Nga Živadin Jovanović, President i Forumit të Beogradit për një Botë të Barabartë, 29 Mars 2021
Forumi i Beogradit për një Botë të Barabartë, Klubi i Gjeneralëve dhe Admiralëve të Serbisë dhe një numër organizatash të tjera të pavarura, jopartiake dhe jofitimprurëse kanë shënuar vazhdimisht 24 Mars 1999, data e fillimit të agresionit ushtarak të NATO-s që prej viti 2000 deri më sot, organizimi i ceremonive përkujtimore, konferenca vendore dhe ndërkombëtare, vendosja e kurorave me lule në memorialët kushtuar viktimave të agresionit, botimi i librave, lëshimi i deklaratave dhe kujtimi i miqve dhe partnerëve në vend dhe jashtë që të marrin pjesë gjithashtu në këto aktivitete . Kjo bën një pjesë të veçantë të aktiviteteve të përgjithshme përkujtimore të shoqërisë serbe dhe, së fundmi, edhe të institucioneve shtetërore të Serbisë. Aktivitetet e këtij viti duhej të ishin në përputhje me masat e kryera për shkak të pandemisë Covid-19.
Arsyeja e parë dhe kryesore është ndjenja e detyrës morale ndaj viktimave njerëzore, ushtarake, policore dhe civile, sepse të gjithë ata janë viktima të pafajshme të rënë në tokën e vendit të tyre nga armët e agresorit të huaj. Vetë agresioni mori midis 3,500 - 4,000 jetë njerëzish, nga të cilët më shumë se 1,100 ishin personel ushtarak dhe policor, ndërsa pjesa tjetër përbëhej nga civilë, gra dhe fëmijë, punëtorë, punonjës të transmetuesit publik të TV, pasagjerë në trena dhe autobusë, njerëz të zhvendosur në Levizja. Numri i atyre që vdiqën pas agresionit të armatosur, së pari nga mesi i rreth 10,000 të plagosurve, pastaj i atyre që u zhdukën nga bombat e shpërndara të grupeve dhe i atyre që iu nënshtruan pasojave të përdorimit të raketave të mbushura me uranium të varfëruar dhe të helmimit nga Gazet e dëmshme të gjeneruara gjatë bombardimeve të rafinerive dhe impianteve kimike, ende nuk janë përcaktuar. Ne i kujtojmë të gjithë ata sot dhe bëjmë homazhet tona më të thella. Ne jemi të sigurt se rinia e sotme dhe të gjitha brezat e ardhshëm do të kujtojnë gjithashtu ato viktima, të vetëdijshëm për këtë përkujtim si detyrë morale e tërë kombit, një parakusht për ruajtjen e dinjitetit dhe të ardhmes paqësore.
Arsyeja e dytë është të mbrojë të vërtetën, të mos lërë vend për falsifikime, gënjeshtra dhe hile të synuara, atëherë dhe tani, për të zvogëluar përgjegjësinë e agresorit duke ngulitur viktimën. Kjo është arsyeja pse ne duhet të sqarojmë se lufta e NATO-s nuk ishte as një ndërhyrje, as një fushatë ajrore, as një "luftë e vogël e Kosovës", madje as një bombë e thjeshtë, por përkundrazi një agresion i paligjshëm i kryer pa miratimin e Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, i qartë shkelja e Kartës së KB, Aktit Përfundimtar të OSBE, parimeve themelore të së drejtës ndërkombëtare dhe, më e rëndësishmja, shkelja e Aktit Themelues të NATO-s të vitit 1949 dhe kushtetutave përkatëse kombëtare të shteteve anëtare të kësaj të fundit. Kjo ishte lufta e parë në tokën evropiane që nga Lufta e Dytë Botërore, e zhvilluar kundër një shteti të pavarur dhe sovran i cili as nuk sulmoi dhe as nuk kërcënoi ndryshe as NATO-n ose ndonjë prej shteteve anëtare të saj individuale. Kështu, NATO i dha një goditje të rëndë trashëgimisë së Luftës së Dytë Botërore dhe marrëveshjeve të arritura në Teheran, Jaltë, Potsdam dhe Helsinki. Agresioni i tij ndaj Serbisë (Republika Federale e Jugosllavisë) në 1999 minoi parimet themelore të marrëdhënieve ndërkombëtare dhe sistemin e sigurisë, për të cilat u vranë dhjetëra miliona njerëz. 24 Mars, 1999 ka hyrë në histori si një pikë kthese në marrëdhëniet botërore që simbolizon kulmin e dominimit uni-polar, fillimin e rënies së tij dhe rendin botëror multi-polar në zhvillim. Jo një herë, kemi dëgjuar se duke filluar sulmin ndaj Jugosllavisë, NATO dhe fuqia e saj udhëheqëse donte të ruante besueshmërinë e saj ndërkombëtare. Ajo që erdhi si rezultat ishte e kundërta.
