Izvi zvinotevera chirevo chaDavid Swanson kubhuku idzva rinonzi Runyararo Uzivi uye Hupenyu Hwevanhu: Kuzvipira, Matambudziko, uye Mafungiro eKufunga Kwakabatanidzwa rakanyorwa naGreg Moses naGail Presbey, rinowanikwa kubva ku mutsikisi or Amazon kana chitoro chako chemabhuku.
Iri bhuku rinoita nyaya inomanikidza kuti kana tichizobvisa nyika yehondo, isu hatizoda kushandisa kwete chete maturusi akajairwa - sangano, dzidzo, kuratidzira, kumanikidza, kusapikisa kuramba, hunyanzvi, varaidzo, uye kusikwa kwezvimwe zvimiro izvo. kutungamira kubva kuhondo-asi isu tichadawo kushandisa chiyero chine hutano chehuzivi. Neizvi handireve kuyedza kusvika kune mamwe-emunhu, humwari, akachena, kana ane chinangwa maonero pane chero chinhu, asi panzvimbo pezvo, kuedza kuunza mukutarisa kuti yakawanda sei yemaonero edu ezvinhu ekusarudza, uye kupa zano sarudzo dzakasarudzika.
Mumapeji aya, ungangonzwisisa zvinobatsira, kwete kuda kuziva chete, kwekuongororazve nhamba dzipi nedzipi dzenzira dzatinotaura nekufunga nadzo, kusanganisira zvatinoreva kana tichiti “isu” patinenge tichikurukura nyaya dzekunze, zvatinoreva kana tichiti “urudzi,” ne“gandanga,” kana kuti “humanitarianism.” Nei tichifunga kuti ruregerero haruna nzvimbo mugwara reruzhinji tichitarisa nyaya dziya dzatinoda nekuzvitarisira tisingazive? Isu tinoramba nharo kubva kune vane masimba sevatengi nevavhoti asi kwete - bhuku rino rinokurudzira - patinoteerera kune vemutemo. Sei?
Chero nhamba ipi neipi yekupokana mukunyorwa kwedu kwemaitiro kunofanirwa kuongororwa. Maindasitiri ejeri nehondo anganyatsotsanangurwa seari kugadzira mabasa here? Tingave here nesangano rekugadzirisa zvinhu iro risingagadzirise chinhu, kana mutemo wekurwisa hugandanga unowedzera hugandanga? Pane dzimwe nzira dzehupenyu hwedu hweveruzhinji dzatisina kunyatso funga nezvazvo? Kana kuti, panzvimbo pezvo, tichitarisa mhatsa isingaperi yedzimwe nzira dzatisina kufunga nezvadzo, ndedzipi mazano anonyandura atingazviunzira pachedu kuti titange tafunga?
Ndosaka tichida vazivi nemabhuku akafanana neiri.
Makore mashoma apfuura, munyori wesainzi John Horgan akaita gakava refu rekugona kubvisa hondo kubva pasirese. Akataura kuti hondo iri mumajeni edu, chirevo chokuti hondo inotungamirirwa nekushanduka kwevanhu, chirevo chokuti vashomanana vezvemagariro evanhu vanotungamirira nyika kuhondo, chirevo chokuti kushomeka kwezviwanikwa kana kusaenzana kana matura ezvombo anoita kuti hondo isadzivisike. Mushure memakomo ekutsvaga, Horgan akagumisa kuti hondo iripo chete munharaunda idzo dzinogamuchira kana kupemberera pfungwa yehondo. Naizvozvo, takasununguka kusarudza kuramba pfungwa yehondo uye nayo tsika, sezvakamboitwa nevamwe kare.
Jean Paul Sartre, hongu, akasvika pamhedziso imwe chete iyi pasina chidimbu chetsvakiridzo. Ini ndinonyatsofunga kuti zvakakosha kuti tisvike pakugumisa kuti tinogona kupedza hondo pasina tsvakurudzo. Hatifaniri kupinda mutsika yekufungidzira kuti tinofanira kumirira zviremera kuti zviratidze kwatiri kuti chimwe chinhu chakaitwa kare, tisati taedza kuzviita. Hapana chingava chinoganhurira. Kana tisingakwanisi kuva nehurumende yenyika kutozosvikira mumwe munhu aratidza kuti hurumende dzenyika dzakambovapo, hatizombofi takava neimwe, uye pfungwa yokuva neimwe ichatishamisa sechinhu chisina musoro. Pamwe hazvina musoro. Pamwe ipfungwa inotyisa. Asi hatifaniri kuinyora seyakadaro nemhaka yokuti haisati yaedzwa.
