Saunia e Alice Slater, I Tala o le Mamao, Mati 8, 2020
O le tusitala e galue i le Komiti Faatino o World BEYOND War, ma fai ma sui o le Nuclear Age Peace Foundation i United Nations.
NEW YORK (IDN) - I le tele o lipoti ua tatou osofaʻia nei i faʻamatalaga e uiga i auala o taumafai ai le lalolagi e faʻapalapala le pulou ina ia alofia ai le ono oʻo mai o taunuuga mai le faasalalauina lautele o le coronavirus, ma mafua ai ona tolopoina pe atonu o le faʻaitiitia o le tausaga e lima tausaga o le toe iloiloga o le Konafesi Toe Iloiloina o le Feagaiga e le Faʻateleina (NPT).
O le mea e ofo ai, e le o toeitiiti lava lipotia lelei, o le 50 tausaga le matua o le NPT o loʻo lamatia le lalolagi i se maʻi sili atu ona leaga nai lo le mea fou taufefe.
O le manaoga taua a le NPT e faapea o malo faanatinati, lea na sainia le feagaiga i le 1970, e tatau ona faia ni "taumafaiga lelei taumafaiga" mo le faanatinatiina o le malosiaga o le malosiaga talu ai o le malo o atinaeina niupega fou aupega, o nisi uiga sili atu ona "aoga" ma faaleagaina feagaiga na fesoasoani i se siosiomaga sili atu mautu.
E aofia ai ma le 1972 Anti-Ballistic Missile Treaty na feutanaʻi ai le US ma USSR ma savali ese mai i le 2002, ma lona teena pea o ofo mai Lusia ma Saina e feutanaʻi se feagaiga e taofi ai meatau mai fafo, ma mai Lusia e faʻasa ai cyberwar, o nei mea uma o le a saofagā i le "strategic stable" e mafai ai ona faʻataunuʻuina le folafolaga a le NPT i le faʻamatuʻuina o niukilia.
E le gata i lea, i le tausaga nei, na tuʻua ai e le US le maliega faʻavaomalo na osia ma Lusia i le 1987, ae tuʻua le feagaiga faaniukilia sa latou feutanaʻi ma Iran, ae faʻatoa folafolaina atu e le feiloaʻi ma Lusia e talanoaina le toe faʻafouina o le Strategic Arms Control. Treaty (Start), ona o le a maeʻa i lenei tausaga, lea e faʻatapulaʻa ai ni auupega o le aukilia ma ni au fana.
Na fausia ai foi se lala fou o lana militeli, le Matagaluega o Avanoa, lea sa i ai muamua fale i le US Airforce. Ma i se soliga manino o le "faʻatuatua lelei" ia Fepuari o le US na faia ai se "faʻatapulaʻaina" o le taua faanatinati faasaga ia Lusia i se taua taua!
E le mafai ona faʻafitia le sao o le NPT i le faʻateleina o le faʻatupuina o le malosiʻaga o le eletise e ala i le faʻalauteleina o lona "aia le mafai gaioi" i le "filemu" malosiaga faaniukilia, o loʻo faʻalauiloaina nei tekinolosi leaga i Saudi Arabia, UAE, Belarus, Bangladesh ma Turkey o loʻo fausia uma a latou muamua eletise malosiaga - faʻalauteleina ki i le fale gaosi pomu i le tele ma tele o atunuʻu, ae toeititi lava o le taimi nei o malosiaga o le malosiʻaga o le malosiʻaga o loʻo i ai niupega aupega fou i lalo o atinaʻe.
O le US, mo se faʻataʻitaʻiga, o loʻo fuafuaina e faʻaalu se sili atu i le piliona piliona tala i le isi 10 tausaga ma o loʻo galulue ma Peretania e sui aʻi Peretania faaniukilia Taua.
Nai lo le talanoaina o le auala alualu i luma saunia e le Feagaiga fou mo le Faʻasaina o Nuclear Auupega e mulimuli ane faʻatapulaʻa le pomu, na faʻalauiloa ai e le US se taumafaiga fou, Fausiaina o se Siʻosiʻomaga mo Nuclear Disarmament (CEND), e atiaʻe ai se isi seti o ono fou laʻasaga ia usitaia ana 50 tausaga le matua "faʻatuatua lelei" folafolaga mo le faʻaumatiaina o niukilia.
Faʻaauau ma agai i luma, saunia e MC Escher. Lithograph, 1960. Punaoa. Wikimedia Commons.
I se fonotaga talu ai nei i Stockholm ma le sefululima o ana fesoasoani, na faalauiloa mai ai ni fuataga fou mo le faaauupegaina faanatinati ua faamatalaina nei o "sitepu maa", i le faauu mai le tele o tautinoga i le tele o tausaga mo "sitepu" ma "se le mautonu tautinoga" i na laasaga, talu ona faʻalauteleina le NPT i le 1970, e faʻavavau ma leai ni tuʻutuʻuga.
O nei “sitepu” fou e manatuaina ai le tusiaina gofie o foliga o Es Eseta o le faasologa o sitepu e leai se mea e iai tagata o loʻo savali pea i luga o le sitepu, aua lava neʻi oʻo i le latou nofoaga. [IDN-InDepthNews - 08 Mati 2020]
Ata pito i luga: O se vaaiga i le faʻatagata - Lelei Faʻaleagaina Leaga - i luga o le lotoa a UN UN, na tauaʻaoina e le Iuni a Malo Aufaatasi i le taimi o le faʻamanatuina o le 45 tausaga. Credit: UN Photo / Manuel Elias
O se tasi Tali
o tane e faʻatoʻilaloina tamaitai ma ona maʻi!