I tua atu o Vietnam ma i aso nei

Saunia e Matthew Hoh, Counter Punch, Ianuari 16, 2023

I le tausaga i le aso aʻo leʻi fasiotia o ia, na taʻusalaina ai e Matini Luther King i le lautele ma le faʻamaoni e le gata i le taua a Amerika i Vietnam ae o le militarism na mafai ai le taua ma faʻaleagaina ai sosaiete Amerika. Tupu I fafo atu o Vietnam O le lauga, na tuuina atu i le aso 4 o Aperila, 1967, i le Ekalesia Riverside i Niu Ioka, sa matuai vavalo e pei ona sa mamana ma faavaloaga. O lona uiga ma lona taua o loʻo i ai i aso nei e pei o le toeitiiti 55 tausaga talu ai.

Na fa'atasia ma le sa'o e le Tupu le fa'atosina ma le fa'atonuina o le militarism a le US fa'atasi ai ma temoni fa'aletamaoaiga, fa'aagafesootai ma fa'aleaganu'u o lo'o fa'alavelaveina Amerika. Le tele o mea na faia e Peresitene Dwight Eisenhower ia te ia faatofa lauga i le ono tausaga na muamua atu, na sauni ai le Tupu e faamanino le natura taufaasese o le moni o lena militarism e le gata i taua i fafo ma se faʻalavelave faʻa-militeli faʻatautaia ae o le faʻaleagaina ma le faʻaitiitia o aʻafiaga na i ai i tagata Amerika. Na malamalama King ma faailoa atu le taua i Vietnam o se "maʻi sili atu ona loloto i totonu o le agaga Amerika." O maliu mataga ma le mataga na aumai i fafo, o mea ia na malepe a Amerika. Na ia otootoina ona faamoemoega i le tetee atu i le taua i Vietnam o se taumafaiga e laveai le agaga o Amerika.

E foliga mai, sa i ai le faʻaleagaina faaletino ma le mafaufau o le Vietnamese, faʻapea foʻi ma le faʻaleagaina o aiga faigaluega Amerika. E oo atu ia Aperila 1967, e sili atu i le 100 tagata Amerika, o le toatele o i latou o le a matou faamatalaina saʻo o tama, ae le o alii, na fasiotia i vaiaso taʻitasi i Vietnam. A o matou susunuina le Vietnamese i le napalm, sa matou "faatumuina fale US i tamaiti matuaoti ma fafine ua oti a latou tane." O i latou na toe foʻi mai i “nofoaga pogisa ma le toto o le taua [sa] le atoatoa faaletino ma faaletonu le mafaufau.” O le a'afiaga o lenei fa'alavelave mai fafo i le sosaiete a Amerika sa fa'aalia e pei ona fa'amaonia e fa'aleagaina ai le tagata lava ia. Na lapatai mai le Tupu:

E le toe mafai ona tatou tapuai atu i le atua o le inoino pe ifo i luma o le fata faitaulaga o le taui ma sui. Ua fememea'i vasa o tala fa'asolopito ona o le fa'atupu pea o le ita. Ma o le tala faasolopito ua tumu i le malepelepe o malo ma tagata taʻitoʻatasi na tuliloaina lenei ala faʻatoʻilaloina o le ita.

Na malamalama King o sauaga a Amerika i fafo ma totonu o aiga e le na o ni ata o le tasi ma le isi ae sa felagolagomai ma faʻamalosia. I lana lauga i lena aso, sa le gata ina tautala le Tupu i tulaga o loo i ai nei o lena taua faapitoa i Viatename ae sa ia faamatalaina foi se faavalevalea i totonu o faiga faaupufai, tamaoaiga ma aganuu a Amerika e leai se taimi faatapulaaina pe mulimuli i augatupulaga. I le limasefulu lima tausaga mulimuli ane, na faaauau ai taua i totonu ma fafo. Talu mai le 1991, na faia e le US sili atu nai lo 250 galuega faamiliteli i fafo. I lena fasiotiga ma le faʻaleagaina, matou te vaʻai i le US fiasefulu afe fasiotia i tausaga taitasi ma le lalolagi Sili ona tele faitau aofai o falepuipui.

Na taʻua e King le ala na faʻatagaina ai e lenei faʻalavelave le le amanaiaina o tuʻuaiga i totonu o le US, ona o mea uma e mulimulitaʻi i le faʻamoemoe o le vevesi. O tama talavou uliuli ma papae, o le a le faatagaina e nonofo i le pitonuu e tasi pe o i aʻoga tutusa i le US, sa i Vietnam, na mafai ona susunuina fale o tagata matitiva Vietnamese i le "faʻamaoni sauā." O lana malo o le "sili ona tele le sauaina o sauaga i le lalolagi." I le tuliloaina e le malo o Amerika i lena sauaga, o isi mea uma e tatau ona faia i lalo, e aofia ai le manuia o ona tagata.

I le Tupu, o tagata matitiva Amerika e tutusa lava le tele o fili o le malo o Amerika e pei o Vietnamese. Ae ui i lea, o taua a Amerika ma le militarism sa i ai soʻo e pei o latou fili. I se vaega e sili ona taʻutaʻua o lana lauga, o loʻo faʻaalia ai e le Tupu se faʻalavelave moni o le leaga: "Pe a manatu masini ma komepiuta, faamoemoega o tupe maua ma aia tatau o meatotino, e sili atu le taua nai lo tagata, o le faʻailoga tolu tolu o le faʻailoga lanu, faʻanoanoa tele mea faitino, ma le militani. e le mafai ona faatoilaloina.”

O lena tolutasi le paia o le faailogalanu, mea faitino, ma le militarism i aso nei ua faamatalaina ma pulea ai lo tatou sosaiete. O le 'ino'ino o lo'o fa'atupuina e se faiga fa'apolokiki aga'i i luma papalagi e o'o atu i tua atu o fa'asalalauga fa'asalalau fa'asalalau ma faiga fa'amata'u ta'ito'atasi i faiga fa'aupufai fa'apolokiki manuia ma tulafono fa'atauva'a. Tatou te vaai ma lagonaina le tolu tolu o mea leaga i o tatou ulutala, pitonuu, ma aiga. O manumalo faigata i faigapalota ma fa'amasinoga mo le sa'olotoga o tagata lautele o lo'o fa'aleaogaina. O le mativa o lo'o fa'amatalaina pea nu'u uliuli, enaena ma nu'u nu'u; o e sili ona matitiva ia i tatou e masani lava tina nofotoatasi. O sauaga, pe o le fasiotiga a leoleo o tagata uli ma enaena e le'i faaauupegaina, sauaga i totonu o aiga e faasaga i tamaitai, po o sauaga i luga o auala e faasaga i tagata gay ma tagata liliu ese, e faaauau pea e aunoa ma le alofa mutimutivale po o le faamasinotonu.

Ua tatou vaai i ai i le faamuamua a le tatou Malo. Ma le isi, o mea uma e tatau ona i lalo ifo o le tuliloaina o sauaga. O le faasalaga lauiloa a King mai lena lauga ia Aperila 4, “O se atunuu o loo faaauau pea i lea tausaga ma lea tausaga ona faaalu le tele o tupe i le puipuiga faafitafita nai lo polokalame o le siitia o agafesootai ua lata i le oti faaleagaga,” e le mafai ona tetee atu. Mo le tele o tausaga, ua faʻaalu e le malo o Amerika le tele o ana paketi faʻapitoa i taua ma militarism nai lo le manuia o ona tagata. Mai le $1.7 trillion na faʻatatauina e le US Congress ao leʻi oʻo i le Kerisimasi talu ai nei, toetoe lava 2/3, $1.1 trillion, e alu i le Pentagon ma le faʻamalosia tulafono. I lenei seneturi atoa, pule faitalia e le fa'atatau i le puipuiga tupe fa'aalu a le malo feterale e tele lava ina tumau pe fa'aitiitia, e tusa lava pe fa'atupula'ia le faitau aofa'i o Amerika i le 50 miliona.

O i'uga o lenei fa'amuamua o sauaga e le ma'alofia e pei ona leaga. E faitau selau afe o tagata Amerika na maliliu i le faʻamaʻi COVID ona o le le mafai ona totogi le tausiga o le soifua maloloina. E pei ona faamaonia e le Konekeresi se siitaga o $ 80 piliona mo le Pentagon ia Tesema, na tipi aoauli a le aoga polokalame. 63% o tagata Amerika o lo'o nonofo totogi i le siaki, fa'atasi ai ma si'itaga fa'aletausaga e tele mo tau fa'aola e pei o le soifua maloloina, fale, mea aoga ma a'oa'oga; kamupani fai faamaumau tupe mama ma tau le totogia lafoga. Ua fa'aitiitia le soifuaga o tagata Amerika 2 ½ tausaga i le lua tausaga, e pei lava o le muamua ma le lona tolu sili fasioti tagata o a tatou fanau o fana ma soona inu...

Sa ou faamatalaina le lauga a le Tupu e mamana, faavaloaga ma vavalo. Sa fa'alilolilo fo'i ma fa'aosofia. Na valaau le Tupu mo se "suiga moni o tulaga taua" e faʻafefe, faʻateʻaina ma suia le leaga o le faʻailoga tagata, meafaitino ma le militani e pulea ai le malo o Amerika ma sosaiete. Na ia faataatiaina ni laasaga moni ma manino e faamuta ai le taua i Vietnam e pei lava ona ia faatonuina fofo mo le maʻi o le agaga Amerika. Matou te lei mulimuli ia i latou.

Na malamalama le Tupu i le mea o le a alu ai Amerika i tua atu o Vietnam. Na ia iloaina ma folafola atu le mea moni o le tolu tolu o le leaga, o se oti faaleagaga faaleatunuu ma se taua faasaga i e matitiva. Sa ia malamalama pe na faapefea ona avea na mea moni ma filifiliga a le sosaiete ma pe faapefea ona faateteleina, ma sa ia saunoa ai. Na fasiotia Matini Luteru King i le tausaga e oo i le aso mo se faaupuga faapena.

Mataio Hoh o se sui o le komiti faufautua o Expose Facts, Veterans For Peace ma World Beyond War. I le 2009 sa ia faamavae lona tofiga ma le Setete o le Setete i Afghanistan e tetee ai i le faateleina o le Pakete Aferika e le Obama Administration. Sa i ai muamua o ia i Iraki faatasi ai ma le au a le Setete o le Setete ma le US Marines. O ia o se Uso Sinia ma le Nofoaga Tutotonu mo Faiga Faʻavae Faʻavaomalo.

Tuua se tali

o le a le lomia lou tuatusi imeli. fanua manaomia ua faailogaina *

Faatatau Mataupu Faavae o

La Tatou A'oa'oga o Suiga

Auala e muta ai Taua

Agai mo le Filemu Lu'i
Mea na tutupu i Antiwar
Fesoasoani ia Matou Tuputupu Ae

Laititi Donors Faʻaauau Matou

Afai e te filifili e faia se sao faifaipea a itiiti ifo ma le $15 i le masina, e mafai ona e filifilia se meaalofa faafetai. Matou te faʻafetai i a matou foaʻi faifaipea i luga o la matou upega tafaʻilagi.

O lou avanoa lenei e toe mafaufau ai a world beyond war
Faleoloa WBW
Faʻaliliu I soʻo se gagana