun wa nigbati o ba de iwulo ti United Nations ni awọn ila wọnyi. Bẹẹni, o ti ṣakoso lati fa awọn orilẹ-ede agbaye papọ lati jiroro lori awọn ọran agbaye ati lati ṣẹda awọn adehun ati awọn ofin agbaye, bakannaa lati yago fun tabi pari ọpọlọpọ awọn ija kariaye ati lati lo awọn ologun aabo alafia UN lati ya awọn ẹgbẹ ti o ni ipa ninu rogbodiyan iwa-ipa. O tun ti tan igbese agbaye fun idajọ awujọ, iduroṣinṣin ayika, ilera agbaye, ati ilosiwaju eto-ọrọ. Ní ọwọ́ kejì ẹ̀wẹ̀, Ìparapọ̀ Àwọn Orílẹ̀-Èdè kò gbéṣẹ́ bí ó ti yẹ kí wọ́n ṣe, ní pàtàkì nígbà tí wọ́n bá di ọ̀rọ̀ ìmúpadàbọ̀sípò ìparun àti fòpin sí ogun. Lọ́pọ̀ ìgbà, ètò àjọ àgbáyé kì í jẹ́ ohùn kan ṣoṣo fún ìmọ́tótó kárí ayé nínú ayé kan tí àwọn orílẹ̀-èdè alágbára, tí ń mú ogun bá ń jà.
Ipari ti o bọgbọnmu ni pe, ti a ba fẹ idagbasoke ti agbaye alaafia diẹ sii, United Nations yẹ ki o ni okun.
Ọkan ninu awọn igbese to wulo julọ ti o le ṣe ni lati ṣe atunṣe Igbimọ Aabo UN. Gẹgẹ bi awọn nkan ti n duro ni bayi, eyikeyi ninu awọn ọmọ ẹgbẹ marun ti o wa titi aye (United States, China, Russia, Britain, ati France) le tako igbese UN fun alaafia. Ati pe eyi ni igbagbogbo ohun ti wọn ṣe, ṣiṣe Russia, fun apẹẹrẹ, lati dènà igbese Igbimọ Aabo lati pari si ikọlu rẹ ti Ukraine. Ṣe kii yoo ni oye lati yọkuro veto naa, tabi yi awọn ọmọ ẹgbẹ ti o wa titi pada, tabi dagbasoke ọmọ ẹgbẹ ti n yiyi, tabi nirọrun pa Igbimọ Aabo kuro ki o yi igbese fun alaafia si Apejọ Gbogbogbo ti UN - nkan kan ti, ko dabi Igbimọ Aabo, Ṣe aṣoju gbogbo awọn orilẹ-ede agbaye?
Awọn igbese miiran lati fun United Nations lokun ko nira lati fojuinu. A lè pèsè ètò àjọ àgbáyé pẹ̀lú agbára owó orí, tí ó sì tipa bẹ́ẹ̀ dá a sílẹ̀ lọ́wọ́ àìníyàn fún àwọn orílẹ̀-èdè tí ń ṣagbe láti borí àwọn ìnáwó rẹ̀. O le jẹ tiwantiwa pẹlu ile igbimọ aṣofin agbaye ti o nsoju awọn eniyan ju awọn ijọba wọn lọ. O le ṣe atilẹyin pẹlu awọn irinṣẹ lati lọ kọja ṣiṣẹda ofin kariaye lati fi agbara mu ni otitọ. Lapapọ, Ajo Agbaye le yipada lati inu ẹgbẹ alailagbara ti awọn orilẹ-ede ti o wa lọwọlọwọ si ajọṣepọ diẹ sii ti awọn orilẹ-ede - apapo kan ti yoo koju awọn ọran kariaye lakoko ti awọn orilẹ-ede kọọkan yoo koju awọn ọran inu ile tiwọn.
Lodi si ẹhin ti awọn ẹgbẹẹgbẹrun ọdun ti awọn ogun itajesile ati eewu ti ipakupa iparun kan ti o wa nigbagbogbo, akoko ko ha ti de lati tan kaakiri pẹlu ijọba agbaye ati ṣẹda agbaye ti iṣakoso bi?
Dokita Lawrence Wittner, ti iṣakoso nipasẹ PeaceVoice, ni Ojogbon ti Itan Imelisi ni SUNY / Albany ati onkọwe ti Iju ija bombu naa (Stanford University Press).
