TERRACIDE - O se Solitulafono Fou ua Faʻamaonia

Saunia e Ed O'Rourke

O suʻesuʻega faʻale-mafaufau e faʻaalia ai o le manaʻo tele i meafaitino e afaina i le fiafia, o le tele o tupe maua ma le tele o mea totino e le taitai atu ai i ni manuia tumau i lo tatou lagona o le soifua manuia poʻo le faamalieina i o tatou olaga. O le mea e faafiafiaina ai i tatou o ni mafutaga mafana, ma le foai atu nai lo le mauaina.

James Gustave Speth

 

O le fa'atumauina o tagata, nu'u, ma le natura e tatau ona va'aia i le lumana'i o sini autu o le fa'atinoina o le tamaoaiga ae le o le fa'amoemoeina mo oloa fa'atatau i le manuia o maketi, tuputupu a'e mo ia lava, ma tulafono faatonutonu.

James Gustave Speth

 

E leai se sosaiete e mautinoa e olaola ma fiafia, lea e matitiva ma pagatia le toatele o tagata.

Atamu Samita

I le taimi o le Taua Lona Lua a le Lalolagi, na faia ai e le loia Polani o Raphael Lempkin le upu fasioti tagata e faamatala ai mea o loo faia e le au Nasi i Europa. Iā Tesema 9, 1948, na faamaonia ai e le Fono Tele a Malo Aufaatasi le Feagaiga i le Puipuia ma le Faasalaga o le Solitulafono o le fasioti tagata.

I le aso 23 o Me, 2013, na faʻasalalau ai e Tom Englehart le faaupuga "terracide" e faʻamatala ai mea o loʻo faia e kamupani tetele malosi ma Wall Street e faʻaumatia ai le lalolagi ma mea ola uma. I aso nei, e le fa'aaogaina e tagata fasioti tagata ni potu kesi ae tineia le malosi o le lalolagi e fa'atumauina ai le ola mai potu fono a kamupani. O a latou gaioiga o loʻo fasiotia ai le tele o tagata nai lo le mea na mafai e le au faʻatupu faʻapolopolo ona mafai.

Va'ai le fa'asalalauga iinei:

 

 

O le tamaoaiga o Amerika na ausia se tulaga i le 1920s lea na mafai ai e le gaosiga, faufale ma vaega tau tupe ona taumafai e gaosia oloa ma auaunaga e maua ai e tagata Amerika uma se tulaga maualuga o le soifuaga. Mai iina, e mafai ona latou mafaufau pe faapefea ona faia le mea lava e tasi i le lalolagi atoa. Sa i ai i le Socialists ni manatu i na laina.

 

Na filifili le aufaipisinisi Amerika e gaosia oloa ma auaunaga mo tagata mauoa ma vasega ogatotonu. Fa'asalalauga e pei ona tatou iloa i aso nei na amata i le 1920s ma Edward Barnays fa'aosofia tagata e fa'atau oloa latou te le mana'omia ma faigofie ona fai e aunoa ma. Mo se fa'ata'ita'iga, ua iai nei a matou fagu vai e fa'a 1,400 taimi le tau e te maua mai lau paipa umukuka. E tusa ai ma le faamatalaga a le tagata poto tau tamaoaiga mai Peretania o Tim Jackson, o loo uunaʻia i tatou e le ʻaufaasalalau, tagata fai maketi ma tagata fai tupe e oo mai i aso nei, “e faaalu tupe e lē o maua i mea tatou te lē manaʻomia e faatupuina ai ni lagona e lē tumau i tagata tatou te lē popole i ai.” Na ia valiina le faʻauluuluga o se faiga faʻaletonu, o se masini faʻatauvaʻa e manaʻomia i taimi uma sapalai fou a tagata ua saunia e faʻaauau le faʻaaogaina o oloa ma auaunaga.

