Pane Imwe Yenyika Yakachengeteka Sisitimu: Maonero Kubva kuMargins

Mindanao rugare rugare rwevanhu

NaMerci Llarinas-Angeles, Chikunguru 10, 2020

Mabasa ari mberi kuvaka a imwe nzira yekuchengetedza yepasi rose (AGSS) zvinonetsa zvikuru kune isu tese tinotenda kuti nyika ine rugare inogoneka, asi pane nyaya dzetariro pasirese. Isu tinongoda kuvanzwa.

Kugadzira uye Kuchengetedza Tsika YeRunyararo

Ini ndoda kugovana nyaya yemunhu aimbove mupanduki akazova murunyararo uye mudzidzisi muMindanao, Philippines. Semukomana mudiki mumakore makumi manomwe, Habbas Camendan akapona nepaburi retsono kuurawa mukupondwa kwevanhu nemauto eMarcos ehurumende evabuditswa mumusha wavo kuCotabato, kwakafira maMoros zana (maPhilippines maMuslim). “Ndakakwanisa kutiza, asi ndakarwadziwa. Ndakanzwa kuti ndakanga ndisina sarudzo: lumaban o mapatay -Kurwisa kana kuurawa. Vanhu veMoro vakanzwa kushaya zvekuita vasina mauto edu kuti vatidzivirire. Ini ndakapinda Moro National Liberation Front uye ndanga ndiri murwi mu Bangsa Moro Army (BMA) kwemakore mashanu. "

Mushure mekusiya BMA, Habbas akatanga kushamwaridzana nenhengo dzeChechi yeChristian vakamukoka kumisangano yekuvaka runyararo. Akazobatana neMindanao People's Peace Movement (MPPM), mubatanidzwa wemaMuslim nevasiri vechiMuslim pamwe nemasangano echiKristu anoshandira runyararo muMindanao. Zvino, Habbas ndiMPPM Mutevedzeri Wachigaro. uye inodzidzisa Kodzero dzevanhu uye Kudzivirirwa Kwezvakatipoteredza uye manejimendi kubva kuIslam Maonero muKoreji yemuno. 

Zvakaitika kuna Habbas inhau yevechidiki vasingaverengeki pasi rese vari panjodzi yekuita zvechisimba uye kubatana nemapoka anorwira hondo uye kunyange mapoka ehugandanga. Gare gare muhupenyu hwake, dzidzo yerunyararo mune zvisiri zvehurongwa dzedzidzo yaizochinja maonero ake nezvechisimba. "Ndakadzidza kuti kune nzira yekurwira kwausingazouraya uye kuurayiwa, pane imwe nzira yehondo - kushandiswa kwerunyararo uye nemutemo nzira," akadaro Habbas.

Munguva yedu Yevhiki 5 hurukuro mukati World BEYOND WarHondo yeKubvisa Hondo, zvakawanda zvakataurwa pamusoro pekuwana kwedzidzo yerunyararo muzvirongwa zvechikoro. Nekudaro, isu tinofanirwa kuziva kuti munyika zhinji pasi rose, vana nevechidiki vanosiira chikoro panzira nekuda kwehurombo. SaHabbas, ava vana uye vechidiki havaone imwe sarudzo asi kutora maoko kushandura hurongwa nekuvandudza hupenyu hwavo. 

Tingaumbe sei tsika yerunyararo munyika kana tikasakwanisa kudzidzisa vana vedu nevechidiki nezve rugare?

Lerry Hiterosa parizvino mutungamiriri wechidiki wemuenzaniso munharaunda yake yevarombo yemaguta muNavotas, Philippines. Akavandudza kugona kwake kuburikidza nemasemina eUtungamiriri, Kutaurirana uye Kukonana Kugadzirisa Unyanzvi. Mu2019, Lerry akazove muratidzi murunyararo murunyararo muJapan Runyararo Renyika Kurwira Kubviswa kweNyukireya Zvombo. Akaunza izwi revarombo vePhilippines kuJapan ndokudzoka kumba nekuzvipira kushandira nyika isina zvombo zvenyukireya. Lerry achangopedza kosi yake muDzidzo uye anoronga kuenderera mberi achidzidzisa nezverunyararo uye kubviswa kwezvombo zvenyukireya munharaunda yake uye kuchikoro.

