Ndi Kathy Kelly
Mabungwe ofalitsa nkhani adanenanso Loweruka m'mawa kuti masabata apitawo Purezidenti Obama adasaina lamulo, losungidwa mwachinsinsi mpaka pano, kuti alole kupitilira kwa nkhondo ya Afghanistan kwa chaka china. Lamuloli limalola kumenya ndege ku US "ku kuthandizira ntchito zankhondo za Afghanistan mdziko” ndi asitikali aku US kuti apitilize ntchito zanthawi zonse, kutanthauza kuti, “nthawi zina kutsagana ndi asitikali aku Afghanistan"pa ntchito zolimbana ndi a Taliban.
Oyang'anira, pakutulutsa kwawo ku New York Times, adatsimikiza kuti panali "mkangano wotentha" pakati pa alangizi a Pentagon ndi ena mu nduna ya Obama makamaka okhudzidwa kuti asataye asitikali pankhondo. Njira yamafuta sinatchulidwe kuti idakambitsirana komanso kuzunguliridwa ndi China, koma kusowa kodziwika bwino mu lipotili kunali kutchulapo nkhawa za mamembala a nduna za anthu wamba aku Afghanistan omwe akhudzidwa ndi ziwopsezo za ndege ndi ntchito zankhondo, mdziko lomwe lili kale. kuvutika ndi maloto oipa aumphawi ndi kusokonekera kwa anthu.
Nazi zochitika zitatu zokha, zochokera mu August 2014 Amnesty International lipoti, lomwe Purezidenti Obama ndi alangizi ake akanayenera kuliganizira (ndi kulola kuti pakhale mkangano wapagulu) asanawonjezerenso gawo lankhondo la US ku Afghanistan:
1) Mu Seputembala, 2012 gulu la azimayi ochokera kumudzi wina wosauka kudera lamapiri la Laghman anali kutolera nkhuni pomwe ndege yaku US idagwetsa mabomba osachepera awiri, kupha asanu ndi awiri ndikuvulaza ena asanu ndi awiri, anayi mwa iwo kwambiri. Munthu wina wakumudzi, Mullah Bashir, adauza Amnesty, “…Ndinayamba kufunafuna mwana wanga wamkazi. Kenako ndinamupeza. Nkhope yake inali ndi magazi ndipo thupi lake linali litasweka.”
2) Gulu lankhondo la US Special Operations Forces linali ndi udindo wopha anthu mopanda chilungamo, kuzunza komanso kukakamiza anthu kuti azisowa m'mwezi wa Disembala, 2012 mpaka February, 2013. Mmodzi mwa omwe adazunzidwa anali Qandi Agha wazaka 51, "wantchito wachichepere wa Unduna wa Zachikhalidwe. ,” amene anafotokoza mwatsatanetsatane njira zosiyanasiyana zozunzirako anthu. Anauzidwa kuti adzazunzidwa pogwiritsa ntchito "mitundu 14 ya mazunzo". Zina mwa izo zinaphatikizapo: Kumenyedwa ndi zingwe, kugwedezeka kwa magetsi, kupanikizika kwa nthawi yaitali, zopweteka, mutu mobwerezabwereza kulowa m'mbiya yamadzi, ndi kuikidwa m'manda m'dzenje lodzaza ndi madzi ozizira kwa usiku wonse. Ananenanso kuti Asitikali Apadera aku US ndi Afghan adachita nawo chizunzocho ndipo nthawi zambiri amasuta hashish akamachita izi.