 

O loʻo i ai i le US se setete manuia, e le mo tagata matitiva, ae mo kamupani malosi ma tagata mauoa. O le US e maualalo le tau o lafoga talu ona avea Harry Truman ma peresitene ma nofoaga o lafoga. O fa'alāpotopotoga latou te fa'atautaia le fa'aliliuina atu o tau e fa'aseseina ai tupe maua i le US. O lona uiga o le fa'atauina o se pakete vali mai se lala i fafo mo le $978.53. O le US e leai ni fili o le malo-setete ae e manaʻomia le 700 faʻatasi ai ma nofoaga faʻafitafita i fafo e le tau ai se tasi. O ai e iai le 25% o pagota a le lalolagi? Matou te faia. E tusa ma le 40% o lo'o i le falepuipui ona o le fa'aaogaina o fualaau fa'asaina. O ai e sili ona taugata ma sili ona le lelei le tausiga o le soifua maloloina i le lalolagi? Matou te faia.

 

E talanoa le aufaipisinisi a Amerika e uiga i mea fou seia oʻo mai povi i le fale. Latou te ola i se vateatea e leai ni mea moni e leai ni amioga e leai se mea e popole ai tapaa, asbestos, malosiaga faaniukilia, pomu atomika ma suiga o le tau. I le 1965, na latou tau ai le tulafono lea na avea ma Tulafono o le Saogalemu Taavale ma fai mai o le a gaumativa le pisinisi. O aso nei latou te va'aia ai le Vasa Arctic e leai se aisa o se avanoa fa'atauva'a ma vili.

 

E masani ona saili e le aufaipisinisi ni tupe maua mo se taimi pupuu nai lo le manuia lautele. Ina ua pa le taua mo le Iunaite Setete ia Tesema 1941, sa i ai se aso o vaʻalele a Siamani i le Fagaloa ma le talafatai i Sasaʻe. O le US Navy sa le atoatoa i le faʻatulagaina o faʻasalalauga. O fale tifaga, pa ma faleaiga e teena talosaga a le Neivi e tape moli. A uma mea uma, o lenei mea sa "leaga mo pisinisi."

 

O 'alofaga fa'apitoa nei mo le aufaipisinisi 1941-1942 o lo'o tu'uina i fa'amatalaga fa'afitiga o suiga o le tau.

 

● E magoto foʻi vaa i le ao.

 

● E lē mafai ona e faamaonia o le malamalama mai i laʻu faleʻaiga anapō na vaaia e le kapeteni o le vaa.

 

● E tatau ona tapuni laʻu fale tifaga pe a matou usitaʻia talosaga a le US Navy.

 

O tausaga ta'itasi o fa'amaumauga o le tau o lo'o fa'aalia ai o le vevela o le lalolagi e tutusa pe sili atu le vevela nai lo le taimi mulimuli. O laʻu valoʻaga e oʻo atu i le 2030 o le One Percent o le a agai atu i le itu i matu o Rusia, Kanata i matu, Suiselani, Atenitina ma Chile e o ese mai galu vevela o le a avea ma masani fou.

 

E i ai loʻu manatu o se faʻamatalaga mai ia Pope Francis e faapea o le fanua o se agasala ma o le Fono Tele a Malo Aufaatasi, Al Gore, Warren Buffett ma vaega o le siosiomaga e faapea o se solitulafono o le a gauai atu ma e toetoe lava o isi tagata uma (sei vagana ai sui o le Tea Party. ) o le a malilie i totonu o ni nai tausaga.

 

Pe tusa o le 2030, o le a amata ai le faamasinoga faavaomalo e iloilo ai faasalaga mo tagata solitulafono sili atu. E pei o le au Nasi i Nuremberg, o le a tuufesili i latou ua molia pe aisea ua latou i ai i le faamasinoga talu ai sa latou faia a latou galuega.

Tuua se tali

o le a le lomia lou tuatusi imeli. fanua manaomia ua faailogaina *

Faatatau Mataupu Faavae o

La Tatou A'oa'oga o Suiga

Auala e muta ai Taua

Agai mo le Filemu Lu'i
Mea na tutupu i Antiwar
Fesoasoani ia Matou Tuputupu Ae

Laititi Donors Faʻaauau Matou

Afai e te filifili e faia se sao faifaipea a itiiti ifo ma le $15 i le masina, e mafai ona e filifilia se meaalofa faafetai. Matou te faʻafetai i a matou foaʻi faifaipea i luga o la matou upega tafaʻilagi.

O lou avanoa lenei e toe mafaufau ai a world beyond war
Faleoloa WBW
Faʻaliliu I soʻo se gagana