Faamatalaga a le Fono a Tamaitai Vancouver i le Filemu ma le Saogalemu i luga o le Penisula Korea

I le avea ai ma sui e sefuluono e fai ma sui o le filemu mai le lalolagi atoa, ua matou malaga mai Asia, Pasefika, Europa, ma Amerika i Matu e taloina le Fono a Tamaitai o Vancouver i le Filemu ma le Saogalemu i luga o le Penisula Korea, o se mea na faia i le lotogatasi ma Kanata Feminist Foreign Policy e fa'alauiloa se fofo filemu i le fa'alavelave i le Penisula o Korea. O faʻasalaga ma le faʻaesea ua le mafai ona taofia le polokalame o auupega faaniukilia a Korea i Matu ma nai lo le afaina tele o tagata lautele o Korea i Matu. O se Penisula Korea e leai ni auupega faaniukilia o le a naʻo le faʻataunuʻuina moni, talanoaga lelei, ma le felagolagomai. Matou te tuʻuina atu fautuaga nei i Minisita mai fafo o loʻo auai i le Fonotaga o Ianuari 16 i le Puipuiga ma le Maumau i le Penisula Korea:

  • Fa'afeso'ota'i fa'atasi uma vaega talafeagai i fa'atalanoaga, e aunoa ma ni fa'atonuga, e galulue i le ausiaina o se penisula Korea e leai ni faaniukilia;
  • Tuʻua le lagolago mo le fuafuaga o le maualuga o le mamafa, faʻasalaina faʻasalaga e iai aʻafiaga leaga i tagata Korea i Matu, galue agai i le faʻamautuina o sootaga faʻavaomalo, aveese pa puipui i le va o tagatanuu ma tagatanuu, ma faamalosia le galulue faatasi o tagata;
  • Faʻalautele le agaga o le Olimipeka o le filemu ma faʻamaonia le toe amataina o talanoaga i le va o Korea e ala i le lagolagoina: i) feutagaiga mo le faʻaauauina o le faʻamaloloina o faʻataʻitaʻiga faʻatasi a le US-ROK i le itu i saute, ma le faʻaauauina o le taofia o suʻega faaniukilia ma fana i matu, ii) se tautinoga e le faia se osofaʻiga muamua, faaniukilia pe masani, ma iii) se faiga e sui ai le Maliega Armistice ma se Korea Peace Agreement;
  • Mulimuli i fautuaga uma a le Fono Puipuiga i Tamaitai, Filemu, ma le Saogalemu. Aemaise lava, matou te faʻamalosia oe e faʻatino le Resolution Council 1325 a Malo Aufaatasi, lea e faʻaalia ai o le auai anoa o tamaitai i laʻasaga uma o feteʻenaʻiga ma le fausiaina o le filemu e faʻamalosia ai le filemu ma le saogalemu mo tagata uma.

O nei fautuaga e faʻavae i luga o lo tatou poto masani faʻatasi ma North Korea e ala i tagatanuu tipiloma ma fesoasoani agaalofa, ma mai lo tatou tomai faʻapitoa i militarism, faʻalavelave faʻanatura, faʻasalaga tau tamaoaiga, ma le tau o tagata o le Taua a Korea e leʻi maeʻa. O le Summit o se faʻamanatuga faʻamanatuga o malo faʻapotopotoina o loʻo i ai se tiute faʻasolopito ma amio lelei e faʻamutaina aloaia le Taua a Korea. O se tautoga e aua ne'i faia se tete'e muamua e mafai ona fa'aitiitia ai fe'ese'esea'iga e ala i le fa'aitiitia tele o le fa'amata'u i se osofa'iga ma le a'afiaga o le fa'asesēina e ono i'u ai i se fa'aola faaniukilia ma le loto i ai pe fa'afuase'i. O le foia o le Taua a Korea e mafai ona avea ma mea e tasi e sili ona aoga e taofi ai le malosi o le militeri o Asia i Matu, lea e matua lamatia ai le filemu ma le saogalemu o le 1.5 piliona tagata i le itulagi. O le fofo filemu o le faʻalavelave faaniukilia a Korea o le laasaga autu lea i le faʻaumatia atoa o auupega faaniukilia. 2

TULAGA I FAUTUAGA I MINISITA I fafo

  1. Fa'afeso'ota'i fa'atasi uma vaega talafeagai i fa'atalanoaga, e aunoa ma ni fa'atonuga, e galulue i le ausiaina o se penisula Korea e leai ni faaniukilia;
  2. Fa'alautele le agaga o le filemu o le Olimipeka ma fa'amautu le lagolago mo talanoaga fa'a-Korea e ala i le amataina: i) fa'aauau le taofia o fa'ata'ita'iga fa'afitafita fa'atasi a le US-ROK i le itu i saute, ii) se tautoga e le faia se osofa'iga muamua, faaniukilia pe masani; ma iii) se faiga e sui ai le Maliega Armistice ma se Maliega Filemu a Korea;

2018 faailogaina le 65th anniversary o le Armistice Agreement, o se taofiga na sainia e taʻitaʻi o le militeri mai DPRK, PRC, ma le US e fai ma sui o le US-taʻitaʻia UN Command. ma fesoasoani faʻafomaʻi i le US-taʻitaʻia faʻauluuluga a le militeri i le taimi o le Taua a Korea, o le Vancouver Summit e maua ai le avanoa e faia ai se taumafaiga faʻatasi e lagolago ai le faʻataunuʻuina o se maliega filemu, e faʻataunuʻu ai le tautoga o loʻo taʻua i lalo o le Mataupu IV o le Armistice. Iā Iulai 1, 27, e sefuluono Minisita mai Fafo na sainia se faaopoopoga i le Armistice e faʻamaonia ai: "O le a matou lagolagoina taumafaiga a Malo Aufaatasi e aumaia se faʻasalaga tutusa i Korea e faʻavae i luga o mataupu faavae ua leva ona faavaeina e Malo Aufaatasi, ma lea e manaʻomia ai se Korea autasi, tutoʻatasi ma temokalasi.” O le Fono a Vancouver o se faʻamanatuga faʻapitoa ae faʻapitoa e faʻapea o malo faʻapotopotoina o loʻo i ai se tiute faʻasolopito ma amio lelei e faʻamutaina aloaia le Taua a Korea.

O se tautoga e aua ne'i faia se tete'e muamua o le a atili fa'aitiitia ai le vevesi e ala i le fa'aitiitia tele o le fa'atuputeleina po'o le sese fa'atatau e ono i'u ai i se fa'aola faaniukilia ma le loto i ai po'o le le iloa. I le avea ai ma saini i le Taiala a Malo Aufaatasi, e manaomia ai sui o le malo e foia feeseeseaiga i auala filemu.2 E le gata i lea, o se osofaiga a le militeri muamua i Korea i Matu, e tusa lava po o le a le faatapulaaina, e toetoe lava a faaosofia ai se tetee tele ma iu ai i se tulaga atoa. taua po o taua faaniukilia i le Penisula Korea. Ua fuafuaina e le US Congressional Research Service, i nai itula muamua o le taua, e oo atu i le 300,000 o le a fasiotia. E le gata i lea, o le ola o le fiasefulu miliona o tagata o le a lamatia i itu uma e lua o le vaevaega a Korea, ma le faitau selau miliona o isi o le a aafia saʻo i le itulagi atoa ma tua atu.

O le foia o le Taua a Korea e mafai ona avea ma mea e tasi e sili ona aoga e taofia ai le malosi o le militeri o Asia i Sasaʻe, 3 lea e matua lamatia ai le filemu ma le saogalemu o le 1.5 piliona tagata i le itulagi. O le tele o le faʻaleleia o le militeri ua afaina ai olaga o tagata o loʻo nonofo latalata i nofoaga o le militeri a Amerika, i Okinawa, Iapani, Filipaina, Korea i Saute, Guam ma Hawaii. O le mamalu, aia tatau a tagata soifua, ma aia tatau tuʻufaʻatasia i le pule a le tagata lava ia o tagata i nei atunuu ua solia e le militeri. O latou fanua ma sami o lo'o latou fa'alagolago iai mo a latou mea e ola ai ma o lo'o tauaveina ai le taua fa'aleaganu'u ma tala fa'asolopito, o lo'o pulea e le militeri ma fa'aleagaina i galuega a le militeri. O sauaga fa'afeusuaiga o lo'o faia e le 'au fitafita e fa'asaga i nu'u talimalo, aemaise lava fafine ma teine, ma o le talitonuga i le fa'aaogaina o le fa'amalosi e fo'ia ai fe'ese'esea'iga o lo'o fa'atumauina loloto e fa'atumauina le le tutusa fa'apeteriaka e fa'atupuina ai sosaiete i le lalolagi atoa.

  • Tuʻua le lagolago mo le fuafuaga o le maualuga o le mamafa, faʻasalaina faʻasalaga e iai aʻafiaga leaga i tagata Korea i Matu, galue agai i le faʻamautuina o sootaga faʻavaomalo, aveese pa puipui i le va o tagatanuu ma tagatanuu, ma faamalosia le galulue faatasi o tagata;

E tatau i Minisita i fafo ona taulimaina le aafiaga o le faateleina o le UNSC ma faasalaga e lua faasaga i le DPRK, lea ua faatupulaia i le numera ma le faigata. E ui e manatu le au lagolago o faasalaga ia i latou o se suiga filemu i gaoioiga faamiliteli, o faasalaga e i ai se aafiaga sauā ma mala i luga o le faitau aofaʻi, e pei ona molimauina e faasalaga faasaga ia Iraq i le 1990s, lea na mafua ai le maliliu vave o le faitau selau afe o tamaiti Iraqi.4 Fai mai le UNSC o faʻasalaga a UN e faasaga ia Korea i Matu e le faʻatatau i le faitau aofaʻi o tagata lautele,5 ae o faʻamaoniga e faʻaalia ai le faʻafeagai. E tusa ai ma le lipoti a le UNICEF 2017, o le 28 pasene o tamaiti uma e lima tausaga ma lalo ifo o loʻo mafatia i le feololo i le ogaoga o le paʻu.6 E ui o le UNSC Resolution 2375 o loʻo amanaʻia ai le "sili ona le ausia manaʻoga" o tagatanuu o le DPRK, e tuʻuina atu le matafaioi mo nei manaʻoga e leʻi ausia. faatasi ai ma le malo o DPRK ma e le o taʻua ai le gafatia poʻo le aʻafiaga moni o faʻasalaga lava ia.

Faʻateleina, o nei faʻasalaga o loʻo faʻatatau i le tamaoaiga o tagata lautele i le DPRK ma o le mea lea e ono iai ni aʻafiaga leaga i le soifuaga o tagata. Mo se faʻataʻitaʻiga, faʻasaina le faʻatauina atu o ie ma luga o le auina atu o tagata faigaluega i fafo o loʻo matua aʻafia uma ai auala e masani ona maua ai e tagatanuu masani o DPRK punaoa e tausi ai latou ola. E le gata i lea, o faiga talu ai nei e faʻatatau i le faʻatapulaʻaina o le faʻaulufaleina mai e le DPRK o oloa suauʻu e ono aʻafia ai le leaga o aʻafiaga agaalofa.

E tusa ai ma le faamatalaga a David von Hippel ma Peter Hayes, e faapea: “O aʻafiaga vave o le tali atu i le motusia o le suauu ma le suauu o le a i luga o le soifua manuia; o le a faamalosia tagata e savavali pe leai foi, ma tulei pasi nai lo le tietie ai. O le a fa'aitiitia le malamalama i totonu o aiga ona o le fa'aitiitia o kerosene, ma fa'aitiitia ai le gaosiga o le eletise. O le a sili atu le faʻaleagaina o vaomatua e maua ai le biomass ma malala e faʻaaogaina i gasifiers e faʻatautaia ai loli, e oʻo atu ai i le tele o le tafia, lologa, faʻaitiitia meaʻai, ma le tele o oge. O le a faaitiitia le suauu tiso e pamu ai vai e faasūsū ai fanua araisa, e gaosia ai fua o faatoaga e avea ma mea taumafa, e feaveai ai meaai ma isi mea e manaomia e le aiga, ma felauai atu fua o faatoaga i maketi a o lei faaleagaina.”7 I lana tusi, le UN Humanitarian Resident Coordinator. mo Korea i Matu o loʻo taʻua ai ni faʻataʻitaʻiga e 42 lea na faʻalavelaveina ai galuega alofa, 8 lea na faʻamaonia talu ai nei e le sui o le UN a Suetena. faiga fa'atupe e mafai ai ona fesiita'i tupe fa'atino. Ua latou feagai foʻi ma le tuai pe faʻasaina le tuʻuina atu o meafaigaluega faʻafomaʻi taua ma vailaʻau faʻatau, faʻapea foʻi ma meafaigaluega mo faʻatoʻaga ma le sapalai vai.

O le manuia o faasalaga faasaga i le DPRK e foliga vaivai ona o le tatalaina o talanoaga i le va o le US ma Korea i Matu e faalagolago i luga o le tautinoga a le DPRK i le denuclearization. O lenei tulaga e le o talanoaina ai mafuaaga autu o le polokalama faaniukilia a le DPRK, e pei o le natura le mafai ona foia o le Taua a Korea ma le faaauauina ma le faateleina o feeseeseaiga geopolitical i le itulagi, lea ua leva ona muamua atu i le polokalame faaniukilia a le DPRK ma e mafai ona avea i se vaega o se mafuaaga autu. ina ia maua ai le malosi faaniukilia. Nai lo lena, matou te valaʻau mo le faʻauluina o le tipiloma, e aofia ai talanoaga moni, sootaga masani, ma le amataga o le galulue faʻatasi, faʻalagolago-fausia faiga e iai le gafatia e fausia ma lagolagoina ai se siosiomaga faʻapolokiki mautu mo sootaga fefaʻatauaʻiga ma aoga i totonu o le itulagi ma mo le puipuia ma vave foia o feeseeseaiga e ono tulai mai.

  • Mulimuli i fautuaga uma a le Fono Puipuiga i Tamaitai, Filemu, ma le Saogalemu. Aemaise lava, matou te faʻamalosia oe e faʻatino le Resolution Council 1325 a Malo Aufaatasi, lea e faʻaalia ai o le auai anoa o tamaitai i laʻasaga uma o feteʻenaʻiga ma le fausiaina o le filemu e faʻamalosia ai le filemu ma le saogalemu mo tagata uma.

Ole su'esu'ega ole lalolagi ole sefululima tausaga ole 1325 UNSCR fa'atinoina o lo'o tu'uina atu ai fa'amaoniga atoatoa e fa'apea o le tutusa ma le anoa o le auai o tama'ita'i i taumafaiga o le filemu ma le saogalemu e taua tele i le filemu tumau.

O le iloiloga, e aofia ai le tolu sefulu tausaga o le fasefulu o taualumaga o le filemu, o loʻo faʻaalia ai o le 182 na sainia maliega o le filemu, na maua ai se maliliega i mataupu uma ae na o le tasi le mataupu na aʻafia ai vaega a tamaitai i le filemu. O le fonotaga a faifeau na sosoo ai ma le faalauiloaina o le Fuafuaga a le Atunu'u a Kanata i luga o le UNSCR 1325, e faʻaalia ai se tautinoga i le faʻaofiina o tamaitai i laʻasaga uma o le filemu. O lenei fonotaga o se avanoa mo malo uma e mautinoa ai le auai o tamaitai i itu uma e lua o le laulau. O atunuu ia o lo'o iai i le Fonotaga ma se Faiga Fa'avae Fa'afafine e tatau ona fa'asoa tupe i fa'alapotopotoga ma fa'agaioiga a tama'ita'i e fa'alautele ai lo latou agava'a mo le auai.

MĀFUAAGA TATOU MANA’OMIA AI SE FEAGAIGA FILEMU E FA’AI’U AI LE TAUA KOREAN

O le 2018 e fa'ailogaina ai le fitusefulu tausaga talu ona fa'asalalauina ni setete eseese e lua o Korea, o le Republic of Korea (ROK) i le itu i saute ma le Democratic People's Republic of Korea (DPRK) i le itu i matu. Na teena e Korea le pule silisili ese ina ua faasaolotoina mai Iapani, o lona pule faakolone, ma na vaeluaina e malo o le Cold War. Na aliaʻe feteʻenaʻiga i le va o malo o Korea na tauva, ma o le faʻalavelave a autau mai fafo na faʻasalalau ai le Taua a Korea. Ina ua mavae le tolu tausaga o taua, e silia ma le tolu miliona tagata maliliu, ma le faaleagaina atoa o le Penisula o Korea, sa sainia se taofiga, ae leʻi avea ma se maliega filemu, e pei ona folafola mai e le au saini i le Armistice Agreement. I le avea ai ma tamaitai mai malo na auai i le Taua a Korea, matou te talitonu o le onosefululima tausaga e umi tele mo se taofiga. O le leai o se maliliega filemu ua taofia ai le alualu i luma i le faatemokalasi, aia tatau a tagata, atinaʻe, ma le toe faʻatasia o aiga Korea na vavae ese mo le tolu augatupulaga.

FAAMATALAGA: 

1 I le avea o se vaega o le faasaʻoga o talafaasolopito, o le UN Command e le o se faalapotopotoga a Malo Aufaatasi, ae o se vaega faʻafitafita e taʻitaʻia e le Iunaite Setete. Iā Iulai 7, 1950, na fautuaina ai e le Fono a Malo Aufaatasi, 84, sui auai e tuuina atu fesoasoani faafitafita ma isi fesoasoani i Korea i Saute “ia faamautinoa le avanoa o malosiaga ma isi fesoasoani i se pulega autasi i lalo o le Iunaite Setete.” O malo nei na auina atu fitafita e auai i le vaegaau a le US-taʻitaʻia: le Commonwealth British, Ausetalia, Peleseuma, Kanata, Kolomupia, Etiopia, Farani, Eleni, Luxembourg, Netherlands, Niu Sila, Filipaina, Thailand ma Turkey. Aferika i Saute na tuʻuina atu le ea. Tenimaka, Initia, Nouei ma Suetena na saunia vaega faafomai. Sa lagolagoina e Italia se falemai. I le 1994, na faamanino mai ai e le Failautusi Aoao o le UN Boutros Boutros-Ghali, "e leʻi faʻavaeina e le Fono Puipuiga le faʻatonuga tuʻufaʻatasia e avea o se okeni lagolago i lalo o lana pule, ae na o le fautuaina o le faia o sea poloaiga, ma faʻamaonia ai o loʻo i lalo o le pule a le Amerika Tele. O le mea lea, o le faʻamavaeina o le faʻatonuga tuʻufaʻatasia e le pa'ū i totonu o le matafaioi a soʻo se totoga a Malo Aufaatasi ae o se mataupu i totonu o le agavaa o le Malo o le Iunaite Setete.

2 E fa'asā e le Fa'avae le fa'amata'u po'o le fa'aogaina o le malosi vagana ai i mataupu na fa'atagaina lelei e se iugafono a le Fono Puipuiga po'o ni tulaga o le puipuiga o le tagata lava ia talafeagai ma tutusa. O le puipuia o le tagata lava ia muamua e na'o le tulafono pe a feagai ma faʻamataʻu lata mai, pe a manaʻomia le puipuia o le tagata lava ia e "vave, lofituina, leai se filifiliga o auala, ma leai se taimi e faʻatalanoa ai" e tusa ai ma le seminal Caroline formula. E tusa ai ma le soliga o tulafono faʻavaomalo faʻavaomalo le osofaʻia o Korea i Matu pe afai e le osofaʻia o ia lava ma pe a iai pea auala faʻavaomalo e tuliloaina.

3 E tusa ai ma le Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI), i le 2015 na vaaia ai e Asia le “tele o le faateleina” o tupe faaalu a le militeri. Mai le sefulu pito i luga o le militeri faʻaalu, e fa atunuu o loʻo i Northeast Asia ma faʻaalu mea nei i le 2015: Saina $215 piliona, Rusia $66.4 piliona, Iapani $41 piliona, Korea i Saute $36.4 piliona. O le tele o tupe faʻaalu a le militeri a le lalolagi, o le Iunaite Setete, na faʻaalu uma nei malosiaga e fa o Asia i Sasaʻe i le $ 596 piliona.

4 Barbara Crossette, “Iraq Sanctions Kill Children, UN Reports”, 1st of December 1995, in New York Times, http://www.nytimes.com/1995/12/01/world/iraq-sanctions-kill-children- un-reports.html

5 UNSC 2375 "... e le o faamoemoe e i ai ni taunuuga leaga mo tagata lautele o le DPRK poʻo le afaina ai pe faʻatapulaʻaina na gaioiga, e aofia ai gaoioiga tau tamaoaiga ma le galulue faʻatasi, fesoasoani i meaʻai ma fesoasoani alofa, e le o faʻasaina (……) ma galuega a faʻalapotopotoga faʻavaomalo ma faʻalapotopotoga tumaoti o loʻo faia fesoasoani ma galuega fesoasoani i le DPRK mo le manuia o tagata lautele o le DPRK."

6 UNICEF “Le Tulaga o Tamaiti a le Lalolagi 2017.” https://www.unicef.org/publications/files/SOWC_2017_ENG_WEB.pdf

7 Peter Hayes ma David von Hippel, "Faʻasalaga i luga ole suauʻu mai Korea i Matu: aʻafiaga ma le aoga", NAPSNet Lipoti Faʻapitoa, Setema 05, 2017, https://nautilus.org/napsnet/napsnet-special-reports/sanctions-on- North-korean-suauu-a'a mai-aafiaga-ma le aoga/

8 Chad O'Carroll, "O le popolega tele e uiga i Faʻasalaga 'Aafiaga i North Korea Fesoasoani Galuega: UN DPRK Rep", Tesema 7, 2017, https://www.nknews.org/2017/12/serious-concern-about-sanctions -a'afiaga-i-matū-korea-fesoasoani-galuega-un-dprk-rep/

9 O atugaluga e uiga i aafiaga le lelei o tagata soifua o faasalaga na laga e le Amepasa a Suetena i le UNSC i se fonotaga faafuaseʻi ia Tesema 2017: “O faiga na faia e le fono e leʻi faamoemoe e i ai se aafiaga leaga i fesoasoaniga alofa, o lea ua lipotia mai talu ai nei o le o fa'asalaga o lo'o i ai i'uga leaga

Tuua se tali

o le a le lomia lou tuatusi imeli. fanua manaomia ua faailogaina *

Faatatau Mataupu Faavae o

La Tatou A'oa'oga o Suiga

Auala e muta ai Taua

Agai mo le Filemu Lu'i
Mea na tutupu i Antiwar
Fesoasoani ia Matou Tuputupu Ae

Laititi Donors Faʻaauau Matou

Afai e te filifili e faia se sao faifaipea a itiiti ifo ma le $15 i le masina, e mafai ona e filifilia se meaalofa faafetai. Matou te faʻafetai i a matou foaʻi faifaipea i luga o la matou upega tafaʻilagi.

O lou avanoa lenei e toe mafaufau ai a world beyond war
Faleoloa WBW
Faʻaliliu I soʻo se gagana