Mphotho ya Mtendere wa Nobel 2017 Phunziro: Kampeni Yapadziko Lonse Yothetsa Zida Zanyukiliya (ICAN)

Nayi Nkhani ya Nobel yoperekedwa ndi Nobel Peace Prize Laureate 2017, ICAN, yoperekedwa ndi Beatrice Fihn ndi Setsuko Thurlow, Oslo, 10 December 2017.

Beatrice Fihn:

Akuluakulu anu,
Mamembala a Norwegian Nobel Committee,
Alendo olemekezeka,

Lero, ndimwayi waukulu kulandira Mphotho ya Mtendere wa 2017 Nobel m'malo mwa zikwi za anthu olimbikitsa omwe amapanga International Campaign Yothetsa Zida za Nyukiliya.

Tonse tabweretsa demokalase pochotsa zida ndipo tikukonzanso malamulo apadziko lonse lapansi.
__

Modzichepetsa tikuthokoza Komiti ya Nobel ya ku Norway chifukwa chozindikira ntchito yathu komanso kulimbikitsa ntchito yathu yofunika kwambiri.

Tikufuna kuzindikira anthu amene mowolowa manja apereka nthawi ndi mphamvu zawo pa ntchitoyi.

Tikuthokoza nduna zakunja zolimba mtima, akazembe, Red Cross ndi antchito a Red Crescent, UN akuluakulu, ophunzira ndi akatswiri omwe tagwira nawo ntchito limodzi kuti tipititse patsogolo cholinga chathu chimodzi.

Ndipo tikuthokoza onse amene adzipereka kuthetsa vuto loopsali padziko lapansi.
__

M'malo ambiri padziko lonse lapansi - m'malo osungiramo zida zoviikidwa padziko lapansi, pamadzi oyenda pansi panyanja zathu, komanso m'ndege zowuluka m'mwamba mwathu - mumagona zinthu 15,000 zowononga anthu.

Mwina ndi kukula kwa mfundo imeneyi, mwina ndi kuchuluka kosayerekezeka kwa zotsatira zake, zomwe zimatsogolera ambiri kuvomereza chowonadi chomvetsa chisonichi. Kukhala ndi moyo watsiku ndi tsiku osaganizira zida zamisala zomwe zatizungulira.

Pakuti ndi misala kulola kuti tizilamuliridwa ndi zida zimenezi. Otsutsa ambiri a gululi amati ndife opanda nzeru, oganiza bwino opanda maziko enieni. Maboma okhala ndi zida za nyukiliya amenewo sadzasiya konse zida zawo.

Koma ife tikuimira okha kusankha mwanzeru. Timayimira iwo omwe amakana kuvomereza zida za nyukiliya monga zida za nyukiliya m'dziko lathu lapansi, iwo omwe amakana kuti tsogolo lawo likhale lomangidwa mumizere yochepa ya malamulo oyambitsa.

Chathu ndi chenicheni chokhacho chomwe chingatheke. M'malo mwake ndi osatheka.

Nkhani ya zida za nyukiliya idzakhala ndi mapeto, ndipo zili kwa ife kuti mapeto ake adzakhala otani.

Kodi kudzakhala kutha kwa zida za nyukiliya, kapena kudzakhala kutha kwa ife?

Chimodzi mwa zinthu izi chidzachitika.

Njira yokhayo yomveka yochitirapo kanthu ndiyo kuleka kukhala m’mikhalidwe imene kuwonongana kwathu kumangochitika kamodzi kokha.
__

Lero ndikufuna kunena za zinthu zitatu: mantha, ufulu, ndi tsogolo.

Mwa kuvomereza kwenikweni kwa omwe ali nazo, mphamvu yeniyeni ya zida za nyukiliya ili m'kukhoza kwawo kuchititsa mantha. Akamanena za “choletsa” chawo, ochirikiza zida za nyukiliya akukondwerera mantha monga chida chankhondo.

Iwo akutukumula zifuwa zawo mwa kulengeza kukonzekera kwawo kuwononga, m’kanthaŵi kochepa, zikwi zosaŵerengeka za miyoyo ya anthu.

