Door René Wadlow, TRANSCEND Media Service, Mei 2, 2023
Op 4 maart 2023 werd bij de Verenigde Naties in New York een belangrijke stap gezet in de richting van de bescherming van de oceanen met de presentatie van het Verdrag inzake de volle zee. Het doel van het verdrag is de bescherming van de biodiversiteit van de oceanen buiten de nationale territoriale grenzen. Deze onderhandelingen zijn in 2004 begonnen. De duur ervan is een indicatie van enkele moeilijkheden van de kwesties.
Het nieuwe Verdrag inzake de volle zee heeft betrekking op het grootste deel van de oceanen buiten de nationale jurisdictie en de exclusieve economische zone (EEZ). Het nieuwe verdrag is een weerspiegeling van de zorgen over de gevolgen van de opwarming van de aarde, de bescherming van de biodiversiteit, de inspanningen om vervuiling op het land tegen te gaan en de gevolgen van overbevissing. De bescherming van de biodiversiteit staat nu hoog op de politieke agenda van veel staten.
Het nieuwe verdrag bouwt voort op de onderhandelingen in de jaren zeventig die hebben geleid tot het Zeerechtverdrag van 1970. De tien jaar durende onderhandelingen, waarin niet-gouvernementele organisaties zoals de Vereniging van Wereldburgers een actieve rol speelden, hadden voornamelijk betrekking op de uitbreiding van de nationale jurisdictie met een "exclusieve economische zone" onder controle van de staat die de 1982 nautische -mijl jurisdictie. De betreffende staat zou met andere staten financiële afspraken kunnen maken over visserij of andere activiteiten binnen de exclusieve economische zone.
Het Zeerechtverdrag van 1982 was een poging om het grotendeels internationaal gewoonterecht juridisch te structureren door een alomvattend juridisch verdrag op te stellen. Het Zeerechtverdrag heeft ook geleid tot de oprichting van een procedure voor juridische geschillenbeslechting.
Enkele van de niet-gouvernementele vertegenwoordigers die deelnamen aan de onderhandelingen in de jaren zeventig waarschuwden voor de moeilijkheden die voortvloeien uit overlappende exclusieve economische zones, met name de EEZ's rond kleine nationale eilanden. De praktijk heeft uitgewezen dat onze zorgen terecht waren. De situatie in het Middellandse Zeegebied wordt bemoeilijkt door het nauwe contact of de overlappende exclusieve economische zones van Griekenland en Turkije, evenals die van Cyprus, Syrië, Libanon, Libië, Israël – alle staten met diepe politieke spanningen.
Het huidige beleid van de Chinese regering en het aantal oorlogsschepen dat rondvaart in de Zuid-Chinese Zee gaat verder dan waar ik in de jaren zeventig bang voor was. De onverantwoordelijkheid van grote mogendheden, hun egoïstische benadering van internationaal recht en het beperkte vermogen van juridische instellingen om staatsgedrag in toom te houden, baart zorgen. Er is echter een verklaring van Phnom Penh uit 1970 over het gedrag van partijen in de Zuid-Chinese Zee, waarin wordt opgeroepen tot vertrouwen, terughoudendheid en geschillenbeslechting met juridische middelen, zodat we kunnen hopen dat de "coolere koppen" zullen winnen.
Vertegenwoordigers van niet-gouvernementele organisaties speelden opnieuw een belangrijke rol bij de totstandkoming van het nieuwe Verdrag op volle zee, ook al zijn er nog steeds kwesties, zoals mijnbouw op de oceaanbodem, die buiten het verdrag zijn gelaten. Het is bemoedigend dat er samenwerking was tussen grote regeringen – de VS, China, de Europese Unie. Er is nog werk in het verschiet en de inspanningen van de overheid moeten nauwlettend in de gaten worden gehouden. 2023 is echter goed begonnen voor de bescherming en het verstandig gebruik van de oceanen.
______________________________________
René Wadlow is lid van de TRANSCEND Netwerk voor vredesontwikkelingsomgeving. Hij is voorzitter van de Association of World Citizens, een internationale vredesorganisatie met consultatieve status bij ECOSOC, het orgaan van de Verenigde Naties dat internationale samenwerking en probleemoplossing in economische en sociale kwesties faciliteert, en redacteur van Transnational Perspectives.
