Le 1983 Taua Fa'afefe: Le Taimi Mata'utia o le Taua Malulu?

O le Aso Toʻonaʻi na teʻa nei o le 77 tausaga o le pomu atomika o Aukuso 6, 1945 i Hiroshima, ae o le Aso Lua na faamanatu ai le pomu o Aokuso 9 o Nagasaki, o loʻo faʻaalia iinei. I se lalolagi o loʻo i ai feeseeseaiga i le va o malosiaga faaniukilia-faaauupegaina i se tulaga maualuga, e mafai ona fesiligia ma le faamaoni pe o le a tatou oʻo atu i le 78th e aunoa ma le toe faʻaaogaina o pomu faaniukilia. E tāua tele ona tatou manatua lesona o se tasi o vala faaniukilia a le Cold War ina ua malepe, e pei foʻi o aso nei, le fesootaʻi atu i malosiaga faaniukilia.

Saunia e Patrick Mazza, Le Rava, Setema 26, 2022

Le valaau vavalalata faaniukilia a Able Archer '83

I le auvai e aunoa ma le iloaina

O se taimi na faateteleina ai le vevesi i le va o le Iunaite Setete ma le Soviet Union, ina ua faaletonu auala o fesootaiga ma ua faauigaseseina e itu taitasi le uunaiga a le isi. Na iʻu ai i le mea atonu o le pulumu sili ona latalata i le afi faaniukilia i le Cold War. E sili atu le mata'utia, e le'i iloa e le tasi itu le tulaga mata'utia se'ia uma le mea moni.

I le vaiaso lona lua o Novema 1983, na faʻatautaia ai e le NATO le Able Archer, o se faʻataʻitaʻiga faʻataʻitaʻiga faʻateleina i taua faaniukilia i se feteenaiga a Europa i le va o sisifo ma le Soviets. O le taʻitaʻi Soviet, fefefe o le US na fuafua se osofaʻiga muamua faaniukilia i le Soviet Union, na matua masalomia o Able Archer e le o se faamalositino, ae o se ufiufi mo le mea moni. O vaega fou o le faamalositino na faamalosia ai lo latou talitonuga. O 'au faaniukilia a le Soviet na amata ona mataala, ma atonu na mafaufau taʻitaʻi i se osofaʻiga muamua. O le militeri a Amerika, o loʻo nofouta i gaioiga e le masani ai a le Soviet ae le iloa o latou uiga, na faʻaauau le faʻamalositino.

O le taimi e manatu i ai le tele o tagata atamamai o le taimi o le Cold War faatasi ai ma le sili ona lamatia o feteenaiga faaniukilia talu mai le 1962 Cuban Missile Crisis, ina ua fetaiai le US ma Soviets i luga o le tuʻuina o fana faaniukilia i lena motu. Ae i le faʻatusatusa i le faʻalavelave Cuban, o le US na faʻafefe i le lamatiaga. Na taʻua mulimuli ane e Robert Gates, o le sui faatonu o le CIA, "Atonu na matou i ai i le auvai o taua faaniukilia ma e leʻi iloaina."

E tele tausaga mo pulega i sisifo e malamalama atoatoa ai i le lamatiaga na feagai ma le lalolagi i Able Archer '83. E le mafai ona latou malamalama o taitai Soviet na fefefe i se osofaʻiga muamua, ma faʻateʻaina faʻailoga na aliaʻe mai i le taimi lava na maeʻa ai le faʻamalositino e avea ma faʻasalalauga Soviet. Ae ina ua faasolosolo ina manino le ata, na iloa ai e Ronald Reagan o lana lava tautalaga vevela i le tolu tausaga muamua o lana pulega a le peresetene na fafagaina ai le fefe Soviet, ma nai lo le faʻatautaia o maliega ma le Soviets e faʻaitiitia ai auupega faaniukilia.