Mphoto ya Nobel William Faulkner ananena polandira mphoto yake mu 1950, kuti “Pali funso lokha lakuti ‘ndidzaphulitsidwa liti?’” Koma kuyambira pamenepo mantha achilengedwe chonse ameneŵa aloŵerera m’malo mwa chinthu china chowopsa kwambiri: kukana.

Palibe mantha a Armagedo nthawi yomweyo, palibe mgwirizano pakati pa mabulogu awiri omwe adagwiritsidwa ntchito ngati kulungamitsa kuletsa, malo obisalamo apita.

Koma chinthu chimodzi chatsalira: zikwi zikwi za zida zanyukiliya zomwe zidatidzaza ndi mantha amenewo.

Chiwopsezo chogwiritsa ntchito zida za nyukiliya ndi chachikulu kwambiri masiku ano kuposa kumapeto kwa Cold War. Koma mosiyana ndi Cold War, masiku ano tikukumana ndi mayiko ambiri okhala ndi zida za nyukiliya, zigawenga, ndi cyber warfare. Zonsezi zimatipangitsa kukhala otetezeka.

Kuphunzira kukhala ndi zida izi povomereza mwakhungu kwakhala kulakwitsa kwathu kwakukulu kotsatira.

Mantha ndi omveka. Chiwopsezocho ndi chenicheni. Tapeŵa nkhondo ya nyukiliya osati mwa utsogoleri wanzeru koma mwamwayi. Posachedwapa, ngati sitichitapo kanthu, mwayi wathu udzatha.

Mphindi ya mantha kapena kusasamala, ndemanga yosamvetsetseka kapena kudzitukumula, kungatifikitse mosavuta ku chiwonongeko cha mizinda yonse. Kuchulukirachulukira kwankhondo kungayambitse kupha anthu ambiri mosasankha.

Ngati kachigawo kakang'ono ka zida zanyukiliya masiku ano kadagwiritsidwa ntchito, mwaye ndi utsi wochokera kumphepo yamkuntho zikadakwera mumlengalenga - kuziziritsa, kuchita mdima ndi kuwumitsa padziko lapansi kwazaka zopitilira khumi.

Kukanawononga mbewu, kuyika mabiliyoni pangozi ya njala.

Komabe tikupitirizabe kukhala kukana chiwopsezo chomwe chilipo.

Koma Faulkner mu zake Kulankhula kwa Nobel adaperekanso chitsutso kwa amene adadza pambuyo pake. Pokhapokha pokhala liwu la anthu, iye anati, tingagonjetse mantha; tingathandize anthu kupirira.

Ntchito ya ICAN ndikukhala mawu. Liwu la umunthu ndi malamulo aumunthu; kuyankhula m'malo mwa anthu wamba. Kupereka mawu ku malingaliro aumunthu amenewo ndi momwe tidzapangire mapeto a mantha, mapeto a kukana. Ndipo pamapeto pake, kutha kwa zida zanyukiliya.
__

Izi zimandibweretsa ku mfundo yanga yachiwiri: ufulu.

monga Madokotala a Padziko Lonse Poletsa Nkhondo Yachikiliya, bungwe loyamba lolimbana ndi zida za nyukiliya kuti lipambane mphoto imeneyi, linanena pa siteji iyi mu 1985:

“Ife madotolo tikutsutsa mkwiyo wosunga dziko lonse lapansi. Tikutsutsa makhalidwe oipa omwe aliyense wa ife akungoyembekezera kuti awonongeke. "

Mawu amenewo akugwirabe ntchito mu 2017.

Tiyenera kubwezeretsanso ufulu kuti tisakhale ndi moyo ngati ogwidwa ku chiwonongeko chomwe chayandikira.

Mwamuna - osati mkazi! - adapanga zida za nyukiliya kuti azilamulira ena, koma m'malo mwake timalamulidwa ndi iwo.

Iwo anatipanga ife malonjezo abodza. Kuti kupanga zotulukapo zogwiritsira ntchito zida zimenezi kukhala zosalingalirika kungapangitse mkangano uliwonse kukhala wosakoma. Kuti zikanatipulumutsa ku nkhondo.

Koma m’malo moletsa nkhondo, zida zimenezi zinatifikitsa m’mphepete kaŵirikaŵiri m’Nkhondo Yonse ya Mawu. Ndipo m’zaka za zana lino, zida zimenezi zikupitiriza kutifikira kunkhondo ndi mikangano.

