Door David Swanson, november 12, 2020
Het fantastische nieuwe boek van Chris Lombardi heet I Ain't Marching Anymore: Dissenters, Deserters, and Objectors to America's Wars. Het is een prachtige geschiedenis van Amerikaanse oorlogen, en zowel steun voor als oppositie ertegen, met een grote focus op troepen en veteranen, van 1754 tot heden.
De grootste kracht van het boek is de diepte van detail, de zelden gehoorde individuele verslagen van oorlogsaanhangers, tegenstanders, klokkenluiders, demonstranten en alle complexiteiten die zoveel mensen in meer dan één van die categorieën vangen. Er is een element van frustratie voor mij, in die zin dat je er een hekel aan hebt om te lezen over generatie na generatie die opgroeit in de overtuiging dat oorlog goed en nobel is, en dan te leren dat het niet de moeilijke weg is. Maar er is door de eeuwen heen ook een positieve trend waarneembaar, een groeiend besef dat oorlog niet glorieus is - zo niet de wijsheid die elke oorlog verwerpt, dan toch het idee dat een oorlog op de een of andere manier op een of andere buitengewone manier moet worden gerechtvaardigd.
Tijdens de Amerikaanse revolutie namen sommige soldaten het idee dat ze vochten voor de rechten van gelijke burgers iets te serieus naar de zin van hun commandanten. Ze eisten die rechten op, zelfs als soldaten, en kwamen in opstand en riskeerden executie om ze te krijgen. De tegenstelling tussen beweringen dat soldaten doden voor vrijheid en beweringen dat soldaten geen vrijheid verdienen is nooit verdwenen.
Een ontwerp van de Bill of Rights omvatte het recht op gewetensbezwaren. De definitieve versie niet, en het is nooit toegevoegd aan de Grondwet. Maar het heeft zich tot op zekere hoogte ontwikkeld als een recht. Je kunt zulke positieve trends vinden naast negatieve, zoals de ontwikkeling van propagandatechnieken, en gemengde trends, zoals het eb en vloed van niveaus van censuur.
Veteranen richtten de eerste vredesorganisaties op in het begin van de 19e eeuw en zijn sindsdien een belangrijk onderdeel van het vredesactivisme. Veterans For Peace, een organisatie die in de latere hoofdstukken van het boek voorkomt, heeft deze week geprobeerd Wapenstilstandsdag terug te winnen van de feestdag die velen nu Veteranendag noemen.
Veteranen die tegen oorlog zijn, zijn bijna per definitie mensen wier denken over oorlog is geëvolueerd. Maar talloze mensen zijn in oorlogen en in het leger gegaan terwijl ze zeiden dat ze er al tegen waren. En talloze leden van militairen waren het er in allerlei gradaties mee oneens. Lombardi's boek bevat allerlei specifieke verslagen, van Ulysses Grant die de oorlog tegen Mexico inging en geloofde dat het immoreel en crimineel was, tot meer recente deelnemers aan oorlogen die het niet eens waren met wat ze toch aan het doen waren.
Vaker dan weigeringen om in te zetten zijn verlatingen geweest. Minder gebruikelijk dan die, maar verrassend vaak, zijn vertrekken om zich bij de andere kant aan te sluiten - iets dat we zagen in de oorlogen in Mexico, de Filippijnen en elders. Vaker dan enige weigering om te gehoorzamen, is zich achteraf uitspreken. In dit boek krijgen we verslagen van Amerikaanse troepen in actieve dienst en oorlogsveteranen door de eeuwen heen die zich via brieven en op openbare evenementen uitspreken. We zien bijvoorbeeld dat brieven van Amerikaanse troepen in Rusland in 1919-1920 hielpen een einde te maken aan de Amerikaanse oorlogsvoering daar.
We vinden hier ook een geschiedenis van anti-oorlogskunst en -literatuur die voortkomt uit de ervaringen van veteranen na verschillende oorlogen - maar meer (of minder censuur) na sommige oorlogen dan andere. Met name de Tweede Wereldoorlog lijkt nog steeds achter te blijven bij andere oorlogen in anti-oorlogsbehandeling door boeken en films.
In de latere hoofdstukken van het boek komen we bij de verhalen van veel mensen die vandaag en de laatste jaren bekend zijn in de vredesbeweging. Maar zelfs hier leren we nieuwe stukjes en beetjes over onze vrienden en bondgenoten. En we lezen over technieken die echt opnieuw zouden moeten worden geprobeerd, zoals het vanuit de lucht afwerpen van anti-oorlogsvliegers in 1968 op Amerikaanse militaire bases.
Lombardi besteedt op deze pagina's aandacht aan hoe leden van het leger van gedachten veranderen. Heel vaak is een belangrijk onderdeel daarvan dat iemand hen het juiste boek overhandigt. Dit boek zou uiteindelijk zelf die rol kunnen spelen.
I Ain't Marching Anymore geeft ons ook enkele overlappende geschiedenissen van de vredesbeweging en andere bewegingen, zoals burgerrechten. De vredesbeweging kreeg een grote klap in de Verenigde Staten toen de burgeroorlog verband hield met een goed doel (hoewel een groot deel van de wereld de slavernij beëindigde zonder zo'n oorlog - de rest van de wereld speelt nauwelijks een rol in het denken van de VS, of in dit boeken trouwens). Maar het verzet tegen de Tweede Wereldoorlog gaf een grote impuls aan de burgerrechtenbeweging.
Als ik me zorgen maak over zo'n goed geschreven verslag, is het dat bij het lezen van de eerste pagina's het een verslag is van de typische slachtoffers van veel van de oorlogen, terwijl de latere pagina's in de eerste plaats een verslag zijn van zeer atypische slachtoffers van de oorlogen. Vanaf de Tweede Wereldoorlog waren de meeste oorlogsslachtoffers burgers, geen soldaten. Dit is dus een boek dat ervoor kiest om over soldaten te gaan en het gebeurt gewoon als het teruggaat naar het verleden om een boek te worden over de algehele schade die oorlog aanricht.