I aso nei, o na maliega ua faalēaogāina po o le fesoasoani i le ola, a o feteenaʻiga i le va o le itu i sisifo ma le setete o le Soviet Union, o le Russian Federation, o loo i se tulaga e le mafaatusalia e oo lava i le Cold War. Ua malepe fesoʻotaʻiga ma ua faʻateleina lamatiaga faaniukilia. I le taimi nei, o loʻo faʻateleina feeseeseaiga ma Saina, le isi setete faʻaauupegaina faaniukilia. O aso talu ona maeʻa le 77th anniversaries o Aokuso 6, 1945 atomic bombing o Hiroshima ma le Aukuso 9 immolation o Nagasaki, ua faʻamaonia e le lalolagi mafuaaga e fesili ai pe o le a tatou oʻo atu i le 78th e aunoa ma le toe faʻaaogaina o auupega faaniukilia.

I se taimi faapena, e taua tele le manatuaina o lesona a Able Archer '83, e uiga i le mea e tupu pe a faʻatupu vevesi i le va o malo tetele aʻo malepe fesootaiga. O le mea e lelei ai, o tausaga talu ai na vaʻaia ai le lolomiina o le tele o tusi o loʻo loloto le faʻalavelave i le faʻalavelave, o le a le mea na oʻo atu ai, ma ona iʻuga. 1983: Reagan, Andropov, ma se Lalolagi i le Aupito, saunia e Taylor Downing, ma O le Brink: Peresitene Reagan ma le Taua Faaniukilia o le 1983 saunia e Mark Ambinder, faamatala le tala mai ni itu eseese teisi. Able Archer 83: O le faamalositino lilo a NATO na toetoe a faʻaosoina ai le taua faaniukilia saunia e Nate Jones o se fa'amatalaga sili atu ona fa'apitoa o le tala fa'atasi ma mea na maua mai i fa'amaumauga faalilolilo.

Advantage first strike

O le pito i tua o le faʻalavelave a Able Archer atonu o le mea moni sili ona leaga o auupega faaniukilia, ma aisea, e pei ona faʻamamafaina e lenei faasologa, e tatau ona faʻaumatia. I fete'ena'iga faaniukilia, o le tulaga sili ona lelei e alu i le itu e ta'i muamua. Na taʻua e Ambinder le suʻesuʻega muamua o taua faaniukilia a Soviet, na faia i le amataga o le 1970s, lea na maua ai, "O le militeri Soviet o le a toetoe lava a leai se malosi pe a uma se osofaʻiga muamua." Leonid Brezhnev, sa avea ma taitai Soviet, sa auai i se faamalositino faataitaiina lenei. Sa “vaaia le fefe,” o le lipoti lea a Col. Andrei Danilevich, o lē na vaaia le iloiloga.

O Viktor Surikov, o se fitafita tuai o le Soviet missile building complex, na ia taʻu mulimuli ane i le US Department of Defense interviewer John Hines, e tusa ai ma lenei malamalama, ua suia le Soviets i le fuafuaina o se osofaʻiga muamua. Afai latou te manatu o loʻo sauni le US e faʻalauiloa, semanu latou te faʻalauiloa muamua. O le mea moni, na latou faʻataʻitaʻiina se faʻataʻitaʻiga i le Zapad 1983 faʻamalositino.

Na tusia e Ambinder, "A o faatelevave le tuuga a auupega, na tupu ai fuafuaga a le Soviet. Na latou le toe mafaufau e tali atu i se osofaʻiga muamua mai le US Ae, o fuafuaga uma mo taua tetele na manatu o le a maua e le Soviets se auala e taʻi muamua ai, aua, faigofie lava, o le itu na osofaʻia muamua o le a maua le avanoa sili e manumalo ai. .”

