د الیسن بروینوسکي لخوا، مرۍ او خارښت، اګسټ ایکسینمز، ایکسومکس
اسټرالیا داسې ښکاري چې د نږدې هر بل هیواد په پرتله ډیرې پوښتنې په ځان کې ولري. موږ په هرڅه کې پلټنه کوو ، په توقیف کې د داخلي مرګونو ، د ماشومانو جنسي ناوړه ګټه اخیستنې ، او د ورته جنسي واده څخه تر بانک بد چلند ، کیسینو عملیاتو ، وبا ناروغیو ځوابونو ، او ادعا شوي جنګي جرمونو پورې. دلته د ځان د څیړنې سره زموږ لیوالتیا کې یو استثنا شتون لري: د آسټرلیا جنګونه.
In غیر ضروري جنګونه، تاریخ لیکونکي هینري رینولډز په یاد ولرئ چې د جګړې وروسته آسټرالیا هیڅکله دا پوښتنه نه کوي چې موږ ولې جګړه وکړه، د کومې پایلې سره، یا په کوم قیمت. موږ یوازې پوښتنه کوو څنګه موږ جګړه وکړه، لکه جګړه چې د فوټبال لوبه وي.
د آسټرالیا د جګړې یادګار د خپل اصلي هدف د یادولو لید له لاسه ورکړی ، او همدارنګه د سخت اخطار "مګر که موږ هیر نه کړو". د AWM مشغولیت، د برینډن نیلسن د رییس په توګه، د تیرو جګړو جشن، او د وسلو وده، چې ډیری یې د هغو شرکتونو څخه چې د AWM سپانسر کوي په لوی لګښت وارد شوي. د دې بورډ، چې مشري یې کیري سټوکس کوي او ټوني ایبټ پکې شامل دی، یو تاریخ لیکونکی پکې شامل نه دی.
حکومت په پوهنتونونو کې د تاریخ تدریس بندوي. د دې پر ځای چې موږ د خپل تاریخ څخه څه زده کړو، استرالیا یې تکراروي او تکراروي. موږ له ۱۹۴۵ کال راهیسې جګړه نه ده ګټلې، په افغانستان، عراق او سوریه کې مو درې نور له لاسه ورکړي دي.
استرالیایانو د عراق د جګړې په اړه د تحقیقاتو غوښتنه وکړه، لکه د برتانیا د سر جیمز چیلکوټ په څیر، کوم چې په 2016 کې د هغه نیمګړتیاوو په اړه راپور ورکړی چې د دې ناورین لامل شوی. په کینبرا کې ، نه حکومت او نه اپوزیسیون به د دې بار ولري. پرځای یې، دوی په ختیځ تیمور او منځني ختیځ کې د جګړو رسمي تاریخ جوړ کړ، چې لا تر اوسه څرګند نه دی.
په افغانستان کې د دې میاشتې ماتې په بشپړه توګه د وړاندوینې وړ وه، او په حقیقت کې د امریکایانو په ګډون د پوځ له خوا وړاندوینه شوې وه، لکه څنګه چې په ۲۰۱۹ کال کې د افغانستان کاغذونو ښودلې وه، تر دې وړاندې د ویکي لیکس له خوا خپاره شوي 'افغان جګړې لوګو' ښودلې وه چې د تل لپاره جګړه روانه ده. ' په ماتې به پای ته ورسیږي. جولیان اسانج لا تر اوسه په دې کار کې د خپلې برخې لپاره بند دی.
حتی هغه ځوانان چې په لومړي سر کې ویتنام پیژني کولی شي په افغانستان کې دا بیلګه وپیژني: د جګړې غلط لامل، غلط پوه شوی دښمن، یوه ناسمه ستراتیژي، د فاسد حکومت د چلولو لړۍ، ماتې. په دواړو جګړو کې، د متحده ایالاتو پرله پسې ولسمشرانو (او د استرالیا لومړي وزیرانو) د دې منلو څخه انکار وکړ چې پایله به یې څه وي.
په افغانستان کې سي آی اې د اپینو د سوداګرۍ عملیات په ویتنام او کمبوډیا کې تکرار کړل. کله چې په 1996 کې طالبانو MKI واک ترلاسه کړ، دوی د کوکنارو کښت بند کړ، مګر په 2001 کې د ناټو له راتګ وروسته، د هیروینو صادرات د معمول په توګه کاروبار شو. امریکايي څارونکي وايي، طالبان ښايي په ۲۰۲۱ کال کې د خپل ویجاړ هېواد د چلولو لپاره له نشه يي توکو څخه عوایدو ته اړتیا ولري، په تېره بیا که امریکا او متحدین یې مجازات بندیزونه ولګوي، یا له افغانستان سره د نړیوال بانک او IMF مرستې پرې کړي.
د بشری حقونو کارت پلی کول تل د ماتې خوړلو لویدیځوالو وروستی وسیله ده. کله چې په افغانستان کې د جګړې لپاره د متحدینو لیوالتیا کمه شوه، موږ د وحشي طالبانو د ښځو او نجونو حقونه تر پښو لاندې کول. بیا به د عسکرو زیاتوالی وي، چې پایله به یې د ښځو او نجونو په ګډون په زرګونو نور ملکي وګړي ووژل شي.
اوس، که موږ خپل ټولیز لاسونه یو ځل بیا وځوروو، دا به په ګډوډۍ کې وي: ایا ډیری افغان میرمنې اوس هم د ورته وحشي طالبانو لخوا مظلومې دي، او ډیری ماشومان د خوارځواکۍ او د ودې په ځنډ اخته دي؟ او یا هم ډیری افغان میرمنې د زده کړو، دندو او روغتیا پاملرنې ته د 20 کلونو لاسرسي څخه ګټه پورته کوي؟ که دا دومره لوړ لومړیتوبونه وي، ولې ټرمپ د کورنۍ پلان کولو خدماتو لپاره د متحده ایالاتو تمویل کم کړ؟ (بایډن، د هغه کریډیټ ته، دا د فبروري په میاشت کې بیا رغول).
د دومره ډېرو مړو او ټپیانو سره به د ټولو ښځو او نارینه و ظرفیت ته اړتیا وي، لکه څنګه چې طالب مشرانو ویلي دي. تر کومه حده به د اسلامي اصولو پلي کېدل زموږ لپاره نه دي، هغه هېوادونه چې جګړه یې بایللې، پرېکړه یې کوو. نو ولې امریکا د بندیزونو په اړه فکر کوي، چې دا به هیواد نور هم بې وزله کړي؟ البته، د امریکا د ټولو تیرو جګړو په څیر، د تاوانونو یادونه نه ده شوې، کوم چې د افغانستان سره د خپل هیواد په جوړولو کې مرسته کوي. دا به د آسټرالیا په ګډون د داسې دردناک بایلونکي څخه تمه کول خورا ډیر وي.
افغانستان له پیړیو راهیسې د ختیځ او لویدیځ تر منځ د ستراتیژیک مرکز په توګه پاتې شوی دی. د وروستي جنګ له لاسه ورکولو سره، د ځواک انډول د ختیځ آسیا په لور په قاطع ډول تیریږي - هغه څه چې د سینګاپور کیشور محبوباني له دوه لسیزو څخه ډیر وړاندوینه کوي. چين په منځنۍ اسيا کې د جګړې لپاره نه بلکې د شانګهای د همکارۍ سازمان، د منځنۍ او ختيځې اروپا ټولنې او د يو کمربند او يوې لارې له نوښت څخه د ګټې اخيستو لپاره په منځنۍ اسيا کې هېوادونه استخداموي. ایران او پاکستان اوس ښکیل دي، او افغانستان د تعقیب تمه کیدی شي. چین په ټوله سیمه کې د سولې او پرمختګ له لارې نفوذ ترلاسه کوي، نه د جګړې او ورانۍ له لارې.
که آسټرالیا د نړیوال ځواک توازن کې بدلون له پامه غورځوي چې زموږ د سترګو په وړاندې پیښیږي ، موږ به یې پایلې ومنو. که موږ طالبانو ته ماتې ور نه کړو، نو د چین پر وړاندې به په جګړه کې څنګه برلاسی شو؟ زموږ زیانونه به بې ساري وي. شاید کله چې دوی د سپټمبر په میاشت کې په واشنګټن کې سره وویني، لومړی وزیر به وغواړي چې پوښتنه وکړي چې ایا ولسمشر بایډن لاهم باور لري چې امریکا بیرته راځي، او له چین سره جګړه غواړي. مګر بایډن حتی د کابل د لارې په اړه د خبرو لپاره موریسن ته زنګ وهلی و. د افغانستان په جګړه کې زموږ د پانګې اچونې لپاره دومره ډیره وه، چې باید په واشنګټن کې موږ ته لاس رسی واخلي.
زموږ د تاریخ درسونه روښانه دي. مخکې له دې چې موږ دوی د چین په نیولو او یو بد ناورین ته بلنه ورکولو سره تکرار کړو، په 70 کلنۍ کې ANZUS یوې بشپړې بیاکتنې ته اړتیا لري، او آسټرالیا یو بل خپلواک، عامه تحقیقاتو ته اړتیا لري - دا ځل په افغانستان، عراق او سوریه کې جنګونه.