Iyo yakakosha meseji yandinoda kutaura pano ndeyekuti kuvaka tsika yerunyararo inoda kutanga padanho remusha - kungave kumaruwa kana mumaguta. Ini ndinotsigira zvizere Runyararo Dzidzo yeWBW, nerunhare rwekuti vechidiki vasiri muchikoro vanofanirwa kupihwa hanya.

Demilitarizing Security 

Munguva yeWarling Abolition 201 kosi, kuwanda kweUS zvigadziko - zvakapetana mazana masere kunze kweUS, uye zvinopfuura mazana masere emukati mukati menyika umo matrillion emadhora emari yeAmerica vanhu vakashandiswa, zvave zvichizivikanwa senge harbinger yehondo nemhirizhonga zvese pamusoro penyika. 

MaPhilippines ane chinguva chinodada munhoroondo yedu apo Seneti yedu Philippine akasarudza kusazovandudza Philippines-US Military Bases Chibvumirano uye kuvhara mabhesheni eUS munyika muno munaGunyana 16, 1991. Seneti yakatungamirwa nezvakapihwa mubumbiro ra1987. (yakagadzirirwa mushure meUSSA People Power Uprising) yakaraira "sarudzo yakazvimirira yekune dzimwe nyika" uye "kusununguka kubva kune zvombo zvenyukireya mudunhu mairi." Iyo Seneti yePhilippine ingadai isina kumira apa pasina mishandirapamwe uye zviito zvevanhu vemuPhilippines. Panguva yezvipikisheni zvekuda kuvhara zvigadziko, pakanga paine imba yekubatira yakasimba kubva kumapoka e-pro-US ayo akatyisidzira rima uye mutongo kana zvigadziko zveUS zvaizovharwa, zvichinzi hupfumi hwenzvimbo dzinogarwa nezvigadziko zvinodzikira. . Izvi zvakabvumidzwa zvisiri izvo nekushandurwa kwezvaimbova zvigadziko kunzvimbo dzekumaindasitiri, senge Subic Bay Freeport Zone iyo yaimbova Subic US Base. 

Izvi zvinoratidza kuti nyika dzinotambira mabheseni eUS kana mamwe mauto ekunze anogona kuvabudisira kunze uye kushandisa nyika yavo nemvura kuti ibatsirwe. Nekudaro, izvi zvaizoda kuita kwezvematongerwo enyika kudivi rehurumende yenyika. Vakuru vakasarudzwa nehurumende vanofanirwa kuteerera kune vanovhota kuitira kuti huwandu hukuru hwevagari vanopomedzera nzvimbo dzekunze vabviswe. Mapoka akasarudzika evamiririri veAmerican anti-bases vakaitawo mukumanikidza paPhilippines Seneti uye kuUS kubvisirwa mabhesheni kubva munyika medu.

Chii chinorehwa neRugare rePasi rose?

Chirevo cheOxfam 2017 chekusaenzana kwepasirese chakataura kuti vanhu makumi mana nevaviri vakabata hupfumi hwakawanda sevanhu zviuru mazana matatu nezviuru zvina varombo pasi. 42% yehupfumi hwese hwakagadzirwa hwakaenda kune yepamusoro 3.7 muzana yevakapfuma pasi rose asi zero% hapana - yakaenda kune varombo vehafu yepasi rose.

Kuchengetedzwa kwepasirese hakugone kuvakwa panowanikwa kusaenzana kwakadai. Iyo "kudyidzana kwepasi rose kwehurombo" munguva yepashure-yekoloni ndiyo mhedzisiro yakananga yekumisikidzwa neoliberal ajenda.

 "Maitiro emitemo" anotungamirwa neInternational Financial Institutions - World Bank (WB) neInternational Monetary Fund (IMF) pamusoro pechikwereti cheTatu Nyika, ine menyu yakasarudzika yemitemo inouraya yezvematongerwo enyika inosanganisira kusasimbisa, kushambadza, kudzima zvirongwa zvemagariro, shanduko dzekutengesa, kumanikidza kwemubhadharo chaiwo, uye zvimwe zvishuwo zvinosveta ropa revashandi uye zviwanikwa zvepanyika zvine chikwereti.

