Tagata Lautele o se Force mo le Filemu

Harriet Tubman ma Frederick Douglass

Saunia e David Rintoul, World BEYOND War Auai i Kosi i luga ole laiga

Ia 18, 2020

Fai mai Frederick Douglass i se tasi taimi, "E leai se mea e talia e le malosi e aunoa ma se manaʻoga. E le'i faia lava ma e le mafai lava. Saili po o le a tonu lava le mea o le a gauai atu i ai soo se tagata ma ua e mauaina le fua tonu o le le tonu ma le sese o le a tuuina atu ia i latou.”

E lei mafaufauina lava e malo ni suiga e manuia ai tagatanuu masani ona tuuina atu lea ma le agalelei i tagata lautele. O gaioiga faʻaagafesootai e masani lava ona feagai ma le au faipule ma, e pei ona taʻua e le Teuteuga Muamua, "ia talosaga i le Malo mo se toe faaleleia o faitioga."

O le mea moni, o Douglass o se tagata faʻaumatia ma o lana tauiviga faʻapitoa e faasaga i le nofo pologa Na faʻapologaina o ia lava, ae o ia o se tusitala talenia ma failauga e ui lava i le leai o se aʻoaʻoga aloaʻia. O ia o se faʻamaoniga ola o tagata lanu e tutusa ma le atamai o isi tagata.

E ui lava i le leo tele o le upusii na ou amataina, o Douglass o se siamupini o le faapalepale ma le faaleleiga. Ina ua uma le faasaolotoina, sa ia auai i talanoaga tatala ma tagata sa avea muamua ma pologa e saili auala mo sosaiete e agai i luma i le filemu.

O nisi o ana uo i le vaega o le soloia na luitauina o ia i lenei mea, ae o lana tetee e faapea, "Ou te aufaatasi ma soo se tasi e fai le mea saʻo ae leai se tasi e faia se mea sese."

O Douglass e leʻi sili atu foi ona luʻitauina ana uo faʻapolokiki. Mo se faʻataʻitaʻiga, sa le fiafia o ia ia Aperaamo Lincoln ona o le le lagolagoina faʻaalia o le aia a tagata Aferika Amerika e palota i le palota a le peresetene 1864.

Nai lo lena, na ia lagolagoina faalauaitele John C. Fremont o le Radical Democracy Party. E leai se avanoa e manumalo ai Fremont, ae o ia o se tagata e soloia ma le loto atoa. O le palota tetee a Douglass i le lautele o se aoaiga tatala ia Lincoln ma matua aafia ai le faaiuga a Lincoln e faia le 14.th ma 15th teuteuga i le tausaga mulimuli ane.

I le 1876, na saunoa ai Douglass i Uosigitone DC i le faapaiaga o le Emancipation Memorial i Lincoln Park. Na ia taʻua Lincoln "le peresitene o le palagi" ma otooto uma ona malosiaga ma vaivaiga mai le vaaiga a se tagata pologa.

E ui lava i lea, na ia faaiʻuina e tusa ai ma ona sese uma, "E ui lava na tutusa le Mr. O lana tautalaga o se faʻataʻitaʻiga muamua o le manatu o le mea moni ma le faʻaleleia.

O le isi faʻataʻitaʻiga o sosaiete faʻalapotopotoga o loʻo taʻitaʻia le moliaga faasaga i le nofo pologa o Harriet Tubman ma le Underground Railroad lea sa avea ai o ia ma sui taʻitaʻi. E pei o Douglass sa faapologaina ma mafai ona sola ese. Nai lo le taulaʻi atu i lona lava saʻolotoga, sa amata ona ia fuafua e fesoasoani i lona aiga lautele e sosola ese mai ē na puʻea i latou.

Sa faaauau pea ona fesoasoani o ia i isi tagata pologa e sosola ese i le saolotoga e ala i le fesoʻotaʻiga faalilolilo a le au lagolago a le Underground Railroad. O lona igoa o “Mose” ona sa ia taitaia tagata mai le nofo pologa i le nuu folafolaina o le saolotoga. E lei leiloa lava se pasese a Harriet Tubman.

I le faaopoopo atu i le taʻitaʻia o le Alalaupapa Lalo, ina ua maeʻa le faʻasaʻolotoina na ia toaga i le Suffragettes. Sa tumau pea o ia o se siamupini o aia tatau a tagata mo Aferika Amerika ma tamaitai seia oo ina maliu i le 1913 i se fale tausimai na ia faavaeina.

