Gemilitariseerde aanpassing

Door Mona Ali, Fenomenale wereldJanuari 27, 2023

Dit essay verscheen voor het eerst in GREEN, een journaal van Groupe d'études geopolitiques.

Toen de NAVO in juni 2022 haar tweedaagse top in Madrid hield, zette de Spaanse regering zich in tienduizend politieagenten om hele delen van de stad af te zetten, inclusief het Prado en het Reina Sofia museum, voor het publiek. Een dag voordat de top begon, organiseerden klimaatactivisten een “sterf in” voor Picasso's Guernica in het Reina Sofia, uit protest tegen wat zij identificeerden als de militarisering van de klimaatpolitiek. Diezelfde week had het Amerikaanse Hooggerechtshof de federale bescherming voor abortusrechten opgeheven, het vermogen van de Amerikaanse Environmental Protection Agency om de uitstoot van broeikasgassen te beteugelen aan banden gelegd en het recht om verborgen wapens te dragen in de Verenigde Staten uitgebreid. In tegenstelling tot de chaos thuis, projecteerde het team van president Joe Biden op de top een nieuw leven ingeblazen idee van hegemonische stabiliteit.

De NAVO is in de eerste plaats een transatlantische militaire alliantie en vertegenwoordigt de concentratie van de wereldmacht in de Noord-Atlantische Oceaan.¹ In haar zelf beschreven 360-gradenbenadering van geïntegreerde afschrikking - waarbij cybertechnologie en "interoperabiliteit" tussen geallieerde verdedigingssystemen betrokken zijn - is de NAVO een eenentwintigste-eeuws Benthamite-panopticum, onder wiens blik de rest van de wereld ligt. In naam van het hooghouden van democratische waarden en instellingen heeft de NAVO zichzelf de rol van mondiale crisismanager toebedeeld. Het extraterritoriale mandaat omvat nu het aanpakken van "conflictgerelateerd seksueel geweld" tot klimaatadaptatie.

In de eigen hiërarchie van de NAVO vervullen de Verenigde Staten de rol van opperbevelhebber. Zijn visie bevestigt uitdrukkelijk het nucleaire vermogen van Amerika als de hoeksteen van de Noord-Atlantische veiligheid. Als reactie op de oorlog van Rusland tegen Oekraïne nam de NAVO een agressieve houding aan en actualiseerde ze haar beleidsmanifest om het strategische partnerschap dat ze in 2010 met Rusland was aangegaan, in te trekken. Haar bijgewerkte missieverklaring uit 2022 bevestigt het al lang bestaande beleid dat als een NAVO-lid wordt aangevallen, Artikel 5 kan worden ingeroepen, waardoor de alliantie vergeldingsaanvallen kan uitvoeren.

Een veel voorkomende mythe die door economen wordt gepropageerd, is dat oorlogen de globalisering onderbreken door internationale handel en investeringen af ​​te breken. Historici Adam Tooze en Ted Fertik hebben dit verhaal ingewikkeld gemaakt. Ze beweren dat de Eerste Wereldoorlog de netwerken van de negentiende-eeuwse globalisering heeft geactiveerd en deze met geweld opnieuw op één lijn heeft gebracht. Evenzo heeft de oorlog in Oekraïne het mondiale landschap onherroepelijk veranderd. De invasie werd gevolgd door de Groep van 7 landen die Rusland verdreven uit het door het Westen gecontroleerde wereldwijde financiële systeem. Sindsdien heeft het Westen zijn tegeninval op economisch terrein bestreden via embargo's op de Russische handel, inbeslagname van Russische deviezenreserves en aanzienlijke militaire steun aan Oekraïne. Britse schenking van een eskader van Challenger 2 tanks aan Oekraïne markeert de eerste dergelijke levering door NAVO-bondgenoten van krachtige militaire hardware te gebruiken op het slagveld. Op de top van 20 januari van militaire topmannen (en vertegenwoordigers van sommigen vijftig landen) op de Allied Air Command-basis van de NAVO in Ramstein, hield Duitsland de bevoorrading van zijn Leopard 2-tanks tegen. Later die dag, protesten brak uit in Berlijn met veeleisende jongeren "Bevrijd de luipaarden.” (Op 25 januari hebben ze deed dat.) Zowel Vladimir Poetin als Volodymyr Zelensky hebben de oorlog in Oekraïne voorgesteld als een oorlog tussen Rusland en NAVO-bondgenoten. De aanvoer van zware westerse wapens bevestigt dat beeld.

