O sui o le au tusitala e le tatau ona avea ma autu o tala fou. Talofa e, a fasioti le tusitala, e fai ai ulutala. Ae o ai na lipotia mai? Ae fa'afefea ona fa'alava? Al Jazeera ua talitonuina e faapea o le fasiotia o le latou tusitala Palesitina Amerika Shireen Abu Akleh ia Me 11 o le galuega a le militeri a Isaraelu.

O aʻu foʻi. E le o se fa'aloloa. I le galulue faʻatasi ai ma isi tusitala o loʻo faʻasalalau osofaʻiga a Isaraelu i se nofoaga faʻapitoa, e tofu ma le pulou ma le ofu talaloa faʻailoga "Press," e toʻalua o le toʻafa na fana - Abu Akleh ma le uso a Al Jazeera tusitala Ali Samoudi. Sa fanaina le tua o Samoudi ma taunuu ai i le falemai. Na ave e Abu Akleh se pulufana i le ulu ma maliu ai i le vaaiga.

Sa latou galulue i se tolauapiga a tagata sulufai i le itu i matu o le taulaga o Jenin i Sisifo Palesitina lea na pomu ai Isaraelu e aunoa ma se faasalaga mo le tele o tausaga ona o le teena e Palesitina o latou pulega sauā a le militeri mai fafo o ni 'tagata faatupu faalavelave' po o ni 'tagata faatupu faalavelave.' O latou fale e mafai ona faʻaumatia e le faitau selau, ma e mafai ona o atu aiga mai le sulufaʻi i le leai o ni fale (pe oti) e aunoa ma se fesoasoani.

I totonu o Amerika, o lipoti o le fasioti tagata e foliga mai ua sauni e tuʻuaʻia Isaraelu, tusa lava pe le taʻuina saʻo - sei vagana ai le New York Times (NYT) lea e fai pisinisi e pei ona masani ai, e aofia ai Isaraelu i tau uma. E mautinoa lava, e siva siva a le NYT i le mataupu o se suʻesuʻega faʻapitoa e uiga i le maliu o Abu Akleh, ma faʻasalalau ai le "Palestinian Journalist, Dies, Aged 51," e pei o mafuaʻaga masani. O le foliga mai o le paleni o se faʻamalositino i faʻatusatusaga sese.

NY Times ulutala e uiga ia Shireen Abu Akleh

Ae ui i lea, o le CNN ma isi i totonu o faʻasalalauga faʻasalalau faʻasalalau ua tupu aʻe i le tulaga e oʻo atu ai le faʻaaliga Palesitina-alofa i le pito i luga o le tala. "Mo le lua ma le afa sefulu tausaga, na ia tusia ai le mafatiaga o Palesitina i lalo o le pulega a Isaraelu mo le fiasefulu miliona o tagata matamata Arapi." E matua fa'alototeleina lenei mea, ona o le ta'uleleia o le CNN mo le fa'asalalauina o fa'amaumauga fa'alotoifale e fa'asaina ai le fa'aogaina o le faaupuga "nofoaga" i le tulaga o le va o Isaraelu ma Palesitina.

E oo lava i se suʻesuʻega Google e tuʻuina atu le mafuaʻaga o le oti ia Isaraelu.

su'esu'ega mo Shireen Abu Akleh

Ae i le 2003, na matamuli le CNN e toe fai le mea ua uma ona faʻatuina i le mataupu a Mazen Dana, o se tagata puʻeata / tusitala o le Reuters na maua se faʻatagaga seasea mai pulega a Isaraelu e tuua le Faletupe Palesitina i Sisifo mo se tofiga i Iraq ma iu ai ina maliu. . O se tagata fai fana masini a Amerika na ioeina na taulaʻi i le tino o Dana (i lalo ifo o mataitusi tetele o loʻo faʻaalia ai o ia o se tama i le galuega mo se popolega TV). “Na fanaina ma fasiotia se tagata pu’eata a le Reuters i le Aso Sa a o pu’e ata i tafatafa o le falepuipui o Abu Ghraib…” na taʻua ma le malu, taʻua le faʻasalalauga muamua a Reuters nai lo le lipotia o ai-na faia-o le a, lea ua uma ona avanoa.