Urombo muPhilippines hwakadzika mumitemo inochengetedzwa nevashandi veHurumende yePhilippines avo vakatevedzera maitiro ekugadziriswa kwakatemerwa neWorld Bank neInternational Monetary Fund. Muna 1972-1986, pasi peudzvanyiriri hwaMarcos, Philippines yakave nyama yenguruve yeiyo World Bank yekugadziridza masystems kuburitsa mutero, kudzoreredza hupfumi, nekuvandudza mabhizinesi ehurumende. (Lichauco, mapeji 10-15) Vatungamiri vakatevera, kubva kuRamos, Aquino uye parizvino Mutungamiri Duterte vakaenderera nemitemo iyi yekuremekedza.

Munyika dzakapfuma sengeUS neJapan, varombo vari kuwedzera nekuti hurumende dzawo dziri kuteedzerawo kuisirwa IMF neWorld Bank. Matanho ekusimbisa akagadzirirwa hutano, dzidzo, huwandu hwenharaunda, nezvimwe. Anoitirwa kufambisa mari yehupfumi hwehondo- kusanganisa hunyanzvi hwemauto maindasitiri.

Kupindira kwemauto uye shanduko dzekuchinja hurumende zvinosanganisira CIA yakatsigirwa nemauto coups uye "ruvara rwekuchinja" vanotsigira zvakazara neoliberal mutemo chirongwa icho chave chiri inoremerwa kune chikwereti nyika dziri kusimukira pasirese

Iyo neoliberal policy agenda iyo inomanikidza urombo kuvanhu vepasi rose, uye hondo idzi mbiri mbiri dzemari imwechete yemhirizhonga yakatirwisa. 

Naizvozvo, muAGSS, masangano akaita seWorld Bank uye IMF haazovepo. Kunyange kutengesa pakati penyika dzese kuchizovapo, hukama hwekutengeserana husina tsarukano hunofanira kubviswa. Mibairo yakanaka inofanirwa kupihwa kune vese vashandi munzvimbo dzese dzenyika. 

Asi ivo vanhu venyika dzese vanogona kuita runyararo. Ko kana muteresi weAmerica akaramba kubhadhara mutero achiziva kuti mari yake ichashandiswa kubhadhara hondo? Ko kana vakadaidzira hondo uye pasina varwi vakanyoresa?

Ko kana vanhu venyika yangu Philippines vakabuda vachienda mumigwagwa mumamirioni uye vakadaidzira kuti Duterte abve pachigaro izvozvi? Ko kana vanhu verudzi rwese vakasarudza kusarudza mutungamiri wenyika kana mutungamiriri uye vakuru vanozonyora Runyararo Bumbiro voitevera? Ko kana hafu yenzvimbo dzese muhurumende nemitumbi padanho, yenyika uye yepasi rose vaive vakadzi?  

Nhoroondo yenyika yedu inoratidza kuti zvese zvakanaka zvakagadzirwa uye zvakaitwa zvakaitwa nevakadzi nevarume vakashinga kurota. 

Nekuti izvozvi ndinopedzisa chinyorwa chino nerwiyo urwu rwetariro kubva kuna John Denver:

 

Merci Llarinas-Angeles ndiye manejimendi weAdvanced uye Convener yeRugare Women Partners muQuezon City, Philippines. Akanyora nyaya iyi seanopindiramo World BEYOND Warkosi yepamhepo.

Leave a Reply

Your kero e haangazozikamwi ichibudiswa. Raida minda anozivikanwa *

Related Articles

Dzidziso Yedu Yekuchinja

Nzira Yokupedza Sei Hondo

Enda kune Runyararo Dambudziko
Zviitiko zveAntiwar
Batsirai Tikure

Vadiki Vanopa Tichengetedze Kuenda

Kana ukasarudza kuita mupiro unodzokororwa weinenge $15 pamwedzi, unogona kusarudza chipo chekutenda. Isu tinotenda vanoramba vachipa pawebhusaiti yedu.

Uyu ndiwo mukana wako wekufungidzira zvakare a world beyond war
WBW Shop
Dudziro Kune Chero Mutauro