De oorlog in Oost-Europa heeft het hele mondiale economische en energiesysteem weer in elkaar gezet. Terwijl financiële en handelsnetwerken werden bewapend, gold dat ook voor transnationale energie-infrastructuren. Door Canadese sancties de schuld te geven, die de terugkeer van een door Canada onderhouden Siemens-gasturbine naar een station van Gazprom (de Russische staatsgasreus) blokkeerden, verminderde Rusland de gasstroom door de Nord Stream I-pijpleiding naar Duitsland drastisch.² Kort nadat de Europese regeringen instemden met het plan van het Amerikaanse ministerie van Financiën om de prijs van Russische ruwe olie te beperken, schortte Poetin de levering van olie op. aardgas stroomt naar Europa via de Nord Stream I. Voor de oorlog vorig jaar, Rusland geleverd veertig procent van Europa's gas en een kwart van alle wereldwijd verhandelde olie en gas; de export van grondstoffen was vrijgesteld van westerse sancties. Als Rusland in 2022 wordt afgesneden van de wereldeconomie, zijn er wereldwijd energietekorten ontstaan ​​en zijn de prijzen gestegen, vooral in Europa. Ook de oplopende mondiale grondstofprijzen, met name voor brandstof en voedsel, hebben geleid tot de grootste inflatiepiek sinds de jaren zeventig.

Als reactie op de crisis vertrouwt Europa nu op de VS voor de invoer van energie; veertig procent van zijn vloeibaar aardgas komt nu uit de VS, een verbluffende ommekeer ten opzichte van vorig jaar, toen Europa Amerikaans LNG meed vanwege bezorgdheid over de koolstof die wordt uitgestoten als onderdeel van de productie en het transport. Tot grote ergernis van klimaatactivisten heeft het EU-parlement voor opname gestemd aardgas, een fossiele brandstof, in zijn taxonomie van duurzame energie. Door Amerika's meest lucratieve buitenlandse markt in Europa veilig te stellen, heeft de regering-Biden een onwaarschijnlijke coup gescoord voor de koolwaterstofdollar.

Een belangrijk besluit dat uit de top van Madrid naar voren kwam, was de oprichting van een permanente Amerikaanse militaire basis in Polen, onderdeel van de grootste Amerikaanse militaire expansie in Europa sinds de koude Oorlog. Meer dan honderdduizend Amerikaanse troepen zijn nu in Europa gestationeerd. Een ander resultaat van de top was de actualisering van de “militaire en politieke aanpassing” strategie. In een naakte machtsgreep, de NAVO voorgestelde dat het "de leidende internationale organisatie zou moeten worden als het gaat om het begrijpen van en aanpassen aan de impact van klimaatverandering op veiligheid." Het is van plan dit te doen door "te investeren in de overgang naar schone energiebronnen en gebruik te maken van groene technologieën, terwijl het zorgt voor militaire effectiviteit en een geloofwaardige afschrikkings- en verdedigingshouding." In het nieuwe klimaatkader van de NAVO is de energietransitie feitelijk gecoöpteerd in een imperiaal project.