Ku Iraq, ku Iran, ku Kashmir, ku North Korea. Kukhalapo kwawo kumalimbikitsa ena kulowa nawo mpikisano wa zida zanyukiliya. Samatiteteza, amayambitsa mikangano.

Monga mnzake wa Nobel Peace Laureate, Martin Luther King Jr, adazitcha kuti kuyambira pano mu 1964, zida izi ndi "zopha anthu komanso zodzipha".

Iwo ndi mfuti ya wamisala yosungidwa kwamuyaya kukachisi wathu. Zida zimenezi zinkayenera kutipangitsa kukhala omasuka, koma zimatilepheretsa kukhala ndi ufulu.

Ndikunyoza demokalase kulamulidwa ndi zida izi. Koma ndi zida chabe. Ndi zida chabe. Ndipo monga momwe adalengedwera ndi geopolitical, atha kuwonongedwa mosavuta powayika m'malo othandizira anthu.
__

Imeneyi ndi ntchito yomwe ICAN yadziyika yokha - ndipo mfundo yanga yachitatu yomwe ndikufuna kuyikamba, zamtsogolo.

Ndili ndi mwayi wogawana nawo gawoli lero ndi Setsuko Thurlow, yemwe wapanga cholinga cha moyo wake kuchitira umboni za zoopsa za nkhondo ya nyukiliya.

Iye ndi hibakusha anali koyambirira kwa nkhaniyi, ndipo ndizovuta zathu zonse kuwonetsetsa kuti awonanso kutha kwake.

Amakumbukira zowawa zakale, mobwerezabwereza, kuti tipange tsogolo labwino.

Pali mabungwe ambiri omwe pamodzi monga ICAN akupita patsogolo kwambiri mtsogolomu.

Pali masauzande ambiri ochita kampeni osatopa padziko lonse lapansi omwe amagwira ntchito tsiku lililonse kuti athe kuthana ndi vutoli.

Pali mamiliyoni a anthu padziko lonse lapansi omwe agwirizana ndi ochita kampeniwa kuti awonetse mazana mamiliyoni ena kuti tsogolo lina ndilotheka.

Anthu amene amanena kuti m’tsogolo n’zosatheka afunika kusiya anthu amene akuwapangitsa kukhala zenizeni.

Pamene chitsiriziro cha khama ili, kupyolera mu zochita za anthu wamba, chaka chino ongopeka anaguba patsogolo kwenikweni monga 122 mayiko anakambitsirana ndipo anamaliza pangano UN kuti aletse zida zowononga izi.

Pangano la Prohibition of Nuclear Weapons limapereka njira yopitira patsogolo panthawi yamavuto akulu padziko lonse lapansi. Ndi kuwala mu nthawi ya mdima.

Ndipo koposa pamenepo, imapereka chosankha.

Kusankha pakati pa mathero awiriwa: kutha kwa zida za nyukiliya kapena kutha kwathu.

Si nzeru kukhulupirira chosankha choyamba. Sizopanda nzeru kuganiza kuti mayiko a nyukiliya akhoza kuchotsa zida. Sizolinga kukhulupirira m'moyo pa mantha ndi chiwonongeko; ndichofunika.
__

Tonsefe timafunika kusankha zochita. Ndipo ndikupempha mtundu uliwonse kuti ulowe nawo Pangano Loletsa Zida za Nyukiliya.

United States, sankhani ufulu kuposa mantha.
Russia, sankhani kuchotsa zida m'malo mwa chiwonongeko.
Britain, sankhani ulamuliro wamalamulo kuposa kuponderezana.
France, sankhani ufulu wachibadwidwe kuposa uchigawenga.
China, sankhani kulingalira m'malo mopanda nzeru.
India, sankhani nzeru kuposa zopanda nzeru.
Pakistan, sankhani malingaliro kuposa Armagedo.
Israeli, sankhani nzeru kuposa kuwononga.
North Korea, sankhani nzeru kuposa chiwonongeko.

Kwa mayiko omwe amakhulupirira kuti atetezedwa pansi pa ambulera ya zida zanyukiliya, kodi mudzakhala nawo pachiwonongeko chanu komanso chiwonongeko cha ena m'dzina lanu?

