Czy Stany Zjednoczone mogą rozsądnie dostosować się do wielobiegunowego świata?

Rysunek autorstwa Jerzego Wasiukiewicza

Medea Benjamin i Nicolas JS Davies, World BEYOND War, Maj 4, 2023

W wydanej w 1987 roku książce The Rise and Fall of the Great Powers historyk Paul Kennedy zapewnił Amerykanów, że upadek, przed którym stanęły Stany Zjednoczone po stuleciu międzynarodowej dominacji, jest „względny, a nie absolutny, i dlatego jest całkowicie naturalny; i że jedynym poważnym zagrożeniem dla rzeczywistych interesów Stanów Zjednoczonych może być brak rozsądnego dostosowania się do nowego porządku świata”.

Odkąd Kennedy napisał te słowa, byliśmy świadkami końca zimnej wojny, pokojowego wyłonienia się Chin jako wiodącej potęgi światowej oraz powstania potężnego Globalnego Południa. Ale Stanom Zjednoczonym rzeczywiście nie udało się „rozsądnie dostosować do nowego porządku świata”, używając siły militarnej i przymusu w rażący sposób naruszenie ukończenia Karta Narodów Zjednoczonych w nieudanym dążeniu do dłuższej globalnej hegemonii.

Kennedy zauważył, że potęga militarna podąża za potęgą ekonomiczną. Rosnące potęgi gospodarcze rozwijają potęgę militarną, aby skonsolidować i chronić swoje rozwijające się interesy gospodarcze. Kiedy jednak siła ekonomiczna mocarstwa słabnie, użycie siły militarnej w celu przedłużenia jego dni prowadzi jedynie do konfliktów nie do wygrania, czego szybko nauczyły się europejskie mocarstwa kolonialne po drugiej wojnie światowej i czego uczą się dzisiaj Amerykanie.

Podczas gdy amerykańscy przywódcy byli przegrane wojny i próbując utrzymać się na arenie międzynarodowej, wyłania się nowy wielobiegunowy świat. Pomimo niedawnej tragedii rosyjskiej inwazji na Ukrainę i agonii kolejnej niekończącej się wojny, płyty tektoniczne w historii układają się w nowe układy, które dają nadzieję na przyszłość ludzkości. Oto kilka zmian wartych uwagi:

Dedolaryzacja światowego handlu

Przez dziesięciolecia dolar amerykański był niekwestionowanym królem światowych walut. Ale Chiny, Rosja, Indie, Brazylia, Arabia Saudyjska i inne narody podejmują kroki w celu zwiększenia handlu we własnych walutach lub chińskim juanie.

Nielegalne, jednostronne sankcje USA nałożone na dziesiątki krajów na całym świecie wzbudziły obawy, że posiadanie dużych rezerw dolarowych naraża kraje na amerykański przymus finansowy. Wiele krajów już stopniowo dywersyfikowało swoje rezerwy walutowe, od 70% globalnie utrzymywanych w dolarach w 1999 r. do 65% w 2016 r. tylko 58% przez 2022.

Ponieważ żaden inny kraj nie korzysta z „ekosystemu”, który rozwinął się wokół dolara w ciągu ostatniego stulecia, dywersyfikacja jest procesem powolnym, ale wojna na Ukrainie pomogła przyspieszyć tę transformację. 17 kwietnia 2023 roku sekretarz skarbu USA Janet Yellen ostrzegła, że ​​sankcje USA wobec Rosji grożą podważać rola dolara jako światowego globala rezerwa waluta.

A w wywiadzie dla Fox News prawicowy republikański senator Marco Rubio lamentował że w ciągu pięciu lat Stany Zjednoczone mogą nie być już w stanie wykorzystywać dolara do zastraszania innych krajów, ponieważ „będzie tak wiele krajów dokonujących transakcji w walutach innych niż dolar, że nie będziemy w stanie nałożyć na nie sankcji”.

PKB BRICS przeskakuje G7

Obliczony na podstawie parytetu siły nabywczej PKB krajów BRICS (Brazylia, Rosja, Indie, Chiny i RPA) wynosi obecnie wyższy niż G7 (Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, Kanada, Francja, Niemcy, Włochy, Japonia). Kraje BRICS, które stanowią ponad 40% całkowitej światowej populacji, generują 31.5% światowej produkcji gospodarczej, w porównaniu z 30.7% w przypadku G7, a oczekuje się, że rosnący udział BRICS w globalnej produkcji jeszcze bardziej przewyższy G7 w nadchodzących latach.

Przez Pas i Szlak inicjatywa, Chiny zainwestowały część swojej ogromnej nadwyżki walutowej w nową infrastrukturę transportową w całej Eurazji, aby szybciej importować surowce i eksportować wyroby przemysłowe oraz budować rozwijające się stosunki handlowe z wieloma krajami.