Oorlogsecologie ontmoet gemilitariseerde aanpassing

Het nieuwe kader van de NAVO voor gemilitariseerde aanpassing doet denken aan een versie van wat filosoof Pierre Charbonnier noemt:oorlogs ecologie.” Het concept van Charbonnier spreekt over de groeiende nabijheid van decarbonisatie en geopolitiek, vaak in gemilitariseerde vorm. Hij dringt er bij Europa op aan om zijn afhankelijkheid van geïmporteerde fossiele brandstoffen te doorbreken en energie en economische soevereiniteit terug te winnen via decarbonisatie. Hij stelt ook dat politieke ecologie decarbonisatie zou moeten koppelen aan een groots verhaal dat een bredere sociale transformatie omvat. Grootschalige financiële, technologische en administratieve mobilisaties die nodig zijn voor een transformatie van schone energie zijn van oudsher geassocieerd met 'totale oorlog'.

De oorlog in Oekraïne, die Europa's inzet voor de energietransitie heeft versneld, lijkt Charbonniers thesis over oorlogsecologie te bevestigen. Dit geopolitieke begrip bemiddelt tussen de tragische visie, die verklaart dat het onmogelijk is om de koolstofemissies te beperken om de meest catastrofale gevolgen van klimaatverandering te voorkomen, en de naïviteit van techno-optimisten die geloven dat koolstofvastleggingstechnologieën op tijd kunnen worden opgeschaald om de opwarming van de planeet te beperken. tot 1.5 graden Celsius. Schrijvend over de economische oorlogsvoering en het leed dat dit met zich meebrengt voor gewone mensen over de hele wereld, waarschuwt Charbonnier voor de mogelijkheid van ondergeschiktheid van de politieke ecologie aan de militaire noodzaak. Hij waarschuwt dat oorlogsecologie kan overgaan in ecologisch nationalisme en stelt dat voorstanders van klimaat het discours van realpolitik en de volledige coöptatie ervan door machtige belangen moeten verstoren, terwijl ze de financiële, logistieke en administratieve capaciteiten van "grote staten" en "grote energie" naar groen moeten kanaliseren. investeringen en infrastructuur.

Misschien wel het krachtigst is dat Charbonniers concept van oorlogsecologie helpt om de punten te verbinden tussen de transformatieve groei-agenda van de energietransitie en de enkele entiteit die schijnbaar vrijgesteld is van de inertie van Amerikaans procedureel legalisme: het militair-industrieel complex. Gezien wat de Amerikaanse rechtsgeleerde Cass Sunstein gesprekken "de donkere wolk die nu boven de bestuurlijke staat opdoemt", en de onpartijdige aard van de Amerikaanse defensie-uitgaven, is het waarschijnlijk dat klimaatfinanciering in de toekomst zal worden samengevouwen in de begroting van het Amerikaanse ministerie van Defensie.

Op het eerste gezicht lijkt de “gemilitariseerde aanpassing” van de NAVO een onberispelijke oplossing voor anderszins vertraagde klimaatactie. Het kan ook worden opgevat als een resultaat van de normalisering van de noodbevoegdheden tijdens de pandemie. In de VS zijn de Defense Production Act en de International Emergency Economic Powers Act de afgelopen twee en een half jaar verschillende keren geactiveerd om ventilatoren en vaccins te produceren, zuigelingenvoeding te importeren en buitenlandse activa in beslag te nemen. Noodverklaringen kunnen libertariërs irriteren en academici maar zij in het algemeen onderdoor gaan de radar van een groot deel van het Amerikaanse publiek.

Sterker nog, klimaatactivisten hebben Biden ertoe aangezet om een ​​klimaatnoodsituatie af te kondigen en dat ook te doen noodbevoegdheden inzetten om een ​​Groene New Deal vast te stellen. Biden reageerde met een uitvoerend bevel van 6 juni, de Wet op de defensieproductie Voor schone energie, die electorale patstelling omzeilt om groene infrastructuur uit te breiden, zoals windparken op federaal land. Het bevel stelt ook dat het eerlijke arbeidspraktijken zal verplichten om die van Amerika op te bouwen arsenaal aan schone energie. Wat de buitenlandse betrekkingen betreft, verlaagt deze nieuwe wetgeving tegelijkertijd de tarieven voor de invoer van Aziatische zonnetechnologie (cruciaal voor de productiecapaciteit van de Amerikaanse zonne-energie), terwijl tegelijkertijd wordt toegegeven aan "friend-shore" groene toeleveringsketens tussen geallieerden.

