Door Internationaal Vredesbureau
11 maart 2014. De gebeurtenissen van de afgelopen dagen en weken dienen alleen maar om te bevestigen wat de IPB en anderen in de ontwapeningsvleugel van de internationale vredesbeweging al jaren beweren: dat in tijden van politieke spanningen militair geweld niets oplost[ 1]. Het lokt alleen maar meer militair geweld uit van de andere kant, en het risico bestaat dat beide partijen omhoog en rond een helse spiraal van geweld worden geduwd. Dit is een bijzonder gevaarlijke koers wanneer er kernwapens op de achtergrond zijn.
Maar zelfs als er geen kernwapens waren, zou dit een door en door alarmerende situatie zijn, gezien de schending van het internationale recht door Rusland op het Krim-schiereiland.
De dramatische gebeurtenissen in Oekraïne spelen zich af tegen de achtergrond van een oogst van wrok binnen de Russische Federatie als gevolg van herhaald westers unilateralisme en gebrek aan terughoudendheid, waaronder:
– de uitbreiding van de NAVO tot aan de Russische grenzen; En
– de aanmoediging en financiering van de 'kleurrevoluties', die als inmenging in de buurt worden ervaren. Dit doet Rusland twijfelen of de overeenkomst die het met Oekraïne heeft gesloten over de militaire bases op de Krim in de toekomst zal worden nagekomen.
Laten we heel duidelijk zijn: het Westen bekritiseren voor roekeloos en dominant gedrag is niet hetzelfde als Rusland goedkeuren of verdedigen; omgekeerd, Rusland bekritiseren vanwege zijn eigen roekeloze en dominante gedrag is niet hetzelfde als het Westen vrijlaten. Beide partijen dragen de verantwoordelijkheid voor de diepgewortelde tragedie die zich ontvouwt en die belooft Oekraïne zowel te ruïneren als te splitsen en Europa, en zelfs de rest van de wereld, terug te storten in een nieuwe vorm van Oost-West-conflict. Er wordt op de westerse nieuwszenders gesproken over hoe snel de ladder van anti-Russische economische sancties moet worden beklommen, terwijl Russische massademonstraties van post-Sotsji-trots Poetin in de verleiding dreigen te brengen in zijn ijver om een tegenwicht te vormen tegen het arrogante Westen via zijn Euraziatische Unie.
De taak van een vredesbeweging is niet alleen oorzaken te analyseren en onderdrukking, imperialisme en militarisme waar ze zich ook manifesteren aan de kaak te stellen. Het is ook om wegen voorwaarts voor te stellen, wegen uit de puinhoop. Het zou voor iedereen, behalve voor de meest agressieve politici, duidelijk moeten zijn dat de eerste prioriteit in de komende dagen en weken niet het scoren van punten en het de les lezen van de tegenstanders moet zijn, maar dialoog, dialoog, dialoog. Hoewel we erkennen dat de VN-Veiligheidsraad onlangs resoluties heeft aangenomen waarin wordt opgeroepen tot "een inclusieve dialoog die de diversiteit van de Oekraïense samenleving erkent", lijkt de beste gok op dit moment voor een echte oplossing van dit moeilijke conflict de door Zwitserland geleide OVSE (waarvan Rusland een lidstaat). Het is inderdaad duidelijk dat er enige discussie gaande is tussen de leiders van Oost en West, maar het is duidelijk dat hun opvattingen over de hele situatie ver uit elkaar liggen. Toch is er geen alternatief; Rusland en het Westen moeten leren leven en met elkaar praten en inderdaad samenwerken voor wederzijds voordeel en om het lot van Oekraïne op te lossen.
Ondertussen is er veel te doen op burgerniveau. IPB steunt de recente oproep van Pax Christi Internationalhttp://www.paxchristi.net/> aan religieuze leiders en alle gelovigen in Oekraïne, maar ook in de Russische Federatie en in andere landen die betrokken zijn bij de politieke spanningen, “op te treden als bemiddelaars en bruggenbouwers, mensen samen te brengen in plaats van ze te verdelen, en geweldloze manieren om vreedzame en rechtvaardige oplossingen voor de crisis te vinden.” Vrouwen zouden een veel prominentere stem moeten krijgen.
Een van de topprioriteiten voor actie op zowel korte als lange termijn moet zijn het uitbannen van de armoede in het land en de ongelijke verdeling van welvaart en kansen. We herinneren ons rapporten waaruit blijkt dat ongelijke samenlevingen veel meer geweld voortbrengen dan gelijke samenlevingen[2]. Oekraïne moet - net als veel andere door conflicten geteisterde landen - worden geholpen om onderwijs en banen te bieden, en niet in de laatste plaats voor de boze jonge mannen die zich laten rekruteren voor diverse vormen van fundamentalisme. Er is een minimum aan zekerheid nodig om investeringen en het scheppen van banen aan te moedigen; vandaar het belang van politieke interventies om de partijen bij elkaar te brengen en de regio te demilitariseren.
Er zijn verschillende aanvullende stappen die moeten worden gepromoot:
* terugtrekking van Russische troepen naar hun bases op de Krim of naar Rusland, en van Oekraïense troepen naar hun kazernes;
* een onderzoek door VN/OVSE-waarnemers naar klachten over mensenrechtenschendingen onder alle gemeenschappen in Oekraïne;
* geen militaire interventie door externe krachten;
* het bijeenroepen van besprekingen op hoog niveau onder auspiciën van de OVSE en internationale vredesorganisaties met deelname van alle partijen, waaronder Rusland, de VS en de EU, evenals Oekraïners van alle kanten, mannen en vrouwen. De OVSE moet een uitgebreider mandaat en verantwoordelijkheid krijgen en haar vertegenwoordigers moeten toegang krijgen tot alle locaties. De Raad van Europa kan ook een nuttig forum zijn voor dialoog tussen de verschillende partijen.
______________________________
[2] Samengevat in het boek The Spirit Level: Why More Equal Societies Almost Always Do Better door Richard G. Wilkinson en Kate Pickett.
