Robert C. Koehler: De behoefte aan begrip houdt nooit op

Voor het tweede jaar op rij is de Doomsday Clock – door wetenschappers die de gevaren analyseren waarmee de planeet Aarde wordt geconfronteerd als gevolg van menselijke uitbuiting en nucleair bewapende geopolitiek – op 90 seconden voor middernacht gezet. Met andere woorden: wees bang. Wees erg bang.

Tot de gevaren behoren onder meer de voortdurende ontwikkeling van kernwapens door zowel grote als kleine nationale machten, gecombineerd met de huidige slachtoorlogen van de planeet – in Oekraïne, Palestina en elders – en de steeds dreigende mogelijkheid dat zij nucleair zouden kunnen worden. Met andere woorden: het collectieve denken van de menselijke beschaving blijft gevangen in een wij-tegen-zij-modaliteit. Een van de raarste aspecten hiervan die het Bulletin aanhaalde, was het feit dat kunstmatige intelligentie de controle over ons lot is gaan overnemen:

“Het militaire gebruik van AI neemt toe. Er wordt al op grote schaal gebruik gemaakt van AI op het gebied van inlichtingen, surveillance, verkenning, simulatie en training. Van bijzonder belang zijn dodelijke autonome wapens, die doelen identificeren en vernietigen zonder menselijke tussenkomst. Beslissingen om AI de controle te geven over belangrijke fysieke systemen – in het bijzonder kernwapens – zouden inderdaad een directe existentiële bedreiging voor de mensheid kunnen vormen.”

Ga met mij mee terwijl ik de schreeuw van angst en ongeloof van een kind loslaat.

En natuurlijk wordt dit allemaal gecombineerd met de voortdurende ineenstorting van het klimaat op de planeet. Zoals het Bulletin opmerkte, was 2023 het warmste jaar ooit gemeten, neemt de uitstoot van broeikasgassen nog steeds toe, smelt het ijs nog steeds op Antarctica en... . . We pakken dit niet effectief aan. Weet je, we zijn nog steeds te druk bezig met oorlog voeren en het exploiteren van wat er nog over is van de hulpbronnen van de planeet.

Dit is hoe de menselijke beschaving zichzelf heeft georganiseerd – en niets kan dit veranderen, toch? Dat lijkt de houding te zijn van een groot deel van de media, die het nieuws dat het ons brengt grotendeels contextualiseert in een mainstream schouderophalen. Instorting van het klimaat? Kernoorlog en mondiale vernietiging? Dat is veel te ingewikkeld om over te schrijven. Kom op, er komen verkiezingen aan. Wij versus zij!

Dit is in ieder geval wat bij mij opkwam toen ik een verhaal las in de Washington Post onlangs, dat bleef proberen duidelijk te maken dat het land aan het instorten is in wat het “tribalisme” noemde, dat wil zeggen, links versus rechts, waarbij beide partijen even overtuigd waren van hun rechtschapenheid en even snauwerig waren tegenover de andere jongens. Beide kanten – snap je? Wanneer de bedrijfsmedia ons op deze manier de politiek bedienen, geven ze blijk van hun (centristische) 'objectiviteit', die, wat hen betreft, eenvoudigweg de realiteit is en niet iets dat kritisch geanalyseerd moet worden.

Het probleem is volgens de centristische analyse dat het land steeds meer gepolariseerd raakt, zowel politiek als cultureel. Aan de ene kant heb je Trump en de MAGA-Republikeinen. Aan de andere kant heb je de aanhangers van Bernie Sanders. Behoorlijk angstaanjagend! De VS zijn nog nooit zo verdeeld geweest, zo merkt het verhaal op, en lijken zich blijkbaar de slavernij, Jim Crow-lynchpartijen, rassengescheiden badkamers en dergelijke niet te herinneren.

