Solidne zwycięstwo prezydenta Iranu Rouhaniego w reelekcji toruje Iranowi drogę do kontynuowania wysiłków na rzecz ponownego zaangażowania się w społeczność globalną i rozszerzenia swobód w kraju, donosi Trita Parsi.
Przez Tritę Parsi, KonsorcjumWiadomości.
Wyrafinowanie polityczne irańskiego społeczeństwa nadal imponuje. Pomimo wysoce wadliwego systemu politycznego, w którym wybory nie są ani uczciwe, ani wolne, przytłaczająca większość wybrała pokojową drogę do osiągnięcia postępu.
Hassan Rouhani, prezydent Islamskiej Republiki Iranu, przemawia przed Zgromadzeniem Ogólnym ONZ, 22 września 2016 r. (Zdjęcie ONZ)
Masowo uczestniczyli w wyborach z 75-procentową frekwencją – porównaj to z frekwencją w wyborach w USA w 2016 r., 56 proc. – i zapewnili urzędującemu umiarkowanemu prezydentowi Hassanowi Rouhaniemu miażdżące zwycięstwo z 57 proc.
W kontekście regionalnym te wybory są jeszcze bardziej niezwykłe. Na większości Bliskiego Wschodu wybory nawet się nie odbywają. Weźmy na przykład Arabię Saudyjską, którą prezydent Donald Trump wybrał na swoją pierwszą zagraniczną podróż.
Jest kilka rzeczy, które możemy powiedzieć o znaczeniu zbiorowej akcji Irańczyków.
Przede wszystkim Irańczycy po raz kolejny głosowali przeciwko kandydatowi, którego uważano za faworyzowanego przez najwyższego przywódcę Iranu, ajatollaha Alego Chameneiego. To jest teraz silny wzór.
Po drugie, Irańczycy zgromili wygnanych grup opozycyjnych oraz waszyngtońskich jastrzębi i neokonserwatystów, którzy wzywali naród irański albo do bojkotu wyborów, albo do głosowania na twardogłowego kandydata Ebrahima Raisiego w celu przyspieszenia konfrontacji. Najwyraźniej elementy te nie mają zwolenników w Iranie.
Po trzecie, pomimo podważenia przez Trumpa porozumienia nuklearnego z Iranem i pomimo poważnych problemów z procesem znoszenia sankcji, które sprawiło, że wielu Irańczyków było rozczarowanych porozumieniem nuklearnym, Irańczycy nadal wybrali dyplomację, odprężenie i umiarkowanie zamiast konfrontacyjnej linii poprzednich irańskich administracji. Iran jest dziś jednym z niewielu krajów na świecie, gdzie przesłanie umiaru i antypopulizmu zapewnia miażdżące zwycięstwo w wyborach.
Mandat dotyczący praw człowieka
Po czwarte, mimo że Rouhani nie dotrzymał obietnic poprawy sytuacji w zakresie praw człowieka w Iranie, Irańczycy i przywódcy liderów Ruchu Zielonych dali mu drugą szansę. Ale teraz ma silniejszy mandat – i mniej wymówek. Nadszedł czas, aby dotrzymał obietnic, które zainspirowały dziesiątki milionów Irańczyków do dwukrotnego wybrania go na prezydenta.
Irańskie dziecko trzymające zdjęcie najwyższego przywódcy Iranu Alego Chameneiego podczas jednego z jego publicznych wystąpień. (Zdjęcie rządu irańskiego)
Musi podjąć zdecydowane działania w celu ochrony praw człowieka i swobód obywatelskich narodu irańskiego, dążenia do poprawy stosunków ze światem oraz wspierania wzrostu gospodarczego narodu irańskiego. Twarde siły stojące za arbitralnymi aresztowaniami i gwałtownymi egzekucjami w Iranie mogą nie odpowiadać bezpośrednio przed Rouhanim, ale naród irański, który go wybrał, oczekuje, że w drugiej kadencji zrobi więcej, by wprowadzić zmiany.
Niezastosowanie się do tego grozi odczarowaniem pokolenia Irańczyków od przekonania, że ich głos może coś zmienić, potencjalnie oddając przyszłość Iranu w ręce twardogłowych głosów, które doprowadzą kraj z powrotem do izolacjonizmu i konfrontacji z Zachodem.
Po piąte, podczas gdy Arabia Saudyjska gości Trumpa i popycha go do powrotu do polityki całkowitej izolacji Iranu, szefowa unijnej polityki zagranicznej Federica Mogherini pogratulowała Rouhaniemu zwycięstwa w wyborach i ponownego zaangażowania UE w porozumienie nuklearne. Wyniki wyborów wzmocnią zaangażowanie UE w zapewnienie przetrwania umowy, a także jej zaangażowanie w ramy bezpieczeństwa sprzyjające włączeniu społecznemu na Bliskim Wschodzie.
W konsekwencji UE będzie sprzeciwiać się próbom zorganizowania konfrontacji z Iranem przez Trumpa i Arabię Saudyjską. To ponownie powoduje, że administracja Trumpa nie jest zsynchronizowana z Europą i zachodnimi sojusznikami USA w kluczowej kwestii bezpieczeństwa.
Dyplomacja nad wojną
Po szóste, Irańczycy po raz kolejny poparli politykę dialogu z Zachodem, ale pytanie brzmi, czy Trump rozluźni pięść i obejmie to okno dla dyplomacji. Tak jak kryzys nuklearny został rozwiązany w drodze negocjacji, tak pozostałe punkty sporne między USA a Iranem można również rozwiązać dyplomatycznie, w tym Syrię i Jemen. Tego właśnie potrzebuje teraz Bliski Wschód – więcej dyplomacji, a nie więcej sprzedaży broni.
Sekretarz obrony Jim Mattis wita saudyjskiego zastępcę tronu i ministra obrony Mohammeda bin Salmana w Pentagonie, 16 marca 2017 r. (Zdjęcie DoD: sierż. Amber I. Smith)
Po siódme, Kongres powinien unikać podważania jasnego przesłania zaangażowania wysłanego przez naród irański i wzmacniania pozycji twardogłowych poprzez forsowanie prowokacyjnych przepisów sankcji w następstwie wyników wyborów. Nowe sankcje Senatu mają zostać omówione w komisji w nadchodzącym tygodniu. Co za okropna reakcja narodu irańskiego po tym, jak głosował za dyplomacją i umiarkowaniem.
Wreszcie, walka o władzę w Iranie będzie coraz bardziej przesuwać się w kierunku kwestii, kto zastąpi ajatollaha Chameneiego i zostanie kolejnym Najwyższym Przywódcą Iranu. Powszechnie uważa się, że Rouhani przygląda się temu stanowisku. Dzięki miażdżącemu zwycięstwu poprawił swoje perspektywy. W pewnym stopniu o to tak naprawdę chodziło w tych wyborach prezydenckich.
Trita Parsi jest założycielką i przewodniczącą National Iranian American Council oraz ekspertem ds. stosunków amerykańsko-irańskich, irańskiej polityki zagranicznej oraz geopolityki Bliskiego Wschodu. Jest wielokrotnie nagradzanym autorem dwóch książek, m.in. Treacherous Alliance – Tajne interesy Izraela, Iranu i USA (Yale University Press, 2007) i Pojedynczy rzut kostką - dyplomacja Obamy z Iranem (Yale University Press, 2012). Tweetuje o godz @tparsi.
