Ntoa ea Lefatše ea $ $ 9.46 Trillion ka 2012

Ke Talia Hagerty, Pacific Standard

Litsebi tsa moruo ha li ncha ho ithuta ka ntoa. Ba bangata United States ba phehile khang ea hore ntoa e molemo bakeng sa moruo, 'me ba leng Washington ba bonahala ba labalabela ho ba lumela. Ka sebele ntoa ke sehlooho se setle sa moruo. Ho theko e boima haholo, 'me lipalo tse amehang-chelete e sebelisitsoeng, lihlomo tse sebelisitsoeng, tse bolailoeng-li ka baloa habonolo ebile li phunyeletsoa.

Leha ho le joalo, ho na le taba e thata haholo e sa tsoa hapa mahlo a moruo: khotso.

Lilemong tse leshome tse fetileng, bafuputsi le litsebi tsa moruo tse tsoang lefats'eng lohle ba entse phaello e kholo tšimong ea moruo ea khoebo ea khotso. Ba fumana hore pefo le ntoa li senya moruo, empa hape re ka sebelisa moruo ho li thibela.

Phuputso ea morao-rao e hatisitsoeng ke Mokhatlo oa Khoebo le Khotso (IEP) e fumane hore pefo e lefella lefatše $ 9.46 trillion ho 2012 feela. Ke karolo ea 11 ea sehlahisoa se seholo sa lefatše. Ha ho bapisoa, litšenyehelo tsa mathata a lichelete e ne e le karolo ea 0.5 feela ea moruo oa lefatse la 2009.

Khotso e bonahala e le e hlakileng ebile e le bonolo ha re ntse re phela ho eona, leha ho le joalo karolo ea 11 ea mehloli ea rona ea lefats'e e ikemiselitse ho bopa le ho ba le pefo.

JURGEN BRAUER LE JOHN Paul Dunne, bahlophisi ba The Economics of Peace and Security Journal le ba-co-author of Khotso ea Khotso, ho hlalosa "khoebo ea khotso" e le "thuto ea moruo le moralo oa mekhatlo ea lipolotiki, ea moruo le ea setso, litšebelisano tsa bona, le mekhoa ea bona ea ho thibela, ho fokotsa kapa ho rarolla mofuta ofe kapa ofe oa pefo ea morao kapa ea sebele kapa likhohlano tse ling tse senyang har'a mekhatlo . "Ka mantsoe a mang, khotso e ama moruo joang, moruo o ama khotso joang, hona re ka sebelisa mekhoa ea moruo joang hore re e utloisise hantle? Tsena hase lihlooho tse ncha tsa moruo, Brauer o re. Empa lipotso tsa lipatlisiso hangata li sebelisitse lentsoe "ntoa" ho e-na le "khotso."

Phapang ke eng? Ho ba teng ha pefo le ntoa ke seo bafuputsi ba se bitsang "khotso e mpe." Ke karolo feela ea setšoantšo. "Khotso e ntle" ke ho ba teng ha mehaho, mekhatlo, le boikutlo bo tiisang mokhoa o tsitsitseng oa sechaba le tokoloho mefuta eohle ea pefo. Ho lekanya ho ba sieo ha pefo ho bonolo ho lekaneng le boteng ba eona, empa ho hlahloba mekhahlelo eohle ea ts'ebeliso ea sechaba e tsitsitseng ho thata haholo.

Brauer e etsa nyeoe e qobellang bakeng sa moruo oa khotso. Haeba, ka mohlala, karolo ea peli lekholong ea GDP ea lefatše ka bophara e sebelisetsoa lihlomo, ho na le ba bang ba ikemiselitseng ho fumana tlhekefetso le ntoa. Empa bongata ba moruo bo ntlafatsa boemo ba khotso, mme pefo e etsa hore lintho li be thata haholo bakeng sa karolo e 'ngoe ea 98. Thetso ke ho utloisisa hore na mekhatlo e ba le khotso e ntle joang.

The Khotso ea Khotso ea Lefatše, e lokolloa selemo le selemo ke IEP ho tloha 2007, e ikarabella linaheng tsa lefats'e ka morero oa khotso ka ho sebelisa lits'oaiso tsa 22 tsa ho se be le pefo. Ha ho makatse hore ebe IEP e fumana hore Iceland, Denmark le New Zealand e ne e le khotso ka ho fetisisa 2013, ha Iraq, Somalia, Syria le Afghanistan e ne e le tse fokolang. Libaka tsa United States li na le 99 ho tsoa 162.

Ka boitsebiso bo pharaletseng le bo batlang bo le teng lefatšeng ka bophara ka ho se be le pefo, hoa khoneha ho leka ho kopanya mekhoa ea sechaba. Sena se re fa setšoantšo sa khotso e ntle. Ka mor'a ho hlahloba lipalo-palo tsa likamano tsa lipalo tsa GPI le lipalo tse ka bang 4,700 tsa naha, li-IEP li khethile lihlopha tsa lipontšo, joaloka nako ea bophelo kapa mehala ea batho ba 100, e nahanang hore ho na le liqeto tsa bohlokoa tsa moruo, tsa lipolotiki le tsa setso. IEP e bitsa likarolo tse robeli tsa "Litšiea tsa Khotso": mmuso o sebetsang hantle, ho arolelana ha maruo a lekanang, ho fana ka boitsebiso bo sa lefelloeng, khoebo e utloahalang, boemo bo phahameng ba batho (mohlala, thuto le bophelo bo botle), ho amohela litokelo tsa ba bang, maemo a tlase a bobolu, le likamano tse ntle le baahelani.

Likamano tse ngata tsa khotso li bonahala li hlakile. Lisebelisoa tsa boleng bo botle li atisa ho senngoa ke ntoa metsi ke ntho eo re ka 'nang ra loana le eona. Bohlokoa ba lithuto tse kang Pillars of Khotso ke ho koala ho rarahaneng ha sechaba seo, haholo-holo, se sebetsang feela. Sechaba moo bohle re fumanang seo re se hlokang ntle le ho nka sethunya. Khotso e bonahala e le e hlakileng ebile e le bonolo ha re ntse re phela ho eona, leha ho le joalo karolo ea 11 ea mehloli ea rona ea lefats'e e ikemiselitse ho bopa le ho ba le pefo. Khoebo ea khoebo e bontša hore ho netefatsa hore moruo oo motho e mong le e mong a fumanang seo ba se hlokang ho hlahisa phihlelo ea batho ba nang le khotso le maruo le mesebetsi.

Ha ho pelaelo hore ho na le liphetoho tse etsoang mehahong ea IEP. Ka mohlala, tekano ea tekano ke karolelano ea bohlokoa ea ho ba teng ha pefo ka kakaretso. Empa hobane GPI e sa ntse e kenyeletsa litekanyo tse tobileng tsa tekano, tlhekefetso ea malapeng kapa ea thobalano-ho pheha khang ea hore ha ba na data e lekaneng ea naha ea naha-ha re e-s'o tsebe hantle hore na tekano ea tekano le khotso li kopana joang. Ho na le likamano tse ling tse tšoanang tse lokelang ho lokisoa, hape, le bafuputsi ba ntse ba ntlafatsa mekhoa ea ho rarolla mathata.

Khoebo ea khoebo ke monyetla oa ho fetisetsa litekanyo le ho hlahloba khotso ea rona ho feta ntoa le likhohlano tse hlophisitsoeng, ho latela Bauer, le ho maikutlo a pefo kapa pefo. Brauer o ile a ipiletsa ho litsebi tsa khale ho hlalosa mofuthu oa hae tšimong: U ke ke ua khona ho laola seo u sa se lekanyeng. Re se re ntse re le molemo haholo ho lekanya le ho laola ntoa, mme joale ke nako ea ho lekanya khotso.