Ina ua mavae le luasefulu tausaga o taua, ua fai mai tagata Congolese ua lava

Tagata tau i Congo
M23 tau i luga o le auala agai i Goma i le 2013. MONUSCO / Sylvain Liechti.

Saunia e Tanupriya Singh, Lagolago Faasao, Tesema 20, 2022

M23 Ma Faia Taua I Congo.

Na talanoa le Peoples Dispatch i le Congolese activist ma le tagata suʻesuʻe Kambale Musavuli e uiga i le osofaʻiga fou a le vaega fouvale a le M23 i le itu i sasaʻe o le DRC ma le talaʻaga lautele o taua sui i le itulagi.

I le Aso Gafua, Tesema 12, na faia ai se fonotaga i le va o le M23 rebel group, le Congolese armed forces (FARDC), le taʻitaʻi o le soʻotaga faʻatasi a Aferika i Sasaʻe (EAC), le Joint Expanded Verification Mechanism (JMWE), le Ad-Hoc Mechanism Verification, ma le UN peacekeeping force, MONUSCO, i Kibumba i le teritori o Nyiragongo i le itu i Matu o Kivu o loʻo i le itu i sasae o le DRC.

Na faia le fonotaga i le mae'a ai o lipoti o le taua i le va o le M23 ma le FARDC, na o ni nai aso talu ona tauto le vaega fouvale e "tausia se taofiga" i le itulagi e mauoa minerale. O le M23 ua lauiloa lautele o se sui malosi o tuaoi tuaoi o Rwanda.

I le Aso Lua, Tesema 6, na faasilasila mai ai e le M23 ua sauni e "amata ona vavae ese ma alu ese" mai le teritori o loʻo nofoia, ma na ia lagolagoina "taumafaiga faʻaitulagi e aumaia le filemu tumau i le DRC." O le faamatalaga na tuuina mai ina ua maea le faaiuga o le Tolu Inter-Congolese Dialogue i lalo o le puipuiga a le East African Community (EAC) poloka na faia i Nairobi, ma faʻatautaia e le sa avea muamua ma Peresetene Kenyan Uhuru Kenyatta.

E tusa ma le 50 vaega faaauupegaina na fai ma sui i le fonotaga i Nairobi, e le aofia ai le M23. Na taloina le talanoaga i le aso 28 o Novema, faatasi ai ma taitai mai Kenya, Burundi, Congo, Rwanda, ma Uganda sa auai foi. Na mulimulitaʻia se isi faʻasalalauga faʻatalanoaga na faia i Angola i le amataga o Novema, lea na maua ai se maliega faʻagata e tatau ona faʻamalosia mai ia Novema 25. O le a sosoo ai ma le faʻamavaeina o le M23 mai vaega na ia faoa-e aofia ai Bunagana, Kiwanja, ma Rutshuru.

E ui o le M23 e le o se vaega o le talanoaga, na taʻua e le vaega o le a latou talia le taofiga aʻo faʻasaoina "le aia tatau atoatoa e puipuia ai o ia lava." Na manaʻomia foʻi se "talatalanoa tuusaʻo" ma le malo o le DRC, lea na ia toe taʻua i lana faʻamatalaga Tesema 6. Ua teena e le malo o le DRC lenei manaoga, ma faavasega le au fouvale o se "vaega faatupu faalavelave."

Lieutenant-Colonel Guillaume Njike Kaiko, o se sooupu a le vaegaau mo le itumalo, ta’ua mulimuli ane e faapea o le fonotaga i le aso 12 o Tesema na talosagaina e le au fouvale, e saili ai se faamautinoaga o le a le osofaia i latou e le FARDC pe afai latou te o ese mai nofoaga o lo o nofoia.

Ae ui i lea, o le Lieutenant General Constant Ndima Kongba, le kovana o North Kivu, faamamafaina o le fonotaga e le o se feutagaiga, ae na faia e faʻamaonia ai le aoga o iugafono i lalo o le filemu o Angola ma Nairobi.

I le aso 1 o Tesema, na molia ai e le autau a Congo le M23 ma vaega faʻapitoa i le fasiotia o le 50 tagata lautele i le aso 29 o Novema i Kishishe, o loʻo i le Teritori o Rutshuru, 70 kilomita i matu o le aai o Goma. I le aso 5 o Tesema, na toe faʻafouina e le malo le aofaʻi o tagata maliliu i le 300, e aofia ai ma le itiiti ifo ma le 17 tamaiti. Na teena e le M23 nei tuuaiga, ma fai mai e na o le toʻavalu tagata na maliliu i "fanau sese."