3) Pa March 26, 2013 mudzi wa Sajawand unagonjetsedwa ndi Afghanistani-ISAF (International Special Assistance Forces). Pakati pa 20-30 anthu anaphedwa kuphatikizapo ana. Zitachitika chiwembucho, msuweni wa mmodzi wa anthu a m’mudzimo anafika pamalowo n’kunena kuti: “Chinthu choyamba chimene ndinachiona pamene ndinkalowa m’nyumbamo chinali kamwana kamene kanali ka zaka zitatu kamene kankang’ambika pachifuwa; mumatha kuwona mkati mwa thupi lake. Nyumbayo inasanduka mulu wamatope ndi mitengo ndipo panalibe chilichonse. Pamene tinali kutulutsa mitemboyo sitinaone a Taliban pakati pa akufa, ndipo sitinkadziwa chifukwa chake anamenyedwa kapena kuphedwa.
Kufotokozera kwa NYT pamtsutso womwe kudawukhira kumatchula lonjezo la Obama, lomwe adapanga koyambirira kwa chaka chino ndipo tsopano lasweka, kuti achotse asitikali. Nkhaniyi sinenanso kwina kulikonse Kutsutsa kwa anthu ku US ku kupitiriza kwa nkhondo.
Kuyesera kukonzanso dziko la Afghanistan ndi gulu lankhondo kwadzetsa miliri yankhondo, kufalikira kwaumphawi, komanso kuferedwa kwa mazana masauzande omwe okondedwa awo ali m'gulu la anthu masauzande ambiri ovulala. Zipatala za m'derali zikuti zawona kuvulala kochepa kwa IED ndi mabala ena ambiri a zipolopolo kuchokera kunkhondo zomenyedwa pakati pa magulu ankhondo omwe ali ndi zida omwe kukhulupirika kwawo, Taliban, boma, kapena zina, ndizovuta kudziwa. Ndi 40% ya zida za US zomwe zimapereka kwa asitikali aku Afghanistan tsopano sizikudziwika, zida zambiri zomwe zimagwiritsidwa ntchito kumbali zonse zikhoza kuperekedwa ndi US
Pakadali pano zotsatira za demokalase yaku US sizolimbikitsa. Kodi chisankhochi chidapangidwadi masabata apitawa koma adangolengeza kuti zisankho za Congress zatha bwino? Anali a Friday kutayikira kwa nduna za usiku, kukwiriridwa pakati pa zilengezo zovomerezeka za Ulamuliro wokhudza anthu olowa ndi kulowa m'dziko ndi zilango zaku Iran, kwenikweni yankho la Purezidenti pakusasangalatsa kwa chisankho chomwe chikukhudza miyoyo ya anthu ambiri? Pokhudzidwa ndi zofuna za nzika za US zomwe zimapatsidwa kulemera kochepa, ndizokayikitsa kuti malingaliro ambiri adaperekedwa pamtengo woopsa wa zochitika zankhondo izi kwa anthu wamba omwe akuyesera kukhala, kulera mabanja ndi kupulumuka ku Afghanistan.
Koma kwa iwo omwe "mikangano yotentha" imangoyang'ana zomwe zili zabwino pazokonda dziko la US, nawa malingaliro angapo:
1) A US akuyenera kuletsa chiwopsezo chake chamgwirizano wankhondo ndikuzungulira Russia ndi China ndi zida zoponya. Iyenera kuvomereza mphamvu zambiri pazachuma ndi ndale m'dziko lamasiku ano. Ndondomeko zapano zaku US zikuyambitsa kubwerera ku Cold War ndi Russia ndipo mwina kuyamba ndi China. Ichi ndi lingaliro lotayika / lotayika kwa mayiko onse omwe akukhudzidwa.
2) Pokonzanso ndondomeko yoyang'ana mgwirizano ndi Russia, China ndi maiko ena otchuka mkati mwa United Nations, United States ikhoza kulimbikitsa mgwirizano wapadziko lonse.
3) Dziko la US liyenera kupereka thandizo lazachipatala ndi zachuma komanso ukatswiri waukadaulo kulikonse komwe kungakhale kothandiza m'maiko ena kotero kuti akhazikitse nkhokwe yachikoka chapadziko lonse lapansi ndi chikoka chabwino.
Ndi chinthu chimene palibe amene akanayenera kuchibisa.