Izvi hazvisi, hongu, kuratidza kuti empirical research haina kukosha. Taisagona kurarama kana kubudirira kana tisina. Hatina kukwanisa kutaura nehungwaru nezvenyika yatinoda kuchinja tisina. Hakusi kushora kwechokwadi uye data kuvaramba basa rekudzikamisa fungidziro yedu. Hapana tsvakurudzo inoratidza kuti uranda hwaigona kubviswa hwakanga huripo husati hwabviswa. Asi pakanga paine kuda kwevamwe kubvuma izvo, shure kwezvose, zviri pachena: uranda hwaizopera kana vanhu vakasarudza kurega kushandisa uranda, kana vakafunga uye kuvaka nzanga isina.
Vanhu vanoisa simba guru mukugadzira hondo. Vaigona kusarudza kusadaro. Kushandura izvo zvinocherechedzwa zviri pachena kuita chidzidzo chesainzi chekuti vanhu vakakwana vakaramba hondo munguva yakapfuura kuti vairambe mune ramangwana zvinobatsira uye zvinokuvadza chikonzero. Inobatsira avo vanoda kuona kuti zvavanoda kuita zvakatoitwa kare. Zvinokuvadza tsika yatinoda kukudziridza yekufungidzira zvitsva.
Iri bhuku riri mumaoko ako rizere nezvokwadi, asi harina kufambiswa pachokwadi. Kunofambiswa nekufungidzira. Mumapeji aya, iwe unotungamirwa kuti ufungidzire pfungwa dzakasiyana-siyana dzeurudzi uye nyika. Pane mutsauko wakanaka pane dingindira here? Pane imwe ine yakanaka yakakwana mairi yekupfuura kukuvadza? Pano uchawana mashoko iwayo okufungisisa.
Tinogona here kufungidzira nyika dzine mitemo yekurwisa hugandanga? Kuti tidaro, tichatofanira kurega kufunga kuti tatova nadzo. Mukati meHondo Yemashoko, “kuenzanisa kwokutyisa” kwakanga kuchiremekedzwa zvikuru. "Kuvhunduka uye kutya" igakava regandanga. Ndege dzisina ndege dziri kutenderera mumisha magandanga asina munhu. Ko mutemo usiri wegandanga wekurwisa hugandanga ungaite sei?
Tinobatsirwa mukufunga kwedu nemienzaniso iri mubhuku rose yekuti vamwe vanhu vanoshamisa vakaronga nzira dzisati dzaitwa. Dorothy Day akakurudzira mhinduro kuPearl Harbor iyo yaisanganisira kukanganwirwa kwevaJapan. Audzwa kuti zvaaitarisira zvaityisa, Day akataura kuti vanhu vemuAfrica vekuAmerica vaigara vachirohwa kana kurwiswa muUnited States uye kuti vadiwa vavo vaitarisirwa kukanganwira.
Kutevera 11 Gunyana 2001, Shirin Ebadi akaronga kuvaka zvikoro muAfghanistan zvakapihwa vakawirwa nekurwiswa kwezuva iro. Kurudziro yakadai icharamba ichinzwika kupenga kune vanhu vazhinji kana ichizoitwa zvichitevera njodzi inouya. Asi pane kupokana kudiki tichitarisa kumashure kuti ingadai yakaita zvakanaka zvakanyanya kupfuura nzira yakatorwa chaizvo-maitiro echisikigo, akajairwa, anogamuchirika, akajairika ekubhomba vanhu kuranga mhosva vazhinji vavo vasina kumbonzwa nezvayo uye havasati. Kana iyo nzira yakasarudzika ichiri kunzwika kupenga, icho chiratidzo chakanaka chatinofanira kushandura maonero edu.
Vanopa vhoriyamu iyi vanokurudzira kuchinja kwemaonero munzvimbo dzinoverengeka dzakabatana. Izvi zvinosanganisira kubva kune dzimwe nyika, tsika mune zvehupfumi, matambudziko ekutengesa, uye hupfumi nehurombo. Tinofanira kushivirira vabvakure kana kuti kuvagamuchira nokuonga here? Tinofanira kubatanidzwa murudo here kana mukubatana? Uye sarudzo idzi dzingave nemhedzisiro yei pakugamuchira kwedu dzinonzi "hondo dzevanhu"?