Onrust op de markt

De oorlog is enorm winstgevend geweest voor olie- en gasproducenten, wier inkomsten dat ook zijn meer dan verdubbeld vergeleken met hun vijfjarig gemiddelde. Met ongeveer een derde van 's werelds energievoorziening die nog steeds afkomstig is van olie, iets minder dan een derde van steenkool en ongeveer een kwart van aardgas, maken hernieuwbare energiebronnen minder dan een tiende van de wereldwijde energievoorziening uit - er is genoeg winst te behalen . Stijgende prijzen hebben Saudi Aramco, 's werelds grootste oliemaatschappij, voor Apple geduwd als 's werelds meest winstgevende bedrijf. De VS is echter 's werelds grootste olie- en gasproducent en draagt ​​bij aan veertig procent van het wereldwijde aanbod.

Om verschillende redenen, waaronder het instorten ruw olieprijzen in 2020, evenals de angst voor gestrande activa van fossiele brandstoffen naarmate de energietransitie versnelt - olie- en gasproducenten zijn steeds terughoudender om hun investeringen op te voeren. Dit heeft zich vertaald in lage voorraden en hoge prijzen. Hoewel Saoedi-Arabië wereldwijd de grootste voorraden heeft, worden de grootste upstream-investeringsstijgingen in de sector verwacht Amerikaanse olie- en gasbedrijven. Investeringen in vloeibaar aardgas waren het sterkst van alle activaklassen op het gebied van fossiele brandstoffen. Na de sancties tegen Rusland staat de VS op het punt om 's werelds grootste LNG-exporteur te worden. Meevallige olie- en gaswinsten in 2022 zouden voldoende zijn om tien jaar te investeren in brandstoffen met een lage uitstoot die zouden kunnen voldoen aan de wereldwijde netto nulemissiedoelstelling. Zoals blijkt uit de terugslag tegen Russische sancties, brengen staten die zich met markten bemoeien de efficiëntie in gevaar. Maar overheden die niet ingrijpen in het geval van marktexternaliteiten (emissies) kunnen kostbaar zijn op planetaire schaal.

Terwijl de prijzen van fossiele brandstoffen enorm zijn gestegen, zijn wind- en zonne-alternatieven geworden goedkoopr. Investeringen in schone technologie worden nu overwegend gedreven door Europeanen grote olie- en gasmaatschappijen. De energieschok in Europa zal de trend naar hernieuwbare energie blijven versnellen, maar stroomopwaartse verstoringen in bijvoorbeeld de aanvoer van zeldzame aardmetalen (waarvan China de grootste leverancier ter wereld is) hebben groene productieketens vertraagd. Tijdens de reis van de Amerikaanse minister van Financiën Janet Yellen naar Senegal, Zambia en Zuid-Afrika- gemaakt na het bezoek van de Chinese minister van Buitenlandse Zaken Qin Gang - er waren discussies over fabricage van accu's voor elektrische voertuigen met lokale kritische mineralen.

Hoewel de stijging van de olieprijzen de aardolieproducenten ten goede komt, zijn stijgende prijzen aan de pomp een belangrijke oorzaak van ontevredenheid bij de kiezers in de VS. Voorspellingen dat de Democraten bij de komende tussentijdse verkiezingen in de VS stemmen zouden laten bloeden, leidden tot een dringend bod van de regering-Biden om de benzineprijzen te verlagen. Het voerde zijn eerste onshore olielease-verkopen uit op openbaar land, bracht een plan uit voor offshore olieboringen en smeekte een aangetaste Saoedische monarch om meer olie te produceren, allemaal omkeringen van zijn vroegere beloften voor schone energie. Dat laatste bleek geen succes, zo maakte de groep van olieproducerende en -exporterende landen (OPEC plus, waar ook Rusland deel van uitmaakt) dramatisch bekend bezuinigingen in de olieproductie in het najaar van 2022.

