saunia e Christopher Black ma Graeme MacQueen, Ianuari 4, 2018
mai O le Star
Ua faailoa atu nei e Donald Trump i le lalolagi e faapea e sili atu lana faamau faaniukilia nai lo le taitai o Korea i Matu. O se mea malie pe ana le lamatia ola o le faitau miliona.
Trump e le taua, pe le malamalama foi, diplomacy. Masalo e mafai e lo tatou atunuu ona sili atu? Na matou aʻoaʻoina ma le fiafia fiafia i le aso 28 o Novema, 2017 o lo matou malo o le a talimalo i se faiga fa'amalo. O le fiafia tele, o le to'atele o i tatou na selu a tatou tala fou mo sini ma auiliiliga o lenei fa'apotopotoga. E oo mai i le taimi nei ua matua le lava fua o a tatou galuega. O le a le mea moni o le a tupu i Vancouver ia Ianuari 16?
O le filifili mo le tipiloma nai lo le malosi faamiliteli e mautinoa lava o se mea lelei. Ma e faʻamalosia le faitau e uiga i le auala e mafai ai e Kanata ona maua le faʻatuatuaga a Korea i Matu e sili atu ona faigofie nai lo le US O le faʻamatalaga a se tasi ofisa Kanata o loʻo sailia e Kanata ni "manatu sili atu" nai lo i latou o loʻo i ai nei o loʻo i ai nei o se isi faʻailoga lelei, e pei ona i ai. O le fautuaga a Trudeau e faapea o le sootaga a Kanata ma Cuba e mafai ona tatou maua ai se auala e talanoa ai ma Korea i Matu.
Ae o le fonotaga a Vancouver e iai foi uiga le mautonu.
Muamua, o le paaga a Kanata i le faʻatulagaina o le faʻapotopotoga o le Iunaite Setete, o se fili e le mafai ona faʻafefe o Korea i Matu. Trump ma lana failautusi o le puipuiga talu ai nei na taufaamatau e faia le fasioti tagata faasaga i le DPRK.
Lona lua, o le tele o atunuu e fai ma sui i Vancouver o i latou ia na auina atu fitafita i le Taua a Korea e tau faasaga ia Korea i Matu. E le mafai e le North Korea ona vaʻaia lenei fonotaga o se laasaga i le faʻavaeina o se Coalition of the Willing, e tutusa ma le mea na muamua atu i le osofaʻiga a Iraq i le 2003?
Lona tolu, e foliga mai o Korea i Matu e leai se failauga i Vancouver. Ae o le faʻalavelave o loʻo i ai nei o se faʻaaliga o se feteʻenaʻiga autu, ma e faʻafefea ona foia lena feeseeseaiga e aunoa ma le faʻatalanoaina o se tasi o tagata tetee autu? Pe o le a pei lea o le faiga o Bonn o le 2001 lea na faʻavasegaina ai le feteenaiga i Aferika e aunoa ma le faʻatalanoaina o Taliban? E lei manuia lena tulaga.
Ina ua talanoa le Minisita o le Va i Fafo Chrystia Freeland e uiga i le fonotaga a sau na te faamamafaina lona natura faalemalo, ae o le Failautusi a le Setete o Amerika, Rex Tillerson, ua faamatalaina o se auala e faateleina ai le mamafa i Korea i Matu.
Omiga? O le Fono a le UN Security Council ua uma ona tuʻuina atu le mamafa tele i Korea i Matu o loʻo lamatia ai lona i ai o se atunuʻu faʻapisinisi ma e ono feagai ona tagata ma le fiaaai. O le a le setete e mafai ona sao mai i le 90 pasene le tipiina o lana sapalai suauu?
Ae afai o le faateleina o omiga e le agavaa e avea o se "manatu lelei," o le a le mea?
O manatu nei e fa. Matou te talitonu latou te ofoina atu le faamoemoe moni e tasi o se filemu moni.
- Taofi le taufaifai ia Korea i Matu. Fa'ate'a le fa'aupuga "solitulafono malo." Fa'agalo po'o ai e sili atu lona fa'aaniukilia fa'amau. Fa'atatau i ta'ita'iga a le atunu'u o se mea e mafaufau lelei, fa'atatau, ma agava'a e fai ma pa'aga i se faiga filemu.
- Fausia le faʻatuatuaina ma le mautinoa faʻasolosolo e ala i gaioiga lelei. E le o se mea tatau ona fai uma ia gaioiga i le tamaoaiga, ae e tatau lava ona i ai se mapusaga mai le taofiofia o le tamaoaiga o loʻo i ai nei. O se faasologa o fesuiaiga faafaatusa, faatufugaga ma afeleti, e tatau ona avea ma se vaega o le fuafuaga.
- Ia iloa o Korea i Matu o loʻo i ai ni popolega saogalemu ma o le manaʻoga ia i ai se faʻalavelave faaniukilia e tupu mai i nei popolega. Manatua na feagai le atunuʻu ma se taua mataʻutia, na mafatia i le faʻaosoosoga ma faʻamataʻu faifaipea, ma sa onosaia le tulituliloaina e auupega faaniukilia a Amerika mo le silia ma le 65 tausaga.
- Amata galuega mamafa agai i se feagaiga filemu tumau lea o le a suia ai le maliega taofi afi a le 1953. E tatau ona avea le US ma saini o lenei feagaiga.
Afai tatou te manatu o tagata Kanata o se filemu tumau ma Korea i Matu o le a maua e ala i le taufaaleaga ma le fiaaai o le faitau aofaʻi o lena atunuʻu faʻalavelave tatou te valea, ma le leai o se loto, e pei o i latou o loʻo faʻatuatua i pomu.
Ma afai e le mafai ona sili atu mea tatou te faia i Vancouver nai lo le talanoa e uiga i le "faateleina o le mamafa" i Korea i Matu atonu e le mafai lava e le lalolagi ona faʻamagaloina i tatou mo le faʻaumatia o tatou avanoa.
~~~~~~~~~
O Christopher Black ose loia fa'ava-o-malo i luga o le lisi o loia fautua i le International Criminal Court. O Graeme MacQueen o se tasi sa avea muamua ma faatonu o le Nofoaga Autu mo Suesuega o le Filemu i le Iunivesite o McMaster ma sa auai i fuafuaga e fausia ai le filemu i sone feteenai e lima.