د سراجیوو د سولې په غونډه کې د نوبل د سولې جایزې ګټونکې مایریډ ماګویر لخوا کلیدي وینا. (۶th جون، ۲۰۱۴)
موږ ټول پوهیږو چې دا 100 دیth په سراجیوو کې د ارچدوک فرډینانډ د وژنې کلیزه چې په l9l4 کې د لومړۍ نړیوالې جګړې د پیل لامل شو.
هغه څه چې دلته په سراجیوو کې پیل شوي د دوو نړیوالو جګړو یوه پیړۍ وه، یوه سړه جګړه، یوه لویه پیړۍ، د مرګ او ویجاړولو ټیکنالوژۍ چټکه چاودنه، ټول خورا ګران او خورا خطرناک دي.
د جګړې په تاریخ کې یو لوی ګام، بلکې د سولې په تاریخ کې یو مهم پړاو دی. د سولې غورځنګ په تیرو دریو لسیزو کې په سیاسي توګه هیڅکله دومره پیاوړی نه و لکه د WWl له ماتیدو دمخه. دا په سیاسي ژوند، ادبیاتو، سازمان او پلانونو کې یو عامل و، د هاګ د سولې کنفرانسونه، د هاګ د سولې ماڼۍ او د منځګړتوب نړیواله محکمه، د برتا وان سټنر تر ټولو غوره پلورونکی، 'خپلې وسلې کیږدئ'. خوشبیني ډیره وه چې د سولې دا 'نوي ساینس' انسانیت ته څه معنی لري. پارلمانونه، پاچاهان او امپراتوران، لوی کلتوري او سوداګریز شخصیتونه په کې شامل وو. د غورځنګ لوی ځواک دا و چې خپل ځان په تمدن کې محدود نه کړ او د ملېشېزم ورو کول یې د بشپړ له منځه وړلو غوښتنه وکړه.
خلکو ته یو بدیل وړاندې شو، او دوی د انسانیت لپاره په دې بدیل سړک کې ګډې ګټې ولیدلې. هغه څه چې سل کاله دمخه په سراجیوو کې پیښ شوي دې نظرونو ته یو ویجاړونکی ضربه وه ، او موږ هیڅکله واقعیا بیرته نه شو ترلاسه کړی. اوس، 100 کاله وروسته، باید د هغه څه د بیا ارزونې وخت وي چې موږ د بې وسلې کولو له دې لید سره درلودل، او هغه څه چې موږ له دې پرته ترسره کړي دي، او بیا ژمنې ته اړتیا، او یو نوی هوښیار پیل چې انسانیت ته نوې هیلې وړاندې کوي. د ملېشو او جنګونو تر چتر لاندې رنځېږي.
خلک له وسلو او جګړو ستړي شوي دي. دوی لیدلي چې دوی د قوم پالنې او قوم پالنې بې کنټروله ځواکونه خوشې کوي. دا د هویت خطرناک او وژونکي ډولونه دي او له دې څخه پورته موږ باید د تیرولو لپاره ګامونه پورته کړو، داسې نه چې موږ په نړۍ کې نور وحشتناک تاوتریخوالی راوباسي. د دې کولو لپاره، موږ باید دا ومنو چې زموږ ګډ انسانیت او انساني کرامت زموږ د بیلابیلو دودونو څخه ډیر مهم دی. موږ اړتیا لرو چې خپل ژوند وپیژنو او د نورو ژوند مقدس دی او موږ کولی شو د یو بل له وژلو پرته خپلې ستونزې حل کړو. موږ اړتیا لرو چې تنوع او نور ومنو او ولمانځو. موږ اړتیا لرو چې د "زاړه" ویشونو او غلط فهمیو د درملنې لپاره کار وکړو، بخښنه ورکړو او ومنو، او د خپلو ستونزو د حل لپاره د لارو په توګه غیر وژنه او عدم تشدد غوره کړو. نو لکه څنګه چې موږ خپل زړونه او ذهنونه بې وسلې کوو، موږ کولی شو خپل هیوادونه او نړۍ بې وسلې کړو.
موږ د داسې جوړښتونو د جوړولو لپاره هم ننګونې لرو چې له لارې یې موږ کولی شو همکاري وکړو او زموږ یو له بل سره تړلې او یو بل پورې تړلې اړیکې منعکس کړي. د اروپایی اتحادیې د بنسټ ایښودونکو لید چې هیوادونه له یو بل سره ونښلوي ، له اقتصادي پلوه د هیوادونو ترمینځ د جګړې احتمال کمولو لپاره ، د پام وړ هڅه ده. له بده مرغه د دې پرځای چې د اروپايي اتحادیې د اتباعو لپاره د مرستې چمتو کولو لپاره ډیرې انرژي ولګوو، موږ د اروپا د مخ په زیاتیدونکي نظامي کولو شاهدان یو، د وسلو لپاره د محرک ځواک په توګه د هغې رول، او د متحده ایالاتو / ناټو په مشرۍ، د نوي 'سړه' په لور خطرناکه لاره. جګړه او پوځي یرغل. اروپایی اتحادیه او د هغې ډیری هیوادونه چې په ملګرو ملتونو کې یې د شخړو د سوله ایز حل لپاره نوښتونه اخیستي ، په ځانګړي توګه د ادعا شوي سوله ایز هیوادونه لکه ناروې او سویډن اوس د متحده ایالاتو / ناټو یو له خورا مهم جنګي شتمنیو څخه دي. EU د بې طرفۍ د بقا لپاره یو ګواښ دی. ډیری هیوادونه په افغانستان، عراق، لیبیا، او نورو کې د متحده ایالاتو / انګلستان / ناټو جګړو له لارې د نړیوال قانون ماتولو کې ښکیل شوي دي.
زه باور لرم چې ناټو باید لغوه شي. ملګري ملتونه باید اصلاح او پیاوړي شي او موږ باید په امنیت شورا کې له ویټو څخه ځان خلاص کړو ترڅو دا عادلانه رایه وي او موږ په موږ باندې یو ځواک حاکم نه وي. ملګري ملتونه باید په فعاله توګه خپله دنده په غاړه واخلي ترڅو نړۍ د جګړې له ناورین څخه وژغوري.
خو هیله شته. خلک تحرک او مقاومت کوي په عدم تشدد. دوی ملېشه او جګړې ته نه وايي او پر بې وسلې کولو ټینګار کوي. زموږ څخه هغه کسان چې د سولې په حرکت کې دي کولی شي له ډیرو څخه الهام واخلي چې مخکې تللي او د بې وسلې کولو او سولې په ټینګار د جګړې مخنیوي لپاره کار کړی. دا ډول سړی برتا وان سټنر وه، چې لومړنۍ ښځه وه چې په 905 کې د نوبل د سولې جایزه وګټله، د ښځو د حقونو او سولې غورځنګ کې د هغې د فعالیت لپاره. هغه سل کاله وړاندې د جون په میاشت کې مړه شوه، د WWl له پیل څخه مخکې. دا برته وان سټنر و چې الفریډ نوبل ته یې د نوبل د سولې د جایزې د ورکولو لپاره حرکت وکړ او دا د هغه دورې د سولې غورځنګ نظریات وو چې الفریډ نوبل پریکړه وکړه چې د سولې د اتلانو لپاره په خپله وصیت کې ملاتړ وکړي ، هغه څوک چې د بې وسلې کولو لپاره مبارزه کوي او د قانون او نړیوالو اړیکو سره د ځواک ځای په ځای کول. دا چې دا موخه په واضح ډول په وصیت کې د دریو څرګندونو لخوا تایید شوې، د ملتونو ورورولۍ رامینځته کول، د لښکرو د له منځه وړلو لپاره کار کول، د سولې کانګریس جوړول. دا مهمه ده چې د نوبل کمیټه د هغه هیلو ته وفادار وي او دا جایزې د سولې ریښتیني اتلانو ته ځي چې نوبل په ذهن کې درلود.
د بې وسلې کولو لپاره دا 100 کلن برنامه زموږ څخه د سولې په غورځنګ کې ننګونې کوي ترڅو په بنسټیز ډول د ملېشو سره مقابله وکړي. موږ باید له اصلاحاتو او سمونونو راضي نه شو، بلکې د ملېارېزم بدیل وړاندې کړو، چې یو ګډوډ او بې کاره نظام دی، په بشپړه توګه د نارینه او ښځو د رښتیني روح خلاف روان دی، چې مینه او محبت دی او زموږ ستونزې حل کوي. د همکارۍ، خبرو اترو، عدم تشدد، او د شخړو د حل له لارې.
د تنظیم کونکو څخه مننه چې موږ سره یې یوځای کړل. په راتلونکو ورځو کې به موږ د زرګونو ملګرو په مینځ کې د تودوخې او ځواک احساس وکړو او د مختلفو سوله ایزو خلکو او نظریاتو له امله بډایه شو. موږ به د خپلو بیلابیلو پروژو تعقیبولو لپاره الهام او ځواکمن شو، که دا د وسلو تجارت، اټومي، عدم تشدد، د سولې کلتور، د ډرون جنګ او نور وي، په ګډه موږ کولی شو نړۍ پورته کړو! مګر ډیر ژر به موږ بیرته خپل کور ته راستون شو، او موږ ټول ښه پوهیږو چې څنګه موږ ټول اکثرا د بې پروایۍ یا لیرې لید سره مخ کیږو. زموږ ستونزه دا نه ده چې خلک هغه څه نه خوښوي چې موږ یې وایو، هغه څه چې دوی په سمه توګه پوهیږي هغه دا دي چې دوی باور لري لږ څه ترسره کیدی شي، ځکه چې نړۍ خورا نظامي ده. دې ستونزې ته یو ځواب شته، موږ یوه بله نړۍ غواړو او خلک په دې باور دي چې سوله او بې وسلې کول ممکن دي. ایا موږ موافقه کولی شو، چې زموږ د کار په څیر متنوع، د وسلو، ملېشو او جګړې پرته د نړۍ ګډ لید د بریالیتوب لپاره اړین دی. ایا زموږ تجربه دا نه تاییدوي چې موږ به هیڅکله ریښتیني بدلون ته ورسیږو که چیرې موږ په بشپړ ډول د ملېشېزم سره مقابله او رد نه کړو، لکه څنګه چې د بشر په تاریخ کې خرابوالی / ضعیف دی؟ ایا موږ کولی شو موافقه وکړو چې ټول هیوادونه په یوه تړون کې سره راټول شي ترڅو ټولې وسلې او جګړې لغوه کړي او ژمنه وکړي چې تل د نړیوالو قوانینو او بنسټونو له لارې خپل اختلافات حل کړي؟
موږ دلته په سراجیوو کې نه شو کولای د سولې ګډ پروګرام جوړ کړو، خو موږ کولی شو ګډ هدف ته ژمن شو. که زموږ ګډ خوب د وسلو او ملېشو پرته نړۍ وي، نو موږ ولې داسې نه وایو؟ ولې په دې اړه چوپه خوله یو؟ دا به د نړۍ توپیر رامینځته کړي که چیرې موږ د ملېشو د تاوتریخوالی په اړه دوه اړخیزه نه شو. موږ باید نور د اردو د بدلون لپاره د ویرې هڅې ونه کړو، زموږ هر یو به د نړیوالو هڅو د یوې برخې په توګه خپل کار ترسره کړي. د ملي سرحدونو، مذهبونو، نژادونو په ټولو برخو کې. موږ باید یو بدیل واوسو، د ملېشو او تاوتریخوالي په پای ته رسولو ټینګار وکړو. دا به موږ ته یو بشپړ مختلف فرصت راکړي چې واوریدل شي او جدي ونیول شي. موږ باید یو بدیل ولرو چې د ملېشو او تاوتریخوالي په پای ته رسولو ټینګار وکړو.
اجازه راکړئ چې سراجیوو چیرته چې سوله پای ته ورسیده، د ملیارزم د بشپړ ختمولو له لارې د سولې لپاره د نړیوالې غوښتنې د زړورې پیل لپاره د پیل ټکی وي.
له تاسو مننه،
Mairead Maguire، د نوبل د سولې ګټونکی، www.peacepeople.com