Ae ui i lea, o fasiotiga tagata na faʻamaonia e MONUSCO, ma le Joint Human Rights Office (UNJHRO) ia Tesema 7. E faavae i luga o se suʻesuʻega amata, na taʻua ai i le lipoti e le itiiti ifo i le 131 tagata lautele na fasiotia i nuu o Kishishe ma Bambo i le va o Novema 29 ma 30.

“O ē na aafia na fasiotia i se tulaga lē tonu i pulufana po o auupega mataʻutia,” faitau le pepa. Na faaopoopo mai e faapea e le itiiti ifo i le 22 tamaitai ma le toalima teine ​​​​na toso teine, ma o le vevesi na "faia o se vaega o le tauvaga o fasioti tagata, toso teine, ave faamalosi ma le gaoi faasaga i nuu e lua i le Teritori o Rutshuru e taui atu ai mo feteenaiga i le va o le M23 ma le malo. Democratic Forces for the Liberation of Rwanda (FDLR-FOCA), ma vaega faaauupegaina Mai-Mai Mazembe, ma Nyatura Coalition of Movements for Change.

Na faaopoopo mai le lipoti e faapea o le au M23 na tanumia foi tino o i latou na maliliu i "se mea atonu o se taumafaiga e faaleaga molimau."

O fasiotiga tagata i Rutshuru e le o ni faʻalavelave faʻafuaseʻi, ae nai lo le mea sili ona lata mai i se faasologa umi o faiga sauā na faia i le DRC mo le toeitiiti atoa le 30 tausaga, faʻatatau na fasiotia 6 miliona tagata Congolese. E ui na iloga le M23 ina ua maeʻa ona puʻeina Goma i le 2012, ma toe faʻaauau ai lana osofaʻiga sili ona lata mai ia Mati, e mafai ona suʻesuʻeina le ala o le vaega i le gasologa o tausaga ua mavae ma, faatasi ai ma ia, o le tumau pea o aia a le malo o loʻo faʻatupuina le vevesi i totonu o le malo. Congo.

Sefulu Tausaga O Taua Proxy

"O le DRC na osofaʻia e ona tuaoi, Rwanda ma Uganda, i le 1996 ma le 1998. A o tuʻua aloaia e atunuu uma e lua mai le atunuʻu ina ua maeʻa le sainia o maliega a le malo i le 2002, na latou faʻaauau pea ona lagolagoina vaega faʻa-militia sui," o le tala lea a Kambale Musavuli, o se Congolese suʻesuʻe ma faʻamalosi, i se faʻatalanoaga ma Aveese a Tagata.

M23 o se faʻapuupuuga o le "Mati 23 Movement" na faia e fitafita i totonu o le autau a Congolese oe na avea ma sui o se vaega fouvale muamua, le National Congress for the Defense of the People (CNDP). Na latou tuuaia le malo i le mumusu e faamamaluina se maliega filemu na sainia i le aso 23 o Mati, 2009, lea na mafua ai ona tuufaatasia le CNDP i le FARDC. I le 2012, o nei fitafita muamua a le CNDP na fouvale faasaga i le malo, ma fausia ai le M23.

Peitaʻi, na taʻua e Musavuli e sesē faamatalaga e faatatau i le maliega o le filemu: “O le māfuaaga na latou ō ese ai ona o se tasi o a latou taʻitaʻi o Bosco Ntaganda, na faamataʻuina e puʻea faapagota.” Na tuuina mai e le International Criminal Court lua tusi saisai mo lona pueina faapagota, i le 2006 ma le 2012, i luga o moliaga o solitulafono tau taua ma solitulafono faasaga i tagata soifua. I lalo o lana taʻitaʻiga na fasiotia ai e fitafita a le CNDP le tusa ma le 150 tagata i le taulaga o Kiwanja i North Kivu i le 2008.

Ina ua maeʻa le palota a le peresetene i le 2011, sa i ai le uunaiga i le malo Congolese e liliu Ntaganda i totonu, o le faaopoopo lea a Musavuli. Na iu lava ina toe faafoi atu o ia i le 2013, ma sa molia ma faasalaina e le ICC i le 2019.

I ni nai masina talu ona faavaeina, na puʻea e le vaega fouvale a le M23 Goma ia Novema, 2012. Peitaʻi, e leʻi umi le galuega, ma e oʻo atu ia Tesema ua alu ese le vaega. E tusa ma le 750,000 tagata Congolese na sosola i le taua i lena tausaga.