Teraz będzie wzrost Globalnego Południa wzmocniony przez New Development Bank (NDB), znany również jako BRICS Bank, pod kierownictwem nowego prezesa Dilmy Rousseff, byłej prezydent Brazylii.

Rousseff pomógł założyć BRICS Bank w 2015 r. jako alternatywne źródło finansowania rozwoju, po tym, jak kierowany przez Zachód Bank Światowy i MFW przez dziesięciolecia uwięziły biedne kraje w powtarzających się programach zadłużenia, oszczędności i prywatyzacji. Natomiast NDB koncentruje się na eliminowaniu ubóstwa i budowaniu infrastruktury w celu wspierania „bardziej inkluzywnej, odpornej i zrównoważonej przyszłości planety”. NDB jest dobrze skapitalizowana, ze 100 miliardami dolarów na finansowanie swoich projektów, więcej niż obecny portfel Banku Światowego o wartości 82 miliardów dolarów.

Ruch w kierunku „strategicznej autonomii” dla Europy

Na pierwszy rzut oka wojna ukraińska zbliżyła do siebie geostrategicznie Stany Zjednoczone i Europę bardziej niż kiedykolwiek, ale może to nie potrwać długo. Po niedawnej wizycie francuskiego prezydenta Macrona w Chinach powiedział dziennikarzom w swoim samolocie, że Europa nie powinna pozwolić Stanom Zjednoczonym wciągać się w wojnę z Chinami, że Europa nie jest „wasalem” Stanów Zjednoczonych i że musi potwierdzić swoją „autonomia strategiczna” na arenie światowej. Okrzyki przerażenia powitały Macrona z obu stron Atlantyku, gdy opublikowano wywiad.

Ale przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel, były premier Belgii, szybko przeszedł na stronę Macrona, nalegać że Unia Europejska nie może „ślepo, systematycznie podążać za stanowiskiem Stanów Zjednoczonych”. Michel potwierdził w wywiadzie, że poglądy Macrona odzwierciedlają rosnący punkt widzenia wśród przywódców UE i że „niemało naprawdę myśli jak Emmanuel Macron”.

Powstanie postępowych rządów w Ameryce Łacińskiej

W tym roku przypada 200. rocznica doktryny Monroe, która służyła jako przykrywka dla amerykańskiej dominacji w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach. Ale obecnie kraje regionu odmawiają marszu w zgodzie z żądaniami USA. Cały region odrzuca amerykańskie embargo nałożone na Kubę, a wykluczenie przez Bidena Kuby, Wenezueli i Nikaragui z jego Szczytu Ameryk w 2022 r. stracony spotkanie.

Dzięki spektakularnym zwycięstwom i popularności Andresa Manuela Lopeza Obradora w Meksyku, Gustavo Petro w Kolumbii i Ignacio Luli da Silvy w Brazylii, postępowe rządy mają teraz ogromną siłę przebicia. Wzmacniają organ regionalny CELAC (Wspólnota Państw Ameryki Łacińskiej i Karaibów) jako alternatywę dla zdominowanej przez Stany Zjednoczone Organizacji Państw Amerykańskich.

Aby zmniejszyć zależność od dolara amerykańskiego, dwie największe gospodarki Ameryki Południowej, Argentyna i Brazylia, ogłosiły plany Stwórz wspólna waluta, którą później mogliby przyjąć inni członkowie Mercosuru — głównego bloku handlowego Ameryki Południowej. Podczas gdy wpływy Stanów Zjednoczonych słabną, Chiny rosną jak grzyby po deszczu wraz z handlem wzrastający z 18 mld USD w 2002 r. do prawie 449 mld USD w 2021 r. Chiny są obecnie głównym partnerem handlowym Brazylii, Chile, Peru i Urugwaju, a Brazylia możliwość zawarcia umowy o wolnym handlu między Chinami a Mercosurem.

Pokój między Iranem a Arabią Saudyjską

Jednym z fałszywych przesłanek amerykańskiej polityki zagranicznej jest to, że regionalne rywalizacje na obszarach takich jak Bliski Wschód są ugruntowane, a zatem Stany Zjednoczone muszą tworzyć sojusze z tak zwanymi „umiarkowanymi” (prozachodnimi) siłami przeciwko bardziej „radykalnym” (niezależnych). To posłużyło Ameryce jako pretekst do wskoczenia do łóżka z dyktatorami, takimi jak szach Iranu, Mohammed bin Salman z Arabii Saudyjskiej i kolejne rządy wojskowe w Egipcie.

Teraz Chiny, z pomocą Iraku, mają osiągnięty czego Stany Zjednoczone nigdy nawet nie próbowały. Zamiast doprowadzić Iran i Arabię ​​Saudyjską do zatrucia całego regionu wojnami podsycanymi przez bigoterię i nienawiść etniczną, jak zrobiły to Stany Zjednoczone, Chiny i Irak zjednoczyły je, by przywrócić stosunki dyplomatyczne w interesie pokoju i dobrobytu.

Uzdrowienie tego podziału wzbudziło nadzieje na trwały pokój w kilku krajach, w których obaj rywale byli zaangażowani, w tym w Jemenie, Syrii, Libanie i tak odległych krajach jak Afryka Zachodnia. Umieszcza również Chiny na mapie jako mediatora na arenie światowej, a chińscy urzędnicy oferują teraz mediację między Ukrainą a Rosją, a także między Izraelem a Palestyną.

Arabia Saudyjska i Syria przywróciły stosunki dyplomatyczne, podobnie jak ministrowie spraw zagranicznych Arabii Saudyjskiej i Syrii odwiedził po raz pierwszy od czasów Arabii Saudyjskiej i jej zachodnich sojuszników poparła grupy powiązane z Al-Kaidą, które próbowały obalić prezydenta Assada w 2011 roku.

przy Spotkanie 1 maja w Jordanii ministrowie spraw zagranicznych Jordanii, Egiptu, Iraku i Arabii Saudyjskiej zgodzili się pomóc Syrii w przywróceniu jej integralności terytorialnej, a tureckie i amerykańskie siły okupacyjne muszą odejść. Syria może również zostać zaproszona na szczyt Ligi Arabskiej 19 maja, po raz pierwszy od 2011 roku.

Chińskiej dyplomacji mającej na celu przywrócenie stosunków między Iranem a Arabią Saudyjską przypisuje się otwarcie drzwi do innych posunięć dyplomatycznych na Bliskim Wschodzie iw świecie arabskim. Arabia Saudyjska pomogła ewakuować Irańczycy z Sudanu i pomimo ich wcześniejszego poparcia dla władców wojskowych, którzy niszczą Sudan, Saudyjczycy pomagają w mediacji rozmowy pokojowe, wraz z ONZ, Ligą Arabską, Unią Afrykańską i innymi krajami.

Wielobiegunowe alternatywy dyplomatyczne dla wojny w USA

Propozycja Prezydenta Brazylii Luli dotycząca „klub pokojunarodów do pomocy w negocjowaniu pokoju na Ukrainie jest przykładem nowej dyplomacji wyłaniającej się w wielobiegunowym świecie. Te posunięcia mają oczywiście element geostrategiczny, aby pokazać światu, że inne narody mogą faktycznie przynieść pokój i dobrobyt krajom i regionom, w których Stany Zjednoczone przyniosły tylko wojnę, chaos i niestabilność.

Podczas gdy Stany Zjednoczone potrząsają szablą wokół Tajwanu i przedstawiają Chiny jako zagrożenie dla świata, Chiny i ich przyjaciele próbują pokazać, że mogą zapewnić inny rodzaj przywództwa. Jako kraj Globalnego Południa, który podniósł swoich ludzi z biedy, Chiny oferują swoje doświadczenie i partnerstwo, aby pomóc innym zrobić to samo, podejście zupełnie odmienne od paternalistycznego i przymusowego neokolonialnego modelu potęgi Stanów Zjednoczonych i Zachodu, który przez dziesięciolecia utrzymywał tak wiele krajów w pułapce ubóstwa i zadłużenia.

To jest owoc wielobiegunowego świata, do którego wzywają Chiny i inne kraje. Chiny sprytnie reagują na to, czego świat potrzebuje najbardziej, czyli na pokój, i demonstrują praktycznie, jak mogą pomóc. To z pewnością przysporzy Chinom wielu przyjaciół i utrudni amerykańskim politykom sprzedawanie ich opinii o Chinach jako o zagrożeniu.

Teraz, gdy kształtuje się „nowy porządek świata”, o którym mówił Paul Kennedy, ekonomista Jeffrey Sachs ma poważne wątpliwości co do zdolności USA do przystosowania się. Jak niedawno ostrzegł: „Jeśli polityka zagraniczna USA nie zostanie zmieniona w celu uznania potrzeby świata wielobiegunowego, doprowadzi to do większej liczby wojen i prawdopodobnie do III wojny światowej”. Ponieważ kraje na całym świecie budują nowe sieci handlu, rozwoju i dyplomacji, niezależne od Waszyngtonu i Wall Street, Stany Zjednoczone mogą nie mieć innego wyboru, jak tylko „rozsądnie dostosować się” do nowego porządku.

Medea Benjamin i Nicolas JS Davies są autorami Wojna na Ukrainie: nadawanie sensu bezsensownemu konfliktowi, opublikowane przez OR Books w listopadzie 2022 r.

Medea Benjamin jest współzałożycielem CODEPINK dla pokoju, autor kilku książek, m.in Wewnątrz Iranu: prawdziwa historia i polityka Islamskiej Republiki Iranu.

Nicolas JS Davies jest niezależnym dziennikarzem, badaczem z CODEPINK i autorem Krew w naszych rękach: amerykańska inwazja i zniszczenie Iraku.