Le Manatu Matautia o Sauaga e Puipuia ai Tatou

Leoleo Militari

Saunia e George Lakey, Faʻataʻitaʻia o le le faʻaleagaina, Fepuari 28, 2022

O se tasi o manatu e sili ona lauiloa - ma matautia - i le lalolagi o sauaga e puipuia ai i tatou.

Ou te nofo i le Iunaite Setete, o se atunuu o le tele o a tatou fana, o le itiiti foi lea o lo tatou saogalemu. E fesoasoani lena ia te au e matauina manatu le talafeagai e taofia ai mafaufauga fatufatuaʻi.

O le filifiliga a le malo o Iukureini e faaaoga a latou vaegaau e puipuia ai faasaga ia Rusia, ua faamanatu mai ai ia te au le eseesega tele i le va o filifiliga a le malo Tenimaka ma Nouei pe a feagai ma le taufaamatau mai le masini tau Nazi Siamani. E pei o le malo o Iukureini, na filifili le malo o Nouei e tau faamiliteli. Na osofaʻia e Siamani ma tetee atu le ʻautau a Nouei i le auala atoa i le Arctic Circle. Sa matuā salalau atu mafatiaga ma toʻilalo, ma e ui lava ina ua uma le Taua Lona Lua a le Lalolagi, ae na tele tausaga na alu ai mo le toe faaleleia o tagata Nouei. Ina ua ou aʻoga i Nouei i le 1959 o loʻo faʻaaogaina pea le faʻasoa.

O le malo Tenimaka - ma le mautinoa e pei o Norwegians o le a faatoilaloina i latou i le militeri - na filifili e le tau. O le iʻuga, na mafai ai ona latou faʻaitiitia a latou gau pe a faʻatusatusa i tagata Nouei, faʻapolokiki ma le tamaoaiga, faʻapea foʻi ma mafatiaga vave o latou tagata.

O le mumū o le saʻolotoga na faʻaauau pea ona mumu i totonu o atunuu uma e lua o loʻo nofoia. Faatasi ai ma se gaioiga i lalo o le eleele e aofia ai le vevesi, o tauiviga le mautonu i luga o le tele o luma na tupu na faʻamaualuga ai atunuu uma e lua. Na faasaoina e le au Tenimaka le toatele o o latou tagata Iutaia mai le Holocaust; na faasaoina e le au Nouei le faamaoni o a latou faiga faaleaoaoga ma le ekalesia a le setete.

Na feagai uma le au Tenimaka ma Nouei ma le malosi tele o le militeri. Na filifili le au Danimaka e le faʻaogaina a latou 'autau ma faʻalagolago tele i tauiviga e le faʻaleagaina. Na faʻaaogaina e le au Norwegians a latou militeri, totogi se tau maualuga mo ia ona liliu atu tele i tauiviga e le faʻaleagaina. I tulaga uma e lua, o le le faʻaleagaina - e leʻi saunia, faʻatasi ai ma fuafuaga faʻaleleia ma leai se aʻoaʻoga - na maua ai manumalo na lagolagoina ai le amio saʻo o latou atunuu.

O le tele o Ukrainians o loʻo tatala i puipuiga e le faʻaleagaina

O loʻo i ai se suʻesuʻega mataʻina o manatu o Ukrainians i latou lava i avanoa e puipuia ai le le faʻaleagaina ma pe o le a latou auai i le faʻaauupegaina poʻo le le faʻamalosi tetee i le tali atu i se osofaʻiga faʻaauupegaina mai fafo. Masalo ona o lo latou manuia mataʻina i le faʻatoʻilaloina ma le le faʻaleagaina o latou lava pulega faʻapolokiki, o se vaega e ofo ai.  manatu o sauaga e na'o le latou filifiliga.

E pei o Maciej Bartkowski, o se faufautua sinia i le International Center on Nonviolent Conflict, faamatalaina O le suʻesuʻega, "O le toatele o tagata na filifilia auala eseese e le faʻaleagaina - e amata mai i faʻataʻitaʻiga i le faʻalavelave i gaioiga faʻamalosia e faasaga i se tagata nofoia - nai lo faiga faʻatupu vevesi."

O sauaga e aoga i nisi taimi

Ou te le o finau e faapea o le taufaamatau po o le faaaogaina o sauaga e le maua lava se taunuuga lelei. I lenei tala puupuu o loʻo ou tuʻu ese le tele o talanoaga filosofia aʻo fautuaina le tusi mataʻina a Aldous Huxley "Ends and Means" i le au faitau e fia suʻesuʻe loloto atili. O loʻu manatu iinei o le talitonuga faʻamalosi i sauaga e faʻaleagaina ai tagata i le tulaga e faʻaleagaina ai i tatou lava, faʻaauau pea.

O se tasi o auala tatou te tiga ai o le faaitiitia o le fatufatuga. Aisea e le otometi ai, pe a fai mai e se tasi le vevesi, e fai mai isi "Sei o tatou suʻesuʻe ma vaʻai pe i ai se auala e le faʻaleagaina e fai ai lena mea?"

I lo'u lava olaga sa ou feagai ma sauaga i le tele o taimi. Sa ou i ai si'osi'omia i luga o se auala i le leva o le po e se kegi leaga, ua ou maua se na toso mai le naifi ia te au faatolu, ua ou sa faasaga i lalo se fana na tosoina i se isi tagata, ma sa ou a leoleo fa'aleagaga mo tagata fa'atupu aia tatau fa'amata'u e 'au ta.

E le mafai ona ou iloa mautinoa le taunuuga o le le faʻaleagaina poʻo le faʻatupu vevesi i luma atu o le taimi, ae e mafai ona ou faʻamasinoina le natura faʻapitoa o auala lava ia.

Ua ou lapoa ma malosi, ma i se taimi ua mavae sa ou laitiiti. Ua ou iloa i tulaga taufaamata'u, faapea foi ma le tele o fefinauaiga tatou te oo i ai i se faatinoga tuusao, e i ai se avanoa e ono mafai ai ona ou maua ni manumalo faakomepiuta i faiga sauā. Sa ou iloa foi sa i ai se avanoa e mafai ai ona ou manumalo ma le le saua. Ou te talitonu e sili atu faigata i le le faʻaleagaina, ma e tele faʻamaoniga i loʻu itu, ae o ai na te iloa mautinoa i soʻo se tulaga?

Talu ai e le mafai ona tatou mautinoa mautinoa, e tuua ai le fesili pe faapefea ona filifili. E ono avea lenei mea ma luʻitau mo i tatou taʻitoʻatasi, faʻapea foʻi ma taʻitaʻi faʻapolokiki, pe o latou Norwegian, Danish poʻo Ukrainian. E le o se fesoasoani le i ai o se aganuu alofa sauā e tuleia au i lana tali otometi. Ina ia nafa, e tatau ona ou faia se filifiliga moni.

Afai ei ai soʻu taimi, e mafai ona ou faia le mea faʻavae ma suʻesuʻeina filifiliga faʻamalosi ma le le faʻaleagaina. E mafai ona fesoasoani tele lena mea, ma o le mea aupito itiiti lea e mafai ona tatou manaʻomia mai malo e faia filifiliga mo ona tagatanuu. Ae ui i lea, o le atinaʻeina o filifiliga fatufatuaʻi e le mafai ona faʻamaufaʻailogaina le fefaʻatauaʻiga ona o le tulaga o loʻo i o tatou luma e masani lava ona tulaga ese, ma o le vavalo o taunuuga o se mea taufaasese.

Ua ou maua se faavae mautu mo le faaiuga. E le mafai ona ou iloa mautinoa le taunuuga o le le faʻaleagaina poʻo le faʻatupu vevesi i luma atu o le taimi, ae e mafai ona ou faʻamasinoina le natura faʻapitoa o auala lava ia. O lo'o i ai se eseesega fa'ale-aganu'u i le va o faiga sauā ma le lē fa'atupu vevesi. I luga o lena faʻavae, e mafai ona ou filifili, ma tuʻuina atu aʻu lava i lena filifiliga. I le 84 o oʻu tausaga, e leai soʻu faanoanoaga.

Faʻamatalaga a le Faʻatonu: O le faʻamatalaga i le suʻesuʻega i luga o manatu o Ukrainians e uiga i le tetee malosi na faʻaopoopoina i le tala ina ua maeʻa lona faʻasalalauga muamua.

 

George Lakey

George Lakey sa toaga i faʻasalalauga faʻapitoa mo le silia ma le onosefulu tausaga. E le'i leva ona litaea mai le Kolisi o Swarthmore, na muamua pu'e fa'apagota o ia i le vaega o aia tatau a tagata lautele ma talu ai nei i le fa'amasinoga o le tau. Na ia faʻatautaia aʻoaʻoga 1,500 i luga o konetineta e lima ma taʻitaʻia galuega faʻamalosi i tulaga faʻapitonuʻu, atunuʻu ma faavaomalo. O ana tusi e 10 ma le tele o tala e atagia ai ana suʻesuʻega faʻaagafesootai i suiga i tulaga faʻalapotopotoga ma sosaiete. O ana tusi fou o le "Viking Economics: Faʻafefea ona maua saʻo e Scandinavians ma pe faʻafefea foi ona tatou mafaia" (2016) ma le "Faʻafefea ona Tatou Manumalo: O se Taʻiala i le Faʻasalaga Faʻatonu Faʻasalalauga" (2018.)

Tuua se tali

o le a le lomia lou tuatusi imeli. fanua manaomia ua faailogaina *

Faatatau Mataupu Faavae o

La Tatou A'oa'oga o Suiga

Auala e muta ai Taua

Agai mo le Filemu Lu'i
Mea na tutupu i Antiwar
Fesoasoani ia Matou Tuputupu Ae

Laititi Donors Faʻaauau Matou

Afai e te filifili e faia se sao faifaipea a itiiti ifo ma le $15 i le masina, e mafai ona e filifilia se meaalofa faafetai. Matou te faʻafetai i a matou foaʻi faifaipea i luga o la matou upega tafaʻilagi.

O lou avanoa lenei e toe mafaufau ai a world beyond war
Faleoloa WBW
Faʻaliliu I soʻo se gagana