Na talitonu le au Soviets e faapena foi le US. "Na taʻua e Surikov na ia talitonu o loʻo iloa lelei e le au fai tulafono faaniukilia a le Iunaite Setete o loʻo i ai le tele o eseesega i tulaga o le faʻaleagaina o le Iunaite Setete i lalo o tulaga na manuia ai le Iunaite Setete i le osofaʻia muamua o fana a le Soviet ma faiga faʻatonutonu aʻo leʻi faʻalauiloaina . . , “ o le tusi lea a Jones. Na fa'ailoa e Hines "e mautinoa lava na faia e le Iunaite Setete se su'esu'ega faapena' o se osofa'iga muamua faasaga i le Soviet Union."

E moni lava na faʻatinoina e le US "faʻalauiloa i luga o lapataiga" faiga mo le taimi na vaʻaia ai se osofaʻiga ua lata mai. O le fa'auluina o fuafuaga faaniukilia o le fefe tele lea o ta'ita'i i itu uma e lua o le a avea i latou ma fa'amoemoe muamua o se osofa'iga faaniukilia.

“ . . . A o agaʻi i luma le Taua Malūlū, na iloa uma e malo malolosi uma i latou lava o loʻo faʻateleina le faʻalavelave i se osofaʻiga faaniukilia faʻaumatia," o le tusi lea a Jones. O le isi itu o le a taumafai e manumalo i se taua faaniukilia e ala i le faʻaumatia o taʻitaʻi aʻo leʻi mafai ona tuʻuina atu poloaiga e taui ma sui. "Afai e mafai e le US ona tafiesea le taʻitaʻiga i le amataga o se taua, e mafai ona faʻatonuina tuutuuga mo lona faʻamutaina . . ,” o le tusi lea a Ambinder. Ina ua folafola atu e taitai Rusia i luma o le taua i le taimi nei le avea ma sui auai o le NATO i Ukraine o se "laina mumu" aua o fana na tuu iina e mafai ona osofaia Moscow i ni nai minute, o se toe tulai mai o na popolega.

E faia e Ambinder le faʻamatalaga sili ona auiliili i le auala na feagai ai itu uma e lua ma le fefe i le vavae ese ma fuafua e faʻamautinoa le mafai ona toe taui atu. Ua atili ai ona popole le US ona ua le mafai ona iloa atu le va'alele a le Soviet missile ma e mafai ona tu'u se fana mai le talafatai e taia Uosigitone, DC i le ono minute. O Jimmy Carter, na ia iloa lelei le tulaga, na ia faatonuina se iloiloga ma faia se faiga e mautinoa ai o le a mafai e se tasi e suitulaga ona faatonu le toe taui ma sui e tusa lava pe ua taia lona White House.

Ua faateteleina le fefe Soviet

Fuafuaga e faʻaauau se taua faaniukilia i tua atu o se osofaʻiga muamua, na faʻailoa ma le loto i ai i le au lomitusi, faʻaosofia ai le fefe Soviet o loʻo fuafua se tasi. O nei popolega na oʻo mai i le maualuga maualuga e ala i fuafuaga e tuʻuina atu ai le vaeluagalemu o Pershing II ma faʻatautaia malaga i Europa i sisifo, i le tali atu i le Soviet deployment o ana lava SS-20 intermediate missiles.

"Na talitonu le au Soviets e mafai e Pershing II ona oʻo atu i Moscow," o le tusi lea a Ambinder, e ui atonu e le o le tulaga lea. "O lona uiga o le taʻitaʻi Soviet e mafai ona lima minute le mamao mai le faʻaumatia i soo se taimi pe a uma ona faʻatulagaina. Brezhnev, faatasi ai ma isi, na malamalama i lenei mea i lona manava.