Kwa mayiko onse: sankhani kutha kwa zida zanyukiliya kumapeto kwa ife!

Uku ndiye kusankha komwe Pangano la Prohibition of Nuclear Weapons likuyimira. Lowani nawo Panganoli.

Ife nzika tikukhala pansi pa maambulera abodza. Zida zimenezi sizikutiteteza, zikuipitsa nthaka ndi madzi athu, kuwononga matupi athu ndi kusunga ufulu wathu wokhala ndi moyo.

Kwa nzika zonse zapadziko lapansi: Imani nafe ndikupempha boma lanu ndi anthu ndikusayina panganoli. Sitidzapumula mpaka mayiko onse atalumikizana, kumbali ya kulingalira.
__

Palibe dziko masiku ano limene limadzitama kuti lili ndi zida za mankhwala.
Palibe mtundu umene umatsutsa kuti ndizovomerezeka, muzochitika zovuta kwambiri, kugwiritsa ntchito mankhwala a mitsempha ya sarin.
Palibe dziko limene limalengeza kuti lili ndi ufulu wopereka mliri kapena poliyo kwa mdani wake.

Ndi chifukwa chakuti miyambo yapadziko lonse yakhazikitsidwa, malingaliro asinthidwa.

Ndipo tsopano, pomalizira pake, tili ndi chizolowezi chosatsutsika cholimbana ndi zida zanyukiliya.

Kupita patsogolo kwakukulu sikuyamba ndi mgwirizano wapadziko lonse.

Ndi wosayina watsopano aliyense komanso chaka chilichonse, chowonadi chatsopanochi chidzagwira.

Iyi ndi njira yakutsogolo. Pali njira imodzi yokha yopewera kugwiritsa ntchito zida za nyukiliya: kuletsa ndi kuzichotsa.
__

Zida za nyukiliya, monga zida za nyukiliya, zida zankhondo, zida za nyukiliya, zida za nyukiliya ndi mabomba okwirira patsogolo pawo, tsopano sizololedwa. Kukhalapo kwawo n’kwachisembwere. Kuthetsedwa kwawo kuli m'manja mwathu.

Mapeto ndi osapeweka. Koma kodi mapeto amenewo adzakhala kutha kwa zida za nyukiliya kapena kutha kwa ife? Tiyenera kusankha chimodzi.

Ndife gulu loganiza bwino. Za demokalase. Kumasuka ku mantha.

Ndife ochita kampeni ochokera m'mabungwe a 468 omwe akuyesetsa kuteteza zam'tsogolo, ndipo tikuyimira ambiri amakhalidwe abwino: mabiliyoni a anthu omwe amasankha moyo kuposa imfa, omwe pamodzi adzawona kutha kwa zida za nyukiliya.

Zikomo.

Setsuko Thurlow :

Akuluakulu anu,
Mamembala odziwika a Komiti ya Nobel ya ku Norway,
Othandizira anzanga, pano ndi padziko lonse lapansi,
Amayi ndi abambo,

Ndi mwayi waukulu kulandira mphothoyi, pamodzi ndi Beatrice, m'malo mwa anthu onse odabwitsa omwe amapanga gulu la ICAN. Inu nonse mumandipatsa chiyembekezo chachikulu kotero kuti titha - ndipo tidzatha - kuthetsa nthawi ya zida za nyukiliya.

Ndikulankhula ngati membala wa banja la hibakusha - ife omwe, mwa mwayi wina wozizwitsa, tinapulumuka mabomba a atomiki a Hiroshima ndi Nagasaki. Kwa zaka zoposa makumi asanu ndi awiri, takhala tikugwira ntchito yothetsa zida za nyukiliya.

Tayima mu mgwirizano ndi omwe avulazidwa ndi kupanga ndi kuyesa zida zowopsya izi padziko lonse lapansi. Anthu ochokera kumalo omwe ali ndi mayina omwe aiwalika kalekale, monga Moruroa, Ekker, Semipalatinsk, Maralinga, Bikini. Anthu omwe madera awo ndi nyanja zawo zidatenthedwa, matupi awo adayesedwa, omwe zikhalidwe zawo zidasokonekera kosatha.