Wat mij echter het meest verontrustende aan het verhaal was, was dat er verschillende sociale wetenschappers bij betrokken werden die ons de aard van de evolutie uitlegden. Hoewel mensen in de loop van de millennia hebben geleerd samen te werken en zelfvoorzienende gemeenschappen, oftewel stammen, hebben gecreëerd, vereiste de “evolutie van de samenwerking haat tegen de outgroup”, aldus een socioloog van Yale. Met andere woorden, er zou geen ‘wij’ kunnen zijn zonder een ‘zij’ die net om de bocht op de loer ligt – niet simpelweg anders dan wij, maar beangstigend, bedreigend en ongetwijfeld kwaadaardig.

Hoewel het Post-verhaal geen enkel verband had met het Bulletin of the Atomic Scientists en de mondiale prognose van 90 seconden tot middernacht, voelde ik er toch onverschillig tegenover staan, in die zin dat het stilletjes opgesloten bleef in de vs-vs-oorlog. Die mentaliteit die het menselijk collectief denken en, o mijn God, geopolitieke samenwerking tot een cynische grap maakt. Dat gaat niet gebeuren. Oorlog is onvermijdelijk. Dat geldt ook voor ons militaire budget van biljoenen dollars. Nog vragen?

Mijn voornaamste vraag is deze: hoe durf je je schouders op te halen bij de Doomsday Clock, bij de dreigende onvermijdelijkheid van een ineenstorting van het klimaat, bij de voortdurende uitbreiding van kernwapens en de uiteindelijke zekerheid van een nucleaire oorlog. . . als er niets verandert?

Wij zijn in staat om groter te denken dan dit! Dat is de ultieme boodschap van de Atoomwetenschappers, en ter bevestiging wend ik mij tot deze boodschap World Beyond War, wat het punt maakt dat de essentie van evolutie de uitbreiding van ons denken is om steeds grotere realiteiten van samenwerking, verbinding en begrip te omarmen. En dat niet alleen: het doden van onze medemensen is niet het simplistische resultaat van wat ons DNA ons zegt te doen, maar een politieke creatie van de afgelopen millennia die allesbehalve universeel geaccepteerd is.

“Volgens de mythe is oorlog ‘natuurlijk’”, a World Beyond War essay wijst erop. “Toch is er veel conditionering nodig om de meeste mensen voor te bereiden op deelname aan oorlog, en veel geestelijk lijden komt vaak voor onder degenen die hebben deelgenomen. . . .

“. . . (Wij) moeten oorlog begrijpen als de culturele creatie die het is en moeten ophouden oorlog voor te stellen als iets dat ons wordt opgelegd door krachten die buiten onze macht liggen. . . In feite is oorlog niet vereist voor een bepaalde levensstijl of levensstandaard, omdat elke levensstijl kan worden veranderd, omdat niet-duurzame praktijken per definitie met of zonder oorlog moeten eindigen, en omdat oorlog feitelijk de samenlevingen verarmt die er gebruik van maken.’

Met andere woorden: oorlog is niet het resultaat van evolutie, maar louter het gevolg van evolutie onontwikkeld aspect van wie we zijn. De mensheid ‘evolueerde met gewoonten van samenwerking en altruïsme’, en creëerde daardoor gemeenschappen van verbondenheid en trans-individuele steun. En ja, elke gemeenschap heeft een voorsprong, waarachter het onbekende opdoemt. Maar als we het onbekende tegenkomen, hoeven we het niet simplistisch gezien als 'de vijand' te zien, maar eerder als onderdeel van een grotere gemeenschap, die een groter begrip vereist. Onze behoefte om te begrijpen houdt nooit op.

(Robert Koehler is een bekroonde, in Chicago gevestigde journalist en schrijver van nationale syndicaten. Zijn boek ‘Courage Grows Strong at the Wound’ is verkrijgbaar. Neem contact met hem op via koehlercw@gmail.com, bezoek zijn website op commonwonders.com. Zijn onlangs uitgebrachte album met opgenomen poëzie en kunstwerken, ‘Soul Fragments’, is hier beschikbaar: https://linktr.ee/bobkoehler.)