I se tautalaga tele i taʻitaʻi o malo o Warsaw Pact i le 1983, na taʻua ai e Yuri Andropov, o le na suitulaga ia Brezhnev ina ua mavae lona maliu i le 1982, o na fana "'se taamilosaga fou i le tuuga o auupega' e matua ese lava mai muamua," o le tusi lea a Downing. "Na manino ia te ia o nei fana e le o se 'faʻalavelave' ae na 'faʻatulagaina mo se taua i le lumanaʻi,' ma sa faʻamoemoe e tuʻuina atu i le US le malosi e faʻaumatia ai le taʻitaʻi Soviet i se 'tau faaniukilia faʻatapulaʻaina' lea na talitonu i ai Amerika. e mafai uma ona ‘ola ma manumalo i se feteenaʻiga faaniukilia faaumiumi.’”

Andropov, i totonu o taʻitaʻi sili Soviet, o le tagata na sili ona talitonuina le US fuafuaina taua. I se tautalaga faalilolilo ia Me 1981, a o avea pea o ia ma taitai o le KGB, na ia taʻusalaina Reagan ma "i le ofo o le toatele o i latou na auai, na ia fai mai e iai se tulaga malosi o se osofaʻiga muamua a le US," o le tusi lea a Downing. O Brezhnev o se tasi oi latou sa i totonu o le potu.

O le taimi lena na faʻatinoina ai e le KGB ma lana vaega a le militeri, le GRU, se faʻamuamua i le lalolagi atoa taumafaiga atamai e sogisogi ai faʻamatalaga vave o loʻo sauni le US ma sisifo mo le taua. E taʻua o le RYaN, o le acronym a Rusia mo le osofaʻiga faaniukilia, e aofia ai le faitau selau o faʻailoga, mea uma mai le gaioiga i nofoaga o le militeri, i nofoaga o le taʻitaʻiga a le atunuʻu, i le faʻaosoina o toto ma e tusa lava pe o le US na faʻauluina kopi muamua o le Tautinoga o le Tutoatasi ma Faavae. E ui ina sa masalosalo sipai, o le faaosofia e faia ni lipoti e manaʻomia e taʻitaʻi na mafua ai se faʻamaoniga faʻapitoa, ma faʻamalosia ai le fefe o taʻitaʻi.

Mulimuli ane, o feʻau a le RYaN na lafoina i le KGB London embassy station i le taimi o Able Archer '83, na faʻasalalau e se sui faʻalua, o le a faʻamaonia ai le masalosalo o taʻitaʻi sisifo i le fefefe o le Soviets i lena taimi. O le vaega lena o le tala o le a oo mai.

Ua liliu e Reagan le vevela

Afai o le fefe a Soviet e foliga mai e ogaoga, sa i ai i se tulaga na faʻapipiʻiina ai e Ronald Reagan le Cold War ma gaioiga uma e lua ma nisi o faʻamatalaga sili ona manaia a soʻo se peresitene i lena vaitau. I se gaioiga e manatua ai nei taimi, na faʻamalosia ai e le pulega faʻasalaga i luga o se paipa suauu Soviet i Europa. O loʻo faʻaaogaina foi e le US ni faiga faʻaeletoroni tau taua e ono mafai ona faʻalavelaveina le tulafono a le Soviet ma le pulea i le taimi o se taua faaniukilia, lea na fefefe ai Soviets pe a faʻaalia e a latou sipai. Na faʻaopoopoina i popolega o le US taʻitaʻia i tekonolosi komepiuta o le a tuʻuina atu ia te ia se faʻailoga i le tauina o se taua.

O le faʻamatalaga a Reagan na faʻaalia ai le liliu mai le faʻasalaga ua uma ona amata i lalo o le pulega a Carter ma le osofaʻiga a Soviet i Afghanistan. I lana uluaʻi fonotaga a le au tusitala, na ia taʻua ai "o le détente o se auala e tasi le auala na faʻaaogaina e le Soviet Union e tulituliloa ai ona lava sini . . . "Na ia "faapea mai le le mafai ona ola faatasi," o le tusi lea a Jones. Mulimuli ane, i le lauga atu i le Palemene o Peretania i le 1982, na manaʻo ai Reagan mo se “savaliga o le saʻolotoga ma le faatemokalasi lea o le a tuua ai le Marxism-Leninism i le faaputuga lefulefu o talafaasolopito . . . “