Progressieven zijn op de kar gesprongen. Recente voorstellen van linkse denktanks in de VS omvatten onder meer door de staat gesteunde financiering voor nieuwe binnenlandse boren en de VS nationaliseren olieraffinaderijen. Het Amerikaanse standpunt is dat het bouwen van nieuwe infrastructuur voor fossiele brandstoffen de voorkeur verdient boven het opheffen van Russische sancties in ruil voor een politieke regeling en voortzetting van de Russische energie-export naar het Westen.

Kern versus periferie

Het bewapenen van financiële en handelsinfrastructuren heeft zowel de energie- als de economische crises verergerd, die nu grote delen van de wereldeconomie overspoelen. De samenloop van inflatie, renteverhogingen en een meedogenloze appreciatie van de dollar heeft geleid tot schuldenlast (of een hoog risico op schuldenlast) in zestig procent van alle lage-inkomenseconomieën. Ook Rusland is in gebreke gebleven met zijn schulden, zij het niet vanwege een gebrek aan financiën. Integendeel, onder het laatste sanctieregime weigert het Westen de externe reacties van Rusland te verwerken aflossingen.

De nieuwe herbewapeningstoezeggingen van Duitsland en de drang naar een nieuwe joint Europese strijdmacht lopen parallel met de toezegging van de Europese Centrale Bank om haar markten voor staatsobligaties te stabiliseren. De lidstaten hebben hervormingen van het stabiliteits- en groeipact van de EU voorgesteld die zullen worden geschrapt militair en groene uitgaven van tekort- en schuldbeperkingen. De drang naar hernieuwbare energiebronnen in Europa is onlosmakelijk verbonden met energie-onafhankelijkheid van Rusland. De energieschok heeft de Europese Centrale Bank ertoe aangezet – in tegenstelling tot de Federal Reserve en de Bank of England – om haar activa-aankopen groener te maken. Nu de euro in de herfst een dieptepunt in twintig jaar bereikt ten opzichte van de dollar, komt de waargenomen bedreiging voor de Europese soevereiniteit niet alleen van Rusland, maar ook van Amerikaanse monetaire en militaire aantasting.

Charbonniers opvatting dat de opmars van Europa naar energie-onafhankelijkheid moet worden gezien als een groots historisch verhaal, lijkt onwaarschijnlijk. Na de sluiting van zijn kerncentrales hebben acute energietekorten Duitsland, met zijn meest groene regering tot nu toe, ertoe gebracht een controversieel kolenveld uit te breiden, wat resulteerde in gewelddadig optreden tegen milieuactivisten die protesteerden tegen het besluit in Lutzerath. LNG is een veel meer gesegmenteerde wereldmarkt dan olie, met sterk verschillende prijzen in verschillende wereldregio's. Hogere spotprijzen op de Europese gasmarkt zetten LNG-leveranciers ertoe aan contracten verbreken door een beroep te doen op overmacht clausules en omleidende tankers die oorspronkelijk op weg waren naar Azië naar Europa. 70 procent van het Amerikaanse LNG is nu op weg naar Europa, wat resulteert in acute leveringstekorten in de periferie van de wereldeconomie. Pakistan, dat al aan het bijkomen was van de catastrofale overstromingen van vorig jaar, wordt nu ook geconfronteerd met een energiecrisis en een buitenlandse schuldencrisis. Een van de meest klimaatgevoelige landen ter wereld, Pakistan is $ 100 miljard schuldig bij buitenlandse leningen. Om een ​​betalingsbalanscrisis te voorkomen, leende China het land onlangs $ 2.3 miljard.

In Pakistan houdt gemilitariseerde aanpassing in dat het leger voedsel en tenten moet bezorgen aan miljoenen nieuwe daklozen. Voor degenen onder ons onder de nucleaire paraplu van de NAVO - die volgens de organisatie overspant dertig landen en 1 miljard mensen—gemilitariseerde aanpassing lijkt steeds meer op versterking tegen een zee van klimaatmigranten, vooral van Afrika naar Europa. De Amerikaanse defensie-aannemer Raytheon, geprezen door de US Environmental Protection Agency voor zijn klimaat leiderschap, heeft de vraag naar militaire producten en diensten aangeprezen in het licht van de klimaatcrisis. Dezelfde set militaire middelen kan worden ingezet om een ​​toestroom van klimaatvluchtelingen te beheersen.

