Przez Winslowa Myersa
Podczas długiego okresu napięcia między Stanami Zjednoczonymi a byłym Związkiem Radzieckim dla wielu w obu krajach daremność wyścigu zbrojeń nuklearnych między supermocarstwami stała się jasna. Wypowiedź Alberta Einsteina z 1946 roku wydawała się coraz bardziej prorocza: „Uwolniona moc atomu zmieniła wszystko oprócz naszego sposobu myślenia i w ten sposób dryfujemy w stronę niespotykanej katastrofy”. Prezydent Reagan i Sekretarz Generalny Gorbaczow zdali sobie sprawę, że stoją przed wspólnym wyzwaniem, któremu można sprostać jedynie dzięki nowemu „sposóbowi myślenia”. Dzięki temu nowemu myśleniu pięćdziesiąt lat zimnej wojny zakończył się zaskakująco szybko.
Organizacja, w której byłem wolontariuszem przez 30 lat, wniosła znaczący wkład w tę doniosłą zmianę, wprowadzając nowe, własne podejście. Zorganizowaliśmy spotkanie radzieckich i amerykańskich naukowców wysokiego szczebla i wspólną pracę nad napisaniem zestawu artykułów na temat przypadkowej wojny. Proces ten nie zawsze był łatwy, ale w rezultacie powstała pierwsza książka opublikowana jednocześnie w USA i ZSRR, pt Przełom. Gorbaczow przeczytał książkę i wyraził chęć jej poparcia.
Jaki rodzaj myślenia pozwolił tym naukowcom przełamać grube mury alienacji i wyobrażeń o wrogu? Czego naprawdę potrzeba, aby zakończyć wojnę na tej planecie? Living Beyond War dogłębnie bada te kwestie. Ma charakter interaktywny, a na końcu każdego rozdziału znajdują się tematy do dialogu. Umożliwia to małym grupom i organizacjom wspólne myślenie o wyzwaniu, jakim jest zakończenie wojny.
Założenie tej książki jest pełne nadziei: ludzie posiadają w sobie moc pozwalającą wyjść poza wojnę na każdym poziomie, od osobistego po globalny. Jak wyzwalana jest ta moc? Poprzez wiedzę, decyzję i działanie.
Fragment wiedzy, który zajmuje pierwszą połowę książki, wyjaśnia, dlaczego współczesna wojna stała się przestarzała – nie wymarła, ale niepraktyczna. Jest to oczywiste na poziomie nuklearnym – „zwycięstwo” jest iluzją. Jednak szybki rzut oka na Syrię lub Irak w 2014 roku pokazuje daremność wojny konwencjonalnej i nuklearnej jako realnego sposobu rozwiązania konfliktu.
Druga istotna świadomość została ujawniona i podkreślona w obliczu wyzwania, jakie stoi przed planetą w postaci niestabilności klimatycznej: wszyscy jesteśmy w tym razem jako gatunek ludzki i musimy nauczyć się współpracować na nowym poziomie, w przeciwnym razie nasze dzieci i wnuki nie będą się rozwijać.
Wymagana jest osobista decyzja („decyzja” – „cyzja”, od której należy się odciąć), taka, która odcina się od postrzegania wojny jako niepożądanej, tragicznej, ale koniecznej ostateczności i widzi ją taką, jaka jest: nie do utrzymania rozwiązanie problemu konflikty, z którymi niedoskonali ludzie zawsze będą musieli się zmagać. Dopiero wtedy, gdy powiemy jednoznacznie „nie” opcji wojny, otworzą się przed nami nowe możliwości twórcze – a jest ich wiele. Rozwiązywanie konfliktów bez użycia przemocy to zaawansowana dziedzina badań i praktyki czekająca na zastosowanie. Pytanie brzmi, czy zastosujemy to we wszystkich przypadkach?
Istnieją głęboko osobiste implikacje dla rzeczywistości, że na tej małej, zatłoczonej planecie wojna jest przestarzała, a my jesteśmy jednym gatunkiem ludzkim. Postanowiwszy powiedzieć „nie” wojnie, musimy przyjąć nowy sposób myślenia, który stawia poprzeczkę wysoko, ale nie niemożliwie: rozwiążę wszystkie konflikty. Nie będę używać przemocy. Nie będę zajmować się wrogami. Zamiast tego będę utrzymywał konsekwentną postawę dobrej woli. Będę współpracować z innymi przy budowie world beyond war.
To są pewne osobiste implikacje. Jakie są implikacje społeczne? Jaka jest akcja? Co robimy? Edukujemy – na poziomie zasad. Istnieje wiele sposobów wprowadzenia pozytywnych zmian społecznych, ale edukacja jest najbardziej znaczącym, pod pewnymi względami najtrudniejszym, ale ostatecznie najskuteczniejszym sposobem wspierania prawdziwych zmian. Zasady mają moc. Wojna jest przestarzała. Jesteśmy jednością: to podstawowe zasady na poziomie „Wszyscy ludzie zostali stworzeni równymi”. Zasady takie, dostatecznie głęboko rozpowszechnione, mają moc spowodowania zmiany globalnego „klimatu opinii” na temat wojny.
Wojna to samonapędzający się system myślenia napędzany ignorancją, strachem i chciwością. Szansą jest podjęcie decyzji o wyjściu z tego systemu na rzecz bardziej kreatywnego sposobu myślenia. W tym bardziej kreatywnym trybie możemy nauczyć się przekraczać rodzaj dualistycznego myślenia, który kryje się w takich wyrażeniach, jak „albo jesteś z nami, albo przeciwko nam”. Zamiast tego możemy podać przykład trzeciego sposobu, który zachęca do słuchania w celu zrozumienia i dialogu. W ten sposób nie stereotypizujemy i nie skupiamy się ze strachem na najnowszym, wygodnym „wrogu”. Takie „stare myślenie” spowodowało fatalną, przesadną reakcję Stanów Zjednoczonych na tragiczne wydarzenia z 9 września.
Nasz gatunek przeszedł bardzo długą, powolną podróż do punktu, w którym nie identyfikujemy się już z naszym plemieniem, małą wioską czy nawet narodem, chociaż uczucia narodowe są nadal bardzo potężną częścią mitologii wojennej. Zamiast tego, chociaż wciąż możemy myśleć o sobie jako o Żydach, Republikanach, muzułmanach, Azjatach czy kimkolwiek innym, naszą podstawową identyfikacją musi być Ziemia i całe życie na Ziemi, zarówno ludzkie, jak i nieludzkie. To jest wspólna płaszczyzna, którą wszyscy podzielają. Dzięki tej identyfikacji z całością może wypłynąć zadziwiająca kreatywność. Tragiczne iluzje separacji i wyobcowania, które prowadzą do wojny, mogą przekształcić się w autentyczne połączenie.
Winslow Myers od 30 lat prowadzi seminaria na temat zmian osobistych i globalnych. Służył w zarządzie Beyond War, a obecnie jest członkiem Rady Doradczej Inicjatywy Zapobiegania Wojnie. Jego felietony pisane z perspektywy „nowego sposobu myślenia” są archiwizowane na stronie winslowmyersopeds.blogspot.com.
