nga Lawrence Wittner, 9 tetor 2017
Në muajt e fundit, përparimet në programin e armëve bërthamore të qeverisë së Koresë së Veriut kanë çuar në një konfrontim të ashpër midis udhëheqësve qeveritarë të Shteteve të Bashkuara dhe Koresë së Veriut. Këtë gusht president deklaroi Donald Trump se çdo kërcënim tjetër nga Koreja e Veriut "do të përballet me zjarr dhe tërbim siç bota nuk e ka parë kurrë". Nga ana tjetër, Vërejti Kim Jong Un se ai tani po mendonte të gjuante raketa bërthamore në territorin amerikan të Guam. Rritja e mosmarrëveshjes, tha Trump para Kombeve të Bashkuara në mesin e shtatorit se, nëse Shtetet e Bashkuara do të detyroheshin të mbronin veten ose aleatët e saj, "ne nuk do të kemi zgjidhje tjetër veçse të shkatërrojmë totalisht Korenë e Veriut". Menjëherë pas kësaj, Trump e zbukuroi këtë me një postim në Twitter që deklaronte se Koreja e Veriut "nuk do të jetë më gjatë".
Nga pikëpamja e ndalimit të përparimeve të armëve bërthamore nga regjimi i Koresë së Veriut, kjo qasje luftarake e qeverisë amerikane nuk ka treguar asnjë shenjë suksesi. Çdo tallje nga zyrtarët amerikanë ka sjellë një përgjigje tallëse nga homologët e tyre koreano-veriorë. Në të vërtetë, kur bëhet fjalë për politikën e armëve bërthamore, kërcënimet e përshkallëzuara të SHBA duket se kanë konfirmuar frikën e qeverisë së Koresë së Veriut për sulmin ushtarak të SHBA-së dhe, në këtë mënyrë, kanë forcuar vendosmërinë e saj për të rritur aftësitë e saj bërthamore. Me pak fjalë, kërcënimi i Koresë së Veriut me shkatërrim ka qenë jashtëzakonisht kundërproduktive.
Por, duke lënë mënjanë urtësinë e politikës amerikane, pse qeveria amerikane po luan fare një rol udhëheqës në këtë situatë? Të kartën e Kombeve të Bashkuara, i nënshkruar nga Shtetet e Bashkuara, deklaron në nenin 1 se Kombet e Bashkuara kanë përgjegjësinë "të ruajnë paqen dhe sigurinë ndërkombëtare" dhe, për këtë qëllim, duhet "të marrin masa kolektive efektive për parandalimin dhe heqjen e kërcënimeve ndaj paqes. ” Karta e OKB-së jo vetëm që nuk i jep autoritet Shteteve të Bashkuara ose ndonjë kombi tjetër për të shërbyer si roje e botës, por deklaron, në nenin 2, se "të gjithë anëtarët duhet të përmbahen në marrëdhëniet e tyre ndërkombëtare nga kërcënimi ose përdorimi i forcë kundër integritetit territorial ose pavarësisë politike të çdo shteti”. Është shumë e qartë se si qeveria e SHBA ashtu edhe ajo e Koresë së Veriut po e shkelin atë urdhër.
Për më tepër, Kombet e Bashkuara janë përfshirë tashmë në përpjekjet për të kufizuar programin e armëve bërthamore të Koresë së Veriut. Këshilli i Sigurimit i OKB-së nuk ka vetëm i dënuar sjellja e qeverisë së Koresë së Veriut në shumë raste, por ka vendosi sanksione të ashpra ekonomike mbi të.
A do të ketë veprime të mëtejshme të OKB-së më shumë sukses në trajtimin e Koresë së Veriut sesa ka pasur politika e Trump? Ndoshta jo, por të paktën Kombet e Bashkuara nuk do të fillonin duke kërcënuar me djegie 25 milionë banorët e Koresë së Veriut. Në vend të kësaj, për të lehtësuar përplasjen e tensionuar Shtetet e Bashkuara-Koreja e Veriut, Kombet e Bashkuara mund të ofrojnë të shërbejnë si ndërmjetës në negociata. Në negociata të tilla, ajo mund të sugjerojë që, në këmbim të një ndalimi të programit të armëve bërthamore të Koresë së Veriut, Shtetet e Bashkuara bien dakord për një traktat paqeje që i jep fund Luftës Koreane të viteve 1950 dhe të ndalojë stërvitjet ushtarake amerikane në kufijtë e Koresë së Veriut. Lëshimi i rrugës për një kompromis të ndërmjetësuar nga OKB-ja dhe jo për shantazhin bërthamor të SHBA-së, mund të jetë tërheqëse për qeverinë e Koresë së Veriut. Ndërkohë, Kombet e Bashkuara mund të vazhdojnë të ecin përpara me të Traktati mbi Ndalimin e Armëve Bërthamore- një masë që të dy Kim dhe Trump e përçmojnë (dhe në kundërshtimin e tyre ndaj saj, madje mund t'i afrojnë ata), por është shumë tërheqëse për shumicën e vendeve të tjera.
Kritikët, natyrisht, thonë se Kombet e Bashkuara janë shumë të dobëta për t'u marrë me Korenë e Veriut ose kombe të tjera që injorojnë vullnetin e komunitetit botëror. Dhe ato nuk janë plotësisht të pasakta. Megjithëse deklaratat dhe vendimet e OKB-së janë pothuajse gjithmonë të lavdërueshme, ato shpesh bëhen të paefektshme nga mungesa e burimeve dhe fuqisë së OKB-së për t'i zbatuar ato.
Por kritikët nuk ndjekin logjikën e argumentit të tyre, nëse Kombet e Bashkuara janë shumë të dobëta për të luajtur një rol plotësisht të kënaqshëm në ruajtjen e paqes dhe sigurisë ndërkombëtare, atëherë zgjidhja është forcimi i saj. Në fund të fundit, përgjigja ndaj paligjshmërisë ndërkombëtare nuk është veprimi vigjilent i kombeve individuale, por, përkundrazi, forcimi i ligjit ndërkombëtar dhe zbatimi i ligjit. Pas kaosit të madh dhe shkatërrimit të Luftës së Dytë Botërore, kjo është ajo që kombet e botës pretenduan se dëshironin kur, në fund të vitit 1945, themeluan Kombet e Bashkuara.
Fatkeqësisht, megjithatë, me kalimin e viteve, fuqitë e mëdha braktisën kryesisht një strategji të përqendruar te Kombet e Bashkuara të bazuar në veprimin kolektiv dhe ligjin botëror për ushtrimin e modës së vjetër të muskujve të tyre ushtarakë. Duke mos dashur të pranonin kufizime në fuqinë e tyre kombëtare në çështjet botërore, ata dhe imituesit e tyre filluan të përfshiheshin në gara armësh dhe luftëra. Konfrontimi aktual makth bërthamor midis qeverive të Koresë së Veriut dhe SHBA-së është vetëm shembulli i fundit i këtij fenomeni.
Natyrisht, nuk është tepër vonë për të pranuar përfundimisht se, në një botë të mbushur me armë bërthamore, luftëra të egra, ndryshime të përshpejtuara klimatike, burime që varfërohen me shpejtësi dhe pabarazi ekonomike në rritje, ne kemi nevojë për një ent global për të ndërmarrë veprimet e nevojshme për të cilat jo një komb i vetëm ka legjitimitet, fuqi ose burime të mjaftueshme. Dhe ky ent është padyshim një Kombeve të Bashkuara të forcuar. Lënia e së ardhmes së botës në duart e sulmuesve nacionalistë apo edhe praktikuesve të kujdesshëm të shtetësisë tradicionale kombëtare, thjesht do të vazhdojë lëvizjen drejt katastrofës.
~~~~~~~~~~~~
Lawrence Wittner (http://www.lawrenceswittner.com) është Profesor i Histori emeritus në SUNY / Albany dhe autori i Ballafaqimi me bombën (Stanford University Press).