Agresori dëshironte luftën me të gjitha mjetet, jo ndonjë zgjidhje paqësore dhe të qëndrueshme për Kosovën dhe Metohinë, më së paku për të mbrojtur të drejtat e njeriut ose shmangien e "katastrofës humanitare". Dëshironte një luftë për të justifikuar ekzistencën e NATO-s në epokën pas Luftës së Ftohtë dhe përvetësime të mëdha buxhetore për armatimet, domethënë fitimet e mëdha për kompleksin ushtarak-industrial. NATO dëshironte një luftë për të demonstruar në praktikë zbatimin e doktrinës së zgjerimit në Lindje, në konviktorët rusë dhe gjithashtu për të krijuar një precedent për globalizimin e ndërhyrjes së armatosur pa respektimin e ligjit ndërkombëtar dhe rolin e Këshillit të Sigurimit të KB. Ishte një fshehje për vendosjen e trupave amerikane në Gadishullin Ballkanik një rritje e një zinxhiri të bazës së re ushtarake të SHBA nga Bond Steel në provincën e Kosovës dhe Metohisë në një duzinë bazash të tjera nga Detet e Zeza në Balltik. Evropa u zhyt thellë duke pranuar të marrë pjesë në një luftë kundër vetvetes. Fakti që Evropa ende nuk arrin të përqendrohet te vetja, interesat dhe identiteti i saj, ndërsa bën presion ndaj Serbisë që të pranojë vjedhje me forcë të një pjese të territorit të saj shtetëror (Kosovë dhe Metohi) dhe të pajtohet me rishikimin e Marrëveshjes së Dejtonit dhe krijimin e një njësie Bosnja dhe Hercegovina dëshmon vetëm për një sindrom shqetësuese të së kaluarës që tani kërcënon pavarësinë, unitetin dhe zhvillimin e saj.
Së treti, sepse ne nuk pajtohemi me disfatizëm dhe prirje të disa mediave nga i ashtuquajturi sektor joqeveritar dhe disa figurave publike që interpretojnë agresionin e NATO-s në një mënyrë që zvogëlon përgjegjësinë e agresorit, ndërsa sugjerojmë që Serbia, në emër të një realizëm i supozuar dhe për hir të një "të ardhme më të mirë", duhet të vendosë temën e agresionit dhe të "lehtësojë veten" e Kosovës dhe Metohisë si një barrë që mbyt progresin e saj. Sidoqoftë, përgjegjësia e NATO-s për agresionin dhe aleancën me UÇK-në terroriste dhe separatiste nuk mund të ulet në asnjë mënyrë, më së paku mund të transferohet në Serbi. Kjo do të ishte e turpshme për Serbinë dhe popullin serb, dhe shumë e dëmshme për Evropën dhe të ardhmen e marrëdhënieve globale. E ardhmja e identitetit, autonomisë, sigurisë dhe bashkëpunimit të Evropës varet shumë nga rishikimi i agresionit të vitit 1999 mbi Jugosllavinë, duke pranuar se ishte një gabim historik. Përndryshe ajo do të vazhdojë të pengojë seriozisht interesat e veta.