Ioe, e le o tagata soloia uma o Aferika Amerika. O Harriet Beecher Stowe, mo se faʻataʻitaʻiga, o se tasi o le toʻatele o tagata papaʻe Amerika na faia le matafaioi o se uo i tagata pologa o lana augatupulaga. O lana tala ma lana tala, Tuagane o Tina Tom manumalo i le tele o tagata o lona "tuuga" ma le vasega e lagolagoina le soloia o le nofo pologa.

O lana tala na fa'ailoa mai ai o le nofo pologa e pa'i atu i tagata uma, ae le na'o i latou e ta'ua o matai, faioloa ma tagata na latou fa'apologaina. O lana tusi na talepeina faʻamaumauga faʻasalalau ma na avea foi o ia ma tagata faʻalagolago ia Aperaamo Lincoln.

O lea ua tatou iloa ai o le soloia o le nofo pologa na oo mai e ala i gaioiga a tagatanuu masani e leʻi umia se tofi palota. E mafai foi ona ou ta'ua e le'i umia lava e Dr. King se tofiga aloaia a le malo. O le gaioiga o aia tatau a tagata lautele, mai le soloia o le nofo pologa i le vavaeeseina i le 1960s o le taunuuga autu lea o se tu masani umi o le le usiusitai filemu.

O le a matauina e le au faitau ua ou tuua se mea e sili ona taua. Ou te le'i ta'ua le Taua a le Malo. E toatele o le a finau e faapea o gaoioiga faamiliteli a le Malo Union e faatoilaloina le Confederacy o le mea moni lava na soloia ai le nofo pologa i se taimi e tasi.

I lana tusi, E Le Na'o le Taua, Na fausia e David Swanson se finauga faʻamaonia e faʻapea o le Taua a le Lalolagi o se faʻalavelave mai le faʻalavelave faʻaleagaina. O le nofo pologa na avea ma mafuaaga mo le vevesi, e pei lava o auupega o le tele o faʻaumatiaga o faʻamatalaga sese mo le osofaʻiga a Iraq i le 2003.

E pei ona taʻua e Swanson, "O le tau o le faʻasaʻolotoina o pologa-e ala i le" faʻatauina "i latou ma tuʻuina atu lo latou saʻolotoga-semanu e itiiti ifo nai lo le North na faʻaalu i le taua. Ma e le o faitauina foi mea na faʻaalu e le itu i Saute poʻo le faʻatusatusaina o tau o tagata na fuaina i maliu, manuʻa, mutilations, manua, faʻaumatia, ma le tele o tausaga o le tiga tumau.

I le faaiuga, o le tala faasolopito o loʻo faʻaalia ai o gaioiga a le au tagatanuu masani e pei o Douglass, Tubman, Beecher Stowe ma Dr. King na toe faʻafoʻisia ai aia tatau a tagata pologa ma a latou fanau i Amerika. O a latou taumafaiga le faavaivai ma le tautinoga e tautala i le mea moni i le pule na faamalosia ai Lincoln ma mulimuli ane Peresitene Kennedy ma Johnson e o ese mai le pa ma fai le mea saʻo.

Fa'agaioiga a sosaiete lautele o le ki lea i le faʻavaeina o le amiotonu lautele.

 

David Rintoul sa auai i World BEYOND War kosi i luga ole laiga ile soloia o taua.

O se tasi Tali

  1. sa le tatau ona avea i tatou ma tagata solitulafono o taua po o se isi lava mea! ia e nofo i le lalolagi!

Tuua se tali

o le a le lomia lou tuatusi imeli. fanua manaomia ua faailogaina *

Faatatau Mataupu Faavae o

La Tatou A'oa'oga o Suiga

Auala e muta ai Taua

Agai mo le Filemu Lu'i
Mea na tutupu i Antiwar
Fesoasoani ia Matou Tuputupu Ae

Laititi Donors Faʻaauau Matou

Afai e te filifili e faia se sao faifaipea a itiiti ifo ma le $15 i le masina, e mafai ona e filifilia se meaalofa faafetai. Matou te faʻafetai i a matou foaʻi faifaipea i luga o la matou upega tafaʻilagi.

O lou avanoa lenei e toe mafaufau ai a world beyond war
Faleoloa WBW
Faʻaliliu I soʻo se gagana