O le a le leo passive? Ma o ai isi na latalata i le falepuipui o Abu Ghraib ma fana na tumu i lena taimi faapitoa e ese mai le militeri a Amerika? O se tane fana lea na fai mai na ia faaseseina le meapueata a Dana mo se roketi-lauiu grenade ina ua uma ona maua e le tusitala le maliega mai le aufaigaluega a le US e fana le b-roll o le falepuipui.

Na ou aʻoaʻoina le maliu o Mazen a o galue mai se potu talafou o Capitol Hill i le maeʻa ai o se faailoga o le matuaofaiva i le tusitala. Toeitiiti atoa le faaluaina o tausaga o la'u vasega, na ou tuai ai i le taaloga, ae na ou manao e maua lo'u tusi faamaonia e aoao ai tamaiti aoga i le kolisi ia iloa le le fiafia o Isaraelu ma le le fiafia o le aufaasālalau a Amerika i le ufiufi o Isaraelu ma Palesitina. Na ou lipotia mai Palesitina ma Isaraelu mo le tausaga ua mavae, na amata ona ou fia iloa e uiga i aʻa Palesitina o loʻu tama, ma sa ou vavalalata ma Mazen Dana.

I seevae tosotoso ma se ofutino manifinifi, sa ou mulimuli ai ia Mazen ma lana meapueata tele i totonu o se auala i Peteleema i le taimi o se taua i le va o fitafita Isaraelu faaauupegaina ma tama o tauai maa, ma iu ai ina tapuni laʻu kamela ma solomuli i le ala savali lea na fetaomi ai le shabab i luma o faleoloa tapuni. . Sa faaauau pea Mazen agai atu i le tumutumu faaauupegaina ma laa faataamilo i otaota papa e maua ai le fana (ae le o le fana). E pei o isi tagata taʻutaʻua, e iai lona paʻu i le taʻaloga - o le mea moni - i aso uma na te teena ai taumafaiga a Isaraelu e faʻafilemu lona leo ma tapuni lana tioata.

Mazen Dana ma meapueata
Mazen Dana, 2003

Ae e le o le afi a Isaraelu na taofia ai le tafe mai o le tala moni. O i matou. O le US na fasiotia e le matou militeri Mazen.

I latou utuofaamatalaga o le au tusitala ua paʻu, o le Komiti e Puipuia Tusitala e faavae i le Iunaite Setete o loo lisiina le mafuaaga o le maliu o Mazen o se "fesoʻotaʻiga."

Roxane Assaf-Lynn ma Mazen Dana i le ofisa Reuters i Heperona, Palesitina, 1999
Roxane Assaf-Lynn ma Mazen Dana i le ofisa Reuters i Heperona, Palesitina, 1999

E le o se mea e ofo ai, o le umi nusipepa Haaretz sa iloga lava le faitioina o le tagata lava ia o se leo o Isaraelu, e le gata i na aso ma le taimi nei. "Faasaina e Isaraelu mai le Faletupe i Sisifo," o le amataga o le parakalafa, "o le au tusitala Palesitina i le Gaza Strip na faia se falelauasiga faʻatusa ananafi mo Mazen Dana…."

I le autu a Shireen Abu Akleh, Haaretz tusitala Gideon Levy ua pe e uiga i le le ta'ua mata'utia o le faamasaa toto o Palesitina pe a le o se tusitala lauiloa le tagata manua.

ulutala e uiga ia Shireen Abu Akleh

I se konafesi DC a le au tusitala ma le au faatonu i le 2003, sa ou nofo i tafatafa o se tusitala Colorado sa i ai iina i le vaaiga o le solitulafono. Na ia toe manatua le uo mamae a Mazen ma le au tusitala e le mavavaeeseina o Nael Shyioukhi na alaga i le masusu, “Mazen, Mazen! Sa latou fanaina o ia! Auai le atua e!" Na ia vaai muamua ia Mazen ua fanaina e le militeri, ae le pei o lenei. O le Maseni tinoese, faatasi ai ma lana meapueata tele o loo i ai pea, o se mea matuitui i le itu a le militeri a Isaraelu i le aai o Heperona, o loo i ai nofoaga o loo tanu ai Aperaamo, Isaako ma Iakopo ma faapea ona matuā ulufia ai e tagata lotu Iutaia malolosi. mai fafo o lo'o fa'afeagai pea i le faitau aofa'i o tagata o le atunu'u i le fa'ataunu'uina o la latou fa'atonuga fa'ale-Tusi Paia e nofoia. O le pueina o latou osofaiga i luga o le vitio o le toto toto mo Mazen ma Nael. E pei o le 600,000 o isi na fouvale faasaga i pulega faasolitulafono a Isaraelu, sa avea i latou ma pagota o le lotofuatiaifo ma sauaina e aunoa ma se alofa i le taimi muamua o le intifada.

Nael Shyioukhi
Nael Shyioukhi i le ofisa Reuters i Heperona, Palesitina, 1999

Mo le silia i le ʻafa senituri, na taulau manuia ai le faamalamalamaina ma le ʻalofia o molimau i ‘mea moni i luga o le eleele’ a Isaraelu. Ae i le tele o tausaga talu ai nei, ua sili atu ona taatele mo tagata faʻasalalau lautele, tagata malaga faʻalelotu ua noatia i le lotofuatiaifo, tagata faʻapolokiki o loʻo sailia ni tofi, ma e oʻo lava i le au tusitala i le lautele e faʻalogo lelei i sauaga a Isaraelu. E le mafai foi ona fai le mea lava e tasi mo faitioga a le US i la tatou fox i toniga.

I se talanoaga patino ma Lt. Rushing i Chicago ina ua ia tuua le militeri e faigaluega mo Al Jazeera, na ia faailoa mai ia te au o le vaega o le faatalanoaga i le pepa o faamatalaga a Noujaim lea na foliga mai ai ua suia e tusa ai ma le amio a le tagata, na suia moni lava e fautua mai ai o le tagata soifua o le 'o le isi itu' na faatoa iloa atu ia te ia mulimuli ane i le pueina. O le mea moni, o se vaega o le faatalanoaga lava e 40-minute lea na ia faaalia ai le talitonuga amiotonu e fai ma sui o lona pule. Ae ui i lea, o lona manatu e lelei ona talia.

O le faʻamaumauga o loʻo ave ai i matou i le pomu a le US i le Faletalimalo Palesitina i Baghdad lea na iloa ai le tele o tusitala o loʻo nofoia. E le mafai ona malamalama o tatou lava atamai faamiliteli o le a faatagaina se mea faapena pe a uma ona tuuina atu i ai faamaopoopoga. Ae e oo lava ia i tatou lava e sili ona lelei ma sili ona malamalama ua liliu ese mai le pupula o le upumoni.

Na vala'aulia le National Public Radio's Anne Garrels e momoli le amataga i le Northwestern's Medill School of Journalism i le tausaga na ou maua ai lo'u tipiloma. Sa ou nofo i ona tua ma le lagona mitamita i le mauaina o se faailoga maualuga mai se aoga e faifaimea faatasi ma tagata faaaloalogia o le esetete lona fa.

Ona ia fai mai lea. Na ia faʻailoa le faʻalavelave iinei i Baghdad, ae mulimuli ane, na iloa e le au tusitala o loʻo siaki i Palesitina o loʻo i ai i latou i se taua. Ua malo lo'u mafaufau i le le talitonu. Ua tiga lo'u manava. Na ia lafoaia lana lava - ma i matou uma i luga o lena tulaga mafanafana ma i latou.

O le mea e malie ai, i lena lava tausaga fa'au'uga, o le fa'au'u a Medill na ia mauaina Tom Brokaw mo le amataga o le Iunivesite o Northwestern tele na faia i le malae lakapi. I lana saunoaga, na ia valaau ai mo se filemu i le lalolagi e faalagolago i le faamutaina o feteenaiga a Isaraelu i Palesitina – i le tele o upu. Na ta'alo le fiafia mai a'oga eseese i le malae.

Ose aso fou ua fai ma masani le faitioina o mea sese a Isaraelu. Ae ina ua taulaʻi e le militeri a Amerika le au lomitusi, e leai se tasi na emo.