Edhe pse e përkushtuar ndaj Evropës, Serbia nuk mund të paguajë çmimin e rivendosjes së unitetit të prishur të BE dhe NATO dhe / ose të ndjekjes së qëllimeve gjeopolitike të anëtarëve të tyre kryesorë, me anë të heqjes dorë nga Kosova dhe Metohija, themeli i saj shtetëror, kulturor dhe shpirtëror. Unë kam besim se Serbia do të mbetet e përkushtuar për një zgjidhje paqësore, të drejtë dhe të qëndrueshme në përputhje me parimet themelore të paqes, sigurisë dhe bashkëpunimit, ndërsa respektoj Kushtetutën e saj dhe Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të KB. Pjesa më e madhe e njerëzimit ka ardhur në duke kuptuar se nuk ka luftëra humanitare ose luftëra për të mbrojtur popullsinë. "Revolucionet me ngjyra" dhe raketat kryqëzuese nuk ndihmojnë në "eksportimin" e demokracisë dhe të drejtave të njeriut, por më tepër shërbejnë interesat e dominimit të kapitalit shumëkombësh liberal liberal. Në kontrast me çfarëdo që mund të supozojë politika e forcës dhe 'jashtëzakonshmëria' e vetëshpallur, historia nuk mund të ndalet, as unipolarizmi të rimishërohet.
Së katërti, ne jemi thellësisht të shqetësuar për përshkallëzimin e pafund të marrëdhënieve globale, garën e armëve, mungesën e dialogut midis fuqive kryesore dhe thellimin e mosbesimit midis aktorëve kryesorë në marrëdhëniet evropiane dhe globale. Emërtimi publik i fuqive bërthamore dhe anëtarët e përhershëm të Këshillit të Sigurimit të KB si kundërshtarë, planifikon të krijojë 'koalicione demokratike' që synojnë përballjen me 'sistemet autoritare', ushtrime ushtarake në shkallë masive të vendosura nga Atlantiku dhe Balltiku në Indo-Paqësor për të 'përmbajtur' 'ndikimet malinje' - sinjalizojnë një përkeqësim serioz të marrëdhënieve globale dhe rrezikojnë pasoja të paparashikueshme. E gjithë kjo nuk ka të bëjë vetëm me fuqitë e mëdha, megjithëse kryesisht varet prej tyre, por gjithashtu reflekton negativisht në pozicionin dhe zhvillimin e të gjitha vendeve në botë, përfshirë edhe pozicionin e Serbisë dhe vendeve të tjera të vogla dhe të mesme. Ndërsa paqja është e pandashme, po kështu janë rreziqet për paqen dhe sigurinë. Prandaj ne i bëjmë thirrje dialogut mbi nivelin më të lartë të anëtarëve të përhershëm të Këshillit të Sigurimit të KB, tensione urgjente relaksuese, ndalimin e thellimit të mosbesimit, respektimin e barazisë dhe partneritetin në zgjidhjen e sfidave dhe problemeve kryesore urgjente ndërkombëtare, të tilla si pandemia Covid 19, thellimi i ekonomisë globale dhe boshllëqet shoqërore, ngrohja e klimës, gara e armëve dhe shumë konflikte aktuale ose potenciale.
Së pesti, sepse ne nuk duam të dëshmojmë një përsëritje të ankthit, viktimave dhe shkatërrimeve të vuajtura nga kombi ynë gjatë dhe pas agresionit të NATO-s në 1999 ndonjëherë, kudo në botë. Fati tragjik i fëmijëve në Beograd, Varvarin, Korisha, Kosovska Mitrovica, Murino, nuk duhet të përsëritet.