"I lena taimi, na manino i le lalolagi lautele o Rwanda o loo lagolagoina se vaega fouvale i Congo. Sa ia te oe le US ma Europa o loʻo tuʻuina atu le mamafa ia Rwanda, ma mulimuli ane faʻaumatia ai lana lagolago. O le au Congolese sa lagolagoina foi e fitafita mai atunuu i le Southern African Development Community (SADC) - aemaise lava Aferika i Saute ma Tanzania, o loʻo galulue faʻatasi ma le UN.

E ui o le M23 o le a toe tulaʻi mai i le sefulu tausaga mulimuli ane, o lona talafaasolopito e le gata i le CNDP. "O le CNDP muamua o le Congolese Rally for Democracy (RCD), o se vaega fouvale na lagolagoina e Rwanda na tauina se taua i Congo i le va o le 1998 seia oo i le 2002, ina ua sainia se maliega filemu, ma mulimuli ane auai le RCD i le vaegaau a Congolese," Musavuli fai mai.

"O le RCD lava ia na muamua atu i le AFDL (le Alliance of Democratic Forces for the Liberation of Congo-Zaire), o se vaega lagolago a Rwanda na osofaʻia le DRC i le 1996 e faatoilaloina le pulega a Mobuto Sese Seko." Mulimuli ane, na aumaia le taʻitaʻi o le AFDL Laurent Désiré Kabila i le pule. Ae ui i lea, fai mai Musavuli, na vave ona tupu feeseeseaiga i le va o le AFDL ma le malo fou Congolese e masani lava i mataupu e fesoʻotaʻi ma le faʻaaogaina o punaoa faanatura ma laina faʻapolokiki.

O le tausaga i le pule, na faatonuina ai e Kabila le aveesea o fitafita uma mai fafo mai le atunuu. "I totonu o nai masina na sosoo ai, na fausia ai le RCD," o le tala lea a Musavli.

O le mea e sili ona taua i lenei talafaasolopito o le taumafaiga faifaipea, e ala i maliega eseese o le filemu, e faʻapipiʻi ai nei 'au fouvale i totonu o le autau a Congolese.

"E leʻi manaʻo lava tagata Congolese, ua faʻatonuina," o le tala lea a Musavuli. "Talu mai le 1996, e tele faiga faʻatalanoaga filemu e masani ona taʻitaʻia e atunuu i Sisifo. Ina ua maeʻa le maliliega filemu 2002, na matou faia sui peresitene e toafa ma le peresitene e toatasi. Na mafua lenei mea ona o le faʻalapotopotoga faʻavaomalo, aemaise lava le amepasa US muamua o William Swing.

"Ina ua o atu Congolese mo feutagaiga filemu i Aferika i Saute, na faamamafaina e le sosaiete lautele latou te le mananao i tagata fouvale muamua e i ai so latou tulaga i le malo i le vaitaimi o suiga. Na faʻafefeina e Swing le talanoaga, talu ai o le US e masani ona faʻaosoina feutagaiga filemu a le DRC, ma sau ai ma se faʻataʻitaʻiga na vaʻaia ai le toʻafa o taua e avea ma sui peresitene o le atunuʻu.

Ua faia nei e le Palemene Congolese se tulaga mausali e tetee atu i soo se mea faapena e ala i le faailoaina o le M23 o se 'vaega faatupu faalavelave' ma faasaina lona tuufaatasia i le FARDC.

Fa'alavelave mai Fafo ma Gaoi Punaoa

O le faʻalavelave a Amerika i le DRC ua faʻaalia talu mai lona tutoʻatasi, na faaopoopo atu ai Musavuli-i le fasiotiga o Patrice Lumumba, lagolago na tuʻuina atu i le pulega sauā a Mobuto Sese Seko, osofaʻiga o le 1990s ma talanoaga filemu mulimuli ane, ma suiga i le faʻavae o le atunuu. i le 2006 e faataga ai Joseph Kabila e tauva i le palota. “I le 2011, o le Iunaite Setete o se tasi o atunuu muamua na iloa taunuuga o faiga palota taufaasese. O suʻesuʻega i le taimi na faʻaalia ai o le faia o lea mea, o le US o loʻo faʻatau i le mautu nai lo le faatemokalasi, "o le tala lea a Musavuli.

I le tolu masina mulimuli ane, na amata ai le osofaʻiga a le M23. “O le au fouvale lava lea e tasi i le luasefulu tausaga, faatasi ai ma fitafita lava e tasi ma taitai e tasi, e auauna atu i manaoga o Rwanda, lea lava ia o se paaga malosi a Amerika i le taua e taʻua o le Taua i le Mataʻutia. Ma o a mea e fiafia i ai Rwanda i Congo-o ona fanua ma ana punaoa, ”o lana faaopoopo mai lea.

O lea la, "o le feteenaiga i le DRC e le tatau ona vaʻaia o se taua i le va o se vaega fouvale ma le malo Congolese." O le mea lea toe taʻua saunia e le tagata faʻamalosi ma le tusitala o Claude Gatebuke, “E le o se fouvalega masani lenei. O se osofaiga a Congo e Rwanda ma Uganda”.

E ui lava ina teena soo e Kigali le lagolagoina o le M23, o molimau e faamaonia ai le tuuaiga na tuuina atu soo, talu ai nei lava o se lipoti a se vaega o tagata tomai faapitoa a le UN ia Aokuso. O le lipoti o loʻo faʻaalia ai o le Rwandan Defense Force (RDF) o loʻo lagolagoina le M23 talu mai Novema 2021, ma auai i "galuega faʻafitafita e faasaga i vaega faʻaauupegaina Congolese ma tulaga FARDC," faʻatasi poʻo le M23. I le masina o Me, na puʻea foʻi e le autau a Congolese ni fitafita Rwanda se toʻalua i lona teritori.

Fai mai Musavuli o lenei ituaiga o fesoasoani mai fafo na manino foi i le mea moni e faapea o le M23 na maua avanoa i auupega sili ona atamai ma meafaigaluega.

O lenei so'oga ua fa'amanino atili i le tulaga o feutanaiga fa'amuta. "Ina ia mafai e le M23 ona talia le taofiga, na muamua valaau Uhuru Kenyatta le Peresetene Rwanda Paul Kagame. E le gata i lea, i le aso 5 o Tesema, na tuuina atu ai e le US State Department se fa'asalalauga fa'asalalau fai mai o le Failautusi o le Setete o Antony Blinken na talanoa ia Peresitene Kagame, ma talosagaina Rwanda e taofi le faalavelave i le DRC. O le a le mea na tupu i le aso na sosoo ai? O le M23 na tuʻuina atu se faʻamatalaga e fai mai latou te le o toe tau, "o le faʻaaliga lea a Musavuli.

Ua faamaonia e Rwanda ana osofaʻiga a le DRC i lalo o le mafuaaga o le tauina o le Democratic Forces for the Liberation of Rwanda (FDLR), o se vaega fouvale a Hutu i le DRC na tuuaia i le faia o le fasiotiga tagata i Rwanda i le 1994. “Ae e le o tuliloa e Rwanda le FDLR, o lo'o tuliloaina maina. E faapefea ona maua e minerale a Congo lo latou ala i Kigali?”

E faapena foi, na taʻua e Musavuli, na faia e Uganda se mafuaaga e osofaʻia ai Congo ma faʻaaogaina ana punaoa-le Allied Democratic Forces (ADF). "Ua fai mai Uganda o le ADF o" jihadists "o loo taumafai e faatoilaloina le malo. O le mea matou te iloa o le ADF o Ugandans o loʻo tau ma le pulega a Museveni talu mai le 1986.

"O se fesoʻotaʻiga pepelo ua faia i le va o le ADF ma le ISIS e aumai i totonu o le US ... e mafua ai le i ai o fitafita US i Congo i le igoa o le taua faasaga i le "Faʻa-Islamic fundamentalism" ma le "jihadists".

A o faʻaauau pea le vevesi, sa faia foi e tagata o Congo ni tetee tetele i le 2022, lea na vaʻaia ai foʻi faʻaaliga o le malosi o le tetee i Amerika, e aofia ai i foliga o le au tetee o loʻo tauaveina le fuʻa a Rusia. "Ua iloa e le Congolese o Rwanda o loʻo faʻaauau pea ona maua le lagolago mai le US e tusa lava pe faʻaauau pea ona fasiotia ma lagolagoina vaega fouvale i le DRC.", Fai mai Musavuli.

"Ina ua mavae le luasefulu tausaga o taua, ua fai mai tagata Congolese ua lava."

O se tasi Tali

Tuua se tali

o le a le lomia lou tuatusi imeli. fanua manaomia ua faailogaina *

Faatatau Mataupu Faavae o

La Tatou A'oa'oga o Suiga

Auala e muta ai Taua

Agai mo le Filemu Lu'i
Mea na tutupu i Antiwar
Fesoasoani ia Matou Tuputupu Ae

Laititi Donors Faʻaauau Matou

Afai e te filifili e faia se sao faifaipea a itiiti ifo ma le $15 i le masina, e mafai ona e filifilia se meaalofa faafetai. Matou te faʻafetai i a matou foaʻi faifaipea i luga o la matou upega tafaʻilagi.

O lou avanoa lenei e toe mafaufau ai a world beyond war
Faleoloa WBW
Faʻaliliu I soʻo se gagana