De oorlog in Oekraïne heeft geleid tot de opkomst van twee afzonderlijke energie-, economische en veiligheidsblokken: het ene verenigt zich rond de Noord-Atlantische Oceaan (NAVO) en het andere rond de grote opkomende economieën of BRICS (Brazilië, Rusland, India, China, Zuid-Afrika). . In een bewapende economische wereldorde werkt het buitenlands beleid tegelijkertijd langs verschillende geopolitieke assen. India – een lid van de Quad (Australië, India, Japan, VS) – heeft dit gedaan enigszins succesvol onder het mom van neutraliteit. Japan herziet zijn grondwet om zijn pacifistische houding van buitenlands beleid te elimineren, en die de aanwezigheid van het Amerikaanse leger in de Indo-Pacific mogelijk zal maken. Een geïntensiveerde oorlogsecologie kan ook enkele positieve resultaten opleveren; het Global Green van de G7 Infrastructuur- en investeringsplan is tenslotte een geopolitieke reactie op China's Belt and Road Initiative.

Temidden van de vele onzekerheden van een bewapende economische wereldorde, is het duidelijk dat de energietransitie aanzienlijke macro-economische instabiliteit en ongelijkheid met zich mee zal brengen, zoals we nog niet eerder zijn tegengekomen. Het is ook duidelijk dat een groot deel van de nevenschade door de periferie zal worden gedragen. Voor de oorlog in Oekraïne werd geschat dat het mondiale Zuiden dat nodig had $ 4.3 biljoen om te herstellen van de pandemie. De kredietverlening door toonaangevende multilaterale kredietverstrekkers zoals het IMF en de Wereldbank is schromelijk ontoereikend geweest. IMF-leningen staan ​​op een recordhoogte (strekken zich uit over sommige veertig economieën) maar het grootste deel ervan biljoen dollar koffer ligt ongebruikt.

Nog een bijna-een-biljoen-dollars in door het IMF uitgegeven internationale reserveactiva, bekend als speciale trekkingsrechten, liggen afgezonderd bij centrale banken of schatkistafdelingen van voornamelijk rijke landen. In de $ 650 miljard pandemie-gerelateerde SDR-uitgifte in 2021 ging twee derde van de totale uitgifte naar hogere inkomenslanden en slechts één procent naar lage inkomenslanden. 117 miljard SDR's (ongeveer $ 157 miljard) zijn momenteel alleen in handen van de VS. Net zo internationale reserves, dienen SDR's veel functies: als deviezenreserves kunnen ze de financieringskosten van de staat verlagen en de valuta helpen stabiliseren; SDR's, die als eigen vermogen worden doorgesluisd naar multilaterale ontwikkelingsbanken, kunnen meer leningen aantrekken; regelmatig uitgegeven zoals het was oorspronkelijk bedoeld onder de Bretton Woods-regeling van 1944, kunnen SDR's een belangrijke financieringsbron zijn voor de transitie naar schone energie.

De machtigste multilaterale geldschieters en kernlanden blijven hun verantwoordelijkheid ontlopen om meer financiële hulp te bieden via a alomvattend mechanisme voor schuldsanering of via het doorsluizen van SDR's naar multilaterale ontwikkelingsbanken. Ondertussen breiden grote opkomende economieën zoals Egypte en Pakistan, ondanks ernstige externe financieringsproblemen, hun afhankelijkheid uit van bilaterale crediteuren zoals China en de Golfstaten, enigszins ironisch genoeg aangemoedigd door het IMF. Deze pogingen om uit de crisis te komen duiden op het nieuwe "niet-uitlijningen" in lage- en middeninkomenslanden.