O le a fesoasoani tupe fa'afaigaluega a Kanata i vaalele fou fou e amata ai se taua faaniukilia?

Sarah Rohleder, World BEYOND War, Aperila 11, 2023

Sarah Rohleder o se faʻaupuga filemu ma le Canadian Voice of Women for Peace, o se tamaititi aoga i le Iunivesite o British Columbia, faʻamaopoopo talavou mo Reverse the Trend Canada, ma le faufautua talavou i le Senator Marilou McPhedran.

I le aso 9 o Ianuari, 2023, na faalauiloa ai e le Minisita o le “Defense” Kanata Anita Anand le faaiuga a le Malo o Kanata e faatau mai 88 Lockheed Martin F-35 vaalele tau. E tatau ona faia lenei mea i se faiga faʻasolosolo, ma le $ 7 piliona faʻatau mo le 16 F-35's. Ae ui i lea, ua faʻailoa e le au ofisa i se faʻamatalaga faʻapitoa faʻapitoa, i le gasologa o latou olaga o vaalele tau e mafai ona tau pe tusa ma le $ 70 piliona.

O le F-35 Lockheed Martin vaalele ua mamanuina e ave ai le B61-12 auupega faaniukilia. Ua faailoa manino mai e le malo o Amerika o le F-35 o se vaega o le fausaga o auupega faaniukilia i lana Nuclear Posture Reviews. O le pomu thermonuclear lea o le F-35 ua mamanuina e ave e iai ni fua eseese, e amata mai i le 0.3kt i le 50kt, o lona uiga o lona malosi faʻaleagaina i le tele e faatoluina le tele o le pomu Hiroshima.

E oo lava i aso nei, e tusa ai ma se suʻesuʻega a le Faalapotopotoga o le Soifua Mālōlōina a le Lalolagi, “e leai se auaunaga tau soifua mālōlōina i so o se vaipanoa o le lalolagi o le a mafai ona feagai lelei ma le faitau selau o afe o tagata ua matuā manuʻa ona o le pa, vevela po o le radiation mai se pomu e tasi le 1-megaton. .” O a'afiaga o a'afiaga fa'atupu faaniukilia o lona uiga o nei va'alele tau, e ala i le tu'uina o se pomu e tasi, e mafai ona matua suia ai olaga o tupulaga a sau.

E ui lava i le talatuu faaniukilia e mafai ona maua e nei vaalele tau, ua faʻaalu e le malo o Kanata se isi $7.3 piliona e lagolago ai le taunuu mai o F-35s fou e tusa ai ma le tala o le tupe talu ai nei 2023. O se tautinoga lenei i le faʻamalosia o taua, e mafua ai le oti ma le faʻaumatiaga sili ona foliga mai i vaega o le lalolagi ua sili ona vaivai, pe a le o le lalolagi atoa.

Faatasi ai ma Kanata o se sui o le NATO, o vaalele tau a Kanata e mafai ona iu lava i le aveina o auupega faaniukilia a se tasi o setete faaauupegaina faaniukilia o sui o NATO. E ui lava o lenei mea e le o se mea e ofo ai ona o le tausisia e Kanata o le talitonuga o le puipuiga faaniukilia lea o se vaega autu o le puipuiga a NATO.

O le Nuclear Non-Proliferation Treaty (NPT) lea na mamanuina e puipuia ai le salalau atu o auupega faaniukilia ma ausia ai le faʻaleagaina o auupega faaniukilia ua toilalo i lea taimi ma lea taimi e faia ai se gaioiga i le faʻaleagaina ma ua saofagā i le faʻaupuga faaniukilia. O le tasi lea feagaiga o lo'o avea ai Kanata ma sui auai, ma o le a solia pe a fa'atauina le F-35s. O loʻo vaʻaia lenei mea i le Mataupu 2 e fesoʻotaʻi ma le maliliega "e le maua le fesiitaiga mai soʻo se faʻaliliuina o soʻo se auupega faaniukilia .. aua le gaosia pe maua ni auupega faaniukilia ..." O le NPT ua vaʻaia na fesoasoani i auupega faaniukilia e avea o se vaega taliaina o le fa'atonuga o le lalolagi, e ui ina fesiligia pea e setete e le o ni faaniukilia, ma sosaiete lautele.

O lenei mea na mafua ai le Feagaiga i luga o le Faʻasaina o Auupega Faaniukilia (TPNW) lea na faʻatalanoaina i le 2017 e sili atu nai lo 135 atunuu ma faʻamalosia ma lona 50th saini i Ianuari 21, 2021 faʻailogaina se laasaga taua i le faʻaumatiaina o auupega faaniukilia. O le feagaiga e tulaga ese e na o le pau lea o le feagaiga o auupega faaniukilia e faʻasaina ai malo mai le atinaʻeina, suʻega, gaosia, gaosiga, faʻafeiloaʻi, umiaina, teuina, faʻaaogaina poʻo le taufaamatau e faʻaaoga auupega faaniukilia poʻo le faʻatagaina o auupega faaniukilia e tuʻu i luga o latou teritori. O lo'o iai fo'i tala fa'apitoa e uiga i fesoasoani ua afaina ona o le fa'aogaina ma le su'eina o auupega faaniukilia ma taumafai e maua ni malo e fesoasoani i le toe fa'aleleia o si'osi'omaga leaga.

E fa'ailoa fo'i e le TPNW le fa'aletonu o a'afiaga i tama'ita'i ma teine ​​ma tagata o le Atunu'u, fa'aopoopo i isi fa'alavelave e mafua mai i a'upega faaniukilia. E ui lava i lea, ma le manatu o Kanata faiga faʻatamaʻitaʻi i fafo, ua musu le malo feterale e sainia le feagaiga, ae ua paʻu atu i le toesea e le NATO o feutagaiga ma le Fono Muamua a le Malo Pati mo le TPNW i Vienna, Austria, e ui ina i ai ni faifeau i totonu o le fale. O le faʻatauina o le tele o vaʻa vaʻavaʻa ma le malosi o auupega faaniukilia e faʻamalosia ai lenei tautinoga i le militarization ma le faʻaupuga faaniukilia.

A o tulaʻi mai feeseeseaiga i le lalolagi atoa, oi tatou, o tagatanuu o le lalolagi, e manaʻomia se tautinoga i le filemu mai malo i le salafa o le lalolagi, ae le o ni tautinoga i auupega o taua. Ua sili atu le taua o lenei mea talu ai o le Doomsday Clock na tuʻuina i le 90 sekone i le vaeluaga o le po e le Bulletin of the Atomic Scientists, o le pito sili ona latalata i mala faʻavaomalo.

I le avea ai ma tagata Kanata, matou te manaʻomia le tele o tupe faʻaalu i gaioiga o le tau ma auaunaga faʻaagafesootai e pei o fale ma le soifua maloloina. O vaalele tau, aemaise lava i latou o loʻo i ai le malosi faaniukilia e naʻo le faʻaleagaina ma le afaina o le olaga, latou te le mafai ona foia faʻafitauli faifai pea o le mativa, le saogalemu o meaʻai, leai ni fale, faʻalavelave tau, poʻo le le tutusa ua aʻafia ai tagata i le lalolagi atoa. Ua oo i le taimi e tuuto atu ai i le filemu ma se lalolagi e leai ni faaniukilia, mo i tatou ma a tatou tupulaga i le lumanai o le a faamalosia e ola faatasi ma le talatuu o auupega faaniukilia pe afai tatou te le faia.

Tuua se tali

o le a le lomia lou tuatusi imeli. fanua manaomia ua faailogaina *

Faatatau Mataupu Faavae o

La Tatou A'oa'oga o Suiga

Auala e muta ai Taua

Agai mo le Filemu Lu'i
Mea na tutupu i Antiwar
Fesoasoani ia Matou Tuputupu Ae

Laititi Donors Faʻaauau Matou

Afai e te filifili e faia se sao faifaipea a itiiti ifo ma le $15 i le masina, e mafai ona e filifilia se meaalofa faafetai. Matou te faʻafetai i a matou foaʻi faifaipea i luga o la matou upega tafaʻilagi.

O lou avanoa lenei e toe mafaufau ai a world beyond war
Faleoloa WBW
Faʻaliliu I soʻo se gagana