Nick Braune anotikurudzira kufunga nharo dzakapfuura kubva kune vane masimba kusvika pakuchinja zvakanyanya kukurudzira kwekubvunzurudzwa kwemapurisa. Panzvimbo pokuvavarira kureurura, vanobvunzurudza vaigona kuvavarira kudzivirira nokuzivisa munhu ari kubvunzurudzwa. Kana izvo zvichiita sezvisina musoro, dzoka kune iyi yekutanga mushure mekuverenga bhuku uye pamwe zvinozoita senge zvakajairika. Zvakaoma zvikuru kwatiri kuona chimwe chinhu sechisiri chenguva dzose, kunyange pazvairatidzika kuva zvinopenga awa imwe yapfuura. Asi kuona sarudzo, kuona dzakawanda "zvakajairika," hunyanzvi hwatinofanira kuita, nekuti isu tinofanirwa kuve tinokwanisa kushandura maonero edu.
Ruzhinji rwevanhu vanotengesa zvinodhaka zvisiri pamutemo muUnited States vachena, asi vanhu vemavara chete “vanoratidzika” sevatengesi vezvinodhaka kune mamwe mapurisa. Chero ani anopomerwa mhosva "anotarisa" ane mhosva kune vanhu vazhinji vakashanda muhurongwa hwekutonga mhosva. "Hondo" yezvinodhaka iyo yakashandiswa kugadzira hondo chaidzo inoratidzika seyakaruramiswa nehondo idzodzo. Chokwadi taisazonyora zviri pamutemo chimwe chinhu chatinorwira hondo!
Indasitiri yedu "yekugadzirisa" haisi kudzidzisa vasungwa, asi iri kudzidzisa isu tose kugamuchira kusungwa kwevanhu vakawanda. Majeri uye maindasitiri ehondo anosimudzirwa sezvirongwa zvemabasa, seanopa hupenyu, sepro-runyararo. Asi isu tinokwanisa zvakakwana kuona nyika yakabatana umo izvo zvisina maturo zvinonzwika sezvisina maturo. Tinofanira kuedza kukudziridza maonero iwayo.
Zvombo zvenyukireya dzimwe nguva zvinofungidzirwa sekutichengetedza, asi Zuva naSartre naAlbert Camus vakapindura nekutyisa kwakakodzera pakarepo pakusikwa kwavo. Zvinoitika kuti kutya imhinduro yakakodzera kune ese marudzi ebudiriro akaziviswa sekufambira mberi kana kusaziviswa zvachose. Isu tiri kuzadza matenga nemadrones anouraya mazuva ano uye tichitambura nekushomeka kunoenderana nekutyisa.
Ndezvipi zvitsva zvinotyisa zvakatimirira? Iri bhuku rinoyambira nezvezvimwe zvatinogona kutarisira: matambudziko ezvekushandisa, njodzi yemamiriro ekunze, kutama kwevanhu vazhinji, vapoteri, uye nzanga diki dziripo mukati meakanyanya hutsinye. Matambudziko aya ane mhinduro uye nzira dzekudzivirira nadzo, uye isu tinofanira kunge tichifunga nzira yedu kuburikidza nawo ikozvino.
Vezvematongerwo enyika vedu vari kunyanya kufuratira vapoteri veSyria panguva yandinonyora, ndichiri kutsigira mhirizhonga muSyria nekuda kwekubatsirwa kwevaSyria. Kudai taiva nenzwisiso iri nani yezvinetso zvevapoteri munyika, vaigona here kupukunyuka neizvi?
Hatigoni kuziva kuti matambudziko ose achave api. Izvo zvisingazivikanwi zvisingazivikanwi zvakatimirira. Asi isu tinogona kuziva zvechokwadi kuti izvo zvisingazivikanwi zvinozivikanwa-zvigadzirwa zvepfungwa dzevanhu izvo vamwe vanhu vari munzvimbo dzemasimba vanosarudza kudzivisa kuziva-zvichatonga vazhinji mune ramangwana Donald Rumsfeld.
Hondo haisi chibereko chepfungwa yehondo chete. Icho chibereko chekupenga kusina musoro uye kusaziva nemaune. Haina kumira mushe. Macakewalks haasi macakewalks. Vakasunungurwa havamboongi. Zvipfuyo zvinopinda muminwe yevapambi. Mabhomba anoramba achitadza kugadzira demokrasi dzakakurumbira. Rusununguko rwatinourayira rwakapirwa kutsigira kuuraya.
David Swanson Charlottesville, Virginia