Sitinakhutire kukhala ozunzidwa. Tinakana kudikirira kutha kwamoto kapena kuwonongeka kwapang'onopang'ono kwa dziko lathu lapansi. Tinakana kukhala chete mwamantha pamene otchedwa kuti maulamuliro aakulu anatitengera madzulo a nyukiliya ndi kutibweretsa mosasamala za nyukiliya pakati pausiku. Ife tinanyamuka. Tinagawana nkhani zathu za kupulumuka. Tinati: umunthu ndi zida za nyukiliya sizingakhale pamodzi.

Lero, ndikufuna kuti mumve muholo iyi kukhalapo kwa onse omwe adamwalira ku Hiroshima ndi Nagasaki. Ndikufuna kuti mumve, pamwamba ndi kuzungulira ife, mtambo waukulu wa miyoyo kotala miliyoni. Munthu aliyense anali ndi dzina. Munthu aliyense ankakondedwa ndi winawake. Tiyeni tiwonetsetse kuti imfa yawo si yachabechabe.

Ndinali ndi zaka 13 zokha pamene dziko la United States linaponya bomba loyamba la atomiki, pa mzinda wanga wa Hiroshima. Ndimakumbukirabe bwino m’maŵa umenewo. Nthawi imati 8:15, pawindo ndinawona kuwala kotuwa kotuwa koyera. Ndikukumbukira kuti ndinamva ngati tikuyandama mumlengalenga.

Nditatsitsimuka mutakhala chete komanso mumdima, ndinadzipeza nditapanikizidwa ndi nyumba yomwe inagwa. Ndinayamba kumva kulira kwa anzanga akusukulu kuti: “Amayi ndithandizeni. Mulungu, ndithandizeni.”

Kenako, mwadzidzidzi, ndinamva manja akugwira phewa langa lakumanzere, ndipo ndinamva mwamuna akunena kuti: “Usafooke! Pitirizani kukankha! Ndikuyesera kukumasulani. Mukuona kuwala kukubwera kupyolera mu kutsegula uko? Kwawa kwa iyo mwachangu momwe ungathere. " Pamene ndinali kukwawa, mabwinja anali kuyaka. Anzanga ambiri a m’kalasi m’nyumba imeneyo anawotchedwa amoyo. Ndinaona ponseponse ponseponse kuwonongedwa kotheratu.

Magulu a ziwonetsero zamizimu akusefukira. Anthu ovulala kwambiri, anali kutuluka magazi, kuwotchedwa, kudadetsedwa ndi kutupa. Mbali zina za matupi awo zinalibe. Mnofu ndi khungu zinalendewera m’mafupa awo. Ena ndi mboni za m’maso zitalendewera m’manja. Ena ndi mimba zawo zinaphulika, matumbo akulendewera kunja. Kununkha konyansa kwa mnofu wa munthu wowotchedwa kunadzaza mpweya.

Motero, mzinda wanga wokondedwa unawonongedwa ndi bomba limodzi. Ambiri mwa okhalamo anali anthu wamba omwe adawotchedwa, otenthedwa, opangidwa ndi mpweya - pakati pawo, achibale anga komanso 351 a anzanga akusukulu.

M'milungu, miyezi ndi zaka zotsatira, ena masauzande ambiri amafa, nthawi zambiri mwachisawawa komanso modabwitsa, chifukwa cha kuchedwa kwa radiation. Mpaka pano, ma radiation akupha anthu opulumuka.

Nthawi zonse ndikakumbukira Hiroshima, chithunzi choyamba chomwe chimabwera m'maganizo mwanga ndi mwana wa mchimwene wanga wazaka zinayi, Eiji - thupi lake laling'ono lomwe limasandulika kukhala gawo lanyama losungunuka losazindikirika. Anapitirizabe kupempha madzi mopanda phokoso mpaka imfa yake inamutulutsa ku zowawa.

Kwa ine, iye anabwera kudzaimira ana onse osalakwa a padziko lapansi, akuwopsezedwa monga momwe alili panopa ndi zida zanyukiliya. Sekondi iliyonse ya tsiku lililonse, zida za nyukiliya zimayika pachiwopsezo aliyense yemwe timamukonda komanso chilichonse chomwe timachikonda. Tisalolenso misala imeneyi.