E leai se tautalaga e foliga mai na sili atu lona aafiaga i mafaufauga Soviet, e ui i lea, nai lo le tasi na ia faia ia Mati 1983. O le faʻamalo faaniukilia sa faʻaosoina le faitau miliona o tagata e faʻamalosi e taofi ni auupega faaniukilia fou. Sa sailia e Reagan ni nofoaga e tetee atu ai i lena mea, ma na ofoina atu e se tasi ia lava i le tulaga o le fono faaletausaga a le National Association of Evangelicals. O le tautalaga e leʻi faʻamaonia e le Matagaluega a le Setete, lea na faʻamalo muamua i le tautala a Reagan. Ole tasi lea ole uamea atoa Ronald.

I le iloiloina o le malo faaniukilia, na taʻu atu ai e Reagan i le vaega, o le Cold War tauva e le mafai ona manatu tutusa. E lē mafai e se tasi ona lē amanaʻiaina “tuʻinanauga sauā o se emepaea leaga . . . ma ia aveesea ai oe lava mai le tauiviga i le va o le sao ma le sese ma le lelei ma le leaga.” Na ia faʻasalalau mai le uluaʻi tusitusiga, ma taʻua le Soviet Union o le "taulai o le leaga i le lalolagi faʻaonaponei." Na lipotia mai e Ambinder e faapea o Nancy Reagan mulimuli ane “na faitio i lana tane ua soona alu. 'O latou o se malo leaga,' o le tali lea a Reagan. “Ua oo i le taimi e tapuni ai.”

O faiga faʻavae ma faʻamatalaga a Reagan "na faʻafefe ai le poto mai la matou taʻitaʻiga," o loʻo taʻua ai e Jones Oleg Kalugin, o le ulu o le US KGB faʻagaioiga seia oʻo i le 1980.

Fa'ailoga fefiloi

E ui lava o Reagan o loʻo faʻaumatia le Soviets, sa taumafai o ia e tatalaina feutagaiga i tua. O faʻamaumauga a Reagan, faʻapea foʻi ma ana upu faʻalauaʻitele, na faʻamaonia ai lona inoino moni i taua faaniukilia. O Reagan “na pipili ona o le fefe i se osofaʻiga muamua,” o le tusi lea a Ambinder. Na ia aʻoaʻoina i se faamalositino faaniukilia lea na ia aafia ai, Ivy League 1982, “afai e mananao le au Soviets e aveese le malo, e mafai lava.”

Na talitonu Reagan e mafai ona ia maua naʻo le faʻaitiitiga o auupega faaniukilia e ala i le fausiaina muamua, o lea na taofia ai le tele o diplomacy mo le lua tausaga muamua o lana pulega. E oo atu i le 1983, na ia lagona ua sauni e auai. Ia Ianuari, na ia faia ai se talosaga e faʻaumatia uma auupega vaeluaga, e ui na teena muamua e le Soviets, ona o loʻo faʻamataʻu foi i latou e Farani ma Peretania. Ona ia Fepuari 15 sa ia faia ai se fonotaga a le White House ma le Soviet Ambassador Anatoly Dobrynin.

“Na fai mai le peresitene na ia le mautonu ona o le manatu o le au Soviets o ia o se 'tagata taufaaleaga valea.' ‘Ae ‘ou te lē mana‘o i taua i totonu o i tatou. O le a aumaia ai le anoanoaʻi o mala,'” o le tala lea a Ambinder. Na tali atu Dobrynin i lagona tutusa, ae na ia taʻua le fausiaina o le militeri a Reagan, o le sili lea i le taimi o le filemu o tala faasolopito o Amerika i lena taimi, o se "se taufaamatau moni i le saogalemu o lo tatou atunuu." I ana faamaumauga, na taʻutino atu ai e Dobrynin le fenumiai o le Soviet i “osofaiga malosi a Reagan i le Soviet Union” a o “auina atu faalilolilo . . . fa'ailoga o lo'o sailia ni mafutaga masani."

