Unë kam qenë gjithmonë entuziast në mbështetjen time për negociatat e paqes, të cilat janë lënë pas dore shumë shpesh në konfliktet e brendshme dhe ndërkombëtare. Por është e qartë se konferenca ndërkombëtare për Sirinë që mbajti takimin e saj të parë në Vjenë më 30 tetor është një konferencë e rreme që nuk është në gjendje të japë asnjë negociatë paqeje dhe se administrata e Obamës e dinte shumë mirë që në fillim.

Administrata po pretendonte faktin se Irani ishte ftuar të merrte pjesë në konferencë, ndryshe nga mbledhja e mëparshme e sponsorizuar nga Kombet e Bashkuara për Sirinë në janar dhe shkurt 2014. Ajo konferencë fatkeqe kishte përjashtuar Iranin me insistimin e Shteteve të Bashkuara dhe aleatëve të saj sunitë. edhe pse disa shtete pa kapacitetin më të vogël për të kontribuar në një zgjidhje paqeje – si dhe Vatikani – ishin në mesin e 40 pjesëmarrësve të ftuar jo-sirianë.

Pjesëmarrja e Iranit në konferencën e Vjenës paraqet një hap pozitiv. Megjithatë, konferenca u shënua nga një absurditet edhe më themelor: asnjë nga palët siriane në luftë nuk u ftua. Bisedimet e vitit 2014 kishin të paktën përfaqësues të regjimit të Asadit dhe disa opozitës së armatosur. Implikimi i qartë i këtij vendimi është se patronët e jashtëm të palëve siriane – veçanërisht Rusia, Irani dhe Arabia Saudite – pritet të lëvizin drejt planit të një zgjidhjeje dhe më pas të përdorin ndikimin e tyre me klientët për të detyruar pranimin e marrëveshjes.

Modeli i Vietnamit

Ideja për të kapërcyer palët siriane në konflikt duke pasur një fuqi të jashtme që të negociojë një marrëveshje paqeje në emër të klientëve të saj është krejtësisht logjike në mënyrë abstrakte. Rasti klasik i një marrëveshjeje të tillë është negocimi i SHBA-së për Marrëveshjen e Parisit me Vietnamezët e Veriut në janar 1973 për t'i dhënë fund luftës së SHBA-së në Vietnam. Varësia totale e regjimit Thieu të mbështetur nga SHBA nga ndihma amerikane dhe pesha e ushtrisë amerikane në Vietnam siguruan pranimin me forcë të marrëveshjes nga Thieu.

Por duhet theksuar gjithashtu se marrëveshja nuk i dha fund luftës. Regjimi Thieu nuk ishte i gatshëm të respektonte as një armëpushim apo një zgjidhje politike, dhe lufta vazhdoi edhe për dy vjet të tjera përpara se një ofensivë e madhe vietnameze veriore t'i jepte fund në 1975.

Akoma më e rëndësishme në lidhje me zbatueshmërinë e modelit në Luftën Siriane është dallimi i fortë midis interesit të SHBA-së për të negociuar mbi kokën e klientit të saj vietnamez dhe interesave iraniane dhe ruse në lidhje me qeverinë siriane. Shtetet e Bashkuara po negocionin për të dalë nga një luftë e zgjedhur që e nisën, si Iraku, me besimin e gabuar se fuqia e saj dominuese garantonte kontrollin e situatës dhe në të cilën u detyrua t'i jepte fund nga presioni i brendshëm politik. Irani, nga ana tjetër, po bën një luftë në Siri, të cilën e konsideron jetike për sigurinë e tij. Dhe interesat politike dhe të sigurisë të Rusisë në Siri mund të jenë më pak të qarta, por ajo gjithashtu nuk ka asnjë shtysë për të rënë dakord për një zgjidhje që do të rrezikonte një fitore për terrorizmin në Siri.

Eklipsi i opozitës 'të moderuar'

Perspektiva e dërgimit të forcave anti-Asad në një zgjidhje është edhe më e zymtë. Nëse forcat opozitare të mbështetura nga SHBA që përballen me regjimin sirian dhe aleatët e tij të huaj do të kishin fuqi të mjaftueshme për të kërcënuar regjimin, kjo mund të ishte një bazë objektive për negociatat e paqes. Administrata e Obamës është përpjekur të krijojë përshtypjen se forcat "të moderuara" - domethënë ato që janë të gatshme të punojnë me Shtetet e Bashkuara - janë opozita kryesore ushtarake ndaj regjimit të Asadit. Në realitet, megjithatë, ato forca "të moderuara" ose janë zhytur ose janë bërë aleate me xhihadistët e Frontit al-Nusra dhe aleatët e tij.

Ky ndryshim dramatik në natyrën e opozitës së armatosur ndaj Asadit u shfaq për herë të parë në shtator 2013. Ishte atëherë kur tre brigadat kryesore islamike "të moderuara" u bashkua papritur me aleatët e Frontit al-Nusra në opozitë me Koalicionin Kombëtar Sirian, i cili ishte formuar në Doha në nëntor 2012 nën presionin e Shteteve të Bashkuara dhe aleatëve të saj të Gjirit.

Zhvendosja drejt dominimit xhihadist të luftës kundër regjimit të Asadit u përshpejtua midis nëntorit 2014 dhe marsit 2015, kur Fronti i Revolucionarëve Sirian dhe Harakat el-Hazm grupet, dy grupet kryesore rebele që kishin marrë armë nga CIA ose sauditët, u sulmuan dhe kryesisht u zhytën nga Fronti al-Nusra.

Ky ndryshim ka implikime të dukshme për mundësinë e një zgjidhjeje të negociuar. Në konferencën Gjenevë II të të dërguarit të Kombeve të Bashkuara, Lakhdar Brahimi, në janar 2014, të vetmet grupe opozitare në tryezë ishin ato të përfaqësuara nga Koalicioni Kombëtar Sirian i mbështetur nga SHBA, të cilin askush nuk e mori seriozisht se përfaqësonte ndonjë kërcënim ushtarak për regjimin. Në konferencë mungonin Shteti Islamik i vetëquajtur dhe ekskluziviteti i Al-Kaedës në Siri, Fronti al-Nusra dhe aleatët e tij, të cilët përfaqësonin një kërcënim të tillë.

Armiqësia e Nusrës ndaj bisedimeve

Por as Shteti Islamik dhe as islamistët e udhëhequr nga Fronti Nusra nuk ishin të interesuar për një konferencë paqeje. Kreu ushtarak i Frontit Islamik, i cili dominohet nga një aleat i ngushtë i al-Nusra, Ahrar al-Sham, deklaroi se do ta konsideronte pjesëmarrjen e ndonjë trupe rebele në bisedimet e paqes si “tradhti”.

Cfare Ka thënë administrata e Obamës ajo dëshiron të shohë të dalë nga konferenca e Vjenës është një "hartë rrugore" për një tranzicion në pushtet. Administrata e ka bërë të qartë, për më tepër, se dëshiron të ruajë institucionet e shtetit sirian, përfshirë strukturën ushtarake siriane. Por si Shteti Islamik ashtu edhe koalicioni i udhëhequr nga Al-Kaeda janë organizata ekstremiste sunite sektare që nuk e kanë fshehur qëllimin e tyre për të zëvendësuar regjimin e Asadit me një shtet islamik që nuk ka gjurmë të aparatit ekzistues shtetëror.

Prandaj, regjimi i Asadit padyshim nuk ka asnjë shtysë për të lënë të kuptohet për ndonjë fleksibilitet në kërkesën për largimin e Asadit nga Siria, kur ai e di se nuk ka asnjë mundësi për ndonjë armëpushim apo zgjidhje me Shtetin Islamik dhe Frontin al-Nusra. Në mënyrë të ngjashme, as rusët dhe as iranianët nuk ka të ngjarë të detyrojnë dorën e Asadit për këtë çështje thjesht për të negociuar me elementin më të dobët në opozitën e armatosur.

Narrativa e rreme e SHBA për Sirinë

Politikëbërësit e administratës së Obamës megjithatë duken të vendosur të mos lejojnë realitete të pakëndshme që të ndërhyjnë në linjën e saj propagandistike në Siri, që është se i takon Rusisë dhe Iranit të kujdesen për problemin duke bërë disi lëshime nga regjimi i Asadit. Sekretari i Shtetit John Kerry sugjeroi në një intervistë për kanalin televiziv Kazak disa ditë pasi u mblodh konferenca e Vjenës se "rruga për t'i dhënë fund luftës është t'i kërkosh Asadit të ndihmojë për një tranzicion në një qeveri të re". Rusia dështoi ta bëjë këtë, dhe në vend të kësaj "është atje për të mbështetur thjesht regjimin e Asadit", tha Kerry, duke shtuar se "opozita nuk do të ndalojë së luftuari kundër Asadit".

Është e dyshimtë që Kerry të gabojë një pozicion kaq të qartë propagandistik për realitetet shumë më të vështira politiko-ushtarake siriane. Por nuk është politikisht e përshtatshme të pranohen këto realitete. Kjo do të ftonte pyetje të padëshiruara në lidhje me vendimin e administratës në vitin 2011 për të harmonizuar politikën e saj me skifterët sirianë në Riad, Doha dhe Stamboll, të cilët ishin aq të prirur për ndryshimin e regjimit në Siri sa që jo vetëm ishin indiferentë ndaj ngritjes së xhihadistëve në Siri, por e panë atë si një mjet i dobishëm për të hequr qafe Assadin.

Tani çmimi i strategjisë fatale politiko-diplomatike të Obamës është një konferencë e rreme paqeje që mashtron pjesën tjetër të botës për mungesën e ndonjë zgjidhjeje reale për luftën.

- Gareth Porter është një gazetar investigativ i pavarur dhe fitues i Çmimit Xnumx Gellhorn për gazetari. Ai është autori i krizës së prodhuar sapo të botuar: Historia e patreguar e trembjes bërthamore të Iranit.