Kupyolera mu zowawa zathu ndi kulimbana kwakukulu kuti tipulumuke - ndikumanganso miyoyo yathu kuchokera ku phulusa - ife hibakusha tinatsimikiza kuti tiyenera kuchenjeza dziko za zida za apocalyptic. Mobwerezabwereza tinkauza ena maumboni athu.

Koma ena adakana kuwona Hiroshima ndi Nagasaki ngati nkhanza - ngati milandu yankhondo. Anavomereza zabodza kuti awa anali "mabomba abwino" omwe adathetsa "nkhondo yolungama". Zinali nthano imeneyi yomwe inatsogolera ku mpikisano woopsa wa zida za nyukiliya - mpikisano womwe ukupitirirabe mpaka lero.

Mayiko asanu ndi anayi akuwopsezabe kupsereza mizinda yonse, kuwononga zamoyo padziko lapansi, kupangitsa dziko lathu lokongola kukhala losatha kukhalidwa ndi mibadwo yamtsogolo. Kupangidwa kwa zida za nyukiliya sikukutanthauza kuti dziko lakwezeka kufika pa ukulu, koma kutsika kwake kupita ku mdima wandiweyani wa makhalidwe oipa. Zida zimenezi si zoipa zofunika; Iwowo ndiwo oipa Kwambiri.

Pa Julayi XNUMX chaka chino, ndinali wosangalala kwambiri pamene mayiko ambiri padziko lapansi adavota kuti avomereze pangano loletsa zida za nyukiliya. Nditachitira umboni umunthu poipitsitsa, ndinachitira umboni, tsiku limenelo, umunthu uli bwino. Ife hibakusha tinali kuyembekezera kuletsedwa kwa zaka makumi asanu ndi awiri mphambu ziwiri. Ichi chikhale chiyambi cha kutha kwa zida za nyukiliya.

Atsogoleri onse audindo nditero saina panganoli. Ndipo mbiri idzaweruza mwankhanza amene akukana. Nthanthi zawo zosamveka sizidzabisanso zenizeni zakupha fuko la machitidwe awo. “Cholepheretsa” sichidzawonedwanso ngati china chilichonse koma cholepheretsa kutsitsa zida. Sitidzakhalanso pansi pa mtambo wa mantha.

Kwa akuluakulu a mayiko okhala ndi zida za nyukiliya - ndi kwa omwe amawathandiza pansi pa "ambulera ya nyukiliya" - ndikunena izi: Mverani umboni wathu. Mverani chenjezo lathu. Ndipo dziwani kuti zochita zanu ndi chotsatira. Nonsenu ndinu mbali yofunika kwambiri ya chiwawa chimene chikuika anthu pachiswe. Tiyeni tonse tikhale tcheru ndi kuletsa zoipa.

Kwa pulezidenti aliyense ndi nduna yaikulu ya mafuko onse a dziko lapansi, ndikupemphani: Lowani nawo mgwirizanowu; kuthetseratu chiwopsezo cha chiwonongeko cha nyukiliya.

Pamene ndinali mtsikana wazaka 13, ndinatsekeredwa m’zibwinja zofuka, ndinapitirizabe kukankha. Ndinapitiliza kulunjika komwe kunali kuwalako. Ndipo ndinapulumuka. Kuwala kwathu tsopano ndi pangano loletsa. Kwa onse a m’holo imeneyi ndi onse amene akumvetsera padziko lonse lapansi, ndikubwereza mawu aja amene ndinamva akundiitana m’mabwinja a Hiroshima: “Usafooke! Pitirizani kukankha! Mukuwona kuwala? Kukwawa kwa iyo.”

Usikuuno, pamene tikuguba m’misewu ya ku Oslo ndi miyuni yoyaka moto, tiyeni titsatire wina ndi mnzake muusiku wakuda wa zigawenga za nyukiliya. Mosasamala kanthu za zopinga zimene tingakumane nazo, tidzapitirizabe kuyenda ndi kukankha ndi kupitiriza kugaŵira ena kuunikaku. Ichi ndi chilakolako chathu ndi kudzipereka kwathu kuti dziko lathu limodzi lamtengo wapatali lipulumuke.