E tasi le faailo na manino mai i le Soviets, a itiiti mai i la latou faʻamatalaga. Lua vaiaso talu ona maeʻa le tautalaga a le "malo leaga", na fautuaina ai e Reagan le puipuiga a le "Star Wars". I le manatu o Reagan, o se laasaga e mafai ona tatala ai le auala e faʻaumatia ai auupega faaniukilia. Ae i mata Soviet, e foliga mai e na o le tasi le isi laasaga agai atu i se osofaʻiga muamua ma "manumalo" taua faaniukilia.

"E ala i le foliga mai e fautua mai e mafai e le US ona faia se osofaʻiga muamua e aunoa ma se fefe i le tauimasui, na faia ai e Reagan le miti sili a Kremlin," o le tusi lea a Downing. "Na mautinoa e Andropov o lenei faiga fou na aumaia ai le taua faaniukilia vavalalata. Ma o le Iunaite Setete na te amataina. ”

O se tasi Tali

  1. Ou te TETEʻI le tuʻuina atu o fitafita US/NATO, e aofia ai a tatou Air Forces, i totonu o Ukraine i lalo o soʻo se tulaga.

    Afai e te faia foi, ou te uunaia oe e amata ona e tautala faasaga i lena mea NEI!

    Ua tatou ola i taimi sili ona matautia, ma oi tatou o loo tetee i taua, ma mo le Filemu, e tatau ona amata ona tatou faalogoina ae lei tuai.

    Ua tatou latalata atu i le Nuclear Amaketo i aso nei nai lo le mea sa tatou iai . . . ma e aofia ai le Cuban Missile Crisis.

    Ou te le manatu o Putin o loʻo faʻafefe. Rusia o le a toe foʻi mai i le tautotogo ma le 500,000 'au ma le malosi atoa o le Ea Air Force, ma e le afaina pe fia piliona o tala i auupega tatou te avatu ia i latou, o le a faiaina e Ukrainians lenei taua sei vagana ua tuʻuina e le US ma le NATO fitafita taua. le eleele i Iukureini lea o le a liliu "le Rusia / Ukraine Taua" i le WWIII.

    E te ILOA o le Militer-Industrial Complex o le a manaʻo e alu i Iukureini ma fana . . . sa latou fa'aleagaina mo lenei fusu'aga talu ona amata e Clinton le fa'alauteleina o le NATO i le 1999.

    Afai tatou te le manaʻo i 'au i le eleele i Iukureini, e tatau ona tatou faʻailoa atu i le Generals ma le Politicians ia iloa LELO ma MANINO e le lagolagoina e tagata Amerika US / NATO fitafita i Ukraine!

    Faafetai, muamua, ia i latou uma e tautala!

    Filemu,
    Steve

    #NoBootsOnTheGround!
    #NoNATOProxyWar!
    #PeaceNOW!

Tuua se tali

o le a le lomia lou tuatusi imeli. fanua manaomia ua faailogaina *

Faatatau Mataupu Faavae o

La Tatou A'oa'oga o Suiga

Auala e muta ai Taua

Agai mo le Filemu Lu'i
Mea na tutupu i Antiwar
Fesoasoani ia Matou Tuputupu Ae

Laititi Donors Faʻaauau Matou

Afai e te filifili e faia se sao faifaipea a itiiti ifo ma le $15 i le masina, e mafai ona e filifilia se meaalofa faafetai. Matou te faʻafetai i a matou foaʻi faifaipea i luga o la matou upega tafaʻilagi.

O lou avanoa lenei e toe mafaufau ai a world beyond war
Faleoloa WBW
Faʻaliliu I soʻo se gagana