O le US ma UK's Submarine Deal e sopoia laina Nuclear Red Lines ma Ausetalia

By Prabir Purkayastha, World BEYOND War, Macrh 17, 2023

O le maliega talu ai nei a Ausetalia, US, ma Peretania e $368 piliona i le faatauina mai o vaa faaniukilia ua faaigoaina e Paul Keating, o se sa avea muamua ma palemia Ausetalia, e pei o. o le "mea sili ona leaga i talafaasolopito uma." O lo'o tu'uina atu e Ausetalia le fa'atauina o va'a fa'aauupegaina masani, fa'aaniukilia o le a tu'uina atu i le amataga o le 2040s. O nei mea o le a faʻavae i luga o mamanu fou o le reactor faaniukilia e leʻi atiaʻe e Peretania. I le taimi nei, amata mai le 2030s, "o loo faatali le faamaoniga mai le US Congress, ua fa'amoemoe le Iunaite Setete e fa'atau atu i Ausetalia ni va'a e tolu o le vasega Virginia, ma e mafai ona fa'atau atu i le lua isi va'a pe a mana'omia” (Trilateral Australia-Inggris-US Partnership on Nuclear-Powered Submarines, Mati 13, 2023; o la'u faamamafa). E tusa ai ma faʻamatalaga, e foliga mai o lenei maliliega ua tuʻuina atu Ausetalia e faʻatau mai le US ni vaʻa faaniukilia fou se valu, e tuʻuina atu mai le 2040s e oʻo atu i le faaiuga o le 2050s. Afai o va'a faaniukilia e matua taua tele mo le saogalemu o Ausetalia, o lea na motusia lana feagaiga va'alele fa'a-tiso ma Falani, o lenei maliliega e leai ni tali fa'atuatuaina.

Mo i latou o loʻo mulimulitaʻia mataupu faʻatupu faaniukilia, o le fefaʻatauaʻiga e siʻitia ai se fuʻa mumu ese. Afai e fa'asoa fa'atasi ma Ausetalia le fa'atekonolosi faaniukilia faaniukilia i lalo o le sami ma le uranium (sili ona fa'atamaoaigaina). ose soliga ole Nuclear Non-Proliferation Treaty (NPT) lea e saini ai Ausetalia ose malosiaga e le faaniukilia. E oo lava i le tuuina atu o ia mea faaniukilia e le US ma Peretania o le a avea ma soliga o le NPT. E tusa lava pe o ia va'a e le o aveina ni auupega faaniukilia ae masani ai e pei ona taua i totonu o lenei maliega.

O le a la le mea na toe fulitua ai Ausetalia i lana konekarate ma Farani, lea o le a faatau mai ai le 12 va'a tiso mai Farani i le tau e $67 piliona, o se vaega itiiti o lana fa'atauga tele e $368 piliona ma le US? O le a le mea e maua, ma o le a le mea e maua e le US e ala i le faʻafefe Farani, o se tasi o ana uo vavalalata NATO?

Ina ia malamalama, e tatau ona tatou vaʻavaʻai pe faʻafefea ona vaʻai le US i le geostrategy, ma pe faʻafefea ona fetaui le Five Eyes-le US, UK, Kanata, Ausetalia, ma Niu Sila-i totonu o lenei ata tele. E manino lava, o le US e talitonu o le autu o le NATO soʻotaga o le Iunaite Setete, United Kingdom, ma Kanata mo le Atelani ma le Iunaite Setete, United Kingdom, ma Ausetalia mo Indo-Pacific. O le isi vaega o ana uo, o le NATO soʻo i Europa ma Iapani ma Korea i Saute i Sasaʻe ma Asia i Saute, o loʻo siomia ai lenei Five Eyes core. O le mafuaaga lena na naunau ai le Iunaite Setete e faatiga ia Farani e fai se feagaiga ma Ausetalia.

O le a le mea e maua e le US mai lenei feagaiga? I luga o le folafolaga o vaʻalele faaniukilia e valu o le a tuʻuina atu i Ausetalia i le lua i le fa sefulu tausaga i lalo o le laina, ua maua e le US le avanoa i Ausetalia e faʻaaogaina e fai ma faavae mo le lagolagoina o ana vaʻa, ea, ma e oʻo lava i fitafita US. O le upu e faaaoga e le White House o, “I le amataga o le 2027, ua fuafua ai le Malo Tele ma le Iunaite Setete e fa'atula'i se va'aiga fe'avea'i o le tasi UK Astute class submarine ma e o'o atu i le fa US Virginia va'a va'alele i HMAS Faʻailogaina latalata i Perth, Ausetalia i Sisifo.” O le fa'aogaina o le fa'aupuga o le "ta'amilosaga fa'atasi" o le tu'uina atu lea i Ausetalia le lau o le mati e le o ofoina atu i le US se nofoaga fa'atauva'a, aua o le a solia ai le tulaga umi o Ausetalia e leai ni nofoaga mai fafo i luga o lona eleele. E manino lava, o fausaga lagolago uma e manaʻomia mo ia suiga o mea ia o loʻo i ai i le militeri mai fafo, o le mea lea o le a latou galulue ai o ni US bases.

O ai o loʻo taulaʻi i ai le mafutaga a le AUKUS? O loʻo manino lenei mea i tusitusiga uma e uiga i le mataupu ma mea na fai mai ai taʻitaʻi uma o AUKUS: o Saina. I se isi faaupuga, o le taofiofia lea o faiga faavae a Saina ma le Sami Saina i Saute ma le Taiuani Strait e avea ma itu taua o le sami. O le fa'atulagaina o va'a va'a a Amerika e aofia ai ana va'a faaniukilia o lo'o fa'aauupegaina i auupega faaniukilia ua avea ai Ausetalia ma tulaga pito i luma i fuafuaga a le US mo le taofia o Saina. E le gata i lea, e faʻaosofia ai le tele o atunuʻu Asia i Sautesasae o loʻo mananaʻo e aloese mai se tauvaga a Amerika ma Saina o loʻo faia i le Sami Saina i Saute.

E ui o le US faaosofia e tusia Ausetalia o se laina pito i luma o Saina e malamalama i ai, o le mea e faigata ona malamalama i ai O tupe maua a Ausetalia mai lea tulaga. O Saina e le gata o le tele o oloa faaulufaleina mai o oloa a Ausetalia, ae o le tele foi o ana oloa. I se isi faaupuga, afai e popole Ausetalia i le saogalemu o ana fefaatauaiga i le Sami Saina i Saute mai osofaiga a Saina, o le tele o lea fefa'ataua'iga o lo'o i Saina. Aisea la e ita ai Saina e osofa’i lana lava fefa’ataua’iga ma Ausetalia? Mo le US e taua tele le maua o se konetineta atoa, Ausetalia, e talimalo i ana 'au e latalata tele atu ia Saina nai lo le 8,000-9,000 maila le mamao i le US E ui lava ua uma ona i ai faavae i Hawaii ma Guam i le Vasa Pasefika, Ausetalia ma Iapani e saunia. lua taula taula, tasi i matu ma le tasi i saute i le itu i sasae o le Vasa Pasefika. O le taʻaloga o se taʻaloga tuai o le taofiofia, o le taʻaloga lea na taʻalo ai le US ma lana NATO, Central Treaty Organization (CENTO), ma Southeast Asia Treaty Organization (SEATO) soʻotaga a le militeri ina ua maeʻa le Taua Lona Lua a le Lalolagi.

O le faʻafitauli o loʻo i ai i le US i aso nei, e oʻo lava i atunuʻu e pei o Initia, o loʻo i ai a latou faʻafitauli ma Saina, e le o sainia ma le US i se faʻauiga a le militeri. Aemaise lava, e pei ona i ai nei le US i se taua tau tamaoaiga ma se numera o atunuu, e lē na o Rusia ma Saina, e pei o Cuba, Iran, Venesuela, Iraq, Afghanistan, Suria, ma Somalia. Aʻo naunau Initia e auai i le Quad-le US, Ausetalia, Iapani, ma Initia-ma auai i faʻataʻitaʻiga a le militeri, na solomuli ese mai le Quad ma avea ma se vaegaau. O loʻo faʻamatalaina ai le malosi o Ausetalia e faipaaga ma le US i le militeri, aemaise i Asia i Sautesasae.

E le mafai lava ona faʻamatalaina mea o loʻo i ai mo Ausetalia. E o'o lava i va'a faaniukilia e lima o Virginia e mafai ona maua e Ausetalia e fa'atatau i le fa'atagaga a le US Congress. O i latou o loʻo mulimuli i faiga faʻapolokiki a Amerika latou te iloa o le US o loʻo le mafai nei feagaiga; e le'i fa'amaonia se feagaiga e tasi i mataupu mai le vevela o le lalolagi i le tulafono o le sami i tausaga talu ai nei. O le isi valu e lelei 20-40 tausaga le mamao; o ai na te iloa pe o le a le foliga o le lalolagi i lalo ifo o le laina.

Aisea, afai o le saogalemu o le sami o lona sini, na filifilia e Ausetalia se iffy feagaiga i lalo o le sami faaniukilia ma le US i luga o se sapalai mautinoa o va'a Farani? O le a fesili lena Malcolm Turnbull ma Paul Keating, o le au sa avea muamua ma PMs a le Labour Party, na fesili. E talafeagai pe afai tatou te malamalama ua vaʻaia e Ausetalia o ia lava o se cog i le US wheel mo lenei itulagi. Ma o se va'aiga a le US naval power projection i le itulagi lea e fa'asoa e Ausetalia i aso nei. O le vaaiga mamao e faapea o le au nofoia pulega faakolone ma pulega muamua-o le G7-AUKUS-e tatau ona latou faia tulafono o le faatulagaga faavaomalo o loo i ai nei. Ma i tua atu o le tautalaga o le faʻatonuga faavaomalo o loʻo i ai le lima meli a le US, NATO, ma AUKUS. O le uiga tonu lea o le feagaiga o vaa faaniukilia a Ausetalia.

O lenei tusiga na saunia i faiga faapaaga e Newsclick ma Globetrotter. Prabir Purkayastha o le faʻatonu faʻavae o Newsclick.in, o se faʻasalalauga faʻasalalau numera. O ia o se tagata faʻamalosi mo le saienisi ma le faʻaogaina o polokalama faakomepiuta saoloto.

Tuua se tali

o le a le lomia lou tuatusi imeli. fanua manaomia ua faailogaina *

Faatatau Mataupu Faavae o

La Tatou A'oa'oga o Suiga

Auala e muta ai Taua

Agai mo le Filemu Lu'i
Mea na tutupu i Antiwar
Fesoasoani ia Matou Tuputupu Ae

Laititi Donors Faʻaauau Matou

Afai e te filifili e faia se sao faifaipea a itiiti ifo ma le $15 i le masina, e mafai ona e filifilia se meaalofa faafetai. Matou te faʻafetai i a matou foaʻi faifaipea i luga o la matou upega tafaʻilagi.

O lou avanoa lenei e toe mafaufau ai a world beyond war
Faleoloa WBW
Faʻaliliu